Genève en Washington
contra Tokio
De cabine geheel intact
gebleven
COMPROMIS - KANS
KLEIN GEACHT
DEFENSIE
koopt
vliegtuigen
ROME BLIJFT
ZWIJGEN
VREES VOOR
„besmetting"
Zware brand in Haagsch
café-restaurant
COURANT EN RECL A ME
VROOM EN DREESMANN
ABONNEMENTSPRIJS er 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per nni to nrn AnurDTrUTIfU van 1—1 rebels 1 1.05 met inbcjrip van een bewijsnummer,
Vrijdag 8 October 1937 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschcpoortwal 2a 36e Jaargang No. 86
Zal Japan het verdrag der negen
mogendheden opzeggen
CONFERENTIE
Japansche ambassadeur bij
minister Huil
NASPORINGEN NAAR
LEWANEWSKI
De ramp van de „Specht"
Uit verschillende feiten is afdoend de sterke
constructie van het vliegtuig gebleken
De toestand van alle
patiënten gaat
vooruit
Niet-inmengingscrisis
Met toenemende spanning wordt gewacht
op het Italiaansche antwoord
Geen onderhandelingen
zonder Berlijn
Een onderzeeboot als
nationaal geschenk
Dit nummer bestaat
uit 2 bladen
Nieuws
Licht op
5 uur 51 min.
TRINATEX
EMDEN
TRINATEX .POPULAR' 2.90
TRINATEX .QUALITY'3.90
TRINATEX .SUPER'....4,90
AMERSFOORT
Het universcale reclamcmiddel
AMERSFQORTSCH DAGB1AD
p. week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15 TYF^ NfT ANTYT^FY elke rejel meer f 0.25. Llefdadfshelda-edvertenliën voor de
p" P0Sl P" 3 maanden 285- Afronderlijke nummers f 0.05 -L/J-V LLjJ-\l 1 L/JL/ti helft van den prijs. - Kleine Advertentlên „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 rcgcla
POSTREKENING 47910TELEFOON INTERC. 51350 eent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05
VfinPT*l?PT?Tm\Tn toe de j°nSste verwikkelingen in het
yj\JT Verre Oosten kunnen eerder leiden tot
FYTPP ee^ betere verstandhouding tus6chen
UïliïX beide landen als gevolg van een ophel-
Norman Davis zal waar
schijnlijk de Vereenigde
Staten vertegen
woordigen
TOKIO, 8 October. (Havas.) Volgens
het dagblad Asahi oefenen zekere krin
gen druk uit op de regeering om bij de
eerste gelegenheid, die zich voordoet, be
kend te maken, dat Japan niet meer be
trokken is bij het negenmogendhedenver
drag, „aangezien de tegenwoordige om
standigheden het verdrag volstrekt onuit
voerbaar maken."
De minister van buitcnlandsche zaken
ontkent echter categorisch de bedoeling te
hebben een opzegging onder oogen te zien
van bovengenoemd vcrdrarg. Men ver
klaart, dat daar volstrekt geen sprake
van is.
Wel verwacht men volgens Reuter, dat
het Japansche kabinet vandaag den toe
stand zal bespreken, zooals die is voort
gevloeid uit de verklaringen van den
Volkenbond en Vereenigde Staten. De dag
bladen mecnen, dat een opzegging van hei
verdrag elk oogenblik kan worden ver
wacht, ofschoon de woordvoerder van het
departement van buitenlandsche zaken een
gereserveerde houding ten dien opzichte
aanneemt en verklaart, dat de regeerins
een uitvoerige verklaring voorbereidt ter
opheldering van Japans houding.
De Amerikaansche minister van bui
tenlandsche zaken, Huil, heeft tegenover
journalisten verklaard, dat hij nog geen
uitnoodiging heeft ontvangen, om deel
te nemen aan een conferentie der onder
teekenaars van het negenmogendheden-
verdrag, doch dat hij wel vermoedde,
dat de Vereenigde Staten de uitnoodi
ging terstond zouden aanvaarden.
