Britsch - Amerikaansch overleg HET VRAAGSTUK DER NANKING IS GEHEEL BEZET „Entente van Genève" DE EEMLANDEU VLAAMSCHE ACADEMIËN De pijnlijkste verbazing DELBOS NAAR PRAAG Zelfbestuur van Noord-China DE AUTONOME REGEERING ONTSPANNING IN MIDDEN EUROPA Dinsdag 14 December 1937 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 36e Jaargang No. 143 De vereeniging voor wetenschap contra Prof. Vermeylen De Engelsche pers vraagt zich af, of Amerika tevreden zal zijn met de Japansche excuses HULL'S EERSTE INSTRUCTIES Dit nummer bestaat uit 2 bladen „VERKIEZINGEN" IN RUSLAND BERICHT HET KOLONIALE VRAAGSTUK 4 uur 15 min. AMERSFOGRTStfi DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS P" 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per week met gratia verzekering tegen ongelukken) f 0.15 Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05 POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513 PRIJS DER ADVERTENTIEN va0 1—4 rcöc,s 1 05 mct lnbc*riP van ecn bewijsnummer. elke regel meer f 0.25. Llefdadighelds-advertentiên voor do helft van den prijs. Kleine Adveriontiün „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05 i „Krachten met vijandige ge- zindheid tegen de Vlaam- sche heropleving" BRUSSEL, 14 Dec. (A.N.P.). De Vereeniging voor Wetenschap, wel- ke de kern vormt van de Vlaam sche wetenschappelijke congressen, heeft eveneens het standpunt van Prof. Vermeylen ten aanzien van de Vlaamsche wetenschappelijke aca demiën bestreden. Volgens de Vereeniging voor We tenschap zijn de door prof. Vermey len afgelegde verklaringen dusda nig, dat ze in de wereld der Vlaam sche wetenschap met do pijnlijkste verbazing werden vernomen. De eisch tot het oprichten van de (Vlaamsche wetenschappelijke acade miën werd reeds jarenlang gesteld en berust eenvoudig op het beginsel der volstrekte gelijkheid van de beide landstalen en op het onbetwistbaar recht tot gelijke erkenning van staats wege voor de beide culturen in België. Het probleem was zoozeer tot rijp heid gekomen en het ontbreken van de (Vlaamsche wetenschappelijke acade miën kwetste zoo diep het elementair rechtsgevoel, dat de regeering onlangs plechtig beloofde die Vlaamsche ada- demiën in het leven te roepen. Met on geduld werd naar de verwezenlijking ,van deze belofte uitgezien, daar deze nieuwe en ruime mogelijkheden voor Üe Vlaamsche cultuur zou openen. Wie waren nu de bevoegde organis men om bij de verwezenlijking van dat plan aan de regeering voorlichting te verstrekken? In de eerète plaat9 de Koninklijke (Vlaamsche Academie voor Taal- en Let terkunde. Daarna kwam in even groote mate in aanmerking de „Vereeniging voor Wetenschap". Beide organismen benoemden commissies, die gezamen lijk vergaderden en die tot het besluit kwamen, dat de eenige doeltreffende oplossing bestaat in de oprichting van volledig zelfstandige academiën, uit sluitend Vlaamsch en volstrekt gelijk berechtigd met de bestaande Fransch- italige instellingen. Gaarne of poode zal wel iedereen moeten erkennen, dat een vriendschap pelijke wedijver tusschen heide zelf standige instellingen een zegen ware .voor het land zoowel als voor de we tenschap. Prof. Vermeylen woonde als afgevaar digde der Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde de commissiezit tingen bij en was volkomen accoord met het voorste der volstrekte zelfstan digheid. De algemeene vergadering der K. VI. Academie bekrachtigde eenparig het voorstel der vereenigde commissies. Prof. Vermevlen was op die vergade ring aanwezig. Een eenvoudig Koninklijk Besluit werd verwacht om het vraagstuk op te lossen en dit. met te meer gerustheid, daar het hier een vraagstuk gold van ■zuiver cultureelen aard. (Toen kwam plotseling