Duitsche pers toornt
tegen Polen
Britsche vloot wordt
krachtig uitgebreid
Beck's antwoord aan Hitier
DE EEMLANDER
Woensdag 3 Mei 1939
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
37e Jaargang No. 289
Daily Mail vermaant Polen tot voorzich
tigheid inzake het Danzig er
vraagstuk
Warschau wordt
overmoedig,
„Sterk genoeg om het hoofd te bieden
aan iedere mogelijke combinatie
van vijanden"
Uitbreiding van
territoriaal
leger
Volmachten voor
de Poolsche
regeering
Ex-koning Zog
in Turkije
DE REGEERING IS
van goeden wille,
Passagiersvliegtuig
verongelukt
in Noord-Afrika
Nieuw slagschip
voor Britsche
vloot
Licht op:
7 uur 56 min.
Roosevelt terug
in Washington
AMERSFOOR1SCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS oer 3 maanden voor Amersfoort 1 95: per maand 0.65; per
1 week met gratis verzekering tegen ongelukken] f 0.15
binnenland tranen per post per 3 maanden 2.85 Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
MET MAANDAGOCHTENDBLAD
PRIJS OER ADVERTENTIEN van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
elice regel meer f 0.25. Liefdadigbeids-advertentiën voor de
helft var. Jen prijs - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen I 1.Bewijsnummer extra f 0.05
Danzig, gelegen aan de monding van
de Weichsel in de, Oostzee, vormt een
der critiekste punten in het aan span
ningen rijke gebied, dat zich van Grie
kenland tot Noorwegen uitstrekt tus-
schen de as Rome—Berlijn ecnerzijds
en de Sovjet-Unie anderzijds
neemt, dat eenige Duitsche troe-
penafdeelingen, die uit Bohemen
en Moravië terugkwamen cn met
verlof zouden gaan, naar de Pool-
sche grens gezonden zijn.
De anti-Duitschc agitatie der
Poolsche pers en haar houding ten
aanzien van de Duitsche stad
Danzig en Duitsch rijksgebied, heb
ben thans ook geleid tot zeer ernsti
ge taal in de Duitsche per6, aldus
meldt het. Duitsche Nieuws Bureau.
Daarbij wordt er uitvoerig op gewe
zen, zoo vervolgt het D.N.B. dat
Polcn's stijve houding in het bijzon
der een gevolg zou zijn van de En-
gclsche politiek, waardoor Polen
ook daar dekking in den rug meent
te hebben, waar het deze, zooals
Engelsche bladen het reeds op voor
zichtige wijze hebben uitgedrukt, op
het beslissende oogenblik niet zal
vinden.
De „Nachtausgabe" schrijft, dat het
doel der Engelsche en Fransche pers in
haar houding ten aanzien van het
Duitsch-Poolschc vraagstuk is de span
ning tusschen Berlijn en Warschau te
verscherpen. De „Angriff" vindt het erg
bedenkelijk, dat niet alleen Poolsche
bladen, maar ook Warschauscho poli
tici zich tot oorlogszuchtige woorden
laten verleiden.
Het Hamburger Fremdenblatt vraagt
of de overmoedigheid in Warschau niet
reeds zoozeer is toegenomen, dat men
de uitwerking van zijn eigen optreden
niet meer duidelijk herkent. Duitsch-
land heeft geen enkel dreigement geuit,
integendeel: de deur voor onderhande
lingen staat den Polen open. Maar de
doldriestheid, die altijd in de Poolsche
geschiedenis een gevolg van verkeerd
begrepen moed geweest is en in den
loop der eeuwen een nameloos ongeluk
over het land gebracht heeft, komt ook
ditmaal op onbegrijpelijke wijze naar
voren.
Als het Poolsche chauvinisme
eenmaal op gang gebracht is, dan
mist het ieder gevoel voor maat en
handigheid, dan gebeurt het, dat de
herovering van „vroeger Poolsche
gebieden" geeischt wordt, dat de
wellustige fantasie haar ook slaat
op Oost-Pruisen cn Opper-Silezie,
en de Oostzee tot „lebensraum" van
het Poolsche volk verklaard wordt.
meenen Duitsche bladen
BERLIJN, 3 Mei- (Reuter).
Politieke kringen te Berlijn ver
wachten geen positieven Duit-
schen stap ten aanzien van Polen
vóór de rede, die Beek Vrijdag
zal uitspreken. Reizigers, die uit
de streken aan de Poolsche grens
komen, verklaren, dat de groote
steden vol troepen zijn. Officieel
wordt gezegd, dat langs de grens,
die altijd streng bewaakt wordt,
geen buitengewone troepenbewe
gingen zijn geschied. Reuter ver-
Wellicht zullen de nieuwe Britsche
recruten de eer hebben hun huid voor
een Poolschen aanslag op het Duitsche
Danzie te verkoouen. Ie laat laa.t de
Times" doorschemeren, dat Polen
alleen de verantwoordelijkheid voor de
afwijzing der Duitsche voorstellen heeft
te dragen, daar het Poolsche antwoord
gegeven is zonder overleg met de Brit
sche regeering. De kennis van de ge
matigde houding der Duitsche regee-
ring in de kwestie Danzig had Enge
land er van moeten terughouden Polen
een hlanco volmacht te geven," zoo
besluit het Hamburger Fremdenblatt.
