BRAZILIË VOLGDE
Italië's exempel
NANTAU OPNIEUW
gebombardeerd
DADEN VAN
TERREUR
„BOVO"
DE EEMLANDEQ
HERDENKING
van den
wapenstilstand
Prins Bernhard
Gezinsdrama te
Medan
Sympathieën
van Moskou
Voor Bleyle Kleeding
FASCISTISCH
imperialisme"
Donderdag 11 November 1937 Uitgave: VALKHuFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
36 e Jaargang No. 115
President Vargas werpt zich op
als dictator van den Zuid-
Amerikaanschen staat
COMMUNISME DE
VIJAND
LORD HALIFAX
naar Berlijn?
CHINA'S VERZET
NAGENOEG
GEBROKEN
Kon. Commissaris
bij de padvinders
Dit nummer bestaat
uit 2 bladen
TAXIDIENST
BINNEN en BUITENLAND
Passagiers verzekerd
Tel. 1093- 1830
4 uur 43 min,
TEVREDENHEID IN
ITALIË
Het universeele reclamemiddel
COURANTENRECLA ME
AMERSFÖORÏSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
- week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15
Binnenland franco per post per 3 maanden 285 Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
1 elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advcrtentiën voor de
helft van den prijs. - Kleine Advertonticn „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
Kamer en Senaat naar huis
gezonden
Schuldbetaling tijdelijk
opgeschort
RIO DE JANEIRO, 11 Nov. (Hava*).
De verandering van het Brazlfjaansche
regeeringsstelsel is kalm verloopen Des
morgens sloot de regeering Kamer en
Senaat, des avonds reeds kondigde zij
de nieuwe grondwet af In de. pream
bule dezer nieuwe grondwet wordt ver
klaard
Beantwoordende aan den wensch van
bet Braziliaansche volk om den politie
ken en socialen vrede te zien heerschen
welke ernstig in verwarring is gehracht
door factoren van wanorde crezien de
crisis, die ontstaan is door de commn
nistische binnensijpelincr. overwegende
dat de staat met de vropeore instptlineen
niet beschikte over de normalp midde
len om de verdediging te verzekeren
van veiligheid en welzijn des volks,
heeft de president der republiek, mei
steun van de krachten van het leger en
gehoorzamende aan het streven dei-
nationale meening. besloten een nieuwe
grondwet in te voeren, die terstond van
kracht wordt.
De voornaamste bepalingen van de
nieuwe grondwet zijn de volgende
fl) Handhaving der federale organi
satie met de tegenwoordige politieke en
territoriale indeeling.
(2) De regeeringsvorm zal republi-
keinsch, presidentieel en representatief
zijn.
(3) De wetgevende macht zal bestaan
uit twee Kamers: een Kamer van Afge
vaardigden, di3 door indirect kiesrecht
gekozen worden en een federale raad.
die zal bestaan uit vertegenwoordigers,
gekozen door de Kamers der Braziliaan
sche staten, terwijl tien leden benoemd
zullen worden door den president der
republiek.
i) Er wordt een nationale economi
sche raad in het leven geroepen.
(5) De amhtsduur van het president
schap bedraagt zps jaar
(fi) Over de nieuwe grondwet zal een
volksstemming worden gehouden. Het
mandaat van president Vergas wordt
verlengd, tot deze volksstemming zal
zijn gehouden. De president der repu
bliek zal worden gekozen door een
kiescollege.
Tn zijn Woensdagavond voor de radio
gehouden redevoering heeft president
Vargas gezegd, dat de betaling dei-
rente en de aflossing der huitenlandsche
schuld van Brazilië tijdelijk zal worden
opgeschort, hangende een verder onder
zoek.
Volgens op de grondstoffenmarkt te
New York vernomen geruchten hebben
de Braziliaansche troepen de openbare
gebouwen bezet zonder een schot te los
sen. De militaire leiders zouden Vargas
steunen en deze zou voor zijn leven uit
geroepen worden tot leider van het
nieuwe regime.
