RADIO-NATIONS
Honderden woningen
ingestort
Japansche vliegers in
zee gestort
RECHTS RUKT OP
IN SPANJE
Couranten-reclame
spreekt met de wereld
Een technische
prestatie
Eenige dooden
en gewonden
RAADSZETEL
voor België
Voor Bleyle Kleeding
Dinsdag 28 September 1937 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 36e Jaargang No. 77
De aardbeving op Java
Aan vele gebouwen is bovendien zware
schade toegebracht
OPGEPIKT DOOR
STOOMSCHIP
GROOT AANTAL
DORPEN
BEZET
Dit nummer bestaat
uit 2 bladen
BERICHT
op andere pagina's
7 uur 14 min.
AMER SFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amerstoort 1.95; per maand 0.65; per PRUS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels i 1.05 met inbegrip van ccn Dewijsnummr
Week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15. TYF? T? T? f A T^TYI?TY elke regel meer f OJ25 Liefdadigheids-advertentiën voor de
Binnenland iranco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05 I Jl Tjti A f I sf\ 1 I ^elft vaa den pr',s* Kleine Advcrtentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513 50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
De electro-acoustische instal
latie van het nieuwe Vol
kenbondsgebouw is thans
in gebruik genomen
Telefoonlijn Genève-
Eindhoven
TjE geestelijke ontwikkeling van
den Volkenbond is, zooals dat bij
vele lichamen het geval is, ook een
kwestie van propaganda.
Een goed geoutilleerde propagan
da moet beschikken over de beste
transmissiemiddel en. Genève bezit
dat contact met de wereld in de vele
buifenlandsche correspondenten, die er
wonen, in haar volkcnbondszender Ra
dio-Nations, die eiken Zaterdagavond
een nieuwsbulletin uitzendt, en waar
mee 's nachts lange rapporten en do
cumenten naar de verafgelegen leden,
zooals China en Canada geseind wor
den. Maar de belangstelling gaat die-
Avenol, secretarisgeneraal
van den Volkenbond
per. Ook het radioluisterend publiek
toont belangstelling voor internatio
nale politieke vraagstukken.
De Volkenbondszenders zijn niet meer
'de eenige radiostations ter wereld, die
de redevoeringen van de Assemblee
doorgeven. Het gebeurt tegenwoordig
nogal eens dat de groote Amerikaan-
sche omroepen, of de Engelsche B.B.C.
of de Parijsche omroep bun eigen ver
slaggevers naar Genève zenden, die dan
hun verslagen moeten inlasschen in het
wekelijksch politieke overzicht, als dat
toevallig in het teeken van den Volken
bond staat. Deze behoeften maken het
noodig, dat een rede door verschillende
microfoons kan worden opgenomen, om
dan versterkt via internationale tele
foonlijnen naar de zenders te worden
doorgegeven. Er moeten radioreportage
cellen in do zalen aanwezig zijn, en ook
aftakkingen van de speeches ten ge-
bruike van de filmoperateurs, die ze
noodig hebben voor hun geluidsfilms.
Op verschillende punten in het gebouw
moeten er bovendien registreer-appara-
ten staan (gramofoon en filmband). Ook
moeten meer dan dertig lokalen voor
zien worden van luidsprekers, zoodat
bezoekers, die geen kaart voor de ver
gadering konden krijgen, toch alles kun
nen volgen.
De acoustiek der zalen liet te wen-
schen over. Toen Philips derhalve de
opdracht kreeg deze heele acoustiscbe
installatie te bouwen, waren er groote
moeilijkbeden te overwinnen. De grootte
der zalen maakte goede verstaanbaar
heid op alle punten bijna onmogelijk.
