TELEURSTELLING
VAN CHINA
Verklaart
DE EEMLANDEU
TALRIJKE RESERVES IN
FRANCO'S NOTA
Beduchtheid
TELKENS DICHTER BIJ
NANKING
Japan den
oorlog?
der Franschen
HONGAARSCH
BEZOEK
Belrogrijkste
N5eo ws
Voor Bleyle Kleeding
Dinsdag 23 November 1937 Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
36 e Jaargang No. 125
Niet-inmengingskwestie
VERWIJDERING
DER
VRIJWILLIGERS
Het ongeval op de
„Van Galen"
BRUSSEL BRACHT
GEEN HULP
JAPANS TROEPEN
VORDEREN SNEL
ACTIE DER NAZI'S
IN OOSTENRIJK
Dit nummer bestaat
uit 2 bladen
Licht op
4 uur 26 min.
TSCHOFFEN NIET
FORMATEUR
De ruggegraat van elk reclame-plan
COURANTENRECLAME
AMERSFOGRTStH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15
Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
i^— elke regel meer f 0,25. Liefdadighcids-advcrtenticn voor do
helft van den prijs. Kleine Advertentiên „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
Burgos wenscht verschillende
waarborgen t.a.v. de
enquêtecommissie
Noch wapenstilstand, noch
bemiddeling
LONDEN, 23 November(Havas-) De
in het buitenland gepubliceerde berichten,
volgens welke Franco aan den Britschen
ambassadeur zün antwoord zou hebben
doen toekomen op de vragen die de Lon-
'densche commissie gesteld heeft ten aan-
2ien van het plan tot terugtrekking der
buitenlandsche vrijwilligers worden in de
kringen der commissie als op zijn minst
Voorbarig beschouwd.
Uit betrouwbare, hoewel niet offici-
eele bron te Londen verluiden de vol
gende bijzonderheden omtrent het ant
woord van Burgos op de Engelsche no
!ta:
(1). Zij wenscht, dat er geen verwar
ring bestaan zal over de functies der
commissie, die naar haar meening
slechts belast kan zijn met het instef-
Qen van een onderzoek naar het aantal
(vrijwilligers en niet de omstandighe
den, waaronder zij teruggetrokken moe
ten worden, kan vaststellen. Zij
;wenscht derhalve nauwkeurig te weten,
iwelke bevoegdheden de delegatie zal
(hebben-
j (2). Zij behoudt zich het recht van
Controle op de persoonlijkheden voor.
«die de delegatie zullen vormen en op
die, welke de delegatie zullen vormen.
w?lke naar Valencia zal gaan en vraagt
Iderhave, dat de namen der leden tevo
ren aan haar zullen worden voorge-
llegd- De toon van het antwoord is hof
felijk, maar krachtig.
Het Britsche stoomschip Euphorbia.
Öat door den Britschen torpedojager
Hastv werd opgebracht, verdacht wa
penen aan boord te hebben, is gister
ochtend. naar officieel uit Gibraltar
Wordt medegedeeld, vrijgelaten-
Zal Parijs in elk opzicht kunnen
rekenen op den steun der
1 Kleine Entente?
Delbos' reis moet klaarheid
scheppen
In de Agence économique et finan-
cière behandelt de voorzitter van de
Senaatscommissie voor buitenlandsche
zaken. Henry Bérenger, de aanstaande
reis van minister Del hos naar Midden-
Europa. Hij zet uiteen, dat Frankrijk
.Tsjecho-Slowakije militair en diploma
tiek moet bijstaan bij aanvallen op zijn
gebied of zijn onafhankelijkheid. Deze
zaak is des te ernstiger, aangezien Tsje
cho-Slowakije aldus Bérenger het
.voorwerp van voortdurende bedreiging
Van Duitschland is. Schrijver vraagl
zich af. of Frankrijk de eenige steun van
Tsjecho-Slowakije is en hij stelt vast
Idat de verhouding tusschen Polen en
Tsjecho-Slowakije niet bijzonder vriend
schappelijk is Polen zal Frankrijk hij-
staan. wanneer dit land wordt aange
vallen. doch wat behelst het Poolsch-
Roemeensche verdrag? Zwid-Slavië zal
tegelijk met Frankrijk mohiliseeren in
geval van een Duitschen aanval, doch
wat zal dit land doen ingeval van een
Duitsch-Tsjechisch conflict? Wat zal het
'doen in geval van een conflict in de
Middellandsche Zee?
