DE A.M.H.C. GAAT
JUBILEEREN
Momma bracht
bloeiperiode
HALLO BOYS!!
De rood-witten op den
goeden weg
Bijz. Lager Onderwijs
VONDEL EN ZIJN
WERKEN
BURGERLIJKE STAND
Ouderavond Meisjes
school
PRACHT RADIO
„Gokjes" ten einde
Vondel-herdenking
f )P uitnoodiging van de Amers-
foortsche Vondel-commissie sprak
Dirk Coster gisteravond in het Gilde-
huis over de beteekenis van Vondel.
De zaal was geheel bezet met een
gehoor, dat genoot van de indrukwek
kende wijze, waaroj) Coster de figuur
van Vondel definieerde en hem als het
ware uit Middeleeuwen en Renaissance
deed ontstaan.
2e BLAD PAG. 1
AMFR!?FOO"TSrH n GBLAD
WOENSDAG 6 OCTOBER 1937
STADSNIEUWS
J. Havinga en It. Momma kwamen
in vertegenwoordigende
ploegen uit
VRIJDAG 8 October zal het vijf en
twintig jaar geleden zijn, dat de
Amersfoortsche Mixed Hockey
Club werd opgericht. Vijf en twintig
jaar van gezonde lichaamsontwikkeling,
vijf en twintig jaar van eerlijke rivali
teit, kortom een kwart eeuw waarin
sportiviteit hoogtij vierde.
De dag van S October zal evenwel on
gemerkt voorbij gaan, althans zonder
uiterlijk vertoon, want ongetwijfeld zul
len de gedachten van de roodwitten
Vrijdag eenigen tijd bij dit jubileum
vertoeven. Het bestuur heeft gemeend
de viering van dit jubileum te moeten
uitstellen tot men kan beschikken over
de nieuwe velden. De herdenking zal
dan waarschijnlijk in Januari plaats
vinden en gepaard gaan met het orga-
niseeren van een hockeytournooi.
De oprichting
Een kwart-eeuw hockey! Het hockey-
spel, dat in ons land geïntroduceerd
werd door den bekenden sport-nestor,
den heer W. J. H. Muiier, vond om
streeks 1912 ook in onze stad zijn
aanhang. Eenige officieren der infante
rie, o.w. de heeren A. Plesman (de te
genwoordige directeur van de K.L.M.),
Haan, Claassen, de Bie en C. Boers, met
enkele anderen, leden van de tennisclub
„Smash" vatten 't plan op een hockey
club op te richten.
Het was Dinsdag 8 October 1912,
dat men in Monopole bijeen kwam
en staande de vergadering tot de
oprichting van de Amersfoortsche
Mixed Hockey Club besloot. Het eer
ste bestuur was als volgt samenge
steld: E. Haan (voorzitter), A. Ples
man (vice-voorzitter), mej. R. Reijn-
ders (secretaresse), C. Boers (pen
ningmeester) en mevr. A. Ludwig
Riebery die spoedig werd vervangen
door mej. C. Wesseling, lid.
Geen wonder dat de jonge vereeni-
ging met menschen als Plesman en
Boers floreerde. Het organisatietalent
van den heer A. Plesman en de stuw
kracht van den heer C. Boers, deden
toen reeds wonderen. We waren zoo ge
lukkig met eenige dames en heeren op
richters een onderhoud te hebben en zij
vertelden ons veel... „Het was geen
club van schoolkinderen", zoo deelde
ons één der eerste leden mee.
De eerste jaren
.Vermakelijk zijn de afbeeldingen uit
die jaren, althans voor onze tegenwoor
dige begrippen. De dames met hoeden
op en lange rokken, de heeren met snor
ren en lange pantalons. Het eerste speel
veld was boven op den Berg, het terrein
dat nu nog „Limvio" genoemd wordt.
De eerste wedstrijden werden gespeeld
tegen een andere plaatselijke club, die
bestond uit officieren van de bereden
wapens met hun dames. Wijlen luite
nant Colenbrander was in die club de
bezielende kracht. De wedstrijden had
den een allergenoegelijkst verloop. Het
eerste elftal van A. M. H. C. was als
volgt samengesteld: Boers, mej. G. Wes
seling en A. Plesman; mej. S. Boom, E.