de mededee- ling, dat de Minister van Onderwijs aan de Franscbtalige academiën advies had gevraagd over een stelsel tot „ont dubbeling" van de bestaande instellin gen. Dat voorstel werd in de Vlaam sche wetenschappelijke wereld en in de iVlaamsche pers met bittere spijt ver nomen. Evenals bij de vervlaamsching van Öe Gentsche Universiteit zijn ook hier weer krachten werkzaam, die hun vij andige gezindheid tegen de Vlaamsche heropleving willen botvieren en die her leving in de mate van het mogelijke .willen remmen. Waar het evenwel onmogelijk blijkt 53e vordering der Vlamingen volledig af te wijzen, wordt er getracht tenmin ste de zelfstandigheid van Vlaamsche iacademiën uit te schakelen. Dat hier tegen hardnekkig Vlaam6ch verzet aan den dag komt, zal niemand kunnen verwonderen. Volgens de Vereeniging voor Weten schap i6 de opvatting van prof. Ver- tneylen, dat de oplossing der zelfstan digheid een oplossing zou worden, juist precies naar den zin der franskiljons niet waar. Zij stelt integendeel vast. dat 'de geheel e Fransehgezinde wereld zich met de grootste hardnekkigheid verzet tegen de oprichting van zelfstan dige Vlaamsche academiën. De voorstellen der Vereeniging voor Wetenschap. aldus de verklaring, komen hierop neer, dat slechts een kleine kern zou benoemd worden van wetenschappelijk zeer hoogstaande figuren, maar een kern tevens, die vol- ttrekt zelfstandig zou staan en voor de B>ekomst zou kunnen zorg dragen voor De» gave recruteering zoowel op weten schappelijk als op Vlaamsch gebied. volledige zelfstandigheid van fceide Academiën voor Taal- en Let terkunde schaadt hun respectieve Werking niet in het minst. De Ver- ©enigiru» voor Wetenschap vraagt t Bich daarom af, waarom er in deze aangelegenheid dan een andere me thode wordt gebruikt. Het spijtigste noemt de vereeni ging voor wetenschap, dat het ge deelte in het interview van Prof. Vermeylen, dat volledig buiten allo politiek zou dienen te blijven op po litiek terrein wordt geplaatst. De verklaring besluit: De Vlaamsche intellectueelen kunnen zich alleen de toekomstige Vlaamsche academie den ken als een groep van de beste weten- chappelijke vorschers-, die hoog verhe ven boven alle politieke meening6ver- schillen. met volle liefde en ongerept enthousiasme zal houwen aan eigen geesteswerk, bezipld door het alles overheerschend ideaal zich onvoor waardelijk te geven aan de grootheid der eigen cultuur." De verklaring is namens de vereeni ging voor wetenschap geteekend door haar voorzitter. Prof. Dr Frans- Daels en den afgevaardigde beheerder Dr. J. Goosenaerts. zoomede door de leden der speciale commissie voor. de acade miën. IN JAPANSCHE GEVANGEN SCHAP SJANGHAI, 14 Dec. (Reuter-A.N.P.). De Amerikaan Arthur Menken van de Paramount News is door de Japansche militaire autoriteiten in de neutrale zone van Nanking gearresteerd. Zijn filmtoe stel en de films, welke hij van het bc'eg van Nanking heeft gemaakt, zijn in be slag genomen. De plaatselijke vertegen woordiger van de Paramount News heeft de Japansche autoriteiten verzocht Men ken vrij te laten en hem zijn filmtoestel en films terug te geven. BRITSCH VLIEGTUIG VERONGELUKT LONDEN, 14 Dec. (Havas). Gister avond is bij Stophambridge in 't graaf schap Sussex een bombardementsvlieg tuig van de Britsche luchtmacht omlaag gestort. Het toestel vloog in brand en da vier inzittenden kwam om het leven. „Gemeenschappelijke liefde vooi vrede, recht en rechtvaar digheid" BELGRADO, 14 December (Hava6- A.N.P.) Delbos heeft gistermiddag de Fransche militaire begraafplaats be zocht. Delbos, die in gezelschap was van Stovadinowitsj, heeft een krans gelegd. Op weg naar en van de ho graafplaats werden de beide staatslie den hartelijk