De houding van Engeland ten aan
zien van den Rijn en de Middellandsche
Zee is wel duidelijk doch men vraagt
zich af. welke houdine dit land ten aan
zien van Middpn Europa zal aannemen
Bérenger besluit zijn uiteenzetting als
volgt:
Ziehier de vraagstukken waarom
trent de reis van Delbos opheldering
moet verschaffen.
BATAVIA. 23 Nov. (Aneta). De
toestand van de beide leden van de he
manning, die licht gewond zijn toen de
„Van Galen" door een storm werd over
vallen is goed. Deze lichtgewonden zijn
'de schipper Hessels en de matroos eer
ste klas Paesschen.
Manifestatie van de vriendschap
tusschen Boedapest en Berlijn
BERLIJN, 23 Nov. (D.N.B.). De
Hongaarsche ministerpresident en de
minister van buitenlandsche zaken, Da-
ranyi en Ivanya, hebben gisterochtend
een bezoek gebracht aan den Duitschen
minister van buitenlandsche zaken, Von
Neurath. Daranyi, die ook dc portefeuil
le van landbouw heeft, begaf zich ver
volgens naar Darré.
's Middags waren de Hongaarsche
staatslieden de gasten van Goering op
Karinhall en wat later bracht Von Neu
rath den heeren een tegenbezoek. Ook
Darré beantwoordde het bezoek, door
Daranyi bij hem afgelegd.
In het huis,van den rijkspresident
heeft Von Neurath den Hongaarschen
ministers een maaltijd aangeboden,
waarbij verder onder meer aanzaten de
diplomatieke vertegenwoordigers van
Oostenrijk. Hongarije en Italië en de
ministers Von Blomberg, Schwerin
Krosigk. Frick. Darré en Schacht.
Von Neurath hield een toespraak,
waarin hij zeide, dat het in het derde
rijk verepnigdp Duitsche volk met sym
pathie de krachtige verrijzenis van de
Hongaarsche natie gadeslaat. Onze re
geeringen. aldus Von Neurath, staan zij
aan zij. Het wederzijdsche vertrouwen
is een waarborg voor onze politieke toe
komst. Onze blik blijft gericht op de on
vervreemdbare rechten onzer landen
en daarmede tevens op het hooge doel
van een redelijken vrede in Europa.
Daranyi zeide in zijn antwoord, dat
de vriendschap tusschen Duitschland
en Hongarije door den wereldoorlog
slechts versterkt is. Ofschoon beide vol
ken veel onrecht hebben moeten lijden,
zal hun vriendschap aan vreedzame
doeleinden gewijd zijn.
MET MAN EN MUIS
VERGAAN
Spaansch vrachtschip ver
moedelijk op een mijn
geloopen
BARCELONA, 23 November (Reu
ter). Het agentschap Febus meldt, dat
het kleine Spaansche vrachtschip C.ale
el Cofauha met man en muis gister
ochtend is vergaan na de haven Ca
stellon te zijn uitgeloopen C.a6tel
Ion ligt op 45 mijl ten Noorden van
Valencia Voor het schip in de diepte
verdween, werd een ontploffing ge
hoord. De oorzaak van de ramp staa'
niet vast, maar de mogelijkheid b-
staat, dat het schip op een mijn is ge-
loopen.
BULGAARSCHE KONINGIN
NAAR ITALIË
ZüRICH, 23 Nov. (D. N. B.) De ko
ningin van Bulgarije is gisteren naar
Italië vertrokken om haar oudere, het
Italiaansche koningspaar, te bezoeken.
De intocht van den lieer J. J. van Sonsbecck. den nieuwen burgemeester van
Beek (L.). De burgemeester met zün gezin tüdens het défilé
Wellington Koo beklaagt zich
over het platonisch gebaar
der conferentie
Solidair optreden bleef
achterwege
BRUSSEL, 23 Nov. (Reuter.) In zün
rede over de ontwerp-verklaring, die in
de voltallige besloten vergadering der ne-
genmogendhedenconferentie ingediend is
heeft de Chinecsche gedelegeerde. Wel
lington Koo er op gewezen dat zü slechts
opnieuw de ulgemeene beginselen beves
ligt en dat niets gedaan wordt ten aanzien
van de gemeenschappelijke houding die
volgens de voorstellen door de mogendhe
den zou worden aangenomen terwül nog
minder gedaan Is ten opzichte van de uit
voering der concrete maatregelen wuar
toe de Chineesche gedelegeerde heeft aan
gespoord om de Chineesche weerstands
kracht te versterken en de Japansche
agressie te stuiten.
Wellington Koo behield zich hel
recht voor zekere amendementen op hei
ontwerp in te di oen. Voorts zeide hij
o-mdat zonder positief optreden mid
dellijke of rechtstreeksche verklarin
gen. al zijn zij oprecht van geest, niei
doeltreffend kunnen zijn. De wereldge
beurtenissen der laatste twee jaar too
oen aan. dat aarzeling en weigering
van den kant der mogendheden, die
wet en orde in stand willen houden in
Ie internationale betrekkingen, er eer
der toe leiden de krachten van geweld
pn wanorde aan te moedigen dan ze
af te schrikken.
De Chineesche delegatie gelooft,
dat solidariteit in doelstelling ge
volgd moet worden door solidariteit
in optreden. China gelooft het rechl
te hebben den eisch te stellen, dat
een gemeenschappelijke poging ge
daan zal worden door de andere
mogendheden, die het negenmo
Ravitailleering geschiedt hier
en daar per vliegtuig
Chineesche soldaten aan
het muiten geslagen?
SIANGHAI 23 Hov (Havas.) - Hel
Chineesche blad Takoengpau bericht dat
de Chineesche troepen gisteren uit Woesui
zün vertrokken en naar het Westen zün
getrokken Zii organiseeren een nieuwe
verdedigingslinie Reeds bestaan verster
kingen bü Tslingkiane en is hier een ver
sperring in de langt se gelegd.
De lapanneezen rukken snel op naar
Nanking. Op zekere punten worden hun
troepen door de luchtmacht geravitail
leerd. Door de zware regens ziin de wegen
in modderpoelen veranderd.
Reuter seint uit Sjanghai, dat de Chi-
neezen de Japansche troepen ten Zuiden
van het Taihoe-meer trachten tegen te
houden. Derhalve worden aanzienlijke
versterkingen naar Woesjing gezonden.
De geheele burgebevolking heeft de stad
verlaten en men verwacht hier een groo
ten veldslag. Hoewel de rechtervleugel
van dé Japansche troepen oprukt naai
Kiangjin, blijft de Chineesche verdedi
gingslinie nog ongebroken.
Ten Zuiden van Lau Tai Hoe trekken
de Chineezen volgens Havas in Weste
lijke richting terug. In Tsjekiang rukken
de Japansche troepen op in de richting
van Hangtsjoe.
De Chineesche troepen, die zijn terug
getrokken uit Kasjing, het belangrijke
spoorwegknooppunt op 80 kilometer ten
Z.W. van Sjanghai, zijn volgens Domei
in den nacht van 21 November te
Hangtsjau aan het muiten en plunderen
geslagen. De muiters geraakten in hot
sing met de troepen der eentrnle Chinee
sche troepen, waarbij aan weerszijden
ongeveer 800 slachtoffers vielen. Ook
komen berichten van muiterij ondei
Chineesche troepen uit Kiangsjan en
Tsjoesjan aan de spoorlijn Hangstjau—
Nantsjang.
Het Chineesche agentschap Central
News bericht, dat de Japansche troepen
in de provincie Siansi na een rust van
een tiental dagen zich gereed maken op
ie rukken naar het Zuiden en het Wes
ten. De Japansche strijdmacht, welke hü
Joetse en Tai koe is samengetrokken
wordt op twaalf regimenten geraamd
Zeven andere regimenten rukken op van
Taijoean naar Fengjoean en Litsjin. In
het gebied van Kiesoe is Japansche cava
lerie opgedoken.
gendheden-verdrag hebben onder
teekend, niet alleen om dit verdrag
te doen eerbiedigen, maar in het
algemeen belang van recht, orde en
wereldvrede-
In plants van te hebben bijgedragen
tot het doen heerschen van stabiliteit
en orde in de wereld, aldus Wellington
Koo, zal de conferentie, door haar over
ijld en onvruchtbaar einde, het gevoel
van algemeene onveiligheid, dat reeds
zr verspreid is, versterkt hebben.
Het is mogelijk, dat zij op deze
wijze de kleine en zwakke staten
nog meer aan de genade overlevert
van de sterke staten met agressieve
neigingen en dat zij de vreedzame
naties er toe brengt zich minder
dan ooit veilig te gevoelen.
Nader wordt gemeld, dat de Brussel-
sche conferentie haar werkzaamheden
gisteren om kwart over zeven heeft ge
ëindigd. Zij zal Woensdagmiddag om
drie uur weer bijeenkomen en dan de
bespreking voortzetten der thans aan
de orde zijnd heide documenten, n.l.
een ontwerp-rapport en een ontwerp-
verklaring.
