OVERHEIDSPERSONEEL
LEGT WERK NEER
INDIE IN AFWACHTING
DER BLIJDE MARE
KOERS WIJZIGING IN
ROEMENIE?
De strijd bij
Teruel
DE EEMLANDEU
Busdiensten en
metro stop
gezet
ALLERWEGEN
feest-
voorzieningen
Nieuwe premier
pro-Duitsch
Voor Bleyle Kleeding
Woensdag 29 December 1937
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
36e Jaargang No. 155
Stakingsactie in Frankrijk
Minister Dormoy voor een
voldongen feit gesteld
Sylvia Pankhurst
schrijft aan onze
Koningin
Dit nummer bestaat
uit 2 bladen
LEYTAX
Oudste en betrouw
baarste adres in
BINNEN- EN
BUITENLAND
Tel. 1788
De 40-urige werkweek
BERICHT
4 uur 22 min.
Rondom het Paleis
Soestdijk
MASSAONTSLAGEN
bij General Motors
AMERSFGGRTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per maanden voor Amersfoort 1 95: per maand 0.65: per
wecl< mc' rverzekering tegen ongelukken) f 0.15
P„e:„POS' P" 3 2 85 Afzonderlijk, nummer, f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
PRIJS OER ADVERTENTIEN van I-I r.g.l. M OS J»'" bewijsnummer
elke feficl meer f 0 25. Licfdadighcids-advcrtenticii voor do
helft van den prijs. - Kleine Advericntiên KEITJES" bij vooruitbetaling 1 5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen 4 1.Bewijsnummer extra f 0.05
Werkgevers handhaven het be
ginsel van sancties tegen on
wettige bezettingen en
ongegronde stakingen
Chautemps bemiddelt
PARIJS. 29 Dec. (Havas). -
Het personeel van de autobus
diensten is te middernacht in sta
king gegaan. Bij het aanbreken
van den dag werd de staking op
grooter schaal merkbaar, de me
tro en de autobussen reden niet.
Het publiek, dat niets wist van
de beslissing, welke in den nacht
is genomen, wachtte bij de halten
vergeefs op de bussen en treinen,
'doch deze toestand duurde niet
lang. Al spoedig werd het publiek
'door de stakingsposten in de me
trostations en bij de autobushal
ten ingelicht.
r Chautemps, de Fransche premier, die
door de staking van het overheids
personeel te Parijs voor een moei
lijke taak is gesteld
Aangezien de taxi's niet aan de sta
king meedoen, maakten zij goede za
ken. zij vervoerden de passagiers ge
meenschappelijk. Ook de auto's van de
stadsreiniging verlieten de garages niet
terwijl het huisvuil niet zal worden
Weggehaald.
De minister van binnenlandsche za
ken heeft maatregelen genomen om de
örde te handhaven. Op verscheidene
•punten in Parijs zijn afdeelingen van
'de mobiele garde geplaatst, vooral bij
Öe garages van de autobussen en bij
Bommige stations van de metro.
De intersyndieale bestuurscommissie
{voor de openbare diensten heeft gister
middag een delegatie gezonden naar
'den minister van binnenlandsche zaken
teneinde te prote6teeren tegen het me
morandum van den prefect met betrek
king tot de begrooting van de stad Pa
rijs. waarbij van de kleine salarissen,
die onlangs opnieuw werden gewaar
deerd, 600 francs wordt afgenomen
De meening van de
Populaire
Ten aanzien van de staking schrijft
<ïe Populaire: „Wij hebben steeds de
salariseischen verdedigd, doch wij ach
ten de methode, welke bij deze gelegen
heid door de verantwoordelijke perso
nen van de vereenigde bonden van per
soneel in overheidsdienst wordt toege
past. niet juist De stakingsorder werd
i uitgegeven, op het oogenblik dat de
leiders van de vakverepnigingen onder
handelden met minister Dormoy. Bij
het einde van dit onderhoud zag de
minister zich voor een voldongen feit
geplaatst: dit kan hem slechts hinderen
in zijn taak verzoenend op te treden
tusschen de arbeiders en de gemeente
raden. Zekere strijders van de ver
eenigde bonden vestigen de aandacht
erop. dat de diensten voor veiligheid
en hulp blijven functioneeren. Doch
hedenochtend blijft het werkend deel
van de bevolking verstoken van metrj
en autobus terwijl niet gewerkt wordt
in het gas- en elecfriciteitsbedrtjf als
mede in het bedrijf der stadsreiniging
Wij vreezen. dat een staking welke
onder dergelijke omstandigheden wordt
uitgeschreven, in de oogen van de be
volking niet gerechtvaardigd zal zijn
en dreigt de geheele vakbeweging te
schaden
De werkgevers-organisaties in 't
transportbedrijf hebben medege
deeld, dat de door Chautemps
ontvangen delegatie een nota
heeft overhandigd, waarin de wil
der patroonsorganisaties tot uit
drukking wordt gebracht, het
principe der sancties wegens on
wettige bezettingen en ongegron
de stakingen te handhaven.
Verder wordt in de nota verklaard,
dat het grootste deel van het personeel
weder in dienst zal worden genomen,
doch dat de organisaties namens haar
leden geen nauwkeuriger verplichting
op zich kunnen nemen. Chautemps
heeft er bij de delegatie op aangedron
gen de kwestie nog eens onder de
oogen te zien, teneinde een oplossing
van het conflict te vergemakkelijken.
TITULESCU TE WEENEN
Titulescu is hier aangekomen. Men
meent te weten, dat hij door zal gaan
riaar St. Moritz.
DODD UIT BERLIJN VERTROKKEN,
BERLIJN, 29 Dec. (Reuter). De Ame-
rikaansche ambassadeur Dodd is ver
trokken naar Hamburg, waar hij zich
naar dc Vereenigde Staten zal insche
pen. Wie zijn opvolger zal zijn, is nog
niet officieel medegedeeld.
F.EN NIEUW I \RSRLOF.fFR
F.cn der fraaiste bloeiende planten in
deze dagen is wel de Lidcactus of Epi-
phyllum in den volksmond ook wel
eens Nieuwjaarscactus genoemd. BH
't hoor en van den naam cactus zul
len velen onwillekeurig aan iets ste
keligs denken en dat is de Fnlphylluni
allerminst Het is een hiadcactus en
daarbii een echte sierplant zoodat zii
zelfs in ouderwetsche milieus uitste
kend op haar plaats is. De fraaie bloe
men van deze cactus geliiken ccnigs-
zins on Fuchsia's met baar karmnziin-
kleurige hangende klnkies waarvan de
bloemblaadjes zich als elegante rokles
uitspreiden om groote bundels witte
meeldraden.
Het gebeurt nogal eens. dat we
zon'n plant in knop krijgen, en dan
willen we natuurlijk niets liever, dan
flat deze bloemknoppen zich allen zul
len ontplooien, en dat zal ons best ge
lukken als wp de nlant maar rustig la
ten staan. Wanneer we haar telkens
versjouwen zal een groot gedeelte der
bnonncn afvallen, en evenals bij de
Phyliocactus. draaien ook bij deze
cactus de bloemknoppen zich steeds
naar het licht, zoodat op een vaste
standplaats niet genoeg de nadruk ge
leed kan worden.
Om haar verder de behandeling te
kunnen geven, die haar toekomt, is het
beter, dat we iets van haar leefwijze
in de natuur afweten. Afkomstig uit
Bruziliö. waar zü groeit in de takken
en stammen van de bergwouden, is zii
tegen de felle zon beschermd, terwiil
zij in de regenperiode van April iot
September uiteraard gewend is aan
veel water in de kamer zetten we dus
de plant ook eenigszins verscholen
voor de felle zonnestralen, b.v. achter
een glasgordiin en mei de bladeren
zooveel mogelijk naar het raam ge
keerd. Tiidens den bloei ruim water
geven en eens in de 14 dagen kunst
mest. terwiil daarna de rustperiode
aanbreekt en de plant behoefte heeft
aan een koel plckle, weinig water en
vooral geen mest. Tof dc maand April,
waarin we weer op den ouden voet
mogen voortgaan. Uitstekend is het
om haar 's zomers buiten te zetten op
een plekje in halfschaduw terwijl we
haar dan in September weer in huis
halen.