toegejuicht. Delhos heeft op het Fransche ge zantschap een onderhoud met Sto- yadinowitsj gehad, dat drie kwar tier heeft geduurd. De besprekin gen waren van zeer algemeenen aard. Stoyadinowitsj moet gewezen hebben op den realisti6chen aard van zijn politiek: hij wenscht goede betrekkingen met de buurstaten te onderhouden. Op oeconomisch ge bied trekt Yoego Slavië de voordee- len van deze evenwichtspolitiek ten aanzien van Rome en Berlijn. Delbos heeft zich 's middags om zes uur naar de club van vrienden van Frankrijk begeven. Vanavond heeft Delbos aangezeten aan den maaltijd, welken de Fransche gezant heeft aangeboden. Hedenavond zal Delb06 naar Praag vërtrekken. Verklaring van Del hos Het agentschap Avala meldt: Delbos heeft vanavond voor de radio een too spraak gehouden. Hij verklaarde o.m dat hem een hartelijke ontvangst is ten deel gevallen. De onvergetelijke in drukken, die ik, aldus Delhos, van mijn kortstondig verblijf medeneem, ver sterken mijn overtuiging, dat de beide landen vervuld zijn van het zelfde ideaal en gebonden zijn door werke lijke vriendschap, door hun gemeen schappelijke liefde voor vrede, recht en rechtvaardigheid. WASHINGTON. 14 Dec. (Havas) De Britsche ambassadeur heeft met den plaatevervangenden secretaris van bui tenlandsche zaken, Welles, een onder houd gehad over de incidenten op de Jangtse bij Nanking. Het Departement van Staat publiceert de eerste instructies, die Huil den am bassadeur te Tokio. Crew, heeft gezon den zoodra hij kennis had gekregen van het incident met de „Panav". Huil sein de. ,Stel Hirota in kennis van den ernst van den toestand en van de noodzake lijkheid van voorzorgsmaatregelen, op dat nieuwe aanvallen op Amerikaan sche schepen of hun bemanningen voor komen worden" Tevoren had Crew ge telegrafeerd. dat Hirota hem zelf van het bombardement op de hoogte had ge steld en uiting had gegeven aan zijn diep gevoeld leedwezen Nemens de re geering had hii zijn verontschuldigingen aangeboden. ITirota had verder ver klaard, dat vice-admiraal Hasegawa de geheele verantwoordelijkheid voor het incident aanvaardde. Ook de ministers van Marine en Oorlog hebben hun leed wezen betuigd door tussrl>enkom«t van de militaire en marine-attaches te Washington. De Britsche pers is zeer verontwaar digd over de incidenten op de Jangtse en algemeen wordt de wensch geuit, dat een Britsch-Amerikaansche samenwer king tot stand zal komen tegenover de bedreiging, welke zich tot de beide An gelsaksische landen richt. Ook de bladen, welke tot nu toe de Japansche excessen wel niet goedkeur den maar er toch op wezen, dat Tokio de..e wandaden niet goedkeurde, zijn er op het oogenblik minder zeker van, dat de Japansche militaire extremisten niet hebben gezegevierd over de gewetensbe zwaren van de Japansche burgerlijke leiders. Allen zijn het evenwel eens, dat een beslissende factor voor het bepalen van de houding, de Amerikaansche reactie zal zijn, welke kalm en bedachtzaam is, doch daarom niet minder krachtig zal zijn. De „Times" is van oordeel, dat indien de 6choten, welke de Japansche batte rijen hebben gelost op de Britsche sche pen, kunnen worden toegeschreven aan het even slechte richten als van de par tijgangers bij de Zuid-Amerikaansche pronunciamenlos van de vorige eeuw, dan toch de aanval op de Panay een on- uitwischbare 6chande is. Het blad vraagt zich verder af, of men in Amerika tevreden zal zijn met de verontschuldigingen, waar mede Japan zoo kwistig is geweest. Het blad merkt op, dat de Vereenig de Staten dikwijls het belang, dat zij in het Verre Oosten hebben, verge ten. De Vereenigde Staten zijn een mogendheid aan den Stillen Oceaan en liggen tegenover het Verre Oos ten. De afstand tusschen