De indruk te Rome
en Berlijn
De gebeurtenissen in Brazilië en het
bericht omtrent de afkondiging van een
nieuwe grondwet op corporatieve grond
slagen zijn met levendige voldoening te
Rome begroet. Men ziet er bier een uit
straling van de fascistische gedacht a in.
Politieke kringen te Berlijn zijn voor
zichtig in het leveren van commentaar.
Terwijl zij den wensch naar voren bren
gen zich niet te mengen in de binnen-
landsche zaken van Brazilië, verhelen
de Duitsche kringen niet, dat zij een
zekere sympathie gevoelen voor de be
weging der „integralistan", die van Bra
zilië een nationalen, sterken en autori-
tairen staat willen maken.
Volgens gecensureerde Braziliaansche
berichten, die in de dagbladen staan
afgedrukt, heeft een hooggeplaatste Bra
ziliaansche persoonlijkheid de geruch
ten tegengesproken, volgens welke de
wijziging van het regime gevolgd zal
wrorden door een toetreding tot het anti-
kommtjrnpact.
In zijn hedennacht uitgesproken radio-
redevoering heeft Vargas uiteengezet,
dat de toestand in Brazilië aan den
vooravond van de presidentsverkiezin
gen en tengevolge van de politieke agi
tatie op een chaos dreigde uit te loopen.
De huidige toestand zoo verklaar
de $j maakt een opschorting van de
betalingen van interest en amortisaties
noodzakelijk, totdat het mogelijk is het
economische systeem te reorganiseeren.
Wij kunnen niet langer voortgaan oude
schulden af te lossen door ruïneuze
middelen, noch door nieuwe schulden
aan te gaan, want wij zouden weldra
verplicht zijn onze toevlucht te nemen
tot een radicaler oplossing- Om de po
litiek aan te passen aan de economische
vereischten des lands en de maatrege
len te verzekeren, die het land eischte,
was er geen andere keus dan een sterk
regime van vrede, rechtvaardigheid en
arbeid in te voeren De nieuwe grond
wet vormt een algemeene structuur
ronder het wezen te veranderen van de
andere grondwetten: handhaving van
len democralischen vorm en van de
autonomie der staten langs de traditio
nele richtlijnen van de organische fe
deratie- Spr verklaarde verder, dat het
land deze oplossing met vreugde be
groet. Hot leger en dp marine hebben
haar verlangd, omdat zij een impera
tieve ei^ch was van nationale veilig
heid- liet was dringend noodig te kie-
'en tusschen oen voortzetting van den
■^taat van zaken of oen voortzetting van
Brazilië Hij hosloot zijn rede met de
woorden:
Wij herstellen de natie in haar gezag
en haar vrijheid van handelen: in haar
gezag, door haar de instrumenten te
geven van een werkelijke en doeltref
fende macht om de ontbindende in
vloeden van binnen" en van huiten te
hoven te kunnen komen, in haar vrij
heid van handelen door- de 'nationale
meening 111 slaat Ie stellen te oordee-
Getulio Vargas, Brazilië's
dictator
len over de middelen en doeleinden der
regeeringen en door haar vrijelijk haar
historie en haar lot te laten opbouwen.
OOK STAATSGREEP IN
POLEN?
LONDEN, 11 November (Havas).
Volgens de News Chronicle zou men
goede reden hebben een fascistischen
staatsgreep in Polen te verwachten?
Britsche gezant te Den Haag
légt kransen op de graven
van gesneuvelden
Dienst in Engelsche kerk
's-GRAVENHAGE. 11 Nov. Ter
herdenking van den dag. waarop de
wapenstilstand van 1918 is gesloten,
was van de gezantschapsgehouwen
der bij den wereldoorlog betrokken
geweest zijnde landen heden dp
vlag uitgestoken-
De Engelsche kolonie vierde de
zen dag door het leggen van kran
sen op de graven van de gesneuvel
den en door een korten dienst in
de Engelsche kerk.