De Londensche Daily Mail is ver
ontrust door den feilen toon van de
Poolsche pers en het blad waar
schuwt Polen geen overdreven
eischen te stellen. De geschillen
tusschen Duitschland en Polen zijn
niet onoplosbaar en het is moeilijk
de democratieën te overtuigen, dat
de bescherming van de Poolsche
handelsbelangen niet door middel
van onderhandelingen tot stand
kan komen. Het is bekend dat En
geland en Frankrijk niet bereid zijn
over een degelijk onderwerp een
Europeesch conflict te ontketenen.
Toch kan Polen genist zijn, dat In
dien zijn onafhankelijkheid of vita
le belangen bedreigd zouden wor
den het kan rekenen op Engeland
en Frankrijk.
De Daily Telegraph is van meening,
dat het doel van Hitler is een doode-
lijke slag toe te brengen aan het antl-
aanvals-front door een diplomatieken
aanval te ondernemen op de positie van
Polen in Danzig en de corridor. Tenzij
Polen krachtig wordt gesteund door de
garantie-mogendheden, loopt het gehee-
le veiligheids-systeem, dat is opgebouwd
sedert het verdwijnen van Tsjecho-Slo-
wakije, ernstig gevaar.
JOEGOSLAVIË KOOPT SKODA-
KANONNEN
Volgens de Daily Telegraph, heeft
Duitschland groote orders van de Joe
goslavische regeering gekregen voor le-
geruitrusting door de onderteekening
van een contract voor een tienjarig crc-
dietplan van 25 millioen pond sterling.
Van dit bedrag zal tweederde besteed
worden aan kanonnen en ander oorlogs
materiaal van de Skoda-fabrieken ge
legen in het vroegere Tsjecho-Slowakije.
De vervaardi
ging van het
licht geschut
voor het En
gelsche leger
vraagt bekwa
me handen.
Een kijkje in
een der fa
brieken te En-
field
LONDEN, 3 Mei.
SHAKESPEARE, de parlemen
taire secretaris van het minis
terie van marine, heeft, volgens
Reuter, in een rede te Liverpool
verklaard, dat de Britsche vloot
sterk genoeg is om het hoofd te
bieden aan iedere mogelijke com
binatie van vijanden.
Indien het bouw-programma
wordt uitgevoerd, dan zullen dit
jaar op de Britsche werven negen
slagschepen, zes vliegkampschepen
25 kruisers, 39 torpedojagers, 19 on
derzeeërs en een groot aantal klei
nere schepen op stapel worden ge
zet In het loopendc kalenderjaar
zullen van stapel loopen 4 slag
schepen, 4 vliegkampschepen, 7
kruisers van 8.000 ton en 7 kruisers
van 5.000 ton, 10 torpedojagers en
6 onderzeeers, alsmede een aantal
hulpschepen.
Shakespeare verklaarde verder, dat
de maatregelen, welke de Britsche re
geering zich voorstelt te nemen, goede
vooruitzichten bieden voor de scheep-
Zij zullen o.a. betrekking
hebben op de lands
verdediging
WARSCHAU, 3 Mei. (Pat.) De
regeering zal vermoedelijk Vrijdag
bij den landdag een wetsontwerp
indienen, strekkende tot het machti
gen van den president der repu
bliek om tot de volgende gewone
zitting van het parlement, d.w.z. tot
de a.s. herfst, wctsdecreten uit te
vaardigen betreffende economische
en financieele zaken en de lands
verdediging. De volmachten zullen
geen betrekking hebben op wijzi
ging der wetten op de stabilisatie
der valuta.
Volgens berichten in de hladen zou
de verklaring van Beck in de voltallige
vergadering van den Landdag vastge
steld zijn op 5 Mei a.s. De verklaring
van Beek zal per radio uitgezonden
worden en waarschijnlijk door buiten-
landsche zenders worden gerelayeerd.
De Pqolsche ambassadeur te Berlijn,
I.ipski, is sinds Maandag in Warschau
waar hij rapport uitbrengt en instruc
ties in ontvangst neemt. Lipski zon
aanwezig zijn in de vergadering van den
Landdag op Vrijdag a.s.
Het Poolsche antwoord op het Duit
schc memorandum zou dienzclfden dag
worden overhandigd in Berlijn door
den randsneer van de Poolsche. ambas
sade, Prins Lubomirski, die als zaak
gelastigde zal optreden. De overhandi
ging van het antwoord zal vlak voor do
lanclclagvergadering geschieden.
In antwoord op geruchten, dat
Polen zich zou verzetten tegen een
overeenkomst tusschen de Sovjet-
Unie, Frankrijk en Engeland cn de
pógingen de betrekkingen van goe
de nabuurschap tusschen Polen en
de Sovjet Unie te benadeelen,
schrijft de Kurjer Polski, het or
gaan van de Poolsche industrie, dat
de betrekkingen tusschen Polen en
de Sovjet Unie alleen Polen zelf
aangaan, door Polen zelf geregeld
zullen worden cn dat de betrekkin
gen -tusschen Polen en de Sovjet-
Unie zich naar wensch ontwikke
len.
DUITSCHE GARANTIES
VOOR NOORDSCHE
STATEN?
HELSINKI, 3 Mei. (D.N.B.)
„Ilufvudstadsbladet" meldt, dat de
Duitsche regeering den vier Noord-
schen staten, Noorwegen, Zweden,
Finland en Denemarken, wederzijd-
sche garanticverdragcn met Duitsch
land heeft voorgesteld. De onder
handelingen daarover zouden reeds
begonnen zijn. Over de ontwikkeling
hