EEN OORLOGSSCHIP DER V.S.
TOT ZINKEN GEBRACHT
VERONTWAARDIGING
IN ENGELAND
ROME'S BESLISSING IS
GEVALLEN
DË ËEMLANDEU
Japansch bombardement
de oorzaak
Voor Bleyle Kleeding
BOVO"
Nieuws
Maandag 13 December 1937
Uitgave: VALKH0FF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
36e Jaargang No. 142
VELE GEWONDEN
ZIJN
TE BETREUREN
„Buitengewoon ongelukkig
incident"
BRITSCHE LEENING
AAN BELGIE
PRINS BERNHARD
gaat geleidelijk
vooruit
VJ
Londen pijnlijk getroffen door
het Japansche optreden
BRITSCHE STAP
TE TOKIO
Krachtiger houding bepleit
Mussolini deelt het Italiaansche volk
de breuk met Genève mee
TOEJUICHINGEN
van het publiek
Duce kondigt niettemin
vredespolitiek aan
LEYTAX
Tel. 1788
Oudste en betrouw
baarste adres in
BINNEN- EN
BUITENLAND
PASSAGIERS VERZEKER!
MADRID ONDER
VUUR
Dit nummer bestaat
uit 2 bladen
ACHT MIJNWERKERS
OMGEKOMEN
WEER DOODVONNISSEN
IN RUSLAND
TAXIDIENST
BINNEN en BUITENLAND
Passagiers verzekerd
Tel. 1093-1830
BERICHT
Weerverwachting
4 uur 15 min.
NIEUW DECREET
VAN KERRL
AMERSFGGRTSOi DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15
Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PD! IQ nPD MUFDTFNTIFN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer.
fluvtKitwntn mcpr fQ25 LicfdadiJ,hci£,9_advcrtcnti5nvoordo
helft van den prijs. Kleine Advericntien „KEITJES" bij vooruitbetaling 1 5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05
SJANGHAI, 13 December. Naar verluidt, hebben Japan-
sche vliegtuigen de Amerikaansche kanonneerboot Panay tus-
schen Nanking en Woehoe tot zinken gebracht. President Roo
sevelt heeft aan de departementen van marine en van binnen-
landsche zaken verzocht hem op de hoogte te houden van alle
gebeurtenissen met betrekking tot het doen zinken van de
Panay. Het schip lag voor anker op ongeveer 28 mijl boven
Nanking. De Panay was opgestoomd, teneinde eventueel val
lende granaten te kunnen ontwijken.
Naar vernomen wordt, zijn 35 overlevenden van de Panay er
in geslaagd de kust te bereiken. Eenigen van hen zijn zwaar
gewond. Volgens de tot nog toe ingekomen berichten bevon
den zich aan boord van het schip o.m. twee secretarissen van
de Amerikaansche ambassade te Nanking. Tot de overleven
den behoort ook de bevelhebber van de Panay, Hughes, die
evenwel een der beenen heeft gebroken. Vroeg in den ochtend
was de Panay reeds door een vuurlijn van Japansche schepen
gevaren, terwijl het schip vluchtelingen uit Nanking opnam.
Het Britsche oorlogsschip Bee en twee Amerikaansche schepen
spoedden zich naar de plaats van het ongeluk. De regeering der
Vereenigde Staten zal onmiddellijk een nauwkeurig onderzoek
doen instellen. Drie tankbooten van de Standard Oil Company
zijn eveneens tot zinken gebracht.
bieden inzake het Incident met de
Pany.
Japan heeft reeds zijn
excuses aangeboden
DE Amerikaansche journalisten ge
bruikten de Panay als drijvend
'radiostation om hun berichten
naar de Vereenigde Staten te zenden.
De overlevenden zijn te Hohsien in
de provincie Anhwei aan land gebracht,
Onder hen bevinden zich de vier amb
tenaren van de Amerikaansche am
bassade. Het Britsche oorlogsschip Bee
stoomt op volle kracht de rivier op om
de overlevenden te hulp te komen en
naar Woehoe. ongeveer tien mijl af
stand van Hohsien, te geleiden. De drie
petroleum-tankschepen, die tot zinken
zijn gebracht, werden gecommandeerd
door een Amerikaan een Noor en een
Estlander. Het aantal slachtoffers aan
boord van deze schepen is niet bekend.
Volgens de laatste te Washington
ontvangen berichten zijn vijftien tot
twintig opvarenden van de Panay
gewond. Volgens een ander bericht
bevonden zich op de Panay 72 per
sonen, van wie 19 om het leven
zouden zijn gekomen. Dit aantal
wordt evenwel niet officieel beves
tigd.