De Britsche gezant. Sir Charles
Hubert Montgomery, heeft hedenoch
tend om half elf een krans gelegd op
de graven van de gesneuvelden, op de
nlgemeene b-graafplaats. Hjj was ver
gezeld van den eersten secretaris der
legatie, den heer J. H- le Rougetel en
van den handelsattaché den heer R. V-
Laming. Na den gezant legde een ver
tegenwoordiger van de Old Conlemp
lations Association een krans op de
graven.
Deze plechtigheid werd herhaald op
de katholieke begraafplaats.
Om elf uur werden namens de Haag
«ehe afdeeling van het British Legion
kransen gelegd on de graven.
Tn de Engelsche kerk leidde reverend
Williams een korten dienst De gezant
e.i ladv Montgomery, de heer Le Rou
getel en Laming en vele leden van de
Britsche kolonie waren aanwezig-
Nadat Gezang 221 was gezongen, wer
den om elf uur 2 minuten stilte in a~nt
genomen. De predikant ging hierna
voor in gebed en nadat Psalm 13 („do
minus regit me") gezongen was, las de
gezant een gedeelte uit den Bijhei voor
De gemeente zong daarna Gezang 512
en na het gebed Gezang 165 („O God.
our help in ages past")-
Met het zingen van het Engelsche
volkslied werd de kerkelijke herden
king besloten.
MOND- EN KLAUWZEER
BERLIJN II Nov. (Havas). - De
mond- en klauwzeerepidemie woedt
vooral in Zuid- en West-Duitschland
De autoriteiten hebben strenge maatre
gelen genomen om uitbreiding te voor
komen. Automobilisten mogen in de be
smette dorpen niet parkeeren en zoo
vee] mogelijk wordt voorkomen, dat be
woners van verschillende dorpen om
gang met elkaar hebben.
GOUDVERSCHEPING UIT
AMERIKA
WASHINGTON 11 November (Ha
vas). Het departement van financiën
deelt mede, dat vandaag 5 millioen
dollar goud aan boord van de Aquita-
nia naar Engeland zal worden ver
scheept.
Speciale militaire rechtbanken
in Palestina ingesteld
Bedreiging met de doodstraf
JERUZALEM, 11 November. (Havas).
Aangezien in de oude 6tad van Jeruza
lem opnieuw aanslagen zijn gepleegd,
hebben de autoriteiten besloten op
nieuw een verbod uit le vaardigen om
zich na zonsondergang op straat te
bevinden.
Bij de aanslagen werd êjeik Ansari,
administrateur van een moskee in Jev
ruzalem en nog een andere Arabier
gedood. Een Jood uit Yemen werd ge
wond.
Men hoopt, dat aan de reeks van
misdaden een einde zal komen, nu er
speciale militaire rechtbanken zijn in
gesteld. die daden van terreur en het
in bezit hebben van vuurwapens en
bommen met den dood mogen bestraf
fen.
Dit beteekent niet de afkondiging
van den slaat van beleg, hoewel het een
halve stap in deze richting is.
De Joodsche pers bepleit de vorming
van Joodsche verdedigingstroepen ter
versterking van de ordebewakings
diensten en zij dringt er bij de regee
ring op aan den Joden onverwijld vol
doende wapens voor hun zelfverdedi
ging te verschaffen, vooral in verafge
legen plaatsen. De bladen verlangen
eveneens een grooter aandeel voor de
Joden in den politiedienst.
Op verschillende plaatsen in Palesti
na zijn weer telefoondraden doorgesne
den. terwijl op een specialen politie
post in een voorstad van Jeruzalem
schoten werden gelost, zonder dat ech
ter iemand getroffen werd. Nabij de
kust van de Doode Zee werd eveneens
op een vrachtauto gevuurd, zonder dat
de schoten doel troffen.
NU SPAAK'S POGING
MISLUKTE
Wellicht zal Jaspar of Tschoffen
met de kabinetsformatie
worden belast
BRUSSEL, 11 Nov. (Havas). Nu Spaak
er niet in geslaagd is een regeering sa
men te 6tellen, is men algemeen van
opvatting, dat de koning vandaag een
beroep zal doen op een persoonlijkheid
buiten het parlement en noemt in dit
verband den oud-premier Henri Jaspar
en den oud-minister van koloniën,
Tschoffen.
