Als rails en kanaal
elkaar kruisen
Nieuw Parijs
BAKKERIJ „DE LUXE"
Joh. BOTTINGA
G. G. VEENENDAAL
Onderwijs en
Opvoeding
NIEUWE COLLECTIES
ook in AVONDSCHOENEN
KUNSTHANDEL
G. G. Veenendaal
OPENTopdeleETAGE
'n tweede Lijstenwinkel
Verkoop D. K. W.
Garage F. FREEDE
'n Gloednieuwe Neder-
landsche Encyclopaedie
door K. TER LAAN
f 2.90
Bij Boekhandel
van 60 cent nu 30 cent per pond
Dat kan alleen
VAN DAAL
Spoorbrug kan in April 1938
gereed zijn
BAANBREKEND
WERK
Sjoelbakken
Ringspelen
Langestr. 35 Tel. 308
FOTO-EXPOSITIE
EEMLAND
Utr. Sted. Orchest
Concerteert in het
Grand Théatre
2e BLAD PAG. 1
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
VRIJDAG 29 OCTOBER 1937
TIJDELIJK: UTRECHTSCHESTRAAT 14
SPECIAAL VOOR KLEINGOED
LANGESTRAAT 33 - AMERSFOORT
vraagt vrijblijvend demonstratie bij:
District-Vert. Oostelijk Utrecht.
LEUSDERWEG 23—25. Tel. 1819.
Langostraat 33 Telefoon 232
VRAAGT WEER DE AANDACHT
Appelbeignets 6 cent
Appelcarre's 6 cent
Appelbollen 10 cent
10 stuks voor 80 cent
AFGEHAALD AAN OEN WINKEL
ONZE OVERBEKENDE DIKKE SPECULAAS
KAPELWEG 58 TEL. 690
heusch wel kan verdragen Dit gemis
uitgezonderd, hebben wij volop genoten
van dit frissche, gekunde Mozartspel en
het orkest stond de soliste, onder leiding
van Willem van Otterloo, uitnemend ter
zijde. Haar succes was welverdiend.
De zelfstandige orkeststukken waren
Schuberts ouverture „Rosamunde"
(mueikantesk gespeeld) en de sympho-
nie Fantas.tique van Berlioz. Dit laatste
werk ligt den jongen Van Otterloo zeer
goed. Hij is in de partituur volledig
thuis en heeft zelfs het notenbeeld niet
noodig. Dat dit grootsche, hevig-gein-
spireerde werk niet, volledig tot zijn
recht kwam, lag zeker niet aan diri
gent en orkest, doch dit was toe te
schrenvcn aan de eigenaardige acou$-
tiek van dc zaal. Klankmenging komt
op dit tooneel nagenoeg niet tot stand;
het is alsof ieder musicus voor-zich
speelt. De afzonderlijke instrumenten
klinken niet kwaad, hoewel wat ijl,
doch men mist de acoustieke bindstof,
welke vooral in dit boeiend geïnstru
menteerde werk zoo moeilijk gemist
kan worden. De individueele prestaties
waren doorgaans zéér prijzenswaard.
Ik denk hijvoorbeeld aan de expressie
ve eerste hobo in de doorwerking van
het eerste deel, aan de soepel gespeel
de dansmelodie door de eerste violen-
groep in de „Scène du Bal", aan de
Engclsche hoorn en de prachtige solo
klarinet verderop in de „Scène du
Champs", en zoo zou ik nog meerdere
momenten kunnen releveeren. In deze
acoustische omstandigheid krijgt men
trouwens neiging, om meer op de dé
tails te letten, dan op het totaal en dit
komt den eind-indruk niet ten goede.
De Fantastique had thans, iets weg van
een geweldig stuk kamer muziek. Er
is intusschen met overgave en precisie
gemusiceerd en men was. Van Otterloo
en zijn musici voor deze vertolking dan
ook uitermate dankbaar.
WOUTER PAAP.
