SNËLHÈIDENSER VICE JEUGDVANDALISME IN BUNSCHOTEN MET INGANG VAN 15 NOVEMBER Dameshoeden FEEST IN PENSION ST. JOSEPH RUITEN MOETEN HET ONTGELDEN Een hit is geen paard ZEEOORLOG EN ZEEMACHT 2e BLAD PAG. 1 T AMERSFOORTSCH DAGBLAD DONDERDAG 28 OCTOBER 1937 Spoorwegen bieden: Een proefrit met het nieuwe dieselmechanische motorrijtuig, dat bestemd is voor de lijn Amersfoort-Arnhem 1 Snelheid is in onzen tijd het l belangrijkste parool LANGZAAM maar zeker ver dwijnt de locomotief, eerst naar de kleinere lijnen en tenslot te naar het Spoorwegmuseum. En met haar verdwijnt uit het spoor wegbedrijf de romantiek, Want ver- koopen van snelheid is in onzen tijd het belangrijkste parool voor elke vervoersmaatschappij. Geen middel laten de Nederlandsche Spoorwegen onbeproefd om den reiziger zooveel mogelijk service te bieden en hem op de snelst moge lijke wijze naar de plaats zijner bestemming te brengen. Want wat snelh-aid betreft, gaan wij 'er zonder eenigen twijfel weer belang rijk op vooruit; wij hebben tenminste gisteren op het traject Amersfoort BarneveldEde—Arnhem met den nieuwen Diesel-mechanischen trein een snelheid gereden omstreeks 110 K M., zonder dat men eigenlijk merk te, dat de trein zich met zulk een snel heid over dc baan bewoog. De proefrit, welke wij met dezen nieuwen 1 trein hebben gemaakt, heeft hij ons de over tuiging doen post vatten, dat de Spoor wegen met deze mechanische serie een zeer belangrijke stap vooruit zul len doen, welke zonder twijfel van groote beteekeni6 zal blijken te zijn .voor het spoorwegvervoer in de naaste toekomst. Op bizondere lijnen, zooals 'AmersfoortArnhem en o.a. Alkmaar Den Helder, e.a., zal men dan kunnen beschikken over zeer snelle verbin dingen tusschen de groote steden en het centrum de6 lands. Het publiek vraagt nu eenmaal naar veel snellere treinen en als men aan dien eisch wil gaan voldoen, dan zal er hoe langer hoe meer behoefte, zijn aan nieuw materiaal en zal men uit eindelijk veel oud materiaal moeten sioopen en zullen excentrieke model len alleen nog een plaatsje krijgen in het museum, waarop we hierboven reeds doelden. Met ingang van 15 November a.s. sullen de door de Nederlandsche Spoor wegen bestelde Dieselmechanische mo torrijtuigen, die bestemd zijn voor liet traject Amersfoort—Barneveld—Ede- Arnhem, in dienst gesteld worden. Op het oogenblik zijn pas vier van 'de acht bij Werkspoor bestelde rijtui gen gereed, hetgeen het gevolg is van een vertraging in de aflevering van het materiaal, dat uit het buitenland !Wordt betrokken. Gisteren waren wij in de gelegenheid 'den eersten proefrit mee te maken. In den trein waren gezeten dr. H. van Ma nen, directeur der Nederlandsche Spoorwegen, ir. W. Hupkes, chef van den dienst van tractie en materieel, J. D. Evers, chef van den dienst van ex ploitatie, ir. E. Bolleman Kijlstra, chef van den dienst rijtuig- en wagenbouw, alsmede enkele bedrijfsingenieurs. Het was begrijpelijk, dat dit baanvak eens mei het nieuwste type gereden moest worden, daar we hier met een grooten- deels voor het locaalverkecr bestemd lijntje te doen hebben en dit er na tuurlijk niet op berekend is snelheden welke variecrcn tusschen de 60 en 110 K.M., te verwerken. In verband met den drukkeren treinenloop is deze lijn reeds geheel verbeterd en wordt op sommige gedeelten nog een extra ver zwaring aangebracht. Er werd gisteren een berekening ge maakt in hoeveel tijd dit dieselmecha* nische motorrijtuig het traject Amers foortArnhem of omgekeerd kan af leggen. Gebleken i6, dat dit ging in ruim 50 minuten. Met den nieuwen zomerdienst hoopt men dan ook den rijtijd van thans in te korten tot onge veer 55 minuten. Oogenschijnlijk