Relaas van ooggetuige
over de vliegramp
in Ned. Indië
'sWerelds
.draaiboek
VOLDOENING
50e ZENDINGS-
conferentie
Een drijfstang
gebroken
BIJ ONZE
REGEERING
TOLLEN MOETEN
VERDWIJNEN
CREMATIE OTTO
ZEEGERS
DE OVERVAL TE
NUNSPEET
LEGERVLIEGTUIG
MAAKT
NOODLANDING
„Dit is mijn berg'
2e BLAD PAG. 2 AMERSFOORTSCH DAGBLAD DONDERDAG 14 OCTOBER 1937
Over de Duitsch-Belgische
verklaring
In de kringen der Nederlandsche re
geering heeft men, naar Het Volk ver
neemt. met voldoening ervan kennis
genomen, dat de zelfstandigheidspoli-
tiek, die België den laatöten tijd is
gaan volgen, thans een sluitstuk krijgt
in den vorm van Duitschland's on
schendbaarverklaring van België.
Engeland en Frankrijk hadden reeds
soortgelijke garantie-verklaringen gege
ven. Nu België zulk een verklaring van
het derde groote. naburige land. Duitsch
land. accepteert, kan België niet meer
geacht worden, eenzijdig georiënteerd
ten opzichte van Engeland en Frankrijk
te zijn. Dat België aldus wel bewust
zijn nieuwe zelf6tandigheidspolitiek
voltooit, kan slechts de instemming der
Nederlandsche regeering hebben.
Zooals men weet. stelt Nederland zich
op het standpunt, dat de onschendbaar
heid van Nederland's grondgebied een
axioma is, dat zich niet leent voor het
voeren van eenige onderhandeling.
Voor België intusschen stond de zaak
anders, omdat, na het einde van het
Locarno-verdrag. waartoe België was
toegetreden. Engeland en Frankrijk
hadden verklaard. België's onschend
baarheid te waarborgen, en het voor
België niet wenschelijk was, do schijn
eener eenzijdig oriëntatie jegens deze
heide landen op zich te laden.
Maatregelen ten aanzien van
gemeentelijke tollen op
tertiaire wegen
's-GRAVENHAGE, 13 October. In-
gediend is een nadere nota van wijzi
gingen betreffende het wetsontwerp tot
wijziging van de motorrijtuigenbelas-
tingwet en van de wet van den 6den
October 1931 tot instelling van een ver-
keersfonds, inzonderheid met het oog
op het belang der tertiaire wegen.
In het voorgestelde artikel 38bis, lid
1, van de motorrijtuigenbelastingwot
wordt bepaald, dat ten behoeve van we
gen, op welke tol wordt geheven, geeh
uitkeering zal worden gegeven. Dit is
in overeenstemming met artikel 35,
vijfde lid, van die wet, waar wordt be
paald, dat wegen, op welke tol wordt
geheven, niet op de wegenlijstcn kun
nen worden geplaatst.
Ten einde afschaffing van tollen,
welke door laatstgenoemde bepaling
reeds wordt bevorderd, nog te bespoedi
gen, heeft artikel 32, onder 6e, van de
wegenbelastingwet, do latere motorrij
tuigenbelastingwet (thans artikel 3, Ge,
van de wet tot instelling van een ver-
keersfonds), hel mogelijk gemaakt, dat
bijdragen worden gegeven voor afkoop
van tollen, krachtens octrooi of conces
sie geheven. De gemeenfebelastinstollen
zijrt daarbij niet genoemd, omdat men
er van uitging, dat deze geheven wer
den op de wegen, niet bestemd voor
doorgaand verkeer. Deze onderstelling
is niet geheel juist. Ook op wegen voor
doorgaand verkeer worden wel gemeen-
tebelastingtollen aangetroffen. Wel kan
echter worden gezegd, dat die tollen
goeddeels worden aangetroffen op de
tertiaire wegen.
Er is nu naar het oordeel van de
regeering alle aanleiding om ten
aanzien van deze laatste wegen op
gelijke wijze te handelen als voor
secundaire wegen thans in het al
gemeen geschiedt en dus mogelijk
te maken, dat naast de gewone uit
keering, ingevolge de wet ook nog
(te voren) een bijdrage voor de af
schaffing van tollen zal worden ge
geven.