„Oen, waren alle menschen wijs
(Dat is heelemael met noodig, als
re achter het stuur maar 'n klein
beetje beter wilden opletten, dan
konden we al héél tevreden zijn I)
Lp ENIGE maanden geleden is onder
L-~s den rook van onze stad ter hoogte
van de zwaaihaven aan de Eem een
diepe voor door de landerijen rond
den Hooglandscheweg getrokken. Het
eerste begin van het afwateringskanaal
voor de Geldersche Vallei ten Noor
den van Amersfoort was gemaakt.
Sedertdien heeft het water zich mei
behulp van mensch en machine steeds
verder een doortocht gebaand, recht
uit en aan weerskanten gevangen tus-
schen dijken.
Men zou het een scène kunnen noe
men uit den voortdurenden strijd, welke
gevoerd wordt tusschen de bewoners
van de lage landen en het water. Het
is een geven en nemen, maar veelal
beschikt de menschelijke hand naar
het w'enschelijk voorkomt.
Wié dezer dagen op de brug aan den
Hooglandscheweg het oog naar links en
rechts wendt, bespeurt water en moge
lijk een baggerschuit, waarin baggerlie-
den moeizaam de kanaal-accomodatie
verbeteren. Zij leggen de laatste hand
aan het baanbrekend werk, dat verder
op door machtige machines uitgevoerd
wordt.
-• Volgen wij het wegje, dat langs het
kanaal loopt, dan bei eiken wij ai spoe-
dig een dood punt. dat een halt toege
roepen heeft aan de vorderingen van
het water. Een halt, dat eenige maanden
zal duren en gesommeerd is door de
spoorrails, welke Amersfoort met het
Oosten en Noorden verbinden. De vraag,
of hier een viaduct of een brug zou ver
rijzen, is opgelost. Een groote spoorbrug
zal het kanaal binnenkort kruisen.
Alle krachten zijn thans gericht op
den bouw van de fundamenten dezer
brug. Het kanaal is gelaten voor wat het
is, rustig kabbelt het water tegen het
zand, in afwachting van de dingen, die
gebeuren zullen.
Een imposant schouwspel doet zich
aan den voet van den spoordijk voor.
Over een lengte van ruim veertij; en een
breedte van onveer achttien Meter is
het zand weggegraven ter diepte van
acht Meter.
De vierkante kuil
Alvorens deze vierkante kuil ontstond,
moesten de rails beschermd worden te
gen verzakking. De omvang van dit
voorbereidend, nauwgezet werk wordt
wel het best gedemonstreerd door eenige
cijfers.
Aan de spoordijkzijde naar Hoogland
toe zijn liefst tachtig ijzeren schotten
met een dikte van 19 m.m. naast elkaar
in den grond geheid, die als een slot
hermetisch dicht aansluiten, over een
diepte van 13 Meter. Wanneer men in
dè acht Meter diepe kuil naar deze ijze
ren tandenrij kijkt en daarbij bedenkt,
dat zij nog een vijftal Meters vasten
voet in den grond heeft, beseft men wel.
dat hier wekenlange arbeid voor noodig
.was.
Aan de andere zijde van den spoor
dijk is een rij houten balken ingeheid.
Zoo werd het onmogelijk, dat er verzak
king kon plaats vinden. Aangezien ech
ter over deze drukke lijnen zeer zware
jumbo's passeeren, die veelal 100 ton
wegen, heeft men nog verdere bescher
mingsmaatregelen getroffen. Daartoe
zijn tusschen de schotten links en rech's
onder de spoorbaan z.g. ankers van 16
Meter lengte aangebracht, welke ieder
een gewicht van twintig ton kunnen tor
sen....
De uitdieping van de kuil is nog niet
geheel gereed. Een groote „schep" voert
rusteloos het zand omhoog en stort /.ijn
last regelmatig uit boven een trechter,
welke op zijn beurt het zand moet door
geven aan de af- en aanrijdende vracht
auto's. Het overige werk behoeft hierop
niet té wachten. Waar reeds tot vol
doende diepte uitgegraven is. kon men
overgaan tot het storten van beton. In
het midden is een klein vierkant ge
6tort, waarop later de pijler van de
brug zal verrijzen. Links en rechts daar
van zal het kanaalwater stroomen. De
brug zal aan weerszijden door groote
hoofden gesteund worden; eén van oe
fundamenten is reeds gereed.