lijkt dit nog veel, doch men moet ook be denken, dat op tal van stations dient fte worden gestopt. Deze proefrit heeft overigens volkomen aan de daaraan ..gestelde verwachtingen beantwoord en zoowel dr. H. van Manen, de directeur der N. S., als ir. W. Hupkes, de chef van tractie en materieel, staken dit niet onder 6toelen of banken en zij za gen met groote belangstelling de ko mende maanden tegemoet en waren van oordeel, dat het reizigersvervóer door invoering van deze mechanische rijtuigen zeer zeker aanmerkelijk ver hoogd zou worden. De heer Evers, de chef van exploitatie, had wat het rei zigersvervóer betreft zelfs zeer groote verwachtingen. De meeste treinen zijn geregeld goed bezet en alleen indien zulks steeds het geval is, kan een lijn loonend zijn en de heer Evers wa6 zoo vriendelijk ons dit met cijfers aan te toonen. Elke trein, die slechts met ma chinist en conducteur bezet is, kost per KM. ruim 70 cent aan directe on kosten; een reiziger betaalt gemiddeld nog geen 2 cent per K.M., dus moeten minstens -10 passagiere op een bepaald traject van den vroegen ochtend tot den laten avond in den trein zitten, wil men een eenigszins loonende ex ploitatie hebben. Nu is deze berekening slechts gemaakt voor heele kleine sa menstellingen van treinen en worden de kosten dus naar gelang van het aantal wagens en het grootere bedie ningspersoneel aanmerkelijk vergroot. Indeeling en systeem De Dieselmechanische motorrijtuigen zijn 26 M. lang en hebben afdeelingen tweede en derde klasse rooken en niet- rooken, in- en uitstapbalcons voor elke klasse, W. C. en bagageafdeeling. Het aantal zitplaatsen in de tweede is vijf tien, in de derdp klasse zes en vijftig In de eindafdeelingen zijn de ban ken zóó geplaatst, dat steeds naar de einden uitzicht verkregen wordt, daar voor zijn de tusschenschotten tusschen bestuurdersafdeeling en reizigersaf- deelingcn van veel glas voorzien en de ramen in de bestuurdersafdcelingen hooger dan in de dieseltreinen. Mede door het groote aantal ra men, welke aan de bovenzijde in hun geheel kunnen worden open gedraaid, heeft men bereikt, dat de reizigers het idee krijgen in een auto te zitten, hetgeen het reizen ongetwijfeld tot. iets aangenaams maakt. Deze rijtuigen zijn werke lijk buitengewoon comfortabel en zonder eenigen twijfel een belang rijke aanwinst voor het wagen park der N. S. De verwarming ge schiedt door middel van verwarm de lucht, welke van onder de zit plaatsen in de rijtuigen wordt ge blazen; des zomers kan koude lucht worden ingeblazen, zoodat men van een uitstekende ventilatie verzekerd Dc nieuwste aanwinst van dc Neder landsche Spoorwegen: de BC 2901, één der acht hij Werkspoor bestelde Diesel mechanische motorrijtuigen, die met ingang van 15 November a.s. den dienst AmersfoortBarneveldEdeArnhem zullen onderhouden kan zijn. De onderframen zijn vam dubbel glas met het oog op de iso latie. De motoren van 150 P.K. (van Stork en Thomassen) zijn onder den ver hoogden vloer van de bagageafdeeling aangebracht, deze zijn door vloerluikcn en afneembare schotten bereikbaar. Elke motor heeft een eigen koelwa tersysteem, dat in den winter door een keteltje met automatisch werkende oliebrander op temperatuur gehouden kan worden, zoodat de wagens ook in vorstperiodes buiten kunnen staan. Elke motor drijft een wiela6 van een araai6tjel door middel van een tand wieloverbrenging met 4 gangen (sy steem Myliu6), die door middpl van lucht worden in- of uitgeschakeld De toelating van de lucht wordt electrisch geregeld. De regeling van den brand stoftoevoer geschiedt eveneens door samengeperste lucht. Dit 6ysteem van o\ erbrenging en regeling