Haan en mej. C. Franssen; C. Reynierse,
mej. R. Reynders, Haremakcr, mej. B.
Wesseling en J. Steenbeek. Andere spe
lers (-sters) uit dien tijd waren nog de
dames van Laaren. M. MooyStom, van
Os en de heeren Claassen, de Bie, van
Zwolle en P. Gaillard. In 1913 trad de
eerste burger toe en wel ir. IJ. H. Kalt,
een bekende figuur in de sportwereld.
In genoemd jaar werd het terrein op
den Berg verlaten en werd verhuisd
naar den Heiligenbergerweg. Tegenstan
ders waren de andere plaatselijke club.
Harderwijk, Zwolle. Apeldoorn, Hilver
sum en Bussum. die trouwens ook in
1914 de tegenpartijen vormden. Tegen
Apeldoorn werd o.a. met 66 gelijk ge
speeld, terwijl van Zwolle met 21 werd
verloren. Eenige weken later volgde de
revanche en won A. M. H. C. met 21.
De mobilisatiejaren
Toen brak de oorlog uit! De officieren
vertrokken, eenige dames huwden. Bij
het tweejarig bestaan waren er nog over
de dames B. Wesseling. M. van Veen
D. Bolkeslein, S. Boom, R. Rcijnders, J.
de Looze, H. de Reede, M. van Hoik. G.
Wesseling, C. Franssen en... ir. IJ. H.
Kalt.
Geleidelijk kwamen er meer „burgers1
bij. De heer Kalt kreeg de leiding. Ver
schillende wedstrijden werden nog ge
speeld. De dames G. Wesseling en R.
Reynders waren toendertijd „de keien"
in A. M. H. C. Ook speelden eenige ge
interneerde Belgische officieren bij de
blauwwitten (zoo waren toen de club
kleuren) mee. Door het toetreden van
vele schoolkinderen ging langzamer
hand het aanvankelijke karakter der
club verloren. Dit beviel de meeste le
den niet en in 1916 traden zii uit de
A. M. H. C. en richtten „De Stick" op.
Later zijn beide clubs weer samenge
gaan.
Uit de jaren 1916'20 valt weinig te
vertellen. A. M. H. C. verhuisde naar
het sportterrein aan den Ouden Soester-
weg en de clubkleuren werden rood
wit. In 1920 zien we de roodwitten op
treden in de competitie van den N.H.
en B.B. De Hollandsche spelregels wer
den nog gevolgd en er werd gespeeld
met de „groote sinaasappel". Bekende
spelers uit die jaren waren: Bram van
Laar, Heintje Meyer, Paul Lamour, mr.
Hollander, Harry Swaving en rpej. An
nie van Laar.
In 1923 werd niet meer in de compe
titie uitgekomen, uitsluitend friendly-
games vonden plaats en wel twee maal
per jaar tegen Zeist en Baarn en span
nende partijen tegen De Stick. In 1924
werd o.a. met 43 van de eerste klas-
ser L'trecht in een mixed-wedstrijd ge
wonnen.
Bekende figuren uit die jaren waren:
B. Vorstman, H. Stibbe, P. van Ilille en
mej. Ch. de Pool. In 1925 was het A.M.
H.C. als volgt samengesteld: H. Lub-
blink Weddik, P. van Hille en H. Stibbe,
P. Lieffrink, Vorster en H. Kerkkamp;
O. Vervuurt, Filet, B. Havinga, F. van
Deventer en N. Loutichius.
De tijd van It Momma
Omstreeks 1926 had zich It. B. J.
Momma in Amersfoort gevestigd. Hij be
hoorde tot degenen, wien het gegeven
was in meerdere takken van sport uit
te blinken. Hij was een uitstekend rui
ter, werd naar de Olympische Spelen
uitgezonden voor den modernen vijf
kamp en bovendien eenige malen in het
B.-elftal voor hockey gekozen.
Het was in het seizoen 1927'2S,
toen A.M.H.C. bijna ter ziele was, dat
wijlen luitenant Momma zich met de
rood-witten daadwerkelijk ging be
moeien. Hij was de man, die A.M.H.C.
het Engelsche spel bracht en toen
na&r een nieuw veld op Birkhoven
verhuisd kon worden, leefde de ver-
eeniging onder zijn bezielende leiding
geheel en al op. Met de komst van
luitenant Momma begon de weg naar
succes voor de rood-witten en zeer
zeker mogen we beweren, dat de ja
ren, waarin luitenant Momma zijn
krachten aan A.M.H.C. heeft gegeven,
de mooiste uit de geschiedenis van
de rood-witten vormen.
Succes der dames
In het seizoen 192S'29 werd deelgeno
men aan den hockey dag. In de derde
ronde werd met 1—0 van Hilversum I
verloren. Ook werd aan de competitie
deelgenomen en wel in de derde klasse.
Het werd een glansjaar. Ongeslagen
werd het afdeelingskampioenschap be
haald met het volgende team: R.
Schram de Jong; H. Lubblink Weddik
en E. van Vollenhoven; H. Witsenburg.
F. van Deventer en C. Wilheïmy; B. J.
Momma, H. Kerkkamp, B. Havinga, D.
van Hamel en J. Havinga. De promotie
wedstrijden werden gewonnen en hot
volgende seizoen zagen we A.M.H.C. in
de tweede klasse met hetzelfde elftal.
Tengevolge van een val van 't paard
moest Momma echter spoedig door E.
Pino vervangen worden, terwijl door
vertrek van F. van Deventer, J. Borger-
hoff Mulder opgesteld werd. Aan het
einde van de competitie eindigden
A'dam III en A.M.H.C. met een gelijk
aantal punten op de eerste plaats. De
beslissingswedstrijd werd met 32 door
de Amsterdammers gewonnen. Met Hil
versum II en Amsterdam II moest
A.M.H.C. toen nog kampen orn de twee
de plaats, daar ook nummer twee zou
overgaan. A'dam II viel af, maar A.M.
H.C. en Hilversum II moesten weer een
beslissingswedstrijd spelen. De laatste
won na een spannende kamp met 10.
Het seizoen daarop miste A.M.H.C. zes
van haar beste krachten. De ploeg waar
mee A.M.H.C. de competitie 1929'30
begon, is het beste elftal geweest, dat de
roodwitten tot nu toe gehad hebben. In
doel stond de fameuze doelman Schram
de Jong. „Schram" was meestal derde
back en hij zag er geen been in den ba!
uit het doel te koppen als dit noodig
was! Captain Lubblink Weddik was een
talentvol en moeilijk passeerbaar spe
ler, met „Polo" vormde hij een sublieme
achterhoede. De middenlinie was zeer
sterk. Monnee. de rechtsbuiten, was in
1928 nog in de selectieploeg gekozen en
op 16-iarigen leeftijd viel dit in 1929 ook
aan Jörn Havinga ten deel. Met Mom-
ma is hij de eenige A.M.H C.-cr geweest,
die in een vertegenwoordigende ploeg
gekozen werd. Eenige malen speelde hi:
met het B.-elftal, o a. in 1934 te Hilver
sum tegen de Anglo-Tndians. Ziin broer
Bertus deed weinig voor hem onder en
Het dameselftal van A.M.H.C.. dat het vorig seizoen kampioen werd en nu in
dezelfde samenstelling in de tweede klasse uitkomt. Van r. naar l., bovenste
rij: A. Ridderhof. P. Hendriks. G. Carrels L. Hendriks en J. Langelaanknielend:
E. Hinse, E. Cambier van Hoot en (captaine) en R. Schuitema; zittend: I. Kort
hals Altes en T. Borren
toonde zich de aangewezen aanvalslei
der. Dat seizoen werd ook nog de Samo
var (2e afdeeling) te Nijmegen gewon
nen.
Eerste jaar kampioen
Het verlies van Momma en van eon
zestal goede krachten in 1930 is
A.M.H.C. eigenlijk niet moer te boven
gekomen en terwijl andere clubs om
hoog klommen, bleef A.M.H.C. in de
tweede klasse. In dezen tijd begonnen
de dames ook aan de competitie deel te
nemen en wel in de tweedo klasse. We
noemen uit die jaren de dames Beltman,
Scholten, Borgerhoff Mulder, van De
venter e.a. A.M.H.C. kon echter niet
goed mee in de tweede klasse en aan
het einde van het seizoen 1934'35 de
gradeerde zij naar de derde klasse. Uit
die laatste jaren in de 2e klasse noe
men we nog de dames Hoogewind en
Boegheim.
De jeugd heeft echter niet op zich la
ten wachten; onder aanvoering van mej
E. Cambier van Nooten werd in twee
jaar tijds het verloren terrein weer her
wonnen, zoodat de dames dit seizoen
(1937'38) opnieuw in de tweede klasse
uitkomen, maar ditmaal, dank zij een
goede leiding en training, beter beslagen
dan voorheen het geval was, ten ijs
komt.
Wat de heeren betreft: de laatste vijf
jaren liggen nog te versch in het geheu
gen om er uitvoerig over uit te weiden.
Goede krachten en bekende namen uit
de laatste jaren waren (of zijn) o.a. D.
Hubers, P. Worst, J. Werdmölder, H. v.
d. Goot, J. Viskil, II. Ankersmit, J. Dou-
ma, H. Witsenburg, J. Oosterman, D. v.
Hamel, J. van Daal, C. Wolters, verder
denken we aan de gebr. Badings, aan
de „Hazen", terwijl in dit verband ook
hetgeen B. Beltman voor de A.M.H.C.
deed, niet onvermeld mag blijven. Hij
was o.m. de organisator van het eerste
buitenlandsche optreden van A.M.H.C.
A.M.H.C. vijf en twintig jaar! Vol
goeden moed gaat zij een nieuwe kwart
eeuw tegemoet. In 1935 is er frisch
bloed in het bestuur gekomen en we zijn
er van overtuigd dat A.M.H.C. op den
goeden weg is, daar staat ons het tegen
woordige bestuur, dat bestaat uit mei.
mr. A. Boegheim (presidente), F. W. M.
Halewijn (secretaris), mr. W. II. J. Cam
bier van Nooten (penningmeester), W.
Hoffman en B. Gast (commissarissen),
borg voor.
(Nadruk verboden).
De Raad heeft besloten
medewerking te ver-
leenen
B. en W. brengen ter kennis, dat de
Raad dezer gemeente in zijn vergade
ring van 28 September j.l. de volgende
besluiten heeft genomen:
Gelezen het adres, waarbij het bestuur
van de 6choolvereeniging „Pallas Athe
ne" alhier overeenkomstig art. 72 der
L.O. wet 1920 verzoekt de voor de stich
ting van een bijzondere school voor uit
gebreid L. O. gewenschte medewerking
te verlecnen, is besloten de gevraagde
medewerking te verleenen.
Gelezen het adres van het bestuur
der Vereeniging tot bevordering van
Chr. Nat. Schoolonderwijs alhier, waar
bij wordt verzocht de noodige gelden
beschikbaar te stellen voor de aanschaf
fing van 60 nieuwe schoolbanken, een
handwerkkast en nieuwe gordijnen in
7 leslokalen, ter vervanging van het
Groep A.M.H.C.-leden op het terrein aan den Ouden Soesterweg in 1924. Van l.
naar r.. staande: E. van Vollenhoven. Peper. Wevers. Kamerling. Kerkkamp,
Er kei ens, Vos. Cola de Joncheerc. T. Kaub. Edu Koning, Filet. O. Vervuurt,
J. Schoenmakers: knielend: H. Lubblink Weddik. Joncheere, R. Beyers, Vorster;
zittend: H. Haas, F. van Deventer en H. Stibbe
versleten meubilair voor de van ge
noemde vereeniging uitgaande school
voor gewoon lager onderwijs aan de
J. van Dieststraat is gelijkluidend be
sloten.
Gelezen "het adres van het bestuur
der Vereeniging tot bevordering van
Chr. Nat. Schoolonderwijs alhier, waar
bij wordt verzocht de noodige gelden
beschikbaar te stellen voor de aan
schaffing van 72 nieuwe schoolbanken
en een bordstelling met 3 borden, zulks
ter vervanging van het versleten meu
bilair voor de van genoemde vereeniging
uitgaande school voor gewoon lager on
derwijs aan de Fred, van Blanken-
hevmstraat 61, is gelijkluidend besloten.
Tegen deze besluiten kan ieder inge
zetene in beroep komen bij Ged. Staten
van Utrecht binnen 30 vrije dagen, te
rekenen van den dag der openbaar
making.
Een tentoonstelling in Fléhite
ter herdenking van den
350sten geboortedag
Alom in den lande wordt dezer da
gen de 350ste geboortedag van Joost
van den Vondel herdacht. Ook in
onze stad heeft Uien het initiatief
genomen tot een herdenking, waar
van het resultaat is geweest, dat he
denmiddag in museum Fléhite een
tentoonstelling van werken van den
grooten meester geopend werd.
Een dergelijke tentoonstelling slelt
groote eischen. wil zij een eenigszins vol
ledig beeld geven van karakter en werk
van een figuur, die in Nederlands ge
schiedenis de eeuwen door een vooraan
staande plaats ingenomen heeft en zal
blijven innemen. In het karakteristieke
zaaltje van Fléhite is volledigheid, voor
zoover mogelijk, nagestreefd en heeft men
een overzichtelijke lijn getrokken door
een leven, dat van onschatbare waarde
geweest is voor de wereld om en na
hem.
De prachtige Vondeluitgave door Al-
bert Verwey, waarmede do rij der be
zienswaardigheden besluit, vormt als het
ware een totaalbeeld van al hetgeen te
voren in détails geëxposeerd is. Deze
vangen aan bij het geboortehuis van
Vondel „Zur Fiolen" te Keulen en leiden
ons via de afstammelingen en vrienden
van den meester naar zijn meer persoon
lijk leven, waarin Roemer Visscher,
Hooft, Anna Roemer Visscher en Maria
Tesselschade een zoo belangrijke rol
speelden. Men krijgt een indruk van zijn
werkzaamheid op het gebied van poëzie,
tragediën, harpzangen, waarvan wij zou
den willen noemen „Hierusalem ver
woest", „De helden Godes", „Hippoly-
tus", „Sofompancas", „Gijsbrech't van
Aemstel", „Peter en Pauwels", zijn Ver-
gilius, bespiegelingen, Maria Stuart, twee
eerste drukken van het lantspel „Leeu
wendalers" en „Lucifer", „Jephta", „Pa
lamedes" etc.
Natuurlijk ontbreekt er niet 't stokske
van Joan van Oldenbarnevelt met het
bekende gedicht, alsook het misschien
minder bekende gedicht „De Nachtegael
van Amisfort". Klassieke oudheid, waar
op Vondel gedurende zijn leven zijn blik
richtte, oogenschijnlijk als dramaticus,
maar in wezen als lyricus, ligt steeds
voor ons.
De Bank van Leening in de nauwe Lorn-
mertsteeg te Amsterdam, waar Vondel
van zijn 70ste tot 80ste jaar boekhouder
was en het huis op de Warmoesgrarht,
waar hij in 1679 overleed, voeren naar de
werkelijkheid terug en herinneren ons
aan het tragische leven, waaruit geeste
lijke rijkdom geboren werd. Daaraan her
inneren ook de pamfletten en platen, die
betrekking hebben op de godsdiensttwis
ten in zijn tijd. Noemen wij tenslotte nog
de markante portretten, die Vondel op
verschillende leeftijden tvpeeren en de
groots uitgaven, die over hemzelf en
zijn werken verschenen zijn.
Het moet voor een ieder belangwek
kend zijn om zich een beeld te vormen
van de werken, die gedurende het 92-ja-
rig leven van Vondel tot stand gekomen
zijn. Daarvoor biedt de tentoonstelling in
Fléhite de komende dagen ruimschoots
de gelegenheid. Men grijpe haar aan.
6 October
GEBOREN: Wilhelmina, d. van P.
Geurtsen en G. van Voorst; Elske, d.
van H. \an Dijk en G. S. Bijlsma; Pie-
ter Geurt, zoon van J. Pieter en C .P.
Tommei.
OVERLEDEN: Gerrit van Garderen,
72 jr.. echtgenoot van E Buys; Friedes
Laméris, 68 j-, weduwnaar van W. H.
van Barrelo.
GEHUWD: L. Schwögler en A. M.
Causerie van mevr. Visser
Uitslager over voet-
gebreken
Men schrijft ons:
Een groot aantal ouders van leerlin
gen der Meisjesschool aan den Bisschops
weg, had gehoor gegeven aan den op
roep van de ouder-commissie en bij de
opening door het Hoofd der school mej.