Door het inbouwen van kleine luidspre
kers, artistiek gecamoufleerd, werd dit
punt opgelost. Het was onmogelijk de
verschillende acoustiscbe eigenschap
pen der zalen ter plaatse te bestudee-
ren, omdat daarvoor een zeer modern
automatisch registreerend metingsappa
raat noodig was, voor het nauwkeurig
nameten der nagalmtijdèn. Dat toestel
kon echter niet. van de Philips labora
toria vervoerd worden, daarom werd er
een speciale telefoonlijn aangelegd naar
Eindhoven, van meer dan 700 KM. lang,
waarover gejuich, handgeklap en spee
chen in verschillende talen uit Genève
doorkwamen, die dan gemeten konden
worden. Ook intensiteitsmetingen kon
den niet ter plaatse verricht worden,
omdat nog overal in het gebouw arbei
ders aan het werk zijn. Het administra
tiegebouw, waar Avenol heerscht, is
wel af, en ook de groote zalen en de
Rockefeller-bibliotheek, maar er is toch
nog genoeg geroezemoes, om rustig wer
ken te verhinderen. Ook het gckrijsch
der pauwen maakt absolute stilte on
mogelijk. Daarom werden glazen mo
delletjes der zalen gebouwd, waarin re
denaar en luidspreker door lampjes
werden voorgesteld. Aan dc hand van
licht en schaduwvlekken, welke deze
lampjes op de wanden wierpen, kon
men de juiste gelui'dsvendeeling aflei
den en die met luidsprekers verbete
ren.
De heele acoustiscbe uitrusting werd
gecentraliseerd. In deze centrale bevin
den zich dan de versterkers, mixers cn
controle-apparaten, die daar door tech
nisch personeel i<i één lokaal bediend
kunnen worden. Alle doorverbindingen
worden daar gecontroleerd. Er bevindt
zich een bedieningstafel, voorzien van
twee mengingssystemen, zoodat twee
verschillende redevoeringen tegelijker
tijd kunnen uitgezonden worden. Het
geen voor een radioreportage van een
groot en omroep, die keus wenscht te
hebben, een groot gemak kan zijn.
Na menging en versterking wordt
het geluid over verschillende lijnen
verdeeld. Vijftig lijnen kunnen op die
manier bediend worden, en als slechts
aan een kwart van die lijnen een zen
der verbonden is, dan kan vanuit de
centrale in het gebouw practisch de
heele wereld mee luisteren met de ver
gadering door een ooggetuige-verslag
in de eigen taal.
In de diverse zalen kunnen de diver
se microfoons door leeken worden inge
schakeld, een voor iederen spreker. Deze
inrichtingen zijn bijna foolproof. Al deze
punten zijn onderling in contact door
een gecompliceerd signaalsysteem. Door
het branden of niet branden van lam
pen (zooals dat ook gaat in de geluids
filmstudio's) kan in de centrale onmid
dellijk afgelezen worden of elke uit
gaande lijn zonder storingen gevoed
wordt Bovendien hebben de radiover
slaggevers geluidloos contact met de
centrale en bun assistenten, zoodat zij
hun wenschen onmiddellijk kenbaar
kunnen maken en ook controleeren
kunnen of zij zijn uitge\oerd.
GEVAL VAN KNEVELARIJ
IN NED.-INDIE
SEMARANG, 28 Sept, (Aneta/A.N.P.)
De wedono van Pamotan, regent
schap Rembang, die voordien wedono is
geweest van Selakaton, regentschap
Kendal, is, verdacht van knevelarij, te
Kendal aangehouden. Het onderzoek in
het Selakaton-gebied is thans in vollen
gang.
Mussolini in het Mccklenburgsche manoeuvregebicd. Met aandacht volgt hij I
verloop van de legeroefeningen. Naast hem staat de opperbevelhebber van I
Duitsche luchtwapcn. Gencralobcrsl Goering.
Vernielingen aan den aanplant
zijn tot dusver niet
geconstateerd
Geen verband met de Merapi
BATAVIA, 28 Sept. (Aneta-A.N.P.)
Omtrent de aardbeving van gisteren,
waarvan eerst thans een eenigszins vol
ledig overzicht kan worden gegeven, is
nog het volgende te melden:
Het meteorologisch observatorium te
Batavia registreerde te 16.27 uur een vrij
hevigen aardschok, waardoor de pennen
van twee seismografen in het ongereede
raakten. De afstand was circa 600 K.M.
van Batavia. De richting viel moeilijk
vast te stellen, doch was waarschijnlijk
Oost-Zuid-Oost.
Geblindeerde trein doet
aanval op een station
China vertrouwt tenslotte
te zullen winnen
HONGKONG. 28 Sept. (Reuter) Op
30 mijl van Amoy heeft het tot een Chinee-
sche scheepvaartlijn behoorende s.s. Soels-
jau zes Japansche vliegers uit zee opge
haald. die nabij hun verongelukte toestel
ronddreven. Vier hunner waren gewond.