Hij heeft nog geen definitief
besluit genomen
LONDEN, 11 November. (Reuter).
Lord Halifax heeft medegedeeld, dat het
bericht in een avondblad, als zou hij
voornemens zijn een bezoek te brengen
aan Duitschland voor politieke bespr.e-
kingn, vermoedelijk verbamd houdt met
de uitnoodiging, welke hij door bemid
deling van den uitgever yan een Britsch
sporttijdschrift heeft ontvamgen, om in
zijn hoedanigheid van master of hound6
een bezoek te brengen aan de jaehtten-
toonstelling te Berlijn en deel te nemen
aan een jachtpartij, welke ter gelegen
heid van de tentoonstelling wordt ge
organiseerd.
Lord Halifax heeft nagedacht over
deze uitnoodiging, doch hij heeft nog
geen besluit genomen. Wanneer hij naar
Berlijn zou gaan, dan zou hij zeker van
de gelegenheid gebruik maken om poli
tieke besprekingen te voeren, voor zoo
ver dit aanbevelenswaardig zou zijn.
Het D.N.B. meldt intusschen, dat in
politieke kringen te Berlijn niet6 bekend
is van een reis van lord Halifax naar
Berlijn, waarover in de Evening Stan
dard wordt geschreven.
De correspondent der Daily
Telegraph, Pembroke Ste
vens, door mitrailleur
kogels gedood
Poetoeng in Japansch bezit
SJANGHAI, 11 Nov. (Rfeuter).
De Japanneezen hebben bij het
aanbreken van den dag het bom
bardement op Nantau hervat. In-
tusschen zijn, naar gemeld wordt,
18.000 man Japansche troepen uit
Tsjapei op weg voor den beslissen
den aanval op Nantau. Tot deze
Japansche troepen behooren cava-
lerie-afdcelingen.
Ondanks het vreeselijke bombarde
ment van Nantau blijft het grootste
deel der Chineesohe verdedigingstroe-
pen weerstand bieden Een afdeeling
van ongeveer 300 man echter, die te
recht was gekomen in Japansch sper
vuur en die bovendien'uit de lucht be
stookt werd. heeft de wapenen neergp
legd en is naar de Fransche concessip
uitgeweken* De mannen waren uitge
put door gebrek aan slaap.
Volgens de laatste berichten begint
de Chineesche weerstand ineen te stor
ten. Dë Japansche linie strekt zich
thans uit van de Jangtse tot de golf
van Hangtsjau-
De correspondent van de Daily
Telegraph. Pembroke Stevens, is
vanmorgen gedood door een aantal
mitrailleurkogels, terwijl hij de
krijgsverrichtingen in Nantau stond
waar te nemen op een punt in de
Fransche concessie. Behalve Pem
broke Stevens zijn nog twee jour
nalisten. die de krijgsverrichtingen
in Nantau waarnamen, getroffen.
Zij zijn echter niet doodelijk ge
kwetst.
Toen Pembroke Stevens doodelijk
gewond werd, stond hij met een Fran-
schen dokter en nog zes personen op
eën plat op het dak van déYi watertoren
aan de Sikaweikreek. Een Japansch
machinegevN eer had het vuur op hen
geopend Allen wierpen zich plat op
den grond, maar desdanks werd Ste
vens gptroffen door twee kogels.
De Japanneezen hebben volgens Ha
us Poetoeng hezet Hun marinetroepen
treffen voorbereidingen voor de zuive
ring van het gebied van nog achterge
bleven Chineezen.