Uiteraard behoeven daarvoor slechts
die bedragen te worden beschikbaar ge
steld, die naast de bijdragen van de
streek, welke in dezen in elk geval
moet voorgaan, noodig zijn, terwijl bo
vendien rekening zal zijn te houden met
de sommen, welke na de afschaffing
van den tol voor den betrokken weg
krachtens de gewone regelen in zake de
financiering der tertiaire wegen zullen
worden beschikbaar gesteld.
Daar, gelijk hierboven is gezegd, de
op de tertiaire wegen voorkomende
tollen veelal gemeentelijke belasting-tol
len zijn, is het, om tot het doel te ge
raken, noodig, dat de belemmering om
bijdragen voor gemeenteliike belasting-
tollen te verleenen, uit de wet ver
dwijnt. Daartoe strekt de thans voorge
stelde wijziging.
SCHUUR MET GRAAN AFGEBRAND
KLUNDERT. 13 October Door tot
nu toe onbekende oorzaak is vanmid
dag omstreeks vijf uur brand ontstaan
in de kapitale schuur van den landbou
wer A. H. v d Wiel aan de Pelikaan
te Klundert.
De schuur, die tot den nok met graan
gevuld was. brandde tot den grond toe
af. Een koe kwam in de vlammen om
Het woonhuis kon door de brandweer
van Klundert behouden worden. De
schade, die f 30 a <50 000 bedraagt, wordt
door verzekering gedekt
INBRAAK IN WASSCHERIJ
AMSTERDAM, 13 October. Van
nacht zijn via openstaan*-' deuren van
in aanbouw zijnde woningen in de
Wenslauwerstraat een of meer personen
over de daken van deze huizen het per
ceel 122—124 in de Bellamystraat bin
nengedrongen, waar een wasscherij is
gevestigd Hier beeft men ziel toegang
verschaft tot het Kantoor, waarvan de
deur niet was afgesloten.
Een tweetal op het bureau staande
geldkistjes werden geforceerd.
Eori totaal bedrag van 108 wordt
vermist.
Wordt 26 en 27 October in
het Koloniaal Instituut
gehouden
De gewone zittingen van de 50e Alg.
Ned. Zendings-Conferentie worden ge
houden in het Koloniaal Instituut te
Amsterdam, op Dinsdag 26 en Woens
dag 27 October.
Dinsdagmorgen 10 uur geeft Ds.
Rauws, zendingsdirectcr te Oegstgeest,
enkele indrukken weer uit het door
hem uitgebrachte Jaaroverzicht der
Zending in Ned. Oost- en West-Indië.
Daarna spreekt Prof. Dr. M. Schlunk
te Tübingen over „50 Jahre Weltmis-
sion".
De middagvergadering is afgestaan
aan den Vrouwen-Zendings Bond. Daar
spreken Mej. A. E. Adriani en Zr. M.
Schoch over den dienst der vrouw in
de Zending. Verschillende vrouwen van
zendelingen zullen daar iets uit de
praktijk van haar werk vertellen.
Woensdagmorgen 10 uur spreekt Ds.
Rauws over: 50 jaren Zending in Ne
derland. Daarna Ds. D. Crommelin.
oveneens zendingsdi rector te Oegst
geest. o\er: 50 jaren Zending in Ned.
Onst-Indiê.
Des middags spreekt waarschijnlijk
Ds. T. J. van Oostrom Soedo over het
zendingswerk der Indische Kerk.
Te half 4 wordt de samenvattende
slotrede gehouden door Dr. W. G. Har-
renstein, of indien deze door ongesteld
heid verhinderd mocht zijn door Prof.
Dr. J. A. Cramer. Prof. Cramer is de
eenige nog in leven zijnde van dege
nen, die de eerste Comité-vergadering
op 2S October 1887 bijwoonden.
Dinsdagavond vergadert de Conferen
tie in 4 secties, dan echter niet. in het
Koloniaal Instituut, maar in Bellevue,
Leidsche kade.
In de eerste sectie voor leden van
kerkeraden en kerkelijke commissie,
presideert Dr. C. W. Th. Baron van
Boetzelaer van Dubbeldam, en spreekt
Dr. F. J. Fokkemo, rector der Ned.
Zend. School, over kerk en Zending.
In de tweede sectie voor leden van
vakvereenigingen presideert de heer G.
Baas. wethouder van Amsterdam, en
spreekt Dr. K. J. Brouwer, zendingsdi-
rector te Oegstgeest over: Zending en
Vakvereeniging.