Het blijkt één der vliegtuigen ie ziin.
welke gisteren hebben deelgenomen aan
den luchtaanval op Kanton. Vermoedelijk
is het toestel door het Chineesche lucht
afweergeschut geraakt en heeft het tijdens
den terugtocht naar Formosa een noodlan
ding op zee moeten verrichten.
De kapitein van de Soetsjau heeft vervol
gens aan het Britsche oorlogsschip Suffolk
geseind, dat de Japansche vliegers zijn
overgenomen door een Japanschen torpe
dojager.
De Engelsche bladen melden uit Pei-
ping, dat een Japansche geblindeerde
trein aanvallen heeft ondernomen op
het station van Ilsinlo aan de spoorlijn
PeipingHankau. Voorts hebben de Ja-
panneezen Feng-Stjiakau ingenomen,
op 30 mijl van de grens van Sjantoeng.
Zij hebben de Chineesche linies langs
de rivier Tseva doorbroken ten Noord-
Westen van Tsingtsien. Men verneemt
verder, dat de missiepost der Britsche
methodisten geen slachtoffers telt als
gevolg van den luchtaanval van Vrijdag
maar dat de kerk en het instituut zwa
re schade leden.
De nieuwe Chineesche opperbevel
hebber van de troepen voor Sj'anghai,
generaal Tsjoe Sjau Liang, heeft ver
klaard, dat, hoe sterk de legermacht ook
moge zijn, welke Japan tegen Sjanghai
in het vuur zal brengen, hij toch ver
trouwen heeft in de uiteindelijke over
winning van China.
De Japansche kanonnen hebben de
nieuwe Chineesche stellingen onbarm
hartig onder vuur genomen en men
vraagt zich af, of dit een voorbereiding
voor een nieuwen aanval is.
Amerika volgt de ge
beurtenissen nauwlettend
In antwoord op een door journalisten
gestelde vraag, of de Amerikaansche
regeering niet voornemens is nieuwe
maatregelen te treffen wegens de bom
bardementen op Nanking en Ka.nton,
antwoordde minister Huil, dat de re
geering de gebeurtenissen nauwlettend
blijft volgen, maar dat hij hieraan ver
der niéts had toe te voegen.
Voorts zeide hij, dat de regeering van
Tokio nog niet heeft geantwoord op de
protesten van Washington.
China ontkent bestaan
van geheim verdrag met
Rusland
De Chineesche regeering spreekt for
meel het te Tokio gepubliceerde bericht
tegen, volgens hetwelk in Augustus j.l.
tusschen China en de Sovjet-TJnie een
geheim aanvallend en verdedigend ver
bond zou zijn gesloten.
Aanval op jonken
geloochend
Volgens Reuter spreekt de Japansche
minister van marine ten stelligste het
bericht uit Honkong, volgens hetwelk
een Japansche duikboot een aantal Chi
neesche jonken tot zinken heeft ge
bracht, tegen.
De regeeringstroepen zouden
zware verliezen hebben
geleden
Diverse cultuur-maatschappijen ver
gewisten zich onmiddellijk omtrent
eventueele schade aan aanplantingen
toegebracht. Deze is echter tot dusver
nergens geconstateerd.
In de buurt van Solo schijnt
veel schade te zijn aangericht.
Behalve omtrent de reeds
gemelde ongelukken kwamen
berichten binnen over nog
enkele gewonden. In den loop
van den afgeloopen nacht
werd te 3.27 uur een nieuwe,
doch lichtere schok geregis
treerd.
Ir. Neumann van den vulkanologi-
schen dienst deelde naar uit Djocja
wordt gemeld mede, dat in den afge
loopen nacht nog verschillende lichtere
schokken zijn gevoeld. Te 3.17 uur kwam
een schok voor op dezelfde plaats en op
denzelfden afstand als de groote stoot
die gisteren werd gevoeld. De woning
van den resident te Banjoemas werd
licht gescheurd.
In de omgeving van Dj'ocja zijn
nog verschillende fatbrieksschoor-
steenen neergekomen. In de dessa
Kebonsroeng zijn twee kinderen
licht gewond.