is. hoewel minder geperfectionneerd, reeds jaren bij N.S. in gebruik. De motoren drijven bovendien aan: dc ventilatoren voor koeling van het koelwater, de compressoren voor sa mengeperste lucht en de dynamos voor de verlichting. Een der koelers van eiken motor kan in den winter gebruikt worden voor verwarming van de in de rijtuigen in te blazen lucht. Door middel van auto matische koppelingen is de bediening van twee wagens van één stuurstand mogelijk. De bestuurder heeft voor controle, behalve de gewone manometers voor rem, een snelheidsmeter, 4 meters die het aantal omwentelingen van de mo toren aangeven en voor eiken motor een groen lampje, dat uitgaat als de waterstand te laag, de emeeroliëdruk te laag of de watertemperatuur te hoog ie. Hij kan dan den betrokken motor onmiddellijk afzetten. De werking van de tandwieloverbrenging kan eveneens met lampjes worden gecontroleerd. Een doodemanskruk is vanzelfspre kend aanwezig. Nog enkele dagen en dan zal het nieuwe materiaal den dienst tusschen AmersfoortArnhem onderhouden en komen binnenkort nog de overige rij tuigen gereed, dan zal de directie der Nederlandsche Spoorwegen ertoe over gaan een doorgaande verbinding tus schen Amersfoort, Arnhem en Doetin- chera te openen. Zooals wij reeds eerder schreven, is Amersfoort op weg een groot centrum van spoorwegen in midden-Nederiand te worden. Ongetwijfeld zal dit voor de 6tad gunstige resultaten opleveren. BESTRIJDING DER T.B.C De opbrengst van de collecte, die gisteren hier gehouden is door de Ver- eeniging ter bestrijding van de Tuber culose, bedraagt ƒ441.16. DAMES! Aangemoedigd door do dagelijks meer en meer terugkeerendo vroegere cliën- têle, geeft ons de vrijheid, U er op at tent te maken, dat, wanneer U nog niet geslaagd bent met den aankoop of het vermaken van Uw hoed, eens kennis te maken met onze zaak. yyiaiAwiuanfccpdam WESTSINGEL 21 AMERSFOORT. n OCH een opwek om te sparen, Ook al zijn de tijden slecht; Tóch iets vóór den Wereldspaardag Over 't sparen-nut gezegd. Want het sparen mag nog altijd Moeilijker dan vroeger gaan, Sparen komt in d'eerste plaats wel Op den w i 1 tot sparen aan! Kon voorheen per maand een tientje Of nog méér op 't boekje gaan, Bij het kleine Bank-loketje Moogt U óók met minder staan. Ook bij sparen kan men zeggen: 't Gaat niet om de „quantiteit", Doch om „qualiteit" van sparen, Om de spaar-gewilligheid! Sparen doet U n i e t voor 't heden, Sparen doet u voor 't verschiet a a Dat U nog als iets onzekers, Als iets wazigs, vóór U ziet a Dat verschiet kan zonnig wezen (Finantieele zonneschijn), Maar het kan wie zal 't zeggen Ook volslagen duister zijn a En dan geeft een „achterdeurtje" Altijd een genist gevoel: Wereldspaardag wijst de wereld Op het sparen met een doe 11 Morgen is het Wereldspaardag, Kunt u sparen? Lezers: Spaart! Niemand kan de toekomst lezen a a Denkt aan: Eigen Huis en Haard! PHILIA (Nadruk verboden). KANTONRECHTER Gouden professiefeest op Dinsdag, 9 Nov. a.s. Dinsdag 9 November vieren de zusters de Congregatie van den H. Joesph, die pension St. Joseph verzorgen, het gouden professiefeest van zuster Margretha (C van Gellekom uit Utrecht afkomstig) en. het zilveren van zuster Maveria (E. van Ruitenbeek uit Amersfoort). De Congre gatie heeft de eigenlijke data van 19 Oct. en 14 Oct. zonder viering laten passee- ren om het voor beide zusters in een en kei groot feest op 9 November te ver eenigen. Deze Congregate bezit buiten het Mpe- derhuis aan de Barchman Wuytierslaan alhier, meer dan twintig staties hier te lande en in Oost-Indië. Zuster Margare- tha heeft echter in die 50 jaren, plus de 2 van voorbereiding als portuiante en