Fen volgroeid lid kunnen we stek
ken in zandige aarde, en het later ver
planten in bladgrond met zand en liefst
wnt kalknuin.
AUTOBUS VERONGELUKT
MEXICO, 29 Dec. (Havas), Bij Vera
Cruz is een autobus tegen een boom
opgereden. Zeven inzittenden kwamen
om het leven, zestien werden gewond.
Het ongeluk is toe te schrijven aan
breuk aan de stuurinrichting.
Desa en stad wedijveren in
animo om alles zoo mooi
mogelijk te maken
Reeds grappige incidenten
BATAVIA, 29 December. (Aneta).
Alles duidt er op, dat, wanneer de
lang verbeide tijding in Indië be
kend zal worden, de geheele Indi
sche gemeenschap op ongeëvenaar
de wijze feest zal vieren.
Er zijn speciale voorzieningen getrof
fen voor berichtgeving over den gehee-
len archipel door Aneta, in overleg met
de overheid.
Een typeerende bijzonderheid is, dat
de sirene (welke zich op het Anetage-
bouw bevindt en waardoor kond wordt
gedaan dat een belangrijk bericht is
binnengekomen) zal blijven zwijgen, wat
er ook moge geschieden, zoolang het
verheugend bericht nog niet is ontvan
gen. opdat iedere burger van Batavia zal
weten, dat, indien eenmaal de sirene
wordt gehoord, het groote moment wer
kelijk daar is.
De toenemende spanning blijkt intus-
sohen uit de, zich dagelijks herhalende,
telefonische aanvragen van diverse
kanten bij elk geluid, dat iet of wat op
dat van een 6irene gelijkt.
Intusschen werken talrijke organisa
ties, zoowel in Batavia als in de an
dere steden, aan de voorbereidingen
voor de feestviering. Ook in de kleinere
plaatsen is men in dit opzicht zeer ac
tief. Inheemsche onderwijzers hebben
feestliederen vervaardigd, die thans
door de inlandsche jeugd worden inge
studeerd.
Overal wordt vlaggedoek gekocht, men
is reeds bezig illuminaties aan de voor
naamste gebouwen aan te brengen en
zelfs hebben zich concurreerende druk
kerijen vereenigd tot het g-emeensdhap-
pelijk .vervaardigen van een gedenk-
Volgens Havas zou de regeering-
Goga slechts om binnenlandsch-
politieke redenen aan het
bewind komen
Sterke oppositie in het
parlement
BOEKAREST, 29 Dec. (Havas). De
nieuwe regeering, ingevolge den op
dracht van koning Carol te vormen door
Goga, den leider van de nationale
christelijke partij, zal een regeering zijn
van de sterke hand. Zij beschikt in de
kamer over veertig zetels van de 390 en
do vorming is alleen terug tc voeren tot
de wil van den koning om een beroep
plaat ten behoeve van de schooljeugd,
welke op papier van Padalarang is ge
drukt en gratis in vele duizenden exem
plaren zal worden verstrekt.
Het is thans een vacantieweek en vele
Europeanen vertoeven in de bergstre
ken, doch ook zij hebben maatregelen
getroffen om op het eerste bericht naar
huis terug te keeren, ♦eneinde niets van
de viering te missen.
Desa en stad wedijveren in animo om
alles zoo mooi mogelijk te maken.