Voor de vorming van den pijler on Je
twee hoofden moeten 1700 kubieke be
ters beton gestort worden!
Over den strijd, die gevoerd moes.
worden tegen het grondwater, behoeven
wij niet uit te weiden. Een groot aantal
buizen, dat zich in allerlei wendingen
door de zandbergen kronkeit, vcrraadT
voldoende, dat deze vijand op aldocr.de
wijze uitgeschakeld is. MocM lui zich
nog eens w illen doen gelden, dan is er-n
druk op den knop in het hokje, waar de
electromotor verborgen is, voldoende
om onheil te voorkomen.
Op den heeanen grond is men ook
'druk bezig. Timmerlieden maken de be
kistingen voor het beton-stonen, auto?
rijden met en zonder zand af en aan.
Waarheen wordt het zand gebracht.
Zand en zand
Een sneltrein, die dreunend passeert,
Aan ons aan het antwoord helpen. Over
»ier maanden hoopt men met den bouw
»an de brug klaar te zijn. Dan zullen de
•nils verlegd moeten worden en de trei-
nen voortsnellen over wat nu nog een
afgrond is. Het zand moet dienen voor
het aanbrengen van de opritten. Eener-
zijds heeft men overlast van het zand,
eenige .tientallen meters verder heeft
men datzelfde zand hard van noode! De
vakterm luidt hier: werk met werk ver
zetten.
We hebben den aannemer van het
werk, den heer De Bruin uit Hoog
land, gevraagd, hoe het transpor
teeren van de spoorrails naar de
brug m zijn werk zal gaan. Dat moet
in één nacht gebeuren en heel wat vak
kundige arbeiders zullen daaraan te
pas komen onder toezicht van de Ned
Spoorwegen, welke momenteel door mid
del van den technisch opzichter, den
heer v. d. Wiel, een oog in het zeil hou
den. Reeds zijn verderop, waar de lijn
zich splitst in de richtingen Zwolle en
Apeldoorn, lichtmasten opgericht, die
in een Aprilnacht overvloedig licht zul
len verspreiden over de transportage
van de rails, 's Avonds passeert dus een
trein het kanaal nog op het oude spoor,
den volgenden morgen voert hij zijn rei
zigers ruim tien Meter meer in de rich
ting van Hoogland voorbij....
In de verte klinkt een vroolijk geluid
dat de komst van het „lokaaltje" naar
Nijkerk aankondigt. Het gaat niet hard
en de reizigers hebben den tijd om de
situatie op te nemen De witte rookwo]
ken, die als een sjerp achter den laat-
stan wagen neerglijden, zijn nog niet op
gelost, wanneer wij daarachter eqn blik
slaan op het toekomstig stroomgebied
van het afwateringskanaal. Bouwland
met groen knolgewas lacht ons toe..
Over eenige maanden zeggen we tot
elkaar: „Ja en hier was eens
VAN DE POLITIE
Op verzoek van den Commissaris van
Politie te Zeist is hier een man aange
houden, die ervaii verdacht wordt, op
lichting gepleegd te hebben te Zeist. De
man is naar Zeist overgebracht.
In een perceel aan de Berg- en Dal
straat heeft de politie gisteravond laat
met behulp van een minimax een
schoorsteenbrandje gebluscht.
LUTHERSCHE KERK
In den ochtenddienst op Zondag 31
October waarin de Kerkhervorming
zal worden herdacht zal mevr. L. W.
Roebeling-Zevenbergen uit Utrecht
eenige gewijde liederen zingen. De be
geleiding zal geschieden door den or
ganist, den heer J. J. van den Berg.
De Winterspelen bij uitstek.
In alle maten en prijzen
voorradig.