Op de vraag, of de veroordeeling van
Japan in het Woensdag gepubliceerde
communiqué de toepassing van de neu-
traliteitswet. zou kunnen medebrengen,
gaf Huil te kennen, dat deze mededee-
ling de Vereenigde Staten slechts als
onderteekenaars van het negenmogend-
hedenverdrag en het pact van Kellogg
in het geding brengt.
Hij zette uiteen, dat de Zuid-Ameri-
kaansche staten niet werden geraad
pleegd en dat de Vereenigde Staten de
beslissing afzonderlijk hadden genomen.
Norman Davis, die zich te New-York
bevond, is met spoed naar Washington
ontboden. Hij zal vandaag met presi
dent Roosevelt en Huil confereeren, ver
moedelijk over de schikkingen t.a.v.
Ainerika's deelneming aan de negen-
mogendhedenconferentie.
De New-York Times meldt, dat Nor
man Davis wellicht de Vereenigde Sta
ten zal vertegenwoordigen op de confe
rentie. Het blad wijst er op, dat Norman
Davis heeft deelgenomen aan alle groo-
te conferenties, die bijeengekomen zijn
sedert het uitbreken van de Chineesch-
Japansche crisis.
Ambassadeur Saito ont
kent J apansch-Amerikaan
sche spanning
De Japansche ambassadeur te Was
hington, Saito, heeft gisteren den minis
ter van buitenlandsche zaken, Cordell
Huil, bezocht en zou hem verklaard
hebben, dat hij niet tegen de Ameri
kaansche veroordeeling van het Japan
sche optreden in China protesteert, doch
uit eigen beweging zonder opdracht van
zijn regeering het departement van Huil
opzocht, om op sommige punten ophel
dering te verschaffen. Op de vraag van
een journalist, of de verklaring van het
departement van buitenlandsche zaken
van j.l. Woensdag z.i. een spanning zou
veroorzaken in de betrekkingen tus-
schen de Vereenigde Staten en Japan,
antwoordde Saito nadrukkelijk: Neen
Integendeel zoo voegde hij er aan
MOSKOU, 8 Oct. (Tass). De regeerings-
commissie voor de luchtverbinding Mos
kouNoord-Amerika deelt mede, dat
een vliegtuig van de expeditie van Sje-
welew gisteren een groote vlucht hepfi
f smaakt in het Poolgebied op zoek naar
et vliegtuig van Lewanewski. Het
vliegtuig steeg om 3 uu 21 op van hel
TYuclolf-eiland en begaf zich langs de
58ste meridiaan in de richting van de
Noordpool. Wegens mist moest het toe
stel terugkeeren Om 13 uur 10 daalde
het op Rudolf-eiland.
In een te Nanking verleend interview
heeft Têjang Kai Tsjek verklaard dat de
redevoering van president Roosevelt
het Chineesche volk diep heeft ge
roerd. De steun, dien Roosevelt aan de
heiligheid van het menschelijke recht
en van de verdragen verleent, vormt
een aanmoediging en doet niet alleen
het lijdende Chineesche volk genoegen,
maar allen naties, klein en groot, die
zich er rekenschap van geven, dat een
duurzame vrede slechts gebouwd kan
worden op de grondslagen van een
strenge internationale moraal
Japan, zoo zeide de Chineesche gene
ralissimus gelooft, dat het. boven de ver
dragen en voorschriften van het vol
kenrecht verheven is. Het vraagt en
cischt, dat alle naties aan zijn voor
schriften betreffende Azië gehoorzamen
en zich onthouden van critiek op
zijn motieven of methoden, terwijl het
ons land uitkleedt, dat zoo goed tot een
eenheid gebracht was en gerehabiliteerd
gedurende de laatste jaren.
Tsjang Kai Tsjek voegde hieraan toe,
dat, wanneer men niet kan verhinde
ren, dat China opzettelijk verminkt
wordt, een groote wereldmarkt voor al
tijd verloren zal gaan en dat er nooit
meer vrede zal heerschen aan den Stil
len Oceaan. China, zoo zeide hij, zal
voortgaan zich tot het uiterste te verde
digen.
Belangrijke order bij de
Fokkerfabrieken te
Amsterdam geplaatst
NAAR wij vernemen heeft
de Nederlandsche regee
ring een zeer belangrijke vlieg
tuigorder geplaatst bij de
Fokkerfabrieken te Amster
dam.
Het betreft de bestelling van vele
tientallen vliegmachines in vier
verschillende typen, te weten: Jagers,
G-l; en twee typen luchtkruisers. Hier
mede is een flinken stap gezet op den
door de Regeering uitgestippelden weg
tot versterking van Nederland's weer
kracht in de lucht. De thans bestelde
machines zijn in hoofdzaak bestemd
voor de landmacht. Het is een zeer ver
heugend feit en een voorbeeld, dat
tot navolging wekt dat het Depar
tement van Defensie dezen omvangrij
ken order bij de Nederlandsche indu
strie heeft ondergebracht. Spoedig zijn
naar wij verder vernemen defini
tieve mededeelingen omtrent het juiste
aantal, den leveringstijd e.t.q te ver
wachten.
Hubermann ftad hedenmorgen eer
temperatuur van 39®, doch
er hebben zich verder nog
geen complicaties
voorgedaan
BATAVIA, 8 Oct. (Aneta/A. N. P.)
Het K.L.M,-toestel, dat naar Pa-
lembang is geweest voor assistentie'
en onderzoek, is hier teruggekeerd.
De inzittenden verklaarden, dat de
patiënten thans allen in toestand
vooruitgaan. Hubermann had heden
ochtend een temperatuur van 39
graden, doch er hebben zich geen
complicaties voorgedaan. De heeren
Moes en Ellerman zijn nog te Pa-
lembang achtergebleven. Freule
Smissaert zal de volgende week naar
Java komen voor verder herstel.
Van bevoegde zijde vernam Aneta nog
het volgende over het gebeurde met de
„Specht":
Het toestel startte op gewonen tijd op
liet Noordelijk uiteinde van het vliegveld
van Palembang met een belasting welke
1)00 ka beneden h(?t toelaatbare maxi
mum bleef. De start verliep geheel nor
maal. Het vliegtuig kwam op volkomen
normale wijze los. 25 tot 30 meter voor
bij den witten cirkel. Zooals gebruike
lijk is. werd het eerste stuk stijgend ge
vlogen. waarbij de. wielen op gewone
wijze in den ingetrokken stand kwa
men.
Vervolgens werd dé linker-bocht
ingezet, teneinde koers te kunnen
nemen naar Singapore. Sommige
ooggetuigen verklaarden, te hebben
gezien, dat op ongeveer -100 meter
van de Zuidzijde van het vliegveld
verwijderd, het toestel geen hoogte
meer kon houden. Het vliegtuig
raakte toen met den linkervleugel
een boomtop en viel vervolgens in
schuinen stand op den grond, waar-
hij de linkervleugel gedeeltelijk af
brak. Tengevolge hiervan kwam de
cockpit met den grond in aanraking
en werd van het toestel losgescheurd,
evenals een van de motoren, waar
na het toestel 1*0 graden draaide, en
tot stilstand kwam. De ernstigste be
schadigingen vielen te constateeren
bij den neus van den romp, waar de
cockpit was losgescheurd.
Alhoewel de romp op enkele plaatsen
was verwrongen, kon worden vastge
steld, dat de cabine geheel intact was
gebleven, evenals de centrale romp- en
vleugel-secties, waarin de benzine-reser
voirs zijn ondergebracht. De hoeveelheid
benzine, welke te Palembang was inge
laden, werd geheel teruggevonden. Er
is dan ook in het geheel geen brand ge
weest
Een kleine postzak, welke bij den eer
sten schok uit het ladingruim in den
neus werd geslingerd, kwam neer op
een van de motoren, waardoor schroei
ing ontstond.
Het feit, dat de romp geheel in
tact gebleven is bewijst afdoende de
sterke constructie van het vliegtuig.
Dit verklaart ook de omstandigheid
dat de meeste inzittende passagiers
slechts lichte verwondingen bekwa
men, welke vermoedelijk nog min
der ernstig zouden zijn geweest wan
neer het advies „riemen vastmaken"
was opgevolgd.
Het overlijden van een der passagiers
was het gevolg van een long-perforatie
en schedelbreuk.
Direct na het ongeluk werden enkele
passagiers en de tweede piloot buiten
het toestel aangetroffen.
De deur van de cabine was nog even
gemakkelijk te openen als voor het on
geluk het geval was. De post, en de la
ding werden in zeer behoorlijken toe
stand aangetroffen en met de „Valk"
verder vervoerd.
Beide motoren zijn naar Bandoeng op
gezonden voor een nauwkeurig onder
zoek.
Samenstelling commissie
van onderzoek
De directeur van het departement van
verkeer en waterstaat benoemde heden
ochtend de leden van de commissie tot
onderzoek van de Specht-ramp, t.w. de
heeren Van Lent, voorzitter en Ir. van
Braam, C. Terluvn. H. A. Vreeburg en
W. C, J Versteegh, leden. De commissie
zal zoo spoedig mogelijk een definitief
rapport uitbrengen
De vlolist Hubermann zal er vermoe
delijk van afzien om een specialist uit
Java te laten overkomen, zooals aanvan
kelijk in zijn voornemen lag. Het hulp
toestel, dat uit Palembang terugkwam,
bracht ook de gedemonteerde en geha
vende radio-installatie van de „Specht"
mede. welke nog tijdens het ongeval ge
bruikt schijnt te zijn.
Tegen driehoeksbesprekin
gen inzake de niet-
inmenging
MILAAN, 8 October (Reuter).
Het dagblad van Mussolini, de
Popoio d'Italia, publiceert een
voorspelling omtrent den inhoud
van het Italiaansche antwoord op
de Fransch-Britsche nota. Men ge
looft, dat deze voorspelling offi
cieel geïnspireerd is. Gezegd
wordt, dat het antwoord drie pun
ten behelst:
(1). Italië wil niet deelnemen
aan eenigerlei bijeenkomst, waar
toe Duitschland niet is uitgenoo-
digd.
(2). Het systeem der voorgestel
de gedeeltelijke besprekingen kan
slechts leiden tot nieuwe compli
caties.
(3). Het probleem zou als één
geheel besproken kunnen worden
door de Londensche niet-inmen-
gingscommissie.
Pertinax schrijft in de Echo de Paris:
Naarmate de dagen voorbijgaan, ko
men de Quai d'Oreay en het Foreign Of
fice steeds meer tot de overtuiging, dat
er geen enkele kalmeering mogelijk zal
zijn, dat de internationale reacties op de
Spaansche verscheurdheid niet zullen
kunnen worden beperkt en dat rle orde
niet zal kunnen worden hersteld in het
Westen van de Middellandsche Zee, zoo
lang een waar Duitsch-Italiaansch expe-
ditieleger zal strijden op het schier
eiland en de vrijheid zal hebben in de
Spaansche gebieden strategische punten
te bezetten, die de scheepvaartwegen be-
heerschen, waarvan onze verbindingen
en de Britsche rijksverbindingen afhan
kelijk zijn. Wanneer de Italiaansche no
ta geheel negatief mocht blijken, zou
den Frankrijk en Engeland gedwongen
zijn verschillende maatregelen te nemen
om te beletten, dat „het strategisch
evenwicht" op duurzame wijze te hun
nen nadeel e zou worden verbroken.