Men hoopt, dat de Chineesche dele
gatie Woensdag instructies van haar
"egeering zal hebben ontvangen.
PRESIDENT SALAZAR
BESCHULDIGD
Portugcesche persoonlijkheid
voor een tijd van twee
jaren verbannen
LISSABON, 23 Nov. (Havas). Offici
eel wordt medegedeeld, dat kolonel
Henrique Paiva Couceiro voor den tijd
van twee jaar verbannen is Hij werd
beschuldigd president Salazar een
brief te hebben geschreven, waarin hij
de politiek ten aanzien van Angola
critiseerde. Deze brief heeft hij aan ver
scheidene personen laten lezen
In de officieele mededeeling wordt
nog verklaard, dat Couceiro de be
schuldigingen, welke hij in zijn brief
heeft geuit, niet kon bewijzen. Cou
ceiro is de laatste adjudant van koning
Manuel en voormalig administrateur
van Angola.
WEEN EX. 23 Nov (Havas) ln Stier
marken i6 een geheime nationaal-socia-
listische organisatie ontdekt, welke
vertakkingen had in het geheele Enns-
d.al en welke beschikte over S. A.-af-
deelingen Een twaalftal personen, on
der wie onderw ijzers en ambtenaren
zijn gearresteerd.
DE VLIEGTOCHT VAN
CODOS
SANTIAGO DE CHILI, 23 Nov (Ha
vas). Het door Codos bestuurde vlieg
tuig is gisteren om 20.50 uur (g. m. t.)
alhier aangekomen.
TWEETAL VLAMINGEN
GEARRESTEERD
OOSTENDE 23 Nov. (Havas). Het
Viaainsch-nationalistische Kamerlid
Leuridan en het lid van den provincia
len raad Van Steen landt zijn gearres
teerd op het oogenblik. dat zij. met ha
mer en heitel gewapend, den Fran
schen tekst van de straatnaambordjes
vernielden.
okio zou China energieke
willen aanpakken
Japansche vliegtuigen
boven Nanking
TOKIO, 23 Nov. (Domei). Dit
laar zal de Chineesche opperbevel
hebber, generaal Tsjang Kai Tsjek,
zoo schrijven de Japansche bladen,
wellicht een kerstgeschenk krijgen
van Japan in den vorm van een
oorlogsverklaring, zooals hij verle
den jaar December door de com-
nistische troepen te Sianfoe gevan
gen werd gezet. De Japansche re
geering, zoo gaan de bladen voort,
heeft thans haar nauwkeurige aan
dacht gewijd aan het feit, dat de
Chineezen voornemens zijn de vij
andelijkheden tegen Japan voort to
zetten.
De correspondent van de -Nitsji-Nitsji
werpt eenig licht op omstandigheden,
welke geleid hebben tot de verplaat
sing der centrale regeering uit Nan
king naar Tsjocngking. Op 14 Novem
ber zoo schrijft hij. kwamen 18 leiders
der regeering van Nanking in conferen
tie bijeen, o.in. Tsjang Kai Tsjek en zijn
vrouw, om te beraadslagen over de
wcnschelijkheid van oorlog of vrede
met Japan. Toen der 18 leiders waren
voor vrede, maar de overige acht. onder
wie zich ook mevrouw Tsjang Kai
Tsjek bevond, bleven zich tegen vredes
onderhandelingen verzetten en drongen
aan op het voortzetten der vijandelijk
heden tot het bittere einde. Men besloot
daarop den regeeringszetel te verplaat
sen. Volgens den correspondent zou
Tsjang Kai Tsjek zelf tot de „vredes
partij" behoord hebben.
Voorts wordt in Tokio ■vernomen, dat
admiraal Soetsoegoe, de vroegere vloot-
commandant, gisteren een onderhoud
gehad heeft met den eersten minister,
prins Konoye. waarin hij er op aan
drong China den oorlog te verklaren,
om den toestand krachtdadig ter hand
te nemen.
De persafdeeling van de Japansche
marine meldt, dat Japansche marine
vliegtuigen gisteren boven Nanking
verschenen zijn en drie van de zes
Chineesche vliegtuigen, welke de Sov-
iet-Unie onlangs heeft geleverd, hebben
neergehaald Voorts hebhen marineloc-
tellen gisteren het vliegveld van Tsjne
kiakaw in de provincie Honan inlen-
ief gebombardeerd,
Japansche eischen door
Sjanghai ingewilligd
De gemeenteraad zal de Japansche
eischen inwilligen, heeft de woordvoer
Ier van den Sjanghaischen gemeente
raad medegedeeld. Hij voegde hieraan
volgens Reuter toe. dat volgens zijn
meening dc Japansche autoriteiten
welke Sjanghai bezet hebben, het recht
hebben all6 noodzakelijke maatregelen
te nemen om te voorkomen, dat de Chi
neesche regeering hier een politieke of
andere activiteit ontwikkelt.
BEZETTE FABRIEKEN
ONTRUIMD
PONTIAC. 23 November (Reuter) De
arbeiders, die in de Fi6herfabriek een
sitdownstaking begonnen waren, zijn
bisteren uit de fabriek weggetrokken
onder leiding van Homer Martin, die
verklaarde, dat de stakers met alge
meene stemmen besloten hadden de
fabriek te ontruimen Hij voegde hier
nog aan toe, dat hij zou trachten met
Ie maatschappij te onderhandelen over
l» grieven der werknemers.
Nader wordt uit Pontiac (Michi
gan) gemeld, dat de „sit-down"sta-
king van zes dagen bij de Fisherfa
briek is geëindigd; alle maatregelen
zijn getroffen om het hedrijf weer
zoo snel mogelijk op gang te bren-
gen.
PHILIP DE LAS7.LO t
Philip de Laszlo, de bekende portret
schilder, voor wien Edward VII en vele
andere beroemde personen geposeerd
hebben, is op 68-jarigen leeftijd in zijn
woning te Hampstead overleden. Laszlo
die van gehoorle Hongaar was, werd in
1914 in Engeland, enkele dagen vóór
den oorlog genaturaliseerd. In 1930
werd hij tot voorzitter der Roval Socie-
tv of British Artists gekozen.
op andere pagina's
sr AnsNimws
Jubileumavond Charlotte Kohier.
(2e Blad, pag. 1.)
SPORT
A.Z. en P.C. won van D.K.R.
(2e Blad, pag. 1.)
'T MOOISTE WAT MEN GEVEN KAN
is.'n Parapluie van SPIEKERMANN
Langeslraat 31 Telefoon 321
\Y eerverwachting
Medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt.
Zwakke tot matige Z.O. tot Z.
wind, nevelig tot half bewolkt,
weinig of geen regen, tempera
tuur om het vriespunt des
nachts, overdag weinig veran
dering in temperatuur.
BRUSSEL, 23 Nov. (Belga). De
koning heeft hedenochtend oud
minister Tschoffen (Christen-demo
craat) ontvangen. Men veronder
stelt, dat de koning hem zal ver
zoeken een nieuwe regeering samen
te stellen
Een later bericht houdt in. dat
Tschoffen de opdracht, om een nieu
we regeering te vormen, van de
hand heeft gewezen.
Janson heeft zich bereid ver
klaard, zijn pogingen, een kabinet
te vormen, te hervatten.
Eerst had de koning nog den
socialist Brunet met de samenstel
ling eener regeering willen belasten,
doch deze had geweigerd.
VERKEERSSTAKING IN
TUNIS
PARIJS. 23 November (Havas). De
Temps publiceert een telegram uit Tu
nis, waarin gemeld w.ordt, dat gisteren
een algemeene autobus- en tramsta
king is afgekondigd, nadat vergaderin
gen gehouden waren, waar het perso
neel besloot het verkeer en de electri-
.■iteüslcverine stop te zetten, wanneer
de loonen niet verhoogd werden.
Tot dusverre echter beperkt do sta-
ing zich tot het verkeer.
MOND- EN KLAUWZEER
IN PALESTINA
JERIZALEM, 23 Nov. (Reuter).
Ook onder het vee in het Heilige Land
is thans mond- en klauwzeer uitgebro
ken en wel in de nabijheid van Beisan,
een groote marktstad in het dal van de
Jordaan. Het Palestijnsche departement
van landbouw heeft krachtige maatre
gelen genomen, teneinde uitbreiding
van de epidemie tegen te gaan.
RITMEESTER G. A. DE STOPPELAAR
BUITENZORG. 23 Nov. (Aneta).
Met ingang van 30 November a.s. is op
zijn verzoek eervol ontslag verleend aan
den intendant van het buis van den
Toiivprneiir-genernal. ritmeester G. A.
de Sfonnelaar. onder toekenning van
den titulairen rang van majoor.