Officieren van de Augusta mee-
nen, dat achttien opvarenden der
.Panay door bommen zijn gedood
dan wel verdronken.
De Japansche lezing van
het incident
In een communiqué van de Japan-
Bche marine-leiding wordt het incident
„buitengewoon ongelukkig en ten zeer
ste te betreuren" genoemd.
Verder wordt in het communiqué ver
klaard., dat de Japansche legerleiding
berichten had ontvangen over het
vluchten van de Chineesche troepen
uit Nanking per stoomschip. De mari
ne-luchtmacht kreeg toen opdracht deze
schepen te achtervolgen en te bombar
deeren. De drie tankschepen van de
Standard Oil werden bij vergissing voor
Chineesche schepen aangezien en ge
bombardeerd. Tijdens deze operatie is
'ook de Panay, die naast deze schepen
lag, getroffen, zoodat het schip is ge-
ïonken,
Hasegawa biedt zijn
verontschuldigingen aan
- T\
De bevelhebber van de Japansche
^.marine in China, vice-admiraal Ha-
tsegawa, is in een pinas van het
jp vlaggeschip Izoemo naar het onge-
J veer een halve mijl verder liggende
Amerikaansche vlaggeschip Au-
gusta gekomen om den Ameri-
kaanschen bevelhebber, Yarnell,
jjfl zijn verontschuldigingen aan te
In een persconferentie te Sjanghai
verklaarde de woordvoerder van het
Japansche leger, dat het voor buiten-
landsche schepen op de Jangtse het
beste zoirzijn zich geheel buiten de
gevechtszones te houden en niet stil te
houden in gebieden, waar de Chinee
sche troepen rondtrekken, teneinde te
voorkomen dat deze schepen worden
gehouden voor vaartuigen, waarmede
Chineesche troepen terugtrekken.
Het vertrek van de Augusta, dat op
morgen was vastgesteld, is uitgesteld.
De Japansche ambassadeur te Sjang
hai, Kawagoe, heeft den Amerikaan-
schen ambassadeur te Hankau, John
son, telegrafisch verontschuldigingen
van de Japansche regeering inzake het
tot zinken brengen van de Panay en
drie tankschepen aangeboden.
De Japansche consul-generaal te
Sjanghai heeft gelijke stappen gedaan
bij den Amerikaanschen consul-gene
raal.
Ambassadeur Johnson heeft het Ame
rikaansche departement van buiten-
landsche zaken meegedeeld, dat de
tankschepen vluchtelingen vervoerden.
BRUSSEL, 13 Dcc. (BelgaL De
Peuple meldt, dat de minister van finan
ciën, De Man, te Londen met een Britsch
bankiersconsortium een leening van vijf
millioen pond heeft gesloten tegen een
rente van 4 procent, een koers van uit
gifte van 97 procent en een looptijd van
20 jaren.
Deze leening zou dienen voor de te
rugbetaling der Mendelssohn-leening. De
overeenkomst werd Zaterdag gepara
feerd en zal morgen a-6. door De Man
te Londen worden geteekend.
Niettemin blijft
rust geboden
AMSTERDAM, 13 Decem
ber, De particuliere secre
taris van Z.K.H. Prins Berm
hard, jhr. mr. C. Dedel, ver
strekte ons hedenmiddag het
volgende communiqué:
„Sinds het laatste commu
niqué is uitgegeven, is de ver
betering van den toestand van
Prins Bernhard geleidelijk
voortgeschreden. Niettemin
blijft rust nog geboden. De
hoofdwond is genezen.
De toestand van hof jager
Spek blijft gunstig. De opera-
tiewond is goed genezen en er
is reeds een begin van bewe
gingsmogelijkheid in de knie."
Sommige bladen gewagen
van zeerooverij
HANKAU, 13 December. (Reuter.) De
Amerikaansche ambassadeur heeft mede
gedeeld. dat vijftien opvarenden van de
Panay gewond werden, sommigen zelfs
zeer ernstig. Aan boord van het schip
bevonden zich drie ItalianenVan dezen
is één gewond.
Een Japansch officier is onmiddellijk
naar Woehoe vertrokken, om een onder
zoek in te stellen naar de aanvallen op de
Britsche kanonneerbooten Ladybird en Bee.
alsmede het Britsche stoomschip Suiwo.
