ENORME BRAND OP
BORNEO
Engelands
koning
SJANGHAI SCHUDT
op zijn grondvesten
Couranten-reclame
DË ËEMlANDEü
NA DEN VAL
VAN GIJON
spreekt
Avondlanding te
Medan
EDEN'S REDE
Moordaanslag
te
Princenhage
Voor Bleyle Kleeding
Vrijdag 22 October 1937
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
36e Jaargang No. 98
Schade van twee millioen gulden in
Singkawang veroorzaakt. Ruim
800 huizen en winkeltjes in
asch gelegd
Duitschland wil zijn
koloniën terug
ALJECHIN WINT
WEER
Dit nummer bestaat
uit 2 bladen
HEVIG JAPANSCH
BOMBARDEMENT
Schoten hagel gelost
GRENSGESCHIL IN
ZUID-AMERIKA
Dagblad draadloos
overgebracht
5 uur 22 min.
AMERSFÖORÏSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS P®1" maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; pcf
week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15
Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0 05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Licfdadighelds-advertenticn voor de
helft van den prijs. - Kleine Advcrtentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
SINGKAWANG (Wester afdeeling van Borneo), 22 Oct.
(Aneta). Gisteravond om 19.00 uur brak een hevige brand
uit, waarbij Pasar Baroe, Pasar Tengah, Pasar Pagi, Pasar La
ma, voorts een gedeelte van de Heerenstraat en kampong Me-
lajoe in de asch werden gelegd. Ruim 800 winkeltjes en huizen,
voorts het kantoor van de Bor
neo Sumatra Handel Mij., de
pas-gebouwde misigit (moskee)
en ongeveer de geheele winkel-
buurt zijn afgebrand. De schade,
welke twee millioen gulden be
draagt, wordt gedeeltelijk door
assurantie gedekt. Het mate
riaal van de brandweer bleek
onvoldoende te zijn en kon bij
na niets uitrichten tegen de
geweldig oplaaiende vuurzee,
welke ontstond door het verbranden van geheel van hout ge
bouwde woningen. De militairen, die bij de blussching aanwe
zig waren, verrichtten uitstekend werk. De vuurzee was eerst
tegen half één bedwongen. De brand is vermoedelijk veroor
zaakt door het omvallen van een olielamp tegen een klamboe.
Een Chineesch kind wordt vermist.
Zestigduizend soldaten zouden
zich aan Franco's troepen
hebben overgegeven
De terugtrekking van de
vrijwilligers
Omtrent den val van Gijon wordt door
den rechtschen Spaanschen radiozender
medegedeeld, dat de voorhoede van de
troepen van Franco te 15.25 gistermiddag
de stad is binnengerukt.
Te vijf uur defileerde de eerste colonne
in de straten, door de bevolking toege
juicht. De rechtsche zender deelde verder
mede. dat de leiders in den nacht van
Woensdag op Donderdag over zee in de
richting van Frankrijk zouden zijn ge
vlucht. Een aantal vooraanstaande aan
hangers van de regeering zou zijn gear
resteerd.
De val van Gijon had invloed op het ge
heele front voor Oviedo. waar verscheide
ne bataljons de wapens neerlegden. Vol
gens een bericht van Havas uit Oviedo
schat men het aantal miliciens, dat zich
heeft overgegeven, op 60.000 man.
Havas meldt uit Londen, dat ingevol
ge de besluiten, die door de ondercom
missie van de niet-inmenging zijn geno
men, het bureau der non-interventie
commissie uit zijn personeel de agen
ten zal kiezen, die deel zouden kunnen
uitmaken van de commissies, welke
naar Spanje zullen worden gezonden
om zich op de hoogte te stellen van het
aantal buitenlandsche vrijwilligers in
Spanje. De non-interventiommmi^ie
zal natuurlijk de keuze van haar bureau
moeten goedkeuren Valencia en Sala
manca zullen voorts geraadpleegd moe
ten worden over het beginsel van hei
zenden der commissies, alvorens de
commissie haar werkzaamheden za'
kunnen voortzetten. In Britsche diplo
matieke kringen verwacht men even
wel geen ernstige moeilijkheden in dit
opzicht De heide partijen in Spanje
zullen trouwens, wat de, keuze der com
missieleden betreft,- geen stem in het
kapittel hebben.