In de derde sectie voor onderwijzers
en onderwijzeressen presideert de heer
P. Bergmever, hurgemeester van Onst-
wedde. Daar sprck.cn Prof. Dr. M.
Schlunk van Tübingen over: De Zen
ding in het Onderwijs, en de tyeer D.
J. Coumou van Bandoeng over: Wes-
tersch Onderwijs in een Oostersche sa
menleving.
In de vierde sectie voor studenten,
presideert Prof. Dr. N. H. Swellengre-
bcl, hoogleeraar te Amsterdam en
spreekt Ds. J. Verkuyl, missionair pre
dikant onder studeerende Oosterlingen,
over: Welke houding heeft de zending
aan te nemen ten opzichte van impe
rialisme en Oostersche nationalisme.
De oorzaak van de ramp
van de „Specht"
's-GRAVENHAGE. 13 October.
In verband met het ongeval van de
„Specht" heeft de K.L.M. van den
waarnemend chef van den techni-
schen dienöt van de K.N.I.LM. te
Bandoeng, waarheen de motoren
van de „Specht" getransporteerd
zijn, telefonisch vernomen, dat in
den linker motor, de verbinding van
den drijfstang van cylinder 9 met
den hoofddrijfstang is gebroken,
waardoor deze motor plotseling tot
stilstand kwam. Ten gevolge hier
van kon het vliegtuig, zich nog in
6tijgstand bevindend en nog niet
over voldoende snelheid beschik
kende. geen hoogte houden en kwam
het na een korte linkerbocht met de
hoornen in aanraking. Door de
breuk werd het geheele mechanis
me geblokkeerd.
De betrokken motor heeft 700 draai
uren en 50 uren na zijn laatste vol
ledige revisie.
Later onderzoek van het mate
riaal van den gebroken stang zal
uitwijzen wat de breuk veroor
zaakt heeft.
VELSEN, 13 October In allen een
voud is Woensdagmiddag in het cre
matorium de verassching van wijlen
Otto Zeegers geschied.
Een aantal vrienden vergezelde den
overledene naar zijn laatste rustplaats
Namens den Bond van Nederlandsche
Tooneelschrijvers bracht de heer E J-
Bolhuis den overledene dank voor zijn
werk. Spreker wcps op de moeilijkhe
den. waarmede de overledene tijdens
zijn leven te kampen heeft gehad. Tus-
schen zijn eerste werk. dat door Louis
Bouwmeester met cere werd genoemd,
en zijn laatste, waarvoor hij geen plaats
meer kon vinden, ligt het treurspel van
het Nederlandsche tooneel. aldus spre
ker.
Mr. Is. Coopman zeide, dat zij die
achter blijven een dierbare herinnering
aan hem beuaren. Een plaats i6 open
gelaten. die niet spoedig weer vervuld
kan worden Het onrecht, hem aango-
daa'n. heeft hem diep getroffen
Ten slotte voerde nog de heer Joh.
Winkler, chef van de redactie van de
Arheiderspers. het. woord, die nog eens
wilde getuigen van zijn dankbaarheid
voor het werk. dat de overledene dag
aan dag heeft verricht.
De dader gearresteerd
NUNSPEET, 13 October. Heden
nacht is te Vaassen de 20-jarige fa
brieksarbeider A. P., gearresteerd, die
er van verdacht wordt, de overval met
roof bij den melkhandelaar Peltz, te
hebben gepleegd.
De gearresteerde een vroegere knecht
van den melkhandelaar, heeft reeds een
volledige bekentenis afgelegd.
UIT DE STAATSCOURANT
Zeemacht
Bij beschikking van den Minister van
Defensie is de luitenant ter zee der
3e klasse E. W. H. Nieuwenhuisen den
14en October 1937 geplaatst a.b. HMs.
„Gelderland"
Bij beschikking van den Minister van
Defensie is de officier van den marine-
stoomvaartdienst der le klasse A. Go-
vers dienende bij den onderzeedienst te
Willemsoord, den 30en October 1937 ter
beschikking gesteld.
Onderscheidingen
Bij K.B. van 17 September 1937 is be
vorderd tot grootofficier in de Orde van
Oranje Nassau, de heer C. E. ter Meu-
len. lid van het financieel comité van
den Volkenhond. te Amsterdam.