Te Kediri zijn van twee gebouwen
de muren ingestort, terwijl andere,
zooals dat van de A.N.I.E.M., de
sociëteit en diverse toko's groote
scheuren vertoonen. Enkele perso
nen zijn licht gewond.
Te Semarang is gedurende 30 secon
den een lichte aardschok gevoeld, die
echter geen schade aanrichtte. De naald
van de seismograaf op de Merapi is ge
sprongen. Dr. Neumann van den vulka-
nologischen dienst begaf zich gister-
avohd naar den top van de Merapi. Na
zijn terugkeer verklaarde hij dat dé
Werking van de Merapi niets met de
bevingen uitstaande heeft.
In de omgeving van Toelongaggoeng
zijn door de aardbeving diverse inland-
sche woningen ingestort, terwijl in de
plaats zelf verschillende muren ge
scheurd zijn.
Te Wedi, ten Zuid-Oosten
van Keboemen, is één persoon
gedood en zijn vijf menschen
gewond. Honderd steenen hui
zen ingestort. Tien galerijen,
48 goedangs, 22 keukens, twee
bedehuizen, en 62 woningen
zijn zwaar beschadigd.
Te Bajat, in het district
Klaten, zijn vestig woningen
ingestort en drie personen
gewond. Te Prabanan in de
afdeeling Keboemen is de wo
ning van den assistent-weda-
na beschadigd en zijn 35 hui
zen ingestort.
Op de suikerfabriek Tjepper is een
scheur ontstaan in een groote suiker-
goedang. Van de suikerfabriek Gondang
is de schoorsteen neergestort. Van de
suikerfabriek Tjokro in de residentie
Soerakarta is de schoorsteen en de voor
gevel van de fabriek gescheurd.
Afzetting van Troncoso
t bevestigd
SEVILLA, 28 Sept. (Havas). Gene
raal Qucipo de Llano heelt medegedeeld,
dat de rechtschc troepen aan het front in
Asturiö zich meester hebben gemaakt van
Ribadcsella cn vele andere dorpen. De
vijand liet meer dan vijfhonderd dooden
achter.
Het communiqué van het ministerie van
landsverdediging te Valencia behelst:
Aan het centrale en Noordelijke front
werden aanvallen afgeslagen. Aan het Zui
delijk front in Asturie heeft dc vijand een
hevigen aanval ontketend. Zijn luchtmacht
en artillerie hebben onze linies gebombar
deerd en onze troepen moesten hun stel
lingen Ie Ventanclla opgeven. Dc recht-
schen gebruikten sterke troepcnafdcelingen
en vielen de bergpassen van Arcenerio
Ventanclla en van Tama aan. Zij bezetten
den pas van Abedul.
Het rechtsche hoofdkwartier meldt
mol betrekking tot Leon, dat een colon
ne rloor het front van den vijand is ge
broken in den sector Lillo, 8 km is op
gerukt en een deel der Sierra Mai'po-
quera hooft bezet. De recht6ohen bezet
ten in den sector Pajares Montrasa en
bereikten de lijn CarmenesValdesaja.
Tenslotte bezetten zij Orcada. Rechts
sloeg in Aragon verscheidene aanvallen
van den vijand in cle sectoren Jaca en
Orna af. De linkschen, die goed door
tanks werden gesteund, leden zware
verliezen. In den sector Villa Mayor
duurt de opmarsch voort. De rechtschen
bezetten Marrancone, Las Colladas en
Laquerraquesta.
Men bevestigt, dat Troncoso uit zijn
functie is gezet. Hij zal waarschijnlijk
vervangen worden door een generaal,
aangezien de reohtsche autoriteiten het
grenscommando beschouwen als een
post van het grootste belang.
Een diplomaat van de regeering van
Burgos, San Groniz, heeft belangrijke
besprekingen gevoerd met de ambas
sadeurs van Frankrijk en Engeland en
hun officieus verklaard, dat generaal
Franco het betreurde, dat Troncoso on
der omstandigheden wordt vastgehou
den, welke den autoriteiten van Sala
manca verhinderen hun volledige ver
ontschuldigingen aan te bieden aan de
Fransche regeering, zooals zij zouden
wenschen te doen.
Voors sprak San Groniz zijn afkeu
ring uit over het gebeurde met de duik
boot. te Brest, hoewel hij zeide het uit
overwegingen van vaderlandsliefde te
kunnen verklaren.