Mussolini en Franco's
samengaan
De Populaire schrijft: Wil een over
winning van Franco mogelijk zijn, dan
zijn nieuwe troepen en nieuwe escadril
les noodig Mussolini is bezig ze te zen
den. Intusschen geeft de recruteering
van „vrijwilligers", ondanks de verschil
lende methodes van druk, sinds lang
niet meer een voldoende rendement en
kan vooral in het geheel niet de con
tingenten leveren, die een beslissend of
fensief, zooals dat door Mussolini en
Franco onder oogen wordt gezien, zou
eischen. Daarom heeft de Italiaansche
regeering besloten haar toevlucht te ne
men tot een oproepen der reservisten
van de lichting 1907, 1908, 1909 en van
talrijke marinecontingenten.
De démarche van den Britschen am
bassadeur en den Franschen zaakgelas
tigde, met het doel een snel antwoord
Ie vragen, is dus alleszins op zijn plaats.
De Daily Telegraph and Morning Post
schrijft, dat de Engelsche en Fransche
regeeringen ongerust zijn over de be
richten, die nadere bijzonderheden ge
ven over de belangrijkheid van rle kor
telings ter beschikking van Franco ge
stelde buitenlandsche versterkingen Be
halve de zending van bombardements
vliegtuigen van hpf merk Savoia Mar-
ehelti van het laatste model naar Ma
jorca. heeft men steeds duidelijker be
wijs, dat versterkingen van allerlei soort
in aanzienlijke hoeveelheid op reehtsch
Spaansch trebled aankomen Dp bespre
kingen der laatste dagen tussrhen dp
Fransche en Britsche regeeringen bew ij
zen, dat Frankrijk kan rekenen op vol-
ledigen steun van Groot-Brittannië voor
de maatregelen, waartoe gemeenschap
pelijk besloten wordt en die noodig kun
nen zijn om te beletten, dat de inter
ventie ten gunste van Franco het uiter
lijk krijgt van een vreemde overheer-
-ching in het rechtsche Spanje. Er is
f-ehtpi* no2 plaats voor vriendschappe
lijkp bespreking mpt Italië pn voor een
minnel'ikp regeling van het Spaansche
probleem.
De linksche bladen zijn van meening,
dat men sinds maanden voldoende re
kening heeft gehouden met de positie
van Italië; de Daily Herald houdt zich
thans liever bezig met de vraag, welke
maatregelen Frankrijk en Engeland
zullen nemen, wanneer Italië zijn hou
ding handhaaft. De eerste maatregelen
zouden moeten zijn: onmiddellijke ope
ning van de Fran6ch-Spaansche grens
voor het transito van wapenen, munitie
en vliegtuigen en opheffing door Frank
rijk en Engeland van het embargo op
wapenuitvoer naar Spanje.
Duitsche mijnwerkers mogen
Fransche grens niet meer
passeeren
METZ, S Oct. (Reuter.) Van vele
Duitsche mijnwerkers uit Lauterbach,
in het Saai-gebied, die dagelijks de
grens plachten te passeeren om in de
Fransche steenkolenmijnen te werken,
zijn de passen door de Duitsche poli
tieke politie in beslag genomen, zoodat
zij thans werkloos zijn. Men gelooft, dat
deze maatregel is genomen, omdat de
Duitsc.be autoriteiten vreezen, dat de
zuiverheid van de politieke overtuiging
der mijnwerkers door het verblijf in
Frankrijk in gevaar gebracht wordt.
Onder de Saarlandsche mijnwerkers,
die in Frankrijk arbeiden, heerscht
thans ernstige bezorgdheid, daar men
vreest, dat de strenge grenscontróle zal
worden uitgebreid.
WARSCHAU, 8 Oct. De onlangs door
de liga van nationale verdediging ge
opende inschrijving voor de verzameling
van gelden voor den bouw van een on
derzeeboot, welke gedoopt wordt „Maar
schalk Pilsoedski", is gesloten.
Men heeft een bedrag opgehaald van
8.-100.000 zloty, dat voldoende is om de
duikboot te bouwen, die door het volk
aan de marine zal worden aangeboden.