novice, steeds het Amersfoortsche St, Joseph tot verblijf gehad, waar zij de waardigheid heeft van Ondermoeder of zooals het heet, Soeur Assistante. KINDERFONDS P-T.T. Het Kinderfonds P.T.T. herdacht dit jaar het 10-jarig bestaan van het fonds- Ter gelegenheid daarvan werd een herdenkingsboekje uitgegeven, waarin de heer T. J. K. Kuiler, secretaris van het fonds, een overzicht schrijft vam hetgeen bereikt werd in de afgeloopen tién jaren. Verder treffen wij in het. boekje verschillende bijdragen aan van de bestuursleden van het fonds. Foto's verleenen het nood-ige cachet aan deze belangwekkende uitgave. IN HET WATER GESPRONGEN Vanmorgen ruim negen uur is een zekere M. van het Secretarisbruggetje aan de Weyersetraat in de beek ge sprongen. Voorbijgangers hebben den man op het droge gebracht, waarna hij per auto naar het politiebureau is gebracht, waar hij spoedig weer opgeknapt is, Dat het uitzicht naar alle kanten geheel bestaat het schot tusschen bestuurders- vrij is, blijkt wel uit deze foto. De zijramen van de Diesel zijn niet alleen ruim, doch ook en reizigersafdeeling nagenoeg geheel uit glas, zoodat de reizigers een onbelem merd uitzicht hebben op de spoorbaan Ze houden er in Scherpenzeel gekke praktijken op na. Er wordt maar in een andermans tuin geroofd en heel wat appels verhuizen op die manier naar een anderen eigenaar. Als het nu één appeltje was, och dan was zoo iets nog wel eens te billijken, doch het ging hier om een zak appelen. Een vooropgezet plan dus om dezen tuin te berooven. Met zijn tweeën waren twee Scherpenzeelsche jongelieden er op uit getrokken. Eén hunner vertelde vanochtend den kantonrechter, dat hij het wel eens meer had gedaan, doch er nu berouw van had en hij beloofde het nooit meer te zullen doen. Dat het tweetal nog nooit met dc politie in aanraking was geweest, was een gunstige omstandigheid en de straf, die hen werd opgelegd, was dan ook minder. Niet alleen in Scherpenzeel is de jeugd baldadig,doch ook in Bunschoten en Spakenburg laat zij de menschen niet met rust. In Bunschoten heeft het den laatsten tijd zulke afmetingen aan genomen, dat de burgemeester bij den ambtenaar van het O.M. hier over reeds heeft geklaagd. Het is vooral in den avond, dat tal van jongens er gezamenlijk op uittrek ken en de bevolking op allerlei manie ren terroriseeren. In het donker trek ken tal van jongens door het dorp en tal van ruiten moeten het dan ontgel den. Ook vele voorwerpen worden daar op baldadige wijze vernield en de scha de, die aangericht wordt, is in vele ge vallen erg hoog. Wij spraken hedenochtend over deze quaestie met een inwoner van Bunscho ten en deze zeide ons, dat velen geen aangifte doen van dat vandalisme ter- wille van de ouders der jongens. Indien zulks niet het geval was, zou heel wat meer aan het licht komen. Een vee handelaar had wel aangifte gedaan van het ingooien van een ruit. Hij had dit. zien gebeuren en vertelde den kanton rechter, dat de jongen op allerlei ma nieren geprobeerd had de ruit het beste te kunnen vernielen. Pas had de vee handelaar een nieuwe ruit gekocht, hij kon wel aan den gang blijven, zoo zeide hij, want de laatste maanden was de ruit steeds stuk geweest. De kantonrechter gaf den jongen uit Bunschoten een ernstige berisping en veroordeelde hem tot 8 of 6 dagen. Een hit is geen paard Een Spakenburger kwam hedenmor gen voor de groene tafel en had zich tc verantwoorden voor het feit, dat zijn paard op terrein van een ander geloo- pen had. Erkent u, dat uw paard zulks ge daan heeft? Ik heb geen paard, edelachtbare. En hoe kan uw paard dan in een weide geloopen hebben? Ja maar, toch heb geen paard. Kantonrechter: Daar