Klaassen, was do zaal flink bezet.
De voorzitter herinnerde do ouders al
lereerst aan het jubileum, dat mej. Van
Dissel op 1 September vierde en bracht
haar hulde en dank voor het vele, wat
ze in deze 25 jaren voor het kind en de
school was geweest onder hartelijke in
stemming van alle aanwezigen.
Allerlei medcdeelingen over school
fonds enz. volgden tot de pauze, waarin
onder het gebruik van een kopje thee
een kijkje werd genomen in de zaal,
waar de keurig gerangschikte padden
stoelen bijeenstonden, die door de meis
jes waren verzameld.
Intusschen had een verkiezing plaats
wegens aftreden van Mevr. Cuperus, die
lang haar krachten aan efe school had ge
geven.
Gekozen werd mevr. Bos.
Na de pauze hield Mevr. VisserUit-
slager een causerie over voetgebreken en
de oorzaken. Met grooto aandacht volg
den de aanwezigen deze voordracht,
waardoor vele ouders ecnig inzicht heb
ben gekregen in de gevaren, die reeds bij
het kind ontstaan en waardoor zoo vele
ouderen moeilijk of met groote pijn hun
weg vervolgen. Applaus bekrachtigde de
woorden van dank, die de voorzitter haar
bracht.
Een bespreking van een volgenden
ouderavond en andere zaken bracht de
rondvraag, waarbij een der aanwezigen
vroeg naar de tentoonstelling: „Hoe tee-
ken't het Indische kind?"
De voorzitter lichtte uitvoerig het mooie
doel ervan toe en drong er met. klem op
aan het keurige werk te gaan zien en zoo
mede te werken steun te verleenen aan
den strijd tegen de tuberculose bij blank
en bruin.
Onder dank werd de vergadering
gesloten.
GOUDEN MEDAILLE
Op 18 October zal aan den adjudant
onderofficier G. H. D. Aal de gouden
medaille uitgereikt worden voor 36 jaar
trouwen dienst.
We kunr.en hsel wat van jullie ver
wachten, want ile tijd is moor dan vol
doende; je kunt vragen wie je wilt
(probeert dat maar niet bij je onderwij
zers); het onderwern is gemakkelijk en
iedoreen kan je inlichten.
IVIAAR NIET SMOKKELEN, de Jury
kent z'n pappenheimers!
Zijn jullio niet nieuwsgierig naar de
prijzen?
Overmorgen is nog zoo long hè?
Zou ikneen, afspraak is af
spraak, ovormorgon dus pasl
LANGESTRAAT 131. Telefoon 2301.
Tegen 8 winkeliers is proces
verbaal opgemaakt
Door de politie is hier tegen een
f\chttal winkeliers proces-verbaal op
gemaakt wegens overtreding van
de Loterij wet. Deze overtreding be
stond of in het houden van football-
pools of in het ten gebruike van het
publiek stellen van z.g. vruchten
automaten. Een en ander werd in
beslag genomon.
BEDRIJFSLEVEN
,,'t Wolhoekje thans Berg
straat 21
Reeds eerder wezen wij erop dat er
een zekere trek bestaat van de winkels
in de richting van den Berg.
Arnbemscheweg Juliangplein
Bergstraat en de Utrechtscheweg te
rug naar de stad zullen met de jaren
meer en meer winkelstraat worden.
Bergstraat 21 is verbouwd tot win
kelpand. Hier heeft heden ,,'t Wol-
mooie mime winkol geopend
hoekje" vroeger Julianaplein, een
Architect W. van Gent zorgde voor
een opvallend front, met twee mime
étalages.
Juist nu het seizoen is aangevangen
om te breien en te haken, vindt men
in ,,'t Wolhoekje" ingrediënten in
ruime mate voorhanden
Mr. P. A. L. van Ogtrop, burgemeester van Eemnes, trad Dinsdag te den Haag
in het huwelijk met mej. E. A. M. C. baronesse van Voorst tot Voorst. Het
bruidspaar met de bruidsmeisjes in de hall van het stadhuis.