beiden wordt met ied'ere nieuwe uitvinding kleiner. Op het oogenblik zijn de belangen van Engeland en de Vereenigde Sta ten gelijk en daarom zullen de Ver eenigde Staten kunnen rekenen op steun van Engeland bij een even- tueele actie.. De reactie van de Ame rikaansche pers New YORK, 14 Dec. (Havas). De A. .enkaansche pers neemt in haar com mentaar op het tot zinken brengen van de „Panay" kennis van het onmiddellijk aangehoden excuus van Japan. De „New York Times" is van meening, dat Japan niet kan beloven, dat derge lijke incidenten zich niet zullen herha len. Zoolang het Japansche leger in Chi na blijft, zijn deze garanties het papier, waarop zij geschreven worden, niet waard. De guerilla duurt voort en de eenige garantie, welke Tokio zou kun nen geven is het terugtrekken van zijn leger en het eindigen van het imperia listische avontuur. De „Herald Tribune" verlangt, dat de verantwoordelijke officieren teruggeroe pen zullen worden en streng zullen wor den gestraft. Wanneer dit niet het geval zal zijn, moeten met een dergelijke re geering geen diplomatieke betrekkingen meer worden onderhouden. Morgen zal door de Ja panners de autonome re geering worden uitgeroe pen Hevige gevechten SJANGHAI. 14 Dec. (Reuter A.N.P.) De woordvoerder van het Japansche leger heeft medege deeld, dat de Chineesche bezet ting van Nanking op de vlucht is geslagen en stroomopwaarts de Jangtse langs trekt. Op hun terug tocht steken de Chineezen alles in brand. Maarschalk Tsjang Kai Tsjek heeft opdracht gegeven Nanking te verlaten. In een door middel van de radio verspreide proclama tie verklaarde de maarschalk: Onze terugtocht uit Nanking wij zigt geenszins ons besluit den aan valler te weerstaan Aangezien ech ter de regeering uit Nanking werd overgebracht naar Tsjoenking. heeft Nanking zijn politieke en trategische waarde verloren. De woordvoerder van het Japansche leger heeft verder medegedeeld, dat de Japansche troepen Nanking thans ge heel bezet hebben en de stad zuiveren van de laatste resten der Chineesche bezetting. Tegen het vallen van den avond is gisteren een Japansch oorlogsschip aan gekomen op de plaats, waar de Panay is gezonken om te helpen bil bet red dingswerk. Uit Nanking is een Japan sche vliegboot vertrokken met perso neel van den geneeskundigen dienst en een consulair agent aan boord. Indien mogelijk zullen de gewonden met dit vliegtuig naar Sjanghai worden ver voerd, indien dit niet mogelijk is, zul len de gewonden aan boord van een Japansch of Amerikaansch oorlogsschip worden vervoerd. De Japansche marine heeft alle mogelijke hulp geboden en zal een escorte verschaffen aan het schip, waarmede de gewonden worden vervoerd. De autonome regeering Aangekondigd is, dat morgen een zelfbestuur van Noord China zal worden uitgeroepen. Alle win kels, hotels en particuliere huizen in Peking hebben last gekregen, morgen de vlag met de vijf banen, rood, blauw, wit, zwart, geel, te hijschen. Deze vijf kleuren symbo- liseeren de vijf rassen. Mandsjoe6, Mongolen, Muzelmannen, Thibeta- nen en Chineezen. Nieuwe Japansche minis ter van binnenl. zaken De nieuwe minister van binnenland- sche zaken, de vroegere vlootcomman- dant Admiraal Soeyetsoegoe, gaat door voor een aanhanger van de nationaal radicale activistische richting, zoo wordt uit Tokio gemeld. Nationale krin gen juichen zijn benoeming dan ook levendig toe. In het bijzonder verwacht men thans, dat de opvoeding der jeu^d volgens strenge nationalistische opvat tingen ter hand zal worden genomen. Chineesche bladen hou den op te verschijnen De twee voornaamste Chineesche dag bladen to Sjanghai, de „Takoengpau" en de „Sjoenpau" hebben besloten hun verschijning met ingang van 15 Decem ber te