Bij K.B. van 24 September is toege
kend de aan de Orde van Oranje Nas
sau verbonden eere-medaille, In brons,
aan: G. Balster, schilder hij de N.V.
's-Gravenhaagsche Melkinrichting „De
Sierkan" te 's-Gravenhage.
Rechterlijke macht
Bij K.B. van 11 October 1937 zijn her
benoemd tot kantonrechter-plaatsver-
vanger:
a. in het kanton Beetsterzwaag: Mr.
W. T. van der Leij;
b. in het kanton Deventer: Mr J C.
T. Resius;
c. in het kanton Amsterdam: 1. Mr.
E. B. Asscher. 2. Mr. A. G Lubbers;
d. in het. kanton 's-Gravenhage: 1.
Mr. dr. M. J. van der Flier; 2 Mr. A.
Rueb; 3. Mr. D. J. Veegens;
e in het kanton Gorinchem; Mr. J.
A. Overwater;
f in het kanton Amersfoort: Jhr.
Mr. J. K. H de Beaufort;
g. in het kanton Groningen: Mr. M.
Koppius.
Toonkunst
Bij KB. van 11 October is aan Mr.
J F. Ingen Housz te Amsterdam op
zijn verzoek eervol ontslag verleend als
lid der commissie van advies inzake
bevordering der toonkunst van Rijks
wege. met dankbetuiging voor de als
zoodanig bewezen diensten.
Middelbaar Onderwijs
Zijn tijdelijk benoemd aan de Rijks
Hoogere Burgerschool te Venlo, tot lee-
raar: A. J. W. Bonsel. wonende te Ven
lo. P. H. J. Bouwen6. wonende te Roer
mond, R. Th. Luyckx, wonende te Til
burg en J. J. Kuypers, thans tijdelijk
als zoodanig werkzaam
Tot leerares: mejuffrouw A. J. Jon-
gepier. wonende te Roermond;
zijn tijdelijk henopmd tot leeraar aan
de Rijks Hoogere Burgerschool te Goes:
C. Oskam, wonende te 's-Gravenhage en
Dr. E. Storck. wonende te Amsterdam;
Zijn wederom tijdelijk benoemd aan
de Rijks Hoogere Burgerschool te Tiel
tot leeraar: C. J. Jellema, R. Batten-
berg en Dr. A. Zwaan;
tot leerares: mejuffrouw W. M C.
Morel en mej. E. A. J. de Ruiter en
zijn tijdelijk benoemd: tot leerare6 mei.
J. C. Wentink. wonende te Tiel;
tot leeraar F. W. E Neefs, wonende
te 's-Hertogenbosch. J Schrijver, wo
nende te Amsterdam en W. J. van
Weerden, wonende te Bedum;
is tijdelijk benoemd tot leeraar aan
de Rijks Hoogere Burgerschool te Zalt-
bommel: F. W. F. Neefs, wonende te
's-Hertogenbosch;
is aan N. W. van Gelder, op zijn
verzoek, eervol ontslag verleend als di
recteur van en leeraar aan de Rijks
Hoogere Burgerschool te Schiedam;
is tijdelijk benoemd tot leeraar aan
de Rijks Hoogere Burgerschool te Roer
mond; G. A. W. Siero, wonende te
Heerlen.
ANNA PAULOWNA, 13 October.
Een legervliegtuig van de Kooi maakte
hedenmorgen om kwart voor twaalf
een noodlanding op een weiland bij de
Molenvaart. Het toestel vloog in groeps
verband en hij een zwenking is het
waarschijnlijk door een der andere toe
stellen geraakt. Nadat althans de be
stuurder, sergeant Herter een klap te
gen bet toestel had gevoeld bleek het
hoogtestuur niet meer in orde. Daardoor
kon de piloot het vliegtuig ook niet in
den goeden stand op den grond zetten.
Het sloeg hij het neerkomen over den
kop, waarbij de schroef en de vleugels
werden vernield.
De bestuurder bleef ongedeerd.
AUTO TEGEN BOOM GEREDEN
SCHOONOORD (D.), 13 October.
Vanmiddag omstreeks vier uur reed op
den Sleenerweg een personenauto, wel
ke uit de richting Schoonoord kwam.