Het Giornale d'Italia deelt niet geheel
het optimiisme der Brtsche pers naar
aanleiding van de besprekingen in de
ondercommissie voor de niet-inmengin--'
Men heeft in het verleden steeds ge
zien, aldus het blad. dat de inmeneina
van min of meer geheimzinnige mach
ten wijziging bracht in de houding der
regeeringen en iedere practische in
spanning hclemmerde De verklaringen
van Grandi heteekenpn niet dat de hou
ding der Italiaansche regeering plotse
ling veranderd is, doch zij vormen de
logische voltooiing van epn politiek, die
steeds eericht is geweest op samen
werking, verzoening en opheldering.
Zullen de generaals den
diplomaten voor zijn?
Het orgaan van kolonel De Ia Rocque
het Petit Journal, schrijft:
Franco heeft Gijon ingenomen en As-
turië is thans veroverd. Over enkele
maanden zullen de rechtschen mis
schien in Madrid zijn en op dat ougen-
blik zal men, volgens de verwachtin
gen van de deskundigen, kunnen over
gaan tot de werkelijke terugroeping
van de vrijwilligers. De oplossing, tie
door de diplomaten gezocht ia, zou wel
eens door de generaals kunnen w den
opgelegd.
De Jour is van meening, *at de val
van Gijon de definitieve ineenstorting
van de regeering van Valencia betee-
kent.
Le Populaire dringt aan op huln bij
de evacuatie der Asturiërs.
De Humanité wijst er op, dat Mi "O-
lini de zitting van de Londensche com
missie juist lang genoeg heeft doen du
ren om het Italiaansch-Franquistische
leger in staat te stellen Gijon in te
nemen.
Nadrukkelijk pleidooi van
generaal ridder Von Epp
STOCKHOLM. 22 October (D.NB.).
De leider van het koloniaal politiek bu
reau van de N.S.D.A.P., generaal ridder
Von Epp, heeft in de Zweedse' Duit
sche vereeniging te Stockholm een
voordracht gehouden over het onder
werp „De beteekenis van ruimte en
grondstoffen in de ontwikkeling der
volken".
Mij zeide hierin o.a., dat, indi- t het
Duitsche koloniale vraagstuk, dat een
gevolg is van de verstoring van het
evenwicht door het verdrag van Ver
sailles. niet wordt opgelost, de rust in
de wereld niet terug kon keeren. Spr.
verklaarde, dat de koloniale politiek
van Duitschland geen roofbouw is ge
weest. De Duitsche koloniën zijn door
het verdrag van Versailles ten goede
gekomen aan staten, die in het geheel
.reen vermeerdering van koloniën noo-
dig hadden Duitschland eischt on for-
meele juridische econden zijn koloni' i
terug Het wenscht niemand zijn wet
tig bezit te ontnomen en het verift""ri
geen bijzondere voorrechten.
Het lerugtreven van de koloniën is al
leen te bereiken door het herstellen van
de ernstige fout van Versailles, aan de
eetolsen waarvan Duitschland en de
wereld lijden.
FINSCH MINISTER TE
BERLIJN
BERLIJN'. 22 October. (Havas). De
Finsrhe minister van buitenlandsche
raken. Holsti. komt vandaag naar Ber
lijn. Hii zal morgen een bezoek brengen
aan rijksminister Von Neurath,
LEIDEN, 21 Oct. De
achtste partij om het wereld
kampioenschap schaken, he
denavond in de Stadsgehoor
zaal gespeeld, is op den 26en
zet door Euwe opgegeven.
De stand van de match is
nu:
Aljechin 5 punten, Euwe 3
punten.
Hij roert in de rede ter sluiting
van het parlement de Spaan-
sche en Chineesche
kwesties aan
Chineezen melden, dat zij
successen hebben
behaald
Conferenties van Montreux
en Nyon een succes
LONDEN, 22 Oct. (Reuter).
In het Hoogerhuis is de sluitings
redevoering van den koning voor
gelezen door den lord-kanselier
De rede geeft uiting aan diepe
voldoening over de trouw en de
aanhankelijkheid, die door de vol
keren van het Britsche rijk ge
toond zijn ter gelegenheid van de
kroning. Voorts wordt de hoop
uitgesproken, dat het resultaat
van de rijksconferentie zal zijn
een vergrooting van de veiligheid,
den voorspoed en het geluk der
volkeren van het Britsche gemee
nebest.