staken, omdat de Japansche autoriteiten censuur wenschen uit te oefenen. Die autoriteiten hebben de hladen tevens doen weten, dat zij geen artikelen zullen toelaten, waarin cri- tiék wordt geoefend op de autonome organen en de commissies tot handha ving van orde en vrede. Hevige gevechten langs spoorlijn In de laatste paar dagen zijn hevigp gevechten geleverd langs de spoorlijn PeipingHankau. De Chineezen nes telden zich te Woetaisjan (Sjansi). Zij deden een aanval op de spoorlijn, die zij afsneden. Zij bezetten Sangsjan op 13 km. van Liang Sjan. Te Hsinlo (ten noorden van Sjeng Ping Foe) zijn twin tig Japanneezen gedood. Optochten in Japan TOKIO, 14 Dec (Havas-A.N.P.). In alle steden van Japan worden vele op tochten georganiseerd om den val van Nanking te vieren. Vanmiddag zullen achthonderdduizend jongelieden voor het keizerlijk paleis te Tokio defilee- ren. Vanavond zullen tweehonderddui zend personen deelnemen aan een op tocht met lampions. Alle verdragen zullen worden geëerbiedigd TOKIO. 14 Dec. (Havas-A.N.P.). Bui- tenlandsche waarnemers hechten groot belang aan de verklaring, dat de Chi neesche regeering te Peking alle ver dragen en overeenkomsten tusschen China en de buitenlandsche mogend heden die betrekking met China onder houden zal eerbiedigen. Bij het uitroepen van den staat Mandsjoekwo werd geen beperking ge maakt tot bevriende mogendheden Men is van meening, dat deze passage be- teekent, dat alleen de mogendheden, die erin toestemmen in onmiddellijk con tact te treden met de nieuwe Chinee sche regeerinsr, de verkregen rechten zullen behouden en eventueel nieuwe rechien zullen krijgen. De Japansche pers verklaart, dat de mogendheden, die met de oude regee ring van Nanking willen onderhande len. groote moeilijkheden zullen onder vinden bij het zoeken naar de verant woordelijke autoriteiten, die hun belan gen kunnen behartigen. Berlijn en Praag komen tot elkaar PRAAG, 14 Dec. (Havas-A.N.P.). De diplomatieke besprekingen tus schen Duitschland en Tsjecho Slo wakije zijn practisch tot een resul taat gekomen ten aanzien van de wederzijdsche houding der pers in beide landen. Hoewel ten opzichte hiervan geen verdrag zal worden ge sloten in den eigenlijken zin des woords, zijn de beide landen toch overeengekomen, te waken over de handhaving van correcte persbetrek kingen. In het bijzonder heeft Duitschland zich verplicht geen campagnes meer te voeren gelijk aan die, welke in den loop van het jaar de Duitsch-Tsjechoslo- waaksche betrekkingen verstoorden. Het voornaamste obstakel in de onder handelingen lag in het optreden der emigranten. Ook hierin is men tot over eenstemming gekomen, zonder dat een van beide landen zijn recht op het bie den van gastvrijheid opgeeft De emi granten zullen sleehls hun activiteit zien beperkt binnen grenzen, waarbuiten de belangen van den staat of van den Europeeschen vrede in het geding ko men. De overeenstemming vormt een belangrijken stap in de richting van een ontspanning in Midden-Europa. MOSKOU, 14 December. (Tass.) De telling van de bij de verkiezingen voor den oppersten sovjet-uitgebrachte stem men was te middernacht nog niet in alle kiesdistricten geëindigd. Tot dusver zijn 1014 afgevaardigden gekozen, allen candidaten van het blok van communisten en partijloozen. Te Moskou hebben ruim 90 procent der 2.715.985 kiezers gestemd en in het district Moskou 98 procent van de 2-618.403 kiezers. Te Moskou zijn o.a. ge kozen Stalin, Molotof en Boelganin. Te Leningrad stemden ruim 96 pro cent der 2.24-1.825 kiezers. Voor het ge bied van Leningrad bedroeg het percen tage 96 procent. Tot de gekozenen te Leningrad behooren Sjadnof, Kalinin en Litwinol, terwijl in het district Le ningrad o.a. Alexej