Op een gegeven oogenblik raakte de
bestuurder, de 41-jarige handelsreiziger
v. d. V. uit Meppel, de macht over zijn
stuur kwijt, met het gevolg, dat de wa
gen tegen een boom reed en vervolgens
over den kop sloeg
v. d. V., die alleen in den wagen zat,
werd ernstig gewond. Na ter plaatse
door dokter Pybes te zijn verbonden, is
het slachtoffer met hoogst ernstige
kwetsuren naar het Wilhelmina-zieken-
huie te Assen vervoerd.
ARBEIDSONGEVAL
AMSTERDAM, 13 October. Van
morgen is een arbeider, die werkzaam
was bij den afbraak van de school, ge
legen aan de Jan van der Heydenstraat
hoek Ferd. Bolstraat, van ongeveer 4
meter hoogte op straat gestort. Hij is
met enkel- en schouderfracturen naar
het binnengasthuis vervoerd
OMREKENINGSKOERSEN
13 Oct. 14 Oct.
Off. Niet off
Londen S.96% 8.98
Berlijn 0.72.70 0.72.70
Parijs 6.07 6.13
Brussel 30.52^ 30.50
ZUrich 41.64 41.64
Kopenhagen 40.07 K 40.10
Stockholm 46.27JJ 46.30
Oslo 45.10 45.13
New York 1.80'% 1.81
Praag 6.34 6.37
Milaan 9.60 9.60
Medeged. door de R'damsche Bankvereen
OOST-INDIE
BATAVIA, 13 Oot. (Aneta-A.N.P.) -
Uit Soerabaja vernam Aneta het eerste
verslag van een ooggetuige van de
ramp-
Het ongeluk vond plaats om 22.15
uur Java-tijd. Het weer was zeer slecht
en het zicht was dermate, dat er blind
gevlogen moe6t worden. Daarom be
sloot men, een noodlanding te maken.
Deze gelukte echter niet geheel en de
T-16 kwam in de modder terecht. De
bemanning van de T-16 zag de T-13 op
honderd meter afstand op het water
dalen, kort daarna weer opstijgen -sn
vervolgens neerploffen.
De T-16 schoot toen lichtkogels af om
de kust te alarmeeren. De bemanning
waadde door het water en vond een
visschersprauw. waarmede zij zich naar
het wrak begaf om hulp te bieden. Dit
bleek echter niet mogelijk te zijn
De zeildoeken wanden van de veron
gelukte T-13 werden vruchteloos door
de ter hulp geschoten bemanning van
de T-16 met pennemessen bewerkt.
Daarna werd overwogen, te trachten,
den staart van het vliegtuig met een
bijl af te kappen. Dit moest echter wor
den ontraden, aangezien het wrak dan
zeker met water zou volloopen. zonder
dat er mogelijkheid van redding voor
de inzittenden bestond.
De duisternis was een belemmering
om verder iet6 te doen, waarop de T-16
de marine te Soerabaja inlichtte Van
Soerabaja uit zijn toen de ..Rigel" en
de mijnenveger „Pollux" naar de plaats
van het, ongeluk vertrokken. De „Pol
lux' heeft onmiddellijk pogingen in het
werk gesteld om het wak overeind te
zetten. Toen dit gelukt was vond men
eerst het lijk van den officier van den
marinestoomv.dienst Uurbanus. daarna
d'ie van de inzittende korporaals en ver
volgens de anderen. Vermoedelijk zijn
geen andere slachtoffers in het wrak
aanwezig-
De ooggetuige verklaart, dat de
T-16 slechts weinig beschadigd is.
De T-13 echter is reddeloos bescha
digd. Van de T-16 is alleen het on
derstel zwaar verbogen. De T-13
vormt een ravage. De lijken waren
geheel verminkt. Zij zijn eerst ge
borgen in de loodsen te Brondong,
waar de visschers hun feesten ple
gen te vieren.
De plaats waar de ramp is geschied,
ligt circa 1 kilometer van de kust ver
wijderd tegenover de plaats waar het
monument is opgericht ter gedachtenis
aan de schipbreuk van de „Van der
Wijck".
De resident van Bodjonegoro ver
klaarde aan Aneta, dat hij zich om
10.30 uur onmiddellijk naar de plaats
van de ramp heeft begeven, vergezeld
van de assistent-residenten van La-
mongan en Toeban en verscheidene in-
heemsche bestuursambtenaren
Het toestel zoo verklaarde hij
is recht benoorden Brondonu eenige
kilometers "it de kust. neergestort Vis
schers waren onmiddellijk met prau
wen uitgevaren om hulp te verleenen.