begrijp ik niets van Verdachte: Ik heb'een hit, edelacht bare. Is een hit dan geen paard, zoo vroeg de kantonrechter. Verdachte: Een hit is een hit en een paard is een paard. Het paard of liever gezegd de hit had den gehcclen zomer in een ver keerde weide geloopen. Daar de weilanden bij de haven te Spakenburg door hekken van elkander gescheiden zijn en door het publiek, dat komende van de haven door deze wei landen moet, vaak vergeten wordt te sluiten, was de hit herhaalde malen in een andere weide geloopen. De ambte naar van het O.M. achte het raadzamer de hit voortaan vast ta zetten. Verdachte: Dat zal die vast niet leuk vinden. Ambtenaar: Maar hij mag ook niet op andermans grond komen. De uitspraak luidde 2.of 1 dag. rAanrijding op voor- rangsweg Op den Hoogeweg heeft eenigen tijd geleden een aanrijding plaats gehad tus schen een auto, die uit de richting Amersfqprt kwam en een met paard be spannen wagen, komende van de Twee de Steeg. De voerman had den auto, die on geveer 70 K.M. reed, niet opgemerkt en dacht, dat de weg vrij was. Toen hij op den voorrangsweg kwam werd de wagen van achteren door een auto ge grepen, terwijl een wielrijder, die zich naast het voertuig bevond, werd aan gereden. De kantonrechter zeide tegen den voer man, dat hij bij het naderen van een voorrangsweg van den bok moest komen en voor het paard gaan loopen, teneinde zich te overtuigen van de veiligheid ter plaatse. De uitspraak luidde 8 of 4 da gen. Autobus had voorrang Op een vroegen ochtend in de maand Augustus heeft op de brug bij den Bis- schopsweg bijna een aanrijding plaats gehad, die zeer ernstige gevolgen had kunnen hebben. Een autobus met 20 personen ging in de richting Bunschoten, toen nabij de brug een vischauto van de andere zij- BEGROOTING 1938 B. en W. van Amersfoort brengen ter openbare kennis, dat de begrooting van inkomsten en uitgaven en de bedrijfs- begrootingen voor het dienstjaar 1938, van heden tot den dag der behandeling in den Gemeenteraad, ter Secretarie voor een ieder ter lezing zijn nedergelegd en tegen betaling der kosten algemeen ver krijgbaar gesteld. do naderde. Daar het verkeer van Amersfoort voorrang heeft, reed do autobus door, doch do vischauto was zulks ook van plan Op het laatste mo ment kon de chauffeur van do auto bus een aanrijding nog verhinderen. Waren de beide auto's op deze brug met elkaar in botsing gekomen, dan zouden de gevolgen ontzettend zijn geweest. De bestuurder van den vischauto werd om zijn roekeloos, rijden gestraft met een geldboete van 20.of 10 da gen. Lezing van kapitein L. A. C. M. Doorman in Amicitia In Aroicitia word gisteravond een le zing gehouden door kapitein ter zee L. A. C. M. Doorman voor dc afdccling Amersfoort van de vcreeniging voor na tionale veiligheid. De voorzitter, kol. G. Doorman, open de deze bijeenkomst met een kort wel komstwoord en wel in het bijzonder tot den burgemeester en den garnizoens commandant. Na gewezen te hebben op de medewerking van het Nationaal Jongeren Verbond aan dezen avond, verleende dc voorzitter het woord aan kapitein L. A. C. M. Doorman, welke sprak over „De invloed van de zeemacht op dc geschiedenis en het karakter van den zeeoorlog." Kapitein Doorman gaf allereerst een overzicht over de ontwikkeling van de zeemacht vanaf de oudste tijden tot he den en wees er in het bizonder op, hoe in deze ontwikkeling vier perioden zijn te onderscheiden. De eerste periode valt in de oudheid, de tweede tijdens do grootere volksovcrhuizing. dc derde met de middeleeuwen met de bloeiende Ita- liaansche steden en de Hanze steden, terwijl de vierde periode komt na dc groote ontdekkingsreizen. Vooral deze laatste