Het persbureau der Chineesche dole-
galie Ier negenmogendhedencoiiferentie
publiceert een verklaring van generaal
Tsjang Kai Tsjek, welke telegrafisch uit
Nanking is ontvangen. De generaal
verklaart, dat de terugtrekking der Chi
neesche troppen uit de omgeving der
concessies van Sjanghai wordt gemoti
veerd door den wensch den tegenstand
op den langen duur te kunnen voort
zetten. De regeering en de geheelc na
tie zijn vastbesloten tot het einde te
genstand te bieden- Zoo lang onze sou
ver ein it ei t bedreigd zal zijn, zullen wij
geen vrede onder oogen zien, daar wij
ons erfdeel niet voor een ketel soep
willen verkoopen, aldus Tsjang Kai
Tsjek.
Staatsraad Rambonnet treedt
af als hoofdverkenner
s-GRAVENHAGE. 11 Nov. Z. K. H.
Prins Bernhard heeft zich bereid
verklaard om met ingang van 22
November 1937 op te treden als Ko
ninklijk Commissaris bij de „Neder-
lahdsche Padvinders", terwijl met
ingang van dien datum staatsraad
J. J. Rambonnet aftreedt als hoofd
verkenner. welke laatste functie
voorloopig onvervuld blijft.
MED AN. 11 Nov. (Aneta)). De 2$
jarige E. J., vroeger magazijnmees
ter bij de B. P. M., doch thans werk
loos, heeft zijn dochtertje van acht
maanden oud van het leven be
roofd, waarna hij zijn woning in
brand stak en de hand aan zichzelf
sloeg.
Zijn echtgenoote, die van de bioscoop
thuis kwam, vond de woning gesloten
Nadat de deur geforceerd was, werd
J dood aangetroffen op een brandend
bed, dat met petroleum was overgoten.
De twee andere kinderen werden onge
deerd in de woning aangetroffen.
J. werd kort geleden verpleegd in hef
doorgangshuis te Gloegoer nabij Medan,
waar hij wegens geestesstoornissen ter
observatie was opgenomen. Men ver
moedt dat hij in een vlaag van ver
standsverbijstering heeft gehandeld.
ANTI-SEMIETISME IN
POLEN
WARSCHAU, 11 Nov. (Havas). Naar
gewoonte zijn gisterochtend eenige dui
zenden 6tudenten in de St. Annakerk
bijeen gekomen, waar een mis werd op
gedragen ter eere van de nagedachtenis
van den Poolschen student Waclawski,
die 10 November 1930 tijdens een vecht
partij met Joden te Wilna werd gedood-
Na den mis trok een optocht door de
stad, welke verscheidene malen op po
litie stuitte. Op verschillende "plaateen
ontstonden vechtpartijen, waarbij tal
rijke personen werden gearresteerd. Van
een groot aantal Joodsche winkels wer
den de ruiten vernield.
De rector van de universiteit te
Lwow (Lemberg) heeft besloten dat de
stemming onder de studenten over het
al of niét toewijzen van 6peciale ban
ken voor de Joodsche studenten, schrif
telijk zal worden gehouden, uit vrees
voor ongeregeldheden. De stembriefjes
zullen per post worden ingezonden. De
stembussen zullen derhalve pas 13 Nov.
gesloten worden-
Molotow getuigt van Ruslands
niedevoelen t.a.v. het repu-
blikeinsche Spanje en
China
Hij wijst op de sterkte van
het roode leger
MOSKOU, 11 Nov (Tass). In het
verslag, dat hij tijdens de plechtige bij
eenkomst in den grooten schouwburg
op 6 November heeft uitgebracht, zeide
de voorzitter van den raad van volks
commissarissen. Molotow. dat de Sovjet-
Unie haar internationale betrekkingen
grondvest op de groote vriendschap,
die tusschen de volken moet bestaan.
De Unie heeft niet alleen haar sympa
thie voor het republikeinsche Spanje
niet verheeld, doch zelfs openlijk ver
klaard. dat zij het werk van het demo
cratische regime in Spanje beschouwt
als een arbeid, aan den haren verwant,
een arbeid van vooruitgang voor de ge-
heele wereld. Ten aanzien van de ge
beurtenissen in China zeide Molotow.