De Japansche militaire attaché. Harada,
is per vliegtuig van Sjanghai naar Nan
king gegaan om de veiligheid van de bui-
tenlandsche schepen op de Jangtse boven
Nanking te verzekeren.
De Britsche ambassadeur te Tokio heeft
een bezoek gebracht aan het ministerie
van buitenlandsche zaken om te protestee
ren tegen het incident bij Woehoe
De Britsche pers ie zeer verontwaar
digd over de incidenten. Do Daily Tele
graph and Morning Post kan niet geloo-
ven, dat hier opzet der Japansche regee
ring in het spel is, temeer aangezien op
het oogenblik baron Ishii te Londen is
om Engeland te overtuigen van de goede
zaak van Japan. Het blad uit de voor de
Japansche legerleiding weinig vleiende
veronderstelling, dat de plaatselijke
commandanten door een paniek zijn ge
grepen, zooals de Russische Oostzeevlool
in 1904.
De News Chronicle verzet zich tegen
de geduldige houding van Engeland.
Het blad verlangt, dat schadeloosstel
ling van Tokio zal worden geëischt, ter
wijl de Daily Express verlangt, dat En
geland, hetwelk aan de zeerooverij in
het Westen een eind heeft gemaakt, ook
in het Oosten hi'eraan een einde zal
maken.
De beschieting van verscheiden Brit
sche oorlogsschepen door Japansche bat
terijen te Woehoe heeft in Britsche di-
„Wij hebben stalen wapens
te land, ter zee en in
de lucht"
Zaterdagavond om negen uur,
na de zitting van den grooten
fascistischen raad, verscheen
Mussolini op het balkon van het
Palazzo Venezia om aan de
duizendkoppige menigte mee te
deelen, dat Italië het lidmaatschap
van den Volkenbond heeft opge
zegd en wel „zonder spijt".
Ons temperament van strijders
aldus de duce is niet in overeenstem
ming met Genève. Zijt gij het daarmede
een? (Luide kreten- Ja! Ja!).
Het is onmogelijk, dat wij onze ge
dragslijn opgeven, om het spel te spelen
der groote democratieën. De menigte
schreeuwt: „Neen"
Niet6 vermag men, aldus vervolgde
Mussolini, tegen een volk. als het Itali
aansche. dat in staat is tot alle soorten
opofferingen. Wij hebben stalen wapens
te land. ter zee en in de lucht, maar
vooral hebben wil den heldhaftigen
geest van onze revolutie. Die wapen6
en die geest hebben de proef doorstaan
in twee oorlogen, waarin wij overwin
naar bleven. Ondanks ons besluit zullen
wij de fundamenteele lijnen onzer poli
tiek, die gaan in de richting van sa
menwerking en vrede, niet prijsgeven.
De geruchten in de buitenlandsche pers
laten ons volkomen onverschillig.
De toespraak van Mussolini duurde
in het geheel maar tien minuten. Uit
bundige ovaties volgden. De menigte
juichte nog steeds, toen de muziek het
lied der zwarthemden reeds begon te
spelen. Om kwart over negen duurde
het gejuich nog steeds voort. Vijf batail-
lons soldaten, die opgesteld 6tonden op
het verlichte plein, zongen toen de
cantate der legionnairs en de „Giovi-
nezza"
Om vijf minuten voor half tien begon
een défilé van de vrijwillige strijders
in Afrika en Spanje.
De historische beslissing, welke de
groote raad heeft genomen en welke gij
met de meest enthousiaste kreten hebt
toegejuicht aldus verklaarde Musso
lini volgens de lezing van Stefani
kon niet langer worden uitgesteld! WIJ
hebben lange jaren de wereld een voor
beeld van onuitputtelijk geduld gege
ven. Wij hebben niet vergeten en wij
zullen niet vergeten de schandelijke
poging tot economische wurging van
het Italiaansche volk door Genève. (Ver
ontwaardigde kreten).
Maar sommige meenden, dat de Vol
kenbond op een gegeven oogenblik zijn
fout zou herstellen Hij heeft dat niet
gedaan en heeft dat niet willen doen!
De goede voornemens van som
mige regeeringen vergaan, zoodra
hun gedelegeerden in contact ko
men met het noodlottig milieu van
het Geneefsche Sanhedrin, dat be
stuurd wordt door verborgen krach
ten. die vijandig zijn aan ons Italië,
aan onze revolutie. Kon onder deze
omstandigheden onze aanwezigheid
op den drempel van Genève nog
geduld worden? Onze stijl en ons
temperament van soldaten leed er
onder. Het uur naderde, waarop een
keuze gedaan moest worden: er in
of er uit?