Mijn betrekkingen, aldus de rede dan
verder, met de buitenlandsche mo
gendheden blijven van vriendschappe-
lijken aard Dank zij den practischen
verzoeningsgezinden geest, waarin het
samenstel van problemen onder oogen
gezien is door de deelnemende regeerin
gen heeft de conferentie van Montreux
tot een succes geleid. Mijn ministers
hebben met bezorgdheid en ongerust
heid de tragische gebeurtenissen in
Spanje gevolgd en zijn pogingen in
het werk blijven stellen om te verhin
deren. dat het conflict zich zou uitbrei
den over de Spaansche grenzen. Het
verheugt mij het succesrijke resultaat
te constateeren van de conferentie van
Nyon.
De rede geeft vervolgens uiting
aan de grootste bezorgdheid ten
aanzien van de gebeurtenissen in
het Verre Oosten en zegt;
Het leed van onschuldige niet-
6trijders door aanvallen uit de lucht
en ter zee heeft mij in het bijzonder
bedroefd. Ik vertrouw, dat de aan
staande conferentie der mogend-
zal kunnen bijdragen tot het doen
eindigen van het betreurenswaardi
ge conflict.
Het verheugt mij. dat het Londensche
vlootverdrag thans door alle ondertee
kenaars is geratificeerd.
Verder geeft de rede o.a. een over
zicht van de binnenlandsche wetgeven
de maatregelen, genomen tijdens de af-
geloopen parlementszitting en legt zij
in het bijzonder den nadruk op de
versterking van de defensie, die de ko
ning met veel voldoening constateert,
zeggende, dat de zware last. die noodig
is voor de herbewapening, tot zekere
hoogte verlicht wordt door de voortdu
rende toeneming van handel en werk
gelegenheid. de stijging dpr spaargelden
en het grooter worden der koopkracht
onder het volk.
ITALIAANSCHE AUTARKIE
ROME. 21 Oct. N. B.) Mussolini
heeft op de slotbijeenkomst van het
centraal comité der corporaties een op
persten autarkieraad gevormd. Deze
nieuwe raad zal minstens tweeman
per jaar bijeenkomen om dan den
stand van de autarkie te bestudeeren
en de maatregelen te nemen, welke
noodig zijn om een zoo groot mogelijk
economische onafhankelijkheid tot
stand te brengen.
Volgens de Tribuna hebben economi
sche deskundigen berekend, dat de
nieuwe finwncieele maatregelen van de
regeering zes milliard lire op zullen
hrengen De buitengewone belasting op
de kapitalen van naamlooze vennoot
schappen zullen naar schatting vijf mil
liard opbrengen en de overige belasting
maatregelen vermoedelijk één milliard.
Nankings omgeving weer
bestookt
SJANGHAI. 22 Oct. (Havas)
Naar het blad Takoengpau mee
deelt, hebben de Chineesche troe
pen aan het front voor Sjanghai
Katsja Pailoe hernomen. Verder
zijn de Japansche troepen in den
sector Kwangfoe onder den druk
der Chineezen teruggetrokken.
Heden bij het aanbreken van
den dag hebben de Japansche
luchtstrijdkrachten Poetoeng en
Tsjapei zwaar gebombardeerd. De
ontploffingen waren van een ge
weldige kracht en deden Sjanghai
op zijn grondvesten schudden.
In den loop van den nacht zijn be
richten ontvangen, die bevestigen, dat
de Chineesche tegenaanval van gister
avond geleid heeft tot een herstel van
het Chineesche front en o.m. in staat
heeft gesteld de uitspringende Japan
sche frontpunt, die Tatsang bedreigde,
te verkleinen. De woordvoerder van het
Japansche leger heeft daarentegen ont
kend, dat de berichten uit Chineesche
bron over Chineesche successen aan
het front van Tatsang en Kwangfoe
juist zouden zijn. Hij verklaarde, dat de
Japansche troepen gisteren om 2 uur
des middags Kwangfoe hebben bezet en
de rivier Fongtsoen zijn overgetrokken,
waarbij zij zich meester maakten van
het gehucht Kvvangkoe op 2 K.M. ten
Noorden van Tatsang.
De omgeving van Nanking is weder
om door Japansche vliegtuigen gebom
bardeerd. De moderne chemische fa
briek te Joengli, Chemical Fertilisers
Works, werden hevig bestookt en zijn
in brand geschoten Rond Sjantefoo
wordt hevig gestreden.
In de provincie Sjantoeng is de Ja
pansche hoofdmacht rond Woetsjeng,
dertig kilometer ten Westen van Ping-
joean. samengetrokken, terwijl de gou
verneur van Sjantoeng, Han Foe Tsjoe,
vrijwel zonder tegenstand oprukt naar
het Noorden.
Volgens een van Japansche zijde af
komstig bericht zijn de Japansche troe
pen de Liotsjang-rivier gepasseerd,
waardoor zij definitief tot in de provin-
cie-Honan zijn doorgedrongen.
Bijeenkomst Mongoolsche
vorsten
Van Chineesche zijde wordt vernomen,
dat prins Teh Wang te Soeiyoean, de
oude hoo.'dstad van Mongolië, een con
ferentie van de Mongoolsche vorsten
heeft uitgeschreven.
Italië naar Brussel
In gezaghebbende kringen te Rome
wordt te kennen gegeven, dat Italië er
in toestemt deel te nemen aan de to
Brussel te houden conferentie van de
onderteokenaren van het verdrag der
negen mogendheden.
Het Japansche departement van bui
tenlandsche zaken is thans bezig met
het ontwerpen van het antwoord op de
uitnoodiging tot deelneming aan de
conferentie te Brussel. Wanneer dit
ontwerp zal zijn goedgekeurd door het
departement van oorlog en dat van
marine, zal het aan het kabinet worden
voorgelegd op 26 October a.s. ter for-
meele goedkeuring.
Voorloopig ziet het er volgens Reuter
naar ml dat Japan de uitnoodiging van
|p hand zal wijzen.
De Asahi meldt nl., dat alle Japansche
ministers als hun meening te kennen
hebben gegeven, dat de uitnoodiging
niet moat worden aanvaard.
De landingsbaan was uitgezet
met stallantaarns
BERLIJN, 22 Oct. (Havas)- De och
tendbladen schrijven vrij beknopt over
de redevoering van Eden in het Lager
huis. De Völkischer Beobachter schrijft,
dat de rede gekenmerkt wordt door
„een verzoeningsgezinder geest en een
minder wrangen loon dan de vorige ver
klaringen". Het blad voegt hieraan toe:
Dc toon bleef echter ijskoud. Alleen
voor Frankrijk vond Eden de gebruike
lijke accenten-
In een artikel onder het opschrift:
„Goede wil wordt slecht beloond"
schrijft de Londensche correspondent
van de Deutsche Allgemeine Zeitung:
Het was een merkwaardige redevoe
ring over de Italiaansche houding in
de kwestie der vrijwilligers en over de
toenemende Engelsche militaire macht
De correspondent eischt voor Duitsch
land en Italië alle verdienste op van
„de gisteren in het Londensche comité
geconstateerde vorderingen". Wat de
terugtrekking der vrijwilligers en de
kwestie van het toekennen der rechten
van oorlogvoerende betreft, stelt deze
correspondent verder vast:
Eden heeft beweerd, dat Italië zijn
houding heeft gewijzigd in de kwestie
van de volgorde van het toekennen der
'rechten van oorlogvoerende en het te
rugtrekken der vrijwilligers. Opgpmcrkt
moet worden, dat niets definitiefs te
dien aanzien gisteren is vastgelegd in
de Italiaansche verklaring en nog veel
minder in de Duitsche verklaring. Een
overeenstemming moet gepreciseerd
worden in de volgende zitting van het
comité Het is duidelijk, dat de goede
wil der betrokken mocrendheden geens
zins gestimuleerd wordt door soortge
lijke pogingen tot het uitoefenen van
druk-
Groote belangstelling
MEDAN, 22 October (Aneta).
De „Wielewaal" kwam gisteren hier,
met vijf uur vertraging, te tien over
zeven in den avond aan.
Daar de nachtverlichting van het
vliegveld nog niet is geinstalleerd,
was een provisorische verlichting
gemaakt. Zoo was do landingsbaan
uitgezet met stallantaarns. Het ter
rein was ietwat drassig.
Honderden haastten zich naar het
vliegveld om de eerste avondlanding te
aanschouwen. Ondanks de moeilijke
omstandigheden voerde de piloot, de
heer Brinkhuis, een schitterende landing
uit. Het publiek juichte de vliegers
spontaan toe bij hun verschijning.
De vertraging in den aankomst was
veroorzaakt door het slechte weer op
de Europeesche trajecten, terwijl het
toestel op het drassig vliegveld te Rho-
dos eenmaal was weggezakt.
Twee jonge menschen
ernstig gewond
PRINCENHAGE, 22 October.
Gisteravond is door een tot nog toe
onbekond gebleven persoon in de
Liesbosch, onder de gemeente Prin
cenhage, met een jachtgeweer gela
den met hagel, geschoten op twee
jonge menschen. tengevolge waar
van belden ernstig werden gewond.