Lezing van Dirk Coster
in het Gilde huis
Voor hij zijn rede aanving wijdde spr.
eenige woorden aan Albert Verwey, die
een groot deel van zijn leven en werk
aan Vondel gegeven heeft en werd Ver
wey herdacht met eenige oogenblikken
stilte. Coster zette Middeleeuwen en
Renaissance naast en tegenover elkaar.
I-Lij noemde Vondel eerst het „oogen-
blik van harmonie", waarin leven en
kunst, waarachtigheid en stijl samen
gingen. Vondel vond de harmonie lus-
schen leven en vorm. De Middeleeuw-
sche mensch voelde zich een kind van
God, hij had een heimwee naar God,
dat soms oversloeg in extase. Hij nam
de aardsche dingen terloops. De Re
naissance-mensch was een kind van de
aarde. In het Noorden niist de Renais
sance het blijde, dat het in Zuidelijker
landen kenmerkt, vermoedelijk onder
den invloed van Hervorming en tach
tigjarigen vrijheidsoorlog. Nam Zuid-
Nederland nog deel aan de Bourgondi
sche beschaving, wat de cultuur ver
fijnd, maar niet zeer diep maakte,
Noord-Nederland bleef achter, het ka
rakter was er onverzettelijk. De kunst
kenmerkte zich nog door een gemis
aan vormbewustzijn. In Bredero en
Hertauer; J. H ter Hoeven en Th. B,
de Winter; Joh. Westhof en Th. Pou-
wen; G van Essen en L. E. van Houten;
L. van Lienden en A. J van der Lin
den; J. van Zoeren en E. van Midden
dorp: W. N Schroder en E. Bruyel; P.
A. Janssen en E B. van Maanen; A
Hendriks en J. Burger.
Hoofl komt de invloed van de Renais
sance naast het Noord-Nederlandscho
volkskarakter dikwijls typisch tot
uiting. Vondel heeft onze laai ver
nieuwd en gestalte gegeven door het
gebruik van nieuwe woorden of woor
den in nieuwe beteekenis, die daardoor
den openhartigen klank van de nieuw
heid kregen. Welk een stijlgevoel toon
de hij in zijn reien. Hier beluistert rnen
het rustig ademen van een reine le
vensrust. Hij was hij alles blijmoedig,
kinderlijk, eenvoudig.
Coster stond langen tijd stil bij een
speciaal punt in de Vondel-critick, n.l.
dat Vondel geen groot dramaturg zou
zijn. Hij wekte op niet langer te critisee-
ren, maar dit feit aan te hemen, maar
daarnaast ondel te waardeeren als een
hartstochtelijk verteller van het leven.
Want naast dramatische zwakheden
staan enorme kwaliteiten. Als verteller
had Vondel een eigen aard, die te ver
gelijken valt met een verteller als Leo
Tolstoi. Tolstoi begreep Dostojewski
niet, Vondel zou een Hamlet niel begre
pen hebben. Hij was een subliem ver
tolker van het gemiddelde, zijn men
schen waren gansche, gezonde men
schen.
Voor het schilderen van de huwelijks
liefde heeft niemand zulke heelden en
zulken zang gevonden als Vondel. Zijn
laatste jaren nam zijn Godsvertrouwen
nog toe, hij was manlijk rustig. Een ge
dicht uit zijn 81e jaar, de „Uitvaart van
Maria v. d. Vondel" is vrijwel klank
loos, het is vrijwel als de val van een
herfstblad. Bij het ouder worden ver
laat de haat hem, het steeds milder me
delijden wint het, de Vondel, die de
kunst van het treiteren zoo goed ver
stond, is overwonnen. Het is de tijd van
de groote drama's, waarin het kwaad
voorkomt als de groote dissonant. Dirk
Coster las tot slot eenige bekende en
onbekende gedichten van Vondel, door
zijn groote bewogenheid een fe waar
deeren kwaliteit bij het uitspreken van
zijn rede kwam de eenvoud van Von-
del's vers in het gedrang.
Het was een interessante avond, een
prachtige inzet van de Vondel-herden
king.
Op 19 October zal Kommer Kleyn kor
te gedichten van A ondel voordragen, op
10 November voert Nel Oosthout frag
menten op uit Vondel's drama's. Wij
verwachten een toenemende belangstel
ling voor de komende avonden.