De Sovjet-Unie heeft reeds uiting
gegeven aan haar sympathie voor het
Chineesche volk en aan haar meening
ten opzichte van den Japanschen aan
val; zij heeft dat gedaan door het slui
ten van een niet-aanvalsverdrag met
China. Niettemin is nog niets bekend
van een stap, dien de andere mogend
heden zouden hebben gedaan om zich
te verzetten tegen dezen ongehoorden
aanbal op het Chineesche volk. Nie
mand kan zich trouwer aanhanger van
den vrede noemen dan Rusland, aldus
het verslag. De Unie heeft geen behoef
te aan buitenlandsche avonturen, maar
zij waakt met zorg over haar leger en
haar kracht en verliest niet de moge
lijkheid uit het oog, dat zekere fascis
tische staten haar in avonturen zouden
kunnen betrekken.
Molotow schetste vervolgens den toe
stand in Rusland voor de revolutie en
verklaarde, dat de Unie nog slechl6
door de Vereenigde Staten in productie
overtroffen wordt. De loonen stijgen
voortdurend en de arbeiders werken
ze.ven uur per dag. Het aantal leerlin
gen der scholen i6 gestegen van acht
millioen in 1914 tot 38 millioen in 1936
De oplaag der dagbladen is aanzienlijk
vergroot. Tenslotte zeide Molotow;
De proletarische revolutie is als het
modernste verschijnsel van onzen tijd
de steun geworden van iedere vooruit
strevende beweging der volksmassa,
zelfs als die niet zuiver communistisch
is.
fUDSTE- en BETROUWBAARSTE ADRES
VOCR
op andere pagina's
SPURT
Vijftiende partij Euwe—Aljechin re
mise. (Eerste Blad, pag. 3.)
Ned. B.-XI slaat De Zwaluwen.
(Eerste Blad, pag. 3.)
W eerverwachting
Zwakke tot matige Ni-O. tot N.-
W. wind, gedeeltelijk bewolkt
aanvankelijk weinig of geen
regen, iets kouder des nachts,
overdag weinig verandering in
temperatuur
Chamberlain's jongste rede
maakte een goeden
indruk
ROME, 11 November (Havas). In
een commentaar op de rede, die Cham
berlain Dinsdagavond heeft uitgespro
ken, schrijft de Informazione Diploma-
lica, dat men cr in Romeinsche klin
gen vooral kennis van heeft genomen,
dat Chamberlain niet meer gelooft aan
een verzwakking van dc spil Bcrlijn-
Rome en herhaald heeft, dat de Brit
sche regeering overeenstemming met
Berlijn en Rome wenschi, onafhanke
lijk van het binnenlandsche regime,
liet blad acht deze verklaring van spo-
ciale beteekenis, omdat zij onmiddel
lijk volgt op de totstandkoming van
het drievoudig accoord te Rome, dat in
de democratische landen lange com
mentaren heeft uitgelokt, terwijl do
strekking en het doel duidelijk waren
omschreven in den gepubliceerdcn
tekst, die ook de eenige tekst is.
Als men een logischen en samen-
hangenden zin in Chamberlain's ver
klaringen kan waarnemen, moet men
niet wachten met het aanknoopen \an
besprekingen langs den gewonen diplo-
matieken weg, daar men anders aan
een politiek van „op de lange baan
schuiven" zou gaan denken.
55
NEW YORK, 11 Nov. (Havas). De
Amcrikaansche pers gaat voort haar
ongerustheid te betoonen over de toe
treding van Italië tot het anti-commu
nistische verdrag.
Volgens de New York Herald Tribu
ne beteekent het verdrag der drie mo
gendheden niet in de eerste plaats een
verdediging tegen het communisme,
doch een instrument voor de uitbrei
ding van het fascistisch imperialisme.
Ook de Public Ledger (Philadelphia)
noemt het anti-communisme slechts
een etiket.
De schrijver Sinclair Lewis heeft in
een interview medegedeeld, dat het
dwaas is aan het nieuwe fascistische
blok een defensief karakter toe te ken
nen. Hij houdt staande, dat de demo
cratische landen, met inbegrip der Ver
eenigde Staten, een dergelijke uitdaging
moeten aannemen.