Een overzicht van de werkzaamheden, die aan den bouw van de spoorbrug over het afwateringskanaal voorafgaan. Rechts
ziel men de schottcnrij welke de spoorbaan beschermt tegen verzakking. In het midden twee van de drie betonblokken,
waarop de brug rusten zal. Op den voorgrond is men bezig met het uitdiepen van den kuil. (Foto Weers)
Een viertal lezingen van prof.
dr. K. Gaulhofer voor de
Volks Universiteit
alhier
Het bestuur van de Volksuniver
siteit alhier, heeft prof. dr. K.
Gaulhofer, rector van de Academie
voor Lichamelijke Opvoeding te
Amsterdam, bereid gevonden in
een viertal lezingen een uiteenzet
ting te geven van de lichamelijke
opvoeding door alledaagscha be
wegingen, arbeid, strijd en spel.
Prof. Gaulhofer was voor den oorlog
leeraar in de biologie en lichamelijke
opvoeding hij het middelbaar en voor
bereidend hooger onderwijs in Oosten
rijk. Na den orolog werd hij benoemd
tot inspecteur voor de lichamelijke op
voeding en professor aan de Universi
teit te Weenen.
In nauwe samenwerking met dr.
Margarete Streicher kreeg Gaulhofer
in ruime mate de gelegenheid zijn in
zichten te verbreiden en vooral het
gemeentebestuur van Weenen, dat in
zijn streven naar sociale verheffing
van de bevolking toendertijd aan de
spits in Europa stond, had een open
oog voor Gaulhofer's arbeid.
De jaren 1920—'30 waren vruchtbaar
voor zijn opvattingen, ook in het bui
tenland, in het bijzonder in Duitsch-
land en Nederland (Amsterdam).
Het behoeft dan ook geen verwonde
ring te wekken, dat men in ons land,
dat op het gebied van opvoeding en
onderwijs altijd een vooraanstaande
plaats heeft ingenomen, enkele jaren
geleden alle mogelijke moeite heeft ge
daan om prof. Gaulhofer als rector aan
de Academie voor Lichamelijke Opvoe
ding te verbinden, hetgeen tenslotte is
gelukt.
Het is de groote verdienste van den
bioloog Gaulhofer geweest, dat hij de
lichamelijke opvoeding een biologische
basis heeft gegeven, waardoor deze be
langrijke opvoedingsfacctor in direct
contact met andere takken van weten
schap werd gebracht, o.w. de physiolo-
gie, erfelijkheidsleer, hygiëne, psycho*
logie en paedagogiek.
Hij heeft ons met dezen grondslag
den weg gewezen om door middel van
natuurlijke beweging-en, als loopen,
springen, terreinspelen, zwemmen, e.a.,
het lichaam zoodanig op te voeden, dat
het zich langdurig, doeltreffend en
aesthetisch kan bewegen, wat voor ons
geestelijk evenwicht van niet gering
belang is.
Tal van uitmuntende studiewerken
op het gebied der lichamelijke opvoe
ding heeft hij geschreven. Op zijn ini
tiatief werd de internationale weten*
schappelijke vereeniging voor lichame
lijke opvoeding gesticht, waarvan ook
onze landgenoot, de p6ysioloog prof.
Buytendijk, lid is.
Het is te hopen, dat prof. Gaulhofer
een talrijk en aandachtig gehoor van
ouders en opvoeders vindt.
Boven: Verschillende familieleden van wijlen dr. Abraham Kuyper woonden
Donderdag in de Apollo-hal te Amsterdam de dr. Kuyper-herdenking bii. Op
de eerste rij prof. dr. H. H. Kuyper cn echtgenoote met dc dames J. en C. Kuyper
OnderTijdens de dr. Kuyper-herdenking in de Apollo-hal te Amsterdam wer
den Donderdag door kinderen bloemen aangeboden aan het vrouwen-comité
V.U.-plan 1937
De opzet van deze tentoon
stelling volkomen geslaagd
Door onderlinge samenwerking op het
gebied der amateur-fotografie kan veel
worden bereikt. Dit bleek ons uit de
tentoonstelling van den Film- en foto
kring „Eemlandwelke gisteravond in
de expositiezaal van Sierkunt aan de
Steven \an derHagenlaan w erd geopend.