De noodlanding welke de T-16
maakte had een normaal verloop en
slechts even schuurden de drijvers
over de karang f koraalbank).
Later arriveerden vrachtauto s met
liulpmanschappen uit Soerahaja hene
vens reserve-drijvers Deze laatsten be
hoefden echter niet te worden gemon
teerd.
j ET EIGENDOMSRECHT wordt in de
f~§ rechtszaal nog al eens besproken en
bestreden. Het heibeltje om het be
zit van het bclastingplaatje voor den po
litierechter en het groote proces over de
aandeelen van den negus zijn allebei eigen
domsvraagstukken. Deze maand kreeg in
Zwitserland een proces zijn beslag, dat
tien jaar geleden begonnen is en toen
groot opzien heeft gebaard. Het was het
geschil tusschcn een Zwitserschen hótel-
houdcr en den Zwitserschen staat, niet om
een belastingplaatje, ook niet om een paar
aandeeltjes, maar om een solieden berg.
De Rhóne-gletscher met zijn beroemde
Furka- en Grimselpassen, die hem in
het hartje van de Alpen afsluiten, met
zijn weiden en ijsmeren, was de inzet.
Het is een begeerenswaardig genoeg
bezit, daar het als touristencentrum on
der de groote attracties van Europa
hoort. De beroemde gletscherexpresse
stopt zelfs halverwege Zermatt en St.
Moritz, om de passagiers te laten ge
nieten van het onvergetelijk schouw
spel, dat de Rhónegletscher biedt: een
grillige groep pieken, overdekt met ijs
en sneeuw, met langs haar rug de zwar
te naden van de bloote rots, en uit haar
flanken de wilde bergstroomen ijskoud
water, dit later uitloopen in een van
de mooiste rivieren van Zwitserland en
Frankrijk, de Rhóne, waarvan het water
tenslotte de oude vestingmuren en de
zon-beschenen terrassen van Avignon
bespoelen.
Een der vragen, welke onvermijdelijk
bij den reiziger opkomen het eigen
domsinstinct in den mensch is er weer
verantwoordelijk voor die deze ijs
vlakten de wolken in ziet steken, is aan
wien deze berg toebehoort, waarop hij
natuurlijk verwacht te hooren: aan den
staat, oi' ook wel: aan niemand. Het
antwoord is door de federale tribune
van Zwitserland, het hoogste gerechts
hof van de federatie, op verzegeld
papier vastgelegd. De berg behoort aan
een zekeren doctor Hermann Seiler, den
over de heele wereld befaamden hote
lier van de Zermatt. Deze man, wiens
familie reeds vier, vijf generaties lang
in het hótelbedrijf werkt, kan er zich
op beroemen, dat al het ijs, dat met het
bloote oog van zijn hotel uit te zien is,
hem toebehoort, meer dan tachtig vier
kante kilometer ijsvlakte en rotsen en
daarbij nog alle bruikbare weiden tus-
schen de Furka en de Grimsel. In een
land, waar alle bergen aan den staat
toebehooren, wel een heel eigenaardige
positie en in een wereld, waar er om
het bezit van een bergtop al heel wei
nig drukte gemaakt wordt, een uniek
verschijnsel.
De rechtvaardiging van deze eigen
aardige juridische beslissing moet in
het verleden worden gezocht. Een goede
honderd jaar geleden wilden de men-
schen in het Rhónedal niets met den
berg te doen hebben Van vader op
zoon was hun de vrees voor die alles
omverschuivende ijsmassa's ingeprent.
Goeds hadden ze van den berg nooit
ondervonden. In de lente lokte hij hun
jonge zonen weg en jaiet gebroken lede
maten werden ze dan weer thuis ge
bracht. De berg was een vloek Verlei
delijk in zijn trotsche schoonheid, ver-
derfbrengend in zijn woede. Er moest
een dichter komen, om hen er op te
wijzen, dat de „helsche" schoonheid
van dezen berg een eeuwig genot was.
Goethe ontdekte op zijn tweede Zwit-
sersche reis den gletscher en schreef een
gedicht over zijn „verschrikkelijke
pracht." Wat twintig eeuwen stoere
aanwezigheid niet hadden kunnen doen,
dat deden twintig woorden van een
dichter. De gleitschsr werd beroemd. Ge
leerden en reizigers, schilders en geolo
gen kwamen van alle kanten, om van
het onvergetelijke schouwspel te genie
ten.
De bergbewoners ondervonden al
gauw de goede gevolgen ervan. Het
dorp werd welvarend. Een kleine her
berg werd tegen den gletscher gebouwd.
In 1857 verliet Alexander Seiler do
herberg en trok in een luxe hotel, dat
hij had laten houwen. Hij wenschtc
onafhankelijk te zijn, maar daarvoor
had hij boter en melk, hout en wegen
noodig, die hem alleen moesten toebe
hooren en dat was niet mogelijk, om
dat al do dorpsbewoners rechten kon
den uitoefenen op stukken van den
berg. Eén voor één kocht hij deze rech
ten op. Zi'n zoon zette na zijn dood
dit werk voort, zoodat tegen het einde
van do twintigste eeuw zijn kleinzoon
alle grondrechter, van den berg, 215 in
totaal, in bezit had. Maar hadden de
menschen, die de spelonken en berg
paden honderd jaar lang betreden had
den, daarmee ook het eigendomsrecht
verworven? Seiler was er zeker van.
Hij had immers vroeger den menschen
huur betaald voor het recht zijn gasten
de spelonken te laten zien. Daarmee
was het eigendom erkend. Ook kon hij
zich beroepen op een oude wet uit rle
civiele code van 1816, die eischte, dat
bezitrechten één dag per jaar moeten
uitgeoefend worden. Een eeuw lang had
den do bewoners daar vrij rond geloo-
pen, zonder dat zij ooit door kanton- of
regeeringsbeambten waren aangebon
den.
Josef Seiler, de kleinzoon, voorzag
dat deze rechten-bij-mondc hem in
moeilijkheden zouden kunnen brengen,
als hij ze niet officieel, in den vorm van
documenten, liet beschrijven. Om dat
klaar te spelen, moest hij een proces
aangaan met het kanton dat een bron
van inkomsten zag in de door vreem
delingen graag bezochte spelonken. E!k
lapje grond werd hem betwist. Van elk
der 215 stukken moest bewezen worden,
dat de man, die ziin recht verkocht
had. dat rocht ool< wettelijk bezeten
had. Hij stierf in 1829 zonder ■ten uit
slag \an het proces te beleven Zijn
broer Hermann zette he' proces voort
Met des te meer taaiheid, omdat het
niet meer ging om de rotsen alleen,
maar ook om het gebruik der passen en
liet vruchtgebruik der weiden welke
met al de vreemdelingen, die er
wenschten te wonen, dikwijls eoedp
pachtsommen opbrengen.
Na tien jaren procedeeren mag Seiler
nu bij zijn beroep van hotelhouder ook
den titel van bergbezitter voegen. De
vraag blijft of hij ook grondbelasting
Grand ThéStre. Van Vrijdag 8
t.m. Woensdag 13 October vertoo
ning van de film „De koning en het
koormeisje".
Zondag doorloopend 1.45, 4—, 6.15
en 8.30 uur. (Laatste voorstelling).
Avondvoorstelling overige dagen
8.10 uur n.m.
Woensdag en Zaterdag 2.30 uur
n.m. matinée.
"ertooning van de film Wereld
jamboree 1937.
Van Vrijdag 8 t.m. Donderdag 14
October eiken dag (niet Zondag)
vanaf 4 uur tot half 8 (laatste voor
stelling begint half 7).
Zaterdag en Woensdagmiddag
vanaf 5 uur (laatste voorstelling
half 7).
City Théater. Van 8 t.m. 14
October vertooning van de film
„Op Hoop van Zegen."
Zondag 1.45, 4 uur, 6.15 en 8.30
uur. (Doorloopend). Aanvang laat
ste voorstelling 8.30 uur. Zaterdag
6.15 en 8.30 uur. Overige dagen
S.10 uur. Zaterdag en Woensdag
matinée 2.30 uur.
Museum Fléhite, We6tsingel.
Vondeltentoonstelling van 6.t.m. 30
October. Geopend dagel. van 10—12
en 14 uur, uitgezonderd Zondags.
's Zaterdags 10—12 en 1.30—3 uur.
(Stadgenooten hebben 's Zaterdags
vrijen toegAng).
Theosofische Bibliotheek. Ge
bouw Theosofische Vereeniging, Re-
gentesselaan. lederen dag van 68
uur.
Sterhuls Beekenst.Iaan 6. Iedere
avond geopend en Zondagsmiddags
voor alle meisjes.