In inheemsche streken, in het bin
nenland dus, zal de verspreiding van
het bericht op eigenaardige wijze ge
schieden. In elke langgar (^edehuisl
zal op de bedoeg worden geslagen. De
bedoeg, welke een veel lager geluid
heeft dan de tong-tong, is uitsluitend
bestemd voor den oproep bij plechtige
of religieuze gebeurtenissen. Doordat
de eene bedoeg, het van een volgende
overneemt, dus op het eerste geluid ook
het bericht voortdraagt, zal op deze
eigenaardige wijze het heugelijke be
richt over geweldige oppervlakte en af
standen worden verspreid.
Op den grooten feestdag zelf zullen
overal optochten worden gehouden. In
Batavia zal die optocht Arabische, Chi
neesche, Japansche, inheemsche en
Europeeschc groepen omvatten. Hoogst
waarschijnlijk zal deze optocht bij
avond met fakkelverlichting een fantas
tisch schouwspel van eenheid in Oran
jehui de opleveren.
Behalve de animo, welke bij het ge
heele bestuurscorps in den archipel be
staat om de feesten zoo goed mogelijk
voor te bereiden, hebben allerlei spon
tane medewerkers zich beschikbaar ge
steld, die voorzoover de groote plaatsen
betreft, zich hebben vereenigd in feest-
comité's. Op kleinere plaatsen ziet men
meer individuecle prestaties, als eere
poorten en dergelijke blijken van hulde
en vreugde.
Ook grappige incidenten blijven na
tuurlijk niet achterwege. Zoo is dezer
dagen op enkele plaatsen gebleken, dat
de bulletins, die uiteraard reeds gereed
zijn gelegd, alreeds ten onrechte waren
verspreid, zoodat een vervroegde feest
viering in Tasikmalaja hiervan het re
sultaat was. Verder spoorden kortgele
den eenige reizigers langs een feeste
lijk versierde desa, waarop zij dach
ten dat. „het al zoover was", en onmid
dellijk naar huis terugkeerden, om daar
te vernemen dat nog eenig geduld ge
oefend moest worden,
Goga. de nieuwe Roemecnsche minis
ter-president. die Tatarescu heeft op
gevolgd
te doen op een bizonder energiek per
soon. Goga wordt als zoodanig be
schouwd en men denkt hierbij aan zijn
optredon als minister van binnenland
sche zaken in 1926 toen hij den doorslag
gaf tot de overweldigende meerderheid
van maarschalk Avarescu bij de verkie
zingen.
In sommige kringen gelooft men, dat
wanneer nieuwe verkiezingen zullen
worden uitgeschreven onder het minis
ter-presidentschap van Goga, de regee
ring een meerderheid van de nationale
Christelijke partij zal verkrijgen. De re
geering heeft ten doel de rechtsche
stroomingen, die afwijken van de IJze
ren Garde, samen te doen gaan, aange
zien de leidende personen in het land
vreezen voor de IJzeren Garde. Deze
taak zal moeilijk zijn, want de regeering
zal het hoofd moeten bieden aan de
IJzeren Garde, aan de nationale boeren
partij en misschien ook aan do libera
len.
In de binnenlandsche politiek zal ze
ker het programma van de nationale
Christelijke partij, welke zich op rassen-
standpunt stelt, worden verwezenlijkt,
nl. invoeren van een „numerus clausus"
of een naar verhouding verdeelen van
de openbare functies volgens het per
centage van de in het land aanwezige
rassen .verder nationalisatie van ver
scheidene bedrijven, o.a. van de pers en
een antisemitische politiek.
In de buitenlandsche politiek zal de
nieuwe regeering, niettegenstaande
haar sympathie voor het nationaal-so-
clallstische Duitschland en het fascisti
sche Italië, tenminste in het begin
naar Havas meldt niet ver afwijken
van de politiek van de voorgaande re
geeringen. Het schijnt, dat de regeering
alleen om binnenlandsch-politieke rede
nen is gekozen.