hebben een principioele wijzi ging in het handelssysteem gebracht, de rijkdommen van Oost en West stroom den naar. Europa, terwijl Lissabon de aanloophaven werd. Het centrum werd dus westwaarts geplaatst en het verval der Italiaansche steden kan hierdoor dus volkomen verklaard wor den. Achtereenvolgens kwamen Spanje en Portugal tot groote macht, waarna Nederland, Engeland en Frankrijk volgden. Het wae vooral de ontwikkeling van het zeeverkeer, die den stoot heeft gegeven tot kolonisatie. Het gevolg was, dat dit zeeverkeer een levensvoorwaar de werd en daarmede de quaestie der wereldmacht ter zee aan de orde komt. Deze groote worsteling kwam in dc achttiende eeuw en ging hoofdzakelijk tusschon Engeland en Frankrijk, in welke periode het Groot Brittjtnië geluk te de wereldhegemonie te vestigen. En geland was de grootste tegenstander van Napoleon en kolonel Doorman her innerde in dit verband aan een bekend ge-zegde van admiraal La Réveillère: „Niet in de vlammen van Moskou is Na poleon's ster verbleekt, doch bij Trafal gar was hij reeds gezonken." Vervolgens werden de negentiendo eeuw en de wereldoorlog behandeld en in het kort aangegeven, hoe aan het einde van den wereldoorlog de macht kwam aan drie zee-mogendheden, t.w. Engeland, Amerika en Japan. Engeland heeft de laatste jaren zijn vloot tc veel verzwakt, hetgeen duidelijk naar voren kwam bij het Italiaansch-Ahcssijnsch conflict. Nu is Engeland bezig zijn vloot met spoed tc versterken, waartoe het Engelsche volk zonder eenigen te genstand onmetelijke sommen besteedt, wetende dat Engeland's wereldmacht berust op de vloot. Na de pauze behandelde spreker het karakter van den zeeoorlog, dat in we zen zoo geheel andere is, dan de land oorlog. Uitgelegd werd, dat de zeeoorlog uitsluitend betoogt het bcheerschcn van de zeeverbindingen, welke voor dc hel- ligerenten van vitaal belang zijn. In verband hiermede wees spreker op de ligging van Oost-Indië, dat in een Paci fic-conflict een zeer belangrijke factor is. Japan heeft de geschiedenis geleerd en volkomen begrepen. Door dc sterke vloot is Japan in Oost-Azië oppermach- lig. Mocht er daar een oorlog uitbreken, dan zal dit zijn een zeeoorlog in zijn modernen vorm, n 1. de bedreiging der zeeverbindingen. Het afsnijden van deze verbindingen zal het doel der oorlogs strategie zijn, terwijl ons Indië het ter rein van den strijd zal worden. Spreker achtte het noodzakelijk, dat wij in Indië een goed beschermde vlootbasis en een voor het doel geëigende vloot hebben. De toestand in Oost-Azië is momenteel dreigend en dat moet ons klaar voor oogen staan. Spr. noemde den oorlog af schuwelijk en hiermede zijn geen we reldproblemen op te lossen. Oneindig erger is het verlies van onze bezittingen, waar Nederlandsche energie een kolo niaal rijk stichtte, dat allen ten voor beeld kan strekken. Vooral op dit laat ste vestigde spr. de aandacht van het opgroeiende iongcre geslacht Onze na tionale gedachte moet zijn een voroor.- dceling van den oorlog, maar daarnaast een eensgezinde opofferingsgezindheid, eregrond op de rotsvaste overtuiging, dat Groot-Nederland voor ons en voor het nageslacht bewaard moet blijven, zoo als ook ons voorgeslacht eens, mei trot seering van alle gevaren, van Neder land voor ons maakte, wat het thans is. een welvarend wereldrijk. Vermelden wij tenslotte nog. dat Ho sanna muzikale medewerking aan de zen avond verleende. ledero automobilist kan u dadelijk vertellen, hoeveel kilometer per uur xijn wagen haalt, maar slechts weinigen weten, hoeveel meter ze wel noodig hebben om mot dta vaart ts itoppont -

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1937 | | pagina 5