Er in? (de menigte schreeuwt:
„Neen"!).
Er uit? (de menigte roept: „Ja"!).
Zoo roepen wij uit. dat het genoeg
is en wij verwijderen ons uit dezen
wankelen tempel, waarin men niet
voor den vrede werkt, maar waar
men den oorlog voorbereidt.
Het is eenvoudig belachelijk te ge-
looven, dat er druk uitgeoefend is om
onze houding te bepalen. Er is geen
pressie geweest. Er kon geen pressie
zijn! Onze kameraden van de spil-
Berlijn-Tokio hebben dat is de waar
heid een volstrekte discretie in acht
genomen.
De uittreding van Italië uit den Vol
kenbond is een gebeurtenis van groote
historische strekking, die de aandacht
der wereld zal trekken en welker con
sequenties nog niet voorzien kunnen
worden.
Daarom zullen wij onze fundamen
teele politieke richtlijnen, die uitgaan
naar samenwerking en vrede niet opge
ven Wij hebben daarvoor dezer dagen
een bewijs gegeven door den vrede in
de wateren van de Adriatische Zee vast
te leggen. De dreigende stemmen, die
zich van tijd tot tijd verheffen en die
waarschijnlijk nog meer naar voren
zullen komen van den kant der kudden
der groote democratieën, laten ons vol
komen onverschillig.
Den heroischen geest onzer revolutie
zal geen menschenmacht ter wereld
ooit kunnen doen buigen!
Na de zitting van den grooten fascis
tischen raad heeft de Italiaansche
minister van buitenlandsche zaken het
volgende telegram naar Genève gezon
den:
„Op grond van een besluit van den
grooten fascistischen raad deel ik aan
het secretariaat van den Volkenbond
mede, dat Italië op 11 Dec. 1937 uit den
Volkenbond treedt."
plomatieke kringen een zeer pijnlijken
indruk gemaakt. De regeering heeft
slechts een kort verslag ontvangen van
de Britsche plaatselijke autoriteiten, dat
do telegrammen der persagentschappen
bevestigt.
Officieele kringen wachten vollediger
inlichtingen af. Zij willen zich voor de
ontvangst dezer berichten niet uitlaten
over de gevolgen, welke aan deze inci
denten moeten worden gegeven.
Chineesch douaneschip bij
Hongkong beschoten
Een Japansche kanonneerboot heeft
gevuurd op een schip der Chineesche
douane in de Chineesche wateren voor
Hongkong. Het schip werd beschadigd
en stoomde in allerijl op naar de Brit
sche wateren waar het strandde. Men
meent te weten, dat het beschadigde
schip, toen de plaatselijke politie arri-
eerde, reeds door de Japanneezen naar
de Chineesche wateren versleept was
De politie stelt een onderzoek in.
De scheepvaart op de
Jangtse
De commandant van de Japansche
troepen te Woehoe, kolonel Hasimoto,
heeft de Britsche autoriteiten medege
deeld, dat de komende drie dagen geen
schepen op de Jangtse mogen varen. Op
schepen, die dit gebod overtreden, zal
geschoten worden.
Hasimoto voegde hieraan toe, dat hij
niet in verbinding staat met het hoofd
kwartier en zijn mannen kunnen de
Britsche vlag niet onderscheiden.
Attlee brengt verslag uit over
zijn bevindingen in
Spanje
MADRID, 13 Dec. (Ilavas). Om half
acht gisteravond heeft ue rechtschc ar
tillerie het bombardement op de hoofd
stad hervat. Een tiental projectielen i6
terecht gekomin in de binnenstad, voor
namelijk op de Gran Via. De vertegen
woordigers van Havas werden tegen den
grond geslagen, toen op 20 M. afstand
van de plaats, waar zij zich bevonden,
een bom ontplofte.
De leider van de Labour-oppositie Att
lee, die juist van een reis naar Spanje
is teruggekeerd, heeft in de Daily He
rald zijn bevindingen in Spanje uiteen
gezet.
Ik ben teruggekeerd, zoo schrijft hij,
met een gevoel van groote schaamte over
de politiek van de Britsche regeering.
Vervolgens zette Attlee uiteen, dat
deze politiek van niet-inm?nging den
rechtschen ten goede komt. Hij stelt de
ze politiek verantwoordelijk voor do le-
vensmiddelen-schaarschte van 't Spaan-
6che volk.