Octavian Goga, de nieuwe minister
president, werd in 18S1 te Sibiu (Trans-
sylvanië) geboren. Hij studeerde te Boe
dapest en te Berlijn. Voor den oorlog
ageerde hij in Transsylvanië, dat door
Hongarije werd overheerscht, ten gunstp
van Roemenië. Hij is een talentrijk dich-
ler. Goga heeft deel uit gemaakt van de
politieke groep van maarschalk Ava
rescu. waaruit hij is getreden om dc na
tionale boerenpartij op te richten, die sa
menging met den hond van prof. Cousza.
Hieruit is de nationale Christelijke
partij ontstaan. Goga is voorstander van
een rassen-politiek cn van een goede
verstandhouding met Duitschland.
Jules Maniu. de president der na
tionale boerenpartij, heeft tegenover
de pers verklaard, dat de regeering
van Goga. na de verkiezingen, een
uitdaging was aan het adres van de
natie. De partij van Goga heeft
slechts tien percent der stemmen op
zich vereenigd en dient zich aan als
persoonlijke regeering in anti-parle
mentairen en anti-constitutioneelen
vorm.
Maniu zeide, dat ziin partij in de
oppositie zou gaan tegen de nieuwe
regeering, die een werkelijk gevaar
voor de belangen der natie betee-
kent.
Vier nationale boeren, die aan Goga
medewerking hebben verleend, zijn uit
hun partij gezet.
Te Berlijn volgt men met belangstel
ling de ontwikkeling van den politieken
toestand in Roemenië. De nieuwe missie
door den koning aan Goga toevertrouwd
wordt als een zeer belangrijke aanwij
zing beschouwd. Men doet voorts uitko
men, dat het aantal aanhangers der or
ganisatie van de IJzeren Garde voortdu
rend toeneemt.
Naar aanleiding van de stappen
der Ned. regeering inzake de
erkenning van Ethiopië's
bezetting
LONDEN, 29 December. (Reuter.)
De oude strijdster voor de rechten van
de vrouw, Sylvia Pankhurst, heeft een
brief gezonden aan H.M. de Koningin,
waarin zij uitdrukking geeft aan haar
ontsteltenis over de berichten, dat de
Nederlandsche regeering stappen heeft
gedaan bij de Belgische regeering om
een voorstel te steunen, dat de Volken
bond de bezetting van Ethiopië door
Ttalië zal erkennen. Schrijfster ver
trouwt, dat H.M. de Koningin haar
grooten invloed zal aanwenden om een
dergelijk verraad aan de beginselen
van het. handvest van den Volkenbond,
welke zoo noodzakelijk zijn voor het
welzijn van alle landen, te voorkomen,
Spaansche regeering spreekt tegen
dat de Spaansche kust wordt
geblokkeerd
Seminarie veroverd door
regeeringstroepen
BARCELONA, 29 Dec. (Havas). Hot
ministerie van nationale verdediging
deelde mede: Aan het oostelijk front
hebben wij een Junkervliegtuig te Tor-
tajada .omlaag gehaald. Aan den ingang
van Teruel ontspon zich een luchtge
vecht tusschen vier van onze jachtesca-
drilles en vijandelijke bommenwerpers-
escadrilles. Vier bombardementsvlieg
tuigen werden door ons neergeschoten,
terwijl wij één toestel verloren.
Bij het vallen van den avond hebben
wij in een stormaanval met handgra
naten het seminarie veroverd. De bezet
ting vluchte in den hof van het klooster
St. Clara, waar de tegenstand niet lang
kan duren. Seminarie en klooster staan
beide in vlammen.
Tijdens een ministerraad te Barce
lona, welke elf uur duurde, heeft de
minister van nationale verdediging den
raad op de hoogte gesteld van den toe
stand aan het front van Teruel en dezen
het prijsgeven van het seminarie door
de rechtsche troepen medegedeeld. De
ministerraad bevestigde verschillende
doodstraffen wegens spionnage en keur
de eenige wijzigingen goed in de bezet
ting van de posten van gouverneur der
provincie.
„Radio-Nacional", de rechtsche zender,
heeft medegedeeld: „Aan het front van
Teruel blijven de colonnes van generaal
Aranda oprukken. Zij komen niet alleen
den belegerden snel te hulp, doch bren
gen den vijand bij haar opmarsch ook
geweldige verliezen toe. De vijand ver
dedigt zich wanhopig en trekt met ach
terlating van vele dooden terug,"
In een door de Spaansche ambassade
te Londen verstrekte mededeeling zegt
het ministerie van defensie te Barce
lona, dat er geen sprake is van een blok
kade der Spaansche kust en dat het
mijnengevaar slechts in verbeelding be
staat.
PASSAGIERS VERZEKERD
PARIJS, 28 Dec. (Hava6). De staats
courant bevat drie decreten over de
toepassing van de veertig urige werk
week. Deze decreten voorzien in een
afwijking van de toepassing van de wet
in die bedrijven, waar geen voldoende
geoefende arbeiders werken, het inha
len van verloren uren in seizoenbedrij-
ven cn het inhalen van verloren urenj
in andere bedrijven tengevolge van
verslapping in het bedrijf.
KONING LEOPOLD
BRUSSEL, 28 Dec. (Belga). Koning
Leopold en koningin Elisabeth zijn
Maandagavond uit Brussel vertrokken.
Zij zullen de jaarswisseling vieren bij
de moeder van koningin Elisabeth.
ZIJ, die zich met ingang
van 1 Januari a.s. op
geven als kwartaalabonné,
ontvangen de tot dien da
tum verschijnende num
mers gratis.
Weerver wachting
Medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt.
Matige tot zwakke O. tot N.-O.
wind. bel rokken tot zwaar be
wolkt. tijdelijk opklarend, wei
nig of geen sneeuw, lichte tot
matige vorst.
Zal de Oranjetelg hier of in
Amsterdam geboren
worden?
Nog druk bezig aan de
verbouwing
SOESTDIJK. Do vraag of de Prin
selijke telg te Soestdijk, dan wel in Am
sterdam hot eerste levenslicht zal aan
schouwen is een onderwerp dat in deze
omgeving momenteel opgeld doet.
Reeds hebben wij bericht dat, zoo de
geboorte in het Paleis Soestdijk mocht
plaats vinden, de buitenlandsche jour
nalisten in het, tegenover het Paleis ge
legen hotel Trier zullen zetelen, terwijl
de binnenlandsche pers het Badhotel tot
tehuis koos. Dat bijzondere voorzienin
gen noodig zijn, blijkt wel uit het feit,
dat van het Badhotel, langs de Prinses
Mariel'aan naar den Rijksweg een ver
sterkte telefoonkabel wordt gelegd, op
dat dc installatie in het hotel kan wor
den uitgebreid.
Ook het paleis peeft Reen beeld van
tijdelijk onbewoond te zijn. Tot laat in
den avond is het verlicht omdat er
koortsachtig Rewerkt wordt om do ver
bouwing ten einde te brciiRen.
Het is begrijpelijk dat men, zoodra de
babv er is, de omgevinR van het Paleis
rustig wil hebben, want met al dat ge
hamer en geklop heeft het Prinselijk
Paar niet kunnen zeggen dat het buiten
wonen buitengewoon rustig was.
„Tot de tijdsomstandigheden
beter worden"
NEW YORK. 28 Dec. (D.N.B.).
Het automobielconcern General Mo->
tors heeft besloten met ingang van
1 Januari 30 000 arbeiders en em
ployés te ontslaan.
Als motief wordt aangevoerd de alge-
meene achteruitgang gedurende het
afgeloopen kwartaal in bijna alle tak
ken van (het Amerikaansche bedrijfs-1
leven.
Na de massa-ontslagen bij de General
Motors zullen bij het concern nog
205.000 menschen werkzaam zijn. Er zal
slechts drie dagen in de week gewerkt
worden, tot de omstandigheden beter
worden.