De 25-jarige dienstbode L. Hermans en
de 23-jarige tuinman C. Aarts, die te
Etten-Leur wonen ën in Breda werk
zaam zijn. keerden te omstreeks acht
uur van Breda door de Licshosch huis
waarts. Zij hebben hun wandeling naar
huis onderbroken om, ongeveer een half
uur, op eon bank te zitten
Toen zij den tocht wilden vervol
gen bleek op eenigen afstand van de
bank een man met een jachtgeweer
le staan die, kort op elkaar, twee
schoten hagel loste. Het meisje werd
in de linkerzijde geraakt en de man
in 0 buikstreek.
De dader nam direct daarop de vlucht.
Door eenige wandelaars, die, op het
hulpgeroep van den getroffen man, toe
snelden werden de gewonden, van wie
het meisjo het bewustzijn had verloren,
naar een uitspanning in de nabijheid
gedragen, waar eenigo doktoren do eer
ste hulp boden. Hierna zijn zij naar
het St. Ignatius Ziekenhuis te Breda
vervoerd. Hun toestand is ernstig, hoe
wel geen direct levensgevaar bestaat.
De politie die iiverig nasporingen doet
heeft tot dusver den dader van fleze
laffe aanslag, omtrent wiens beweegre
denen tot heden niets bekend is, nog
niet kunnen aanhouden.
Poging tot regeling van de
moeilijkheden tusschen
Nicaragua en Honduras
WASHINGTON. 22 October (Havas).
Het staatsdepartement heeft bekend
gemaakt, dat de Yereenigde Staten,
Costa Rica en Venezuela hun bemid
deling hebben aangeboden aan de re-
gecringcn van Nicaragua en Honduras
ter regeling van het geschil over de
afbakening der gemeenschappelijke
grenzen. In geval van een mislukking
der poging zullen de Amerikaansche re
geeringen een beroep doen op het ver
drag van Buenos Aires, teneinde het
geschil te beslechten.
NEW YORK. 22 Oct. (Havas). Men
is er in geslaagd langs draadloozen weg
een gedrukt dagblad met tecKcning- n
en foto's over te brengen. De zender
W.G.H. van de Newport News zond de
krant over twee kolommen, met ^kst,
foto's en teekeningen uit. Het s'-^eom
dat daarbij gebruikt werd, is gebaseerd
op dat, hetwelk gebruikt wordt hij de
beeldtelegrafie, maar in plaats dat de
beelden worden overgebracht door mid
del van een reeks punten, vorml het
thans gebruikte, z.g. stylus -'oom",
de drukletters en toekenineen dnnr mid
dol van een pen. Voor de facsimile-ont
vangst van dit blad is een speriaal ap
paraat noodig, dat aangesloten kan
worden op een gewoon ^adiotoest',, De
prijs van dit apparaat is vijftig dollar
WEER EXCESSEN IN
PALESTINA
JERUZALEM, 22 October (Reuter).
Vanmorgen is een Arabier door een
schot ernstig gewond in de hoofdver
keersstraat van Jeruzalem.
Uit Haifa wordt gemeld, dat daar
vanmorgen twee Arabieren neergescho
ten cn ernstig gewond zijn.
op andere pagina's
STADSNIEUWS
Huurverlagingsfonds
(Tweede Blad, pag. 1)
OMTREK
Geen dierenmishandeling te Barneveld
(Tweede Blad, pag. 2)
Jubileum Gerofabrioken
(Tweede Blad, pag. 2)
SPORT
Aljechin wint wederom
(Tweede Blad, pag. 2)
DUITSCHE MILITAIREN
TE ROME
ROME, 22 October (Havas). Alhier
is een Duitsche militaire delegatie aan
gekomen. bestaande uit een zestal offi
eieren. Deze officieren behooren tot
verschillende wapens of hebben zich
t.a.v. oen onderdeel gespecialiseerd. Het
zou een informatief bezoek zijn. terwijl
het geenszins in de hcdoeling zou lie
gen eon overeenkomst tot stand te bren
gen. De leden der delegatie zijn gisteren
door den Duitsc.hcn ambassadeur Von
Hassel ontvangen.
W eerverwachting
Medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt-
Matige tot krachtige Z.-O. tot Z-
W. wind, meest zwaar bewolkt
met eenige kans op regen, wei
nig verandering in tempera
tuur.
Concentreer op het krachtigste recla ie-middel