R.-K. Leeszaal, Nieuwstraat 24.
Filiaal uitleen-bibliotheekEdison-
straat 35.
Openbare Leeszaal met Jeugdlees
zaal, Muurhuizen 9.
Gildehuis A.K.G. t/o. Zuidsingel 16.
Najaarstentoonstelling van 2—31
October, van schilderijen, bouw
kunst en kunstnijverheid, dag. van
1017 uur. Woensdag en Zaterdag
van 25 uur demonstratie weven
door mevr. Dien Materman.
2 t.m. 24 October. Sierkunst. Ten
toonstelling van schilderijen door
Antoinette van Hoytema.
Concordia. Theedemonstratiee
door Thcebureau Amsterdam.
14 Oct. v.m. 10-30 en n.m. 2,30 uur.
15 Oct. v.m. 10.30 en n.m. 8 uur.
13 t.m. 15 October. Jeugdleeszaal
Openb. Leeszaal. Tentoonstelling
van en ovei Paddenstoelen.
1012J4 en 2Va6 uur.
14 October. Amicitia. A.V.R.O.
avond. Kovacs Lajos. 8 uur.
14 October. Gildehuis. Am. Kunst
kring. Lezing van Top van Rhijn
Naeff. Onderwerp: „Lezen en schrij
ven." 8.15 uur n.m.
14 October. Grand Thé&tra. De
actueel wetenschappelijke film
„Waarheen China?"
Aanvang 8.15 uur.
15 October. Volk6gebouw. Ned.
Arb. Sportbond. Oprichtingsverga
dering zwemgroep „Sportfondsen-
bad." 8 uur.
16 October, 's Prinsenhof. Propa-
ganda-avond van de Gymnasiasten
Bond L. E. A. 7.30 uur.
16 Octoher. De Valk. Araersfoortsche
Tooneelensemble. 8 uur.
16 October. Amicitia. 't Nut. Caba
ret „De Vuurpijl." 8 uur.
17 October. Amicitia. Filmvoor
stelling Amfikri „Koelakken Ter
reur" en de burgeroorlog in Spanje
10 uur v.m.
17 October. Amicitia. Groot Ned.
Volkstooneel. Kindermatinée ,,Han6
en Grietje. 3 uur n.m. Idem „Blon
de Greet." 8 uur.
19 October. Vondelherdenking in
den foyer v. Amicitia. Voordracht
Kommei Kleijn 2.30 en 8 uur.
19 en 20 Octoher. Grand Théatre,
Optreden van Alvatha, de koning
der illusionisten. 8.15 uur n.m.
Matinée op 20 October. 2.30 uur n.m.
20 Octoher. De Valk. Feestavond
Zwemclub Neptunus 8 uur.
21 OctohPr.» De Valk. Vergadering Bel
lamy 8 uur.
22 October. Amicitia. Abonn. voor
stelling. Het Masker voert op „Eli
sabeth. de vrouw zonder man." 8
uur n.m.
23 October. Amicitia. Bridge-con-
cours van B.R.A.M, 8 uur.
23 October De Valk. Soirée R.H.B.S.
8 uur
27 October. Amicitia. Kapitein
ter zee L. A. C. M. Doorman spreekt
over „Onze Vloot" voor Nat. Veilig
heid, Onze Vloot en N.J.V. 8 uur.
29 October. Amicitia. Propa-
ganda-vergadering Ver. Oost en
West. 8 uur.
29 Octoher De Valk Schcrmwedstrii-
«ten van F..M.M A
29 Octoher. Monopole. Genootschap
Ned.Frankrijk. Lezing door Octave
Aubry over: L'Homme chez Napo
léon. 8 uur n.m.
30 Octoher. De Valk. Feestavond van
F MM 4 8 uur
UTRECHT
11 t.m. 17 October. Tivoli. Bouw-
nioesterrevue „Knal." 8 uur.
BAARN
32 Sept. t.m 12 Oct. Tentoonstel
ling van .lanansche houtsneden in
het Raarnscb Lyceum. Dagel. van
10 tr>t 7ondaec van 1 30 fnt 4 uur
moet betalen van de tachtig vierkants
kilometer ijsvlakte. Ze beginnen er nu
binnenkort een proces over. Als dat nu
ook tien jaar duurt, dan kunnen de ad
vocaten voorloopig weer leven.