De voorzitter, de heer W. H. M e u r-
s i n g, verrichtte deze openingsplechtig
heid. Wij komen niet opsnijden over on
ze enorme vereeniging, evenmin mee-
nen wij, dat hetgeen hier hangt, het
laatste woord is op fotografisch gebied,
aldus de heer Meursing. Wij willen al
leen maar op bescheiden wijze demon-
streeren, wat men als amateur-fotograaf
meer kan doen dan kiekjes maken en
langzamerhand een album volplakken
en daarbij de fotografeerende Amers-
foorters er op attent maken, dat er een
club bestaat, niet alleen „op papier",
zooals het wel heet, maar op bromide-
papier, hetgeen het beste is wat men
van een fotografeerende club kan zeg
gen. Wij komen dus niet om ons te be
roemen op onze club, maar willen de
aandacht er op vestigen, dat er toch
met gewone middelen meer te bereiken
is dan een alledaagsch kiekje.
Wat is zoo'n amateur-fotograaf nu wel
voor een soort mensch, zal men zich af
vragen. Is het een artist of een peute
raar, die met chemicaliën een plaatje
als een soort schilderij in elkaar knoeit,
een „na-apor" van etsen en schilderijen?
Is fotografie kunst of niet? Dat zijn
vragen, die opkomen bij diegenen, die
staan buiten de fotografie, zooals die. in
een echte, werkende club beoefend
wordt. Goethe schreef: Und war das
Auge nicht Sonnenhaft, wie konnte es
die Sonne erblicken? Welnu, in de ziel
van den fotograaf sluimert een gevoel
voor schoonheid en harmonie, die haar
geëigende vormen vindt aan de ver
schijnselen om zich heen aan een
zonnestraal door een kelderraam, aan
een beek tusschen de bergen, aan een
olievat op een kade, enz.
Deze schoonheid in de ziel, ver
bindt zich met de schoonheid buiten
den mensch en door het schoon e
beeld vast te leggen Hoor middel van
fotografische techniek, heeft de be
zielde fotograaf een omhulsel gevon,
den, waarin hij telkens een stukje
van zijn eigen ziel terugvindt.
De 'heer Meureing beschouowde het alè
hunkeren en wel het hunkeren om den
schoonen, vloeienden inhoud van het
gevoelsleven aan de beelden der schep
ping om ons heen vast te leggen.
Deze expositie beoogt niet te zijn een
illustratie van onderlingen ijver, maar
zij draagt alleen een propagandistisch
karakter en wil een impressie geven,
hoezeer cle vereenïgingsarbeid stimu-
leerend kan werden op de resultaten
van hen, die meer willen bereiken door
aesthetisch-fotografischen zin.
Wat dit betreft, is de opzet der expo
sitie volkomen geslaagd. De uiteenloo-
pendste dingen zijn hier vastgelegd
moderne phvsie, truc-foto's, stemmings
foto's en prachtige voorbeelden van
compositie. Vooral de detail-opnamen
uit de natuur zijn sterk vertegen'woer-
digd en het zijn hoofdzakelijk de pad
denstoelen. die met allerlei reflexen ziin
genomen, die een dankbaar object wa
ren. De natuurfoto's, zoowel in als bui
ten ons land genomen, vragen vooral
cle aandacht door hun vaak zoo een
voudig gegeven, doch almachtig fijn
beeld. Ook de vak-fotografen hebben
een inzending op de expositie
BAARN
10 November. Gen. Karei v. d. Hey-
denlaan 9a. Veiling inboedel.
11 November. Hotel „De la Prome
nade." Verkooping woonhuis School
straat 55. 8 uur n.m.
11 November. Hotel „De la Prome
nade." Verkooping villa Molenweg
8 uur n.m.
25 November. Hotel „De la Prome
nade." Verkooping woonhuis School
straat 55. 8 uur n.m.
Solistisch gedeelte vertolkt
door Steil Andersen
De pianoconcerten van Mozart hoort
men oetrekkelijk zelden, althans veel
te weinig in verhouding tot hun
aantal en nun uitzonderlijke schoonheid.
Er zijn nu eenmaal pianisten, die liever
twintig maal achtereen het concert van
Schumann of Grieg spelen, clan dat zij
zich twintig maal achtereen in een an
der concert an Mozart verdiepen, t Ne
gentiende eeuwsche virtuozendom keek
eigenlijk tamelijk geringschattend neer
op deze „concertjes", waarin voor hen
technisch zuo weinig te beieven was en
waai mee men het publiek niet zoo ge
makkelijk kon épateeren. Toen Hans
von Bülow, de groote pianist en diri
gent, eens de voorspelling waagde, dat
deze concerten mettertijd weer in de
concertzaal gespeeld zouden worden,
hebben zijn collega s deze bewering
nauwelijks au serieux genomen. Zij wa
ren dusdanig geabsorbeerd door het pra
lende virtuosendom en hun ideaal werd
door componisten als Liszt, Brahms en
Tschaikowsky zoo volledig in vervulling
gebracht en gestimuleerd, dat zij ook
menschen van de „eeuw der techniek"
het een achteruitgang voor den solisten
stand zouden vinden, wanneer men weer
op Mozart terug zou grijpen. Toch had
v. Bülow goed gezien: de pianoconcerten
van Mozart zijn weer tevoorschijn ge
haald en er is thans menig solist (den-
ke nvvij alleen reeds aan Robert Case-
desus), die zich bij voorkeur met deze
broze materie bezighouden. Want broos
is een concert van Mozart ongetwijfeld;
er kan geen nootje in vallen of het is
een ramp; het orkest bedekt niets, zoo
ais dit in de groote romantische concer
ten zoo dikwijls het geval is, en al zijn
de technische eischen niet zoo ingewik
keld, toch zitten deze concerten, hoe
overzichtelijk zij er op papier ook uit
zien, vol gevaarlijke plekjes. Van den
Mozart-speler wordt vóór alles gaafheid
gevergd, maar dan ook gaafheid tot in
ieder technisch onderdeel.
De pianiste Steil Andersen, die
gisteravond op het eerste U.S.O.-conccrt
an de Conccrtvereeniging in het Grand
Théatre het „Kronungsconcert" van Mo
zart voordroeg, bleek zich aan deze zeer
peciale opgave gerust te kunnen wa
gen, want haar techniek is zeer betrou
wen s waardig en uitermate „vast". Ik
heb vooral haar pittig staccato bewon
derd, waarin zij tal van nuancen weet
te onderscheiden, van een puntig stac
cato tot een elastisch nonlegato. Ook
haar passage-spel is parelend en onbe
rispelijk. Zij bezit alle antecedenten, wel
ke voor het Mozartspel (in pianistischen
zin) noodig zijn. Ook de stijl voelt zij
zeer goed aan: alleen zou zij haar (on
miskenbare) muzikaliteit met wat meer
warmte kunnen uiten. Haar spel is niet
bepaald koud. maar het zou expressiever
kunnen zijn, minder beangst voor een
enkele gevoeligheid, welke Mozart
werk is geheel verschillend; foto De
Smalen heeft zich gespecialiseerd in
portretten, terwijl foto Weers en Foto-
cinehouse Jos Hak weer andere objec
ten hebben genomen.
Vooral het interieurtje en die schit
terende gevel vallen bizonder op.
Door projectie van opnamen in na
tuurlijke kleuren wint deze show ten
zeerste aan actueele belangrijkheid. Het
betreffen hier diapositieven, welke ee-
maakt ziin *r> rjr> Agfa Color kleinheeld
film (24 X 36 mM.) en gemonteerd tus
schen twee dekglaasies 5X5 c M Deze
kleurenfilm die van 8.45 tot 9.00 en van
Pin10.00 uur eiken avond wórdt ge
projecteerd bestaat uit twee deelen en
brengt allerlei plekjes in het buitenland
in beeld.
Treffend zijn in dit tweetal films de
schitterende kleurencxposities.
Hedenavond is de tentoonstelling ge-
Hun' opend van 8 tot 10 uur.