Het denkbeeld, de vloot uit te breiden
door een beroep te doen op de welda
digheid van het publiek, is in 1926 uit
gegaan van een Pootech officier en over
genomen door de liga van nationale
verdediging.
op andere pagina's
SPURT
Het Wereldkampioenschap Schaken.
Aljechin wint de tweede partij.
(Eerste. Blad, pag. 2).
Weerverwachting
Medegedeeld door het K.N-M.I.
te De Bilt.
Matige wind uit N- richtingen,
zwaar bewolkt tot betrokken,
waarschijnlijk eenige regen,
iets koeler.
Hoogste barometerstand 770.8 te Thora
havn.
Laagste barometerstand 758.1 te Frank
fort.
Stormwaarschuwlngsdienst
De stormwaar6chuvvingedienst seinde
te 8.50 uur aan de posten van Delfzijl
tot. Hoek van Holland: „attentiesein
neer".
KEURPRODUCT VAN 3 LANDEN
Standaard kwaliteit voor Nederland
ALLEEN VERKRIJGBAAR
HEERENMODE
's-GRAVENHAGE, 8 Oct. He
dennacht heeft in een café-reslau-
rant aan de Groot Hertoginnelaan,
hoek Kranenb. weg te den Haag, een
zware brand gewoed, waardoor vrij
wel het geheele gelijkvloersch gele
gen perceel door het vernielende
vuur werd verwoest, terwijl ook een
vergaderzaal op de eerste étage ern
stige rook- eri waterschade kreeg.
De eigenaar, de heer A. Oostdam, die
boven het café op de tweede étage
woont, had zijn zaak na half een op
normale wijze gesloten.
Te zegge kwart over een wilde hij
zich naar bed begeven, toen zijn aan
dacht werd gevestigd op het eigenaardig
luid miauwen van een zijner twee huis
katten, op den gang vlak hij de deur
van de slaapkamer. Deze kat wenschte
blijkbaar in de slaapkamer te worden
toegelaten
De heer O. ging toon even kijken en
maakte de deur open. maar kwam toen
lol zijn groote schrik tot de ontdekking,
dat de gang vol rook stond, Oogcnblik-
kelijk wekte hij zijn vrjjuw en de dienst
bode, die zich reeds ter ruste hadden he
geven. Alle drie probeerden zij oni
langs den normalen weg naar beneden
Ie komen, doch daar was toen geen
sprake meer van, rle dichte en prikke
lende rook drong rle drie personen naar
<1p derde étage terug, waar zij volkomen
waren opgesloten.
Door voor het geopende raam van de
kamer op de tweede étage te gaan staan
en luide, te gillen, probeerde het drie-
lal de aandacht van late voorbijgangers
te trekken. Seconden geleken in deze
oogenhlikken minuten. Een automobilist
was rle eerste die op het angstig hulp
geroep reageerde. Ook andere voorbij
gangers waren inmiddels toegesneld en
het duurde toen nog maar korten tijd,
dat ook de brandweer met twee mo
torspuiten ter plaatse kwam.
Met een ladder werd toen het drie
tal van het halkon van de tweede
étage gehaald en ook de poes, die
zijn meester had gewaarschuwd- als
mede een kleine hond werden langs
dezen weg in veiligheid gebracht.
De brandweer liet een groote hond
met een touw omlaag zakken.
Inmiddels was de brandweer het vuur
m het perceel hardnekkig gaan bestrij
den. Dank zij de snelle alarmeering,
kon de brand tot het gelijkvloersch ge
legen lokaal beperkt blijven.
Dit restaurant brandde evenwel to-
laal uit. Ook van den inventaris, waar
onder twee hillards, kan niets worden
gered.
Omtrent dc oorzaak van dezen brand
kan worden gemeld, dat deze achter het
buffet is ontstaan.
Onder leiding van commissaris Ru-
gers, stelde de politie onmiddellijk een
on dei zoek in De heer en mevrouw O. en
de dienstbode, die uiteraard erg over
stuur waren en in nachtgewaad hadden
moeten vluchten, werden voorloopig bij
kuren ondergebracht.