Argentinië en de Madri-
leensche spionnagezaak
De. Argentijnsche onderstaatssecreta
ris van buitenlandsche zaken heeft ver
klaard. dat de personen, die betrokken
zijn bij de spionnagezaak te Madrid,
niet tot. het personeel der ambassade
van Argentinië behooren. Hij wees er
voorts op, dat. de Argentijnsche regee
ring haar ambassade te Valencia op
dracht heeft gegeven maatregelen te
nemen tegen elkeen, die valschclijk be
weert tot de ambassade te behooren.
Spaansch schip uit eigen
beweging naar Italië ge
stoomd
Havas seint uit Napels, dat het
Spaansche schip Gabi Sacratif de Rus
sische haven Baikal aan de Zwarte Zee
met een lading graan, bestemd voor
Valencia, had verlaten. Onderweg vrees
de de bemanning een eventueelen aan
val van de oorlogsbodems van Franco
en verzocht te worden ontslagen en
niet meer naar Spanje behoeven terug
te keeren. De officieren van het schip
sympathiseerden in het geheim met
Franco en gingen onmiddellijk op dit
verzoek in. Zij stuurden het schip naar
Malta, de bemanning werd hier aan
land gezet, en vervangen door Italiaan-
sche zeelieden. Onmiddellijk werd de
Italiaansche vlag geheschen en het
schip stoomde naar Syracuse. Begeleid
door een oorlogsschip begaf de Gabi
Sacratif zich vervolgens nar Napels,
waar het schip thans ligt en waar de
lading is gelost.
Gratie gevraagd voor
journalisten
Men meldt uit Genève aan de Figaro,
dat de internationale vereeniging van
bij den Volkenbond geaccrediteerde
journalisten gisteravond een brief
heeft gericht tot Del Vayo, den Spaan-
6cheu minister van buitenlandsche za
ken, en tot Carlos ESpla, lid van de
Spaansche delegatie, om hun aandacht
te vestigen op het lot van vier reohtsche
Spaansche journalisten. Dezen waren
verdwaald aan het front van Madrid,
door dc regeeringstroepen gevangen ge
nomen en ter dood veroordeeld Men
meent te weten, dat Del Vayo gister
avond naar Valencia heeft, getelegra
feerd om voor de vier journalisten gra
tie te vragen.
GENÈVE, 28 Sept. (Havas). Bel
gië is tot lid van den Volkenbonds
raad gekozen en wel met 47 van de
52 uitgebrachte stemmen.
MUSSOLINI TE BERLIJN
BERLIJN, 28 Sept. (D.N BMussolini
heeft vanmorgen een bezoek gebracht
aan het beroemde tuighuis Urater den
Linden, dat een der belangrijkste ver
zamelingen wapens, uniformen en vlag
gen heitbergt. Do duce toonde bijzonde
re belangstelling voor de tentoongestel
de herinneringen aan Frederik den
Groote, Bismarck cn Hindenburg,
Mussolini begaf zich vervolgens naar
Potsdam, waar hij het door Frcdcrlk
den Groote gebouwde slot Sans-Souci en
het historische park bezichtigde.
ZIJ, die zich met ingang
van 1 October* a.a. op
geven als kwartaalabonné,
ontvangen de tot dien da
tum verschijnende num
mers gratis.
STADSNIEUWS
Opvoering van „Hoe het weeuwt.je uit
het Hof van Holland gevrijd werd."
(Tweede Blad, pag. 1).
Opening .Volksuniversiteit.
(Tweede Blad, pag. 1).
yolksmuziekschool in onze stad?
(Tweede Blad, pag. 1).
Het Sportfond6enbad wordt 9 Oct. a.s.
geopend.
(Tweede Blad, pag. 1).
OMTREK
Raad van Hoevelaken.
(Eerste Blad, pagf. 3).
SPORT
A.A.V. traint.
(Eerste Blad, pag. 3).
Weerverwachting
Medegedeeld door liet K.N.M.I.
Ie De Bilt.
Matige, later afnemende wind
uit Westelijke richtingen, ge
deeltelijk bewolkt, weinig o[
geen regen, aanvankelijk koeler.
Concentreer op het krachtigste reclame-middel