Verder verklaart Attlee, dat het com
munisme geen overwegenden invloed
heeft in Spanje, of dat de tegenwoordige
6trijd een strijd is tusschen fascisme en
communisme. Het i6 volgens hem een
strijd tusschen vrijheid en tyrannie.
JOHANNESBURG, 13 Dec. (Reuter).
De bliksem heeft een electrischen draad
getroffen bij den ingang van een schacht
met het gevolg, dat op meer dan 1000
meter onder dan grond elf dynamic!pa
tronen tot ontploffing werden gebracht.
Acht inheemsche mijnwerkers zijn om
het leven gekomen.
MOSKOU, 13 Pec. (D.N.B.) Volgens
het Duitsche nieuwsbureau worden nog
steeds tot den kogel varoordeelden ge
fusilleerd.
In de laatste dagen zijn volgens het
D.N.B. in de verschillende deelen der
Sovjet-Unie in het geheel 15 doodvon
nissen tegen boeren, arbeiders en em-
ployé's van staatsbedrijvan geveld.
GROOTE BRAND IN
FRANKRIJK
Havas meldt uit Bayonne, dat e°n
felle brand heeft gewoed in de gebou
wen van de zout-raffinadertj te Mousse-
rolles, bij Bavonne, waar talrijke arbei
ders werk vinden. De brandweren van
Bayonne en Biarritz slaagden er pas na
uren ingespannen werk in het vuur
meester te worden. Veertien gehouwen
zijn een prooi der vlammen gewordeu.
OUDSTE- en BETROUWBAARSTE ADRES
VOOR
ZIJ, die zich met ingang
van 1 Januari a.s. op
geven als kwartaalabonné,
ontvangen de tot dien da
tum verschonende num
mers gratis.
op andere pagina's
STADSNIEUWS
Jubileum van „Mercurlus"
(Tweede Blad, pag. Ij
Uitvoering „Kunst na Arbeid".
(Tweede Blad, pag. IJ
Diakenwijding O.-K. kerk.
(Tweede Blad. pag. IJ,
BINNENLAND
Groote brand In Amsterdam.
(Eerete Blad. pag. 2J
SPORV
Schermwedstrijden „Bereden Wapens".
(Tweede Blad, pag. 2J
Aljechin wlnl 28ste party,
(Tweede Blad, pag. 2.)'
Medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt.
Stormachtige tot krachtige Zui
delijke tot Westelijke wind, be
trokken tot zwaar bewolkt met
regenbuien, aanvankelijk zach
ter.
Stormwaarschuwingsdlenst
Geseind van De Bilt vanochtend 8.35
uur aan alle posten: „Wordt verwacht
storm uit het Zuidwesten."
Regeling, van het bestuur der
Duitsche kerken
De Duitsche rijksminister voor kerke
lijke aangelegenheden, Kerll, heeft de
zeventiende verordening uitgevaardigd
ter uitvoering van de wet Inzake de
Duitsche Evangelische kerk.
De verordening behelst, dat de leiding
dezer kerk voor aangelegenheden buiten
de kerk berust bij den chef der kerke
lijk kanselarij. Deze is bevoegd verorJc-*
ningen uit te vaardigen, met uitzonde
ring van kwesties van belijdenis en eerc-
dienst.
Voor de benoeming en het jnMag
van ambtenaren der kerk is de toestem
ming noodig van den rijksminister voor
kerkelijke aangelegenheden
De leiding der districtskerkon he-u.st
bij de aan het bewind zijnde kerkelijke
regeeringen, de leiding der distriotsker-
ken van Saksen. Sleeswijk-IIolslein,
Nassau, Hessen en van de oud Pruisi
sche unie berüst daarentegen bij den
aan het bewind zijnden leider van het
hoogste kerkelijke districtsbestuur.
In zake vermelde verordening over de
leiding der Duitsche Evangelische kerk
verluidt in welingelichte kringen, dat
hiermede de rechtspositie van deze kers
definlief is vastgesteld. De bevoegdhe
den der. leiding berusten dus uitsluitend
bij de wettelijke kerkelijke autoriteiten
en niet hij de onwettig gevormde licha
men. zooals b v. de z.g broederschap-*
pen. Bij den leider der Duitsche evan
gelische kanselarij, president Werner,
berusten alle volmachten, welke aan de
kerkelijke overheid, krachtens de grond-
wpt van Juli 1934. toekomen, met uit
zondering van de geestelijke leiding en
van bepaalde bevoegdheden, welke aaa
andere lichamen zijn overgedragen.