Tolstoi en Dybenko werden gekozen. Te Minsk, waar ruim 99 procent der kiezers hun stem uitbrachten, werrlen Worosjilof en Wanejef gekozen. ZIJ, die zich met ingang: van 1 Januari a.s. op geven al» kwartaalabonné, ontvangen de tot dien da tum verschijnende num mers gratis. Nieuwe Duitsche benaming voor den Volkenbond BERLIJN, 14 December. De Duit sche pers wijdt nog veel aandacht aau het Italiaansche uittreden en de Duit sche solidariteitsverklaring. De Berliner Boersenzeitung verklaart, dat de laatste hoop van Genève door do beslissing van Ilitler de bodem is ingeslagen. Duitsch land zal nooit meer toetreden tot een orgaan, dat er uiteindelijk naar streef de. langs den weg van „democratie" of „gemeenschap" hen. die rechtsgelijkheid verlangen, in te sluiten en te overheer- schen. Met lot van den Volkenbond was eigenlijk reeds heslist, toe Barthou den weg voor Rusland vrijmaakte. De Deutsche Allgemcino Zeitung schrijft, dat groote Fransche en Engel sche bladen zich nog bezig houden met de mogelijkheid van een Volkenbonds hervorming. Maar ook daarvoor is het te laat. Be halve, dat verschillende mogendheden formeel uitgetreden zijn, hebben zich vele andere innerlijk of practisch van den bond afgekeerd. Wat in Genève i3 overgebleven, is voor Duitschland in het geheel geen Volkenbond meer, maar een rompvergadering. Het blad besluit dan ook het gebruik van het woord volkenbond te beperken en liever van „entente van Genève" te zullen 6preken. De Deutsche Diploraatlsoh-Politische Korrespondcnz schrijft, dat de Volken bond zich niet steeds van het ideaal van gerechtigheid, betrouwbaarheid en op rechtheid had moeten laten verwijderen, indien hij werkelijk instrument van den vrede had willen worden. Meer en meer is gebleken, dat de oprichters van den bond bedoelden het bestaande met ge weld te behouden en dat een zuivere be- langenpnlitiek met den mantel van vre- rleshescherming en ethiek omhuld werd. Een instituut, dat er zich toe geleend heeft de overweldiging van vrije volks groepen te bekrachtigen met schending van het door alle volken erkende zelf beschikkingsrecht, stond het slecht de resultaten van den Ahessijnschen oor log niet te erkennen. Het verantwoor delijkheidsgevoel voor het behoud en de bevestiging van den Europeeschen vre de. waarvan Duitschland en Italië door drongen zijn. is tenslotte het motief, waarom beide landen duidelijk met het instituut van Genève hebben afgere kend. Verzet van 70 conservatieve Lagerhuisleden LONDEN, 14 Dec. Een groep van zeventig conservatieve leden van het Lagerhuis hebben besloten den Minis ter-President mede te deelen, dat zij zich krachtig verzetten .tegen het over dragen van mandaatsgebieden aan Duitschland. Zij verzetten zich hierte gen om strategische redenen en in het belang der bevolking van de betrokken gebieden. Bovendien verzetten zij zich omdat Duitschland niet deel wil nemen aan een algemeene regeling, waarvan bet koloniale vraagstuk éen onderdeel is. DUITSCH ARGENTIJNSCH HANDELS VERDRAG ONDERTEEKEND BUENOS AIRES, 13 Dec. Minister van buitenlandsche zaken Saavedra en de Duitsche gezant, Von Therman, hebben vandaag een Duitsch-Argentijnsch han delsverdrag onderteekend. VV eerverwachting Medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt. Krachtige tot matige Z. tot W. of N.-W. wind, zwaar bewolkt met tijdelijke opklaringen, kans op regen of natte sneeuwbuien, temperatuur om het vriespunt des nachts, overdag weinig ver andering in temperatuur. Stormwaarschuwingsdienst. Geseind 14 Dec. te 11.36 uur Aan de posten van Hoek van Holland tot de Belgische grens: „Stormsein neerhalen, blijft op uw hoede".

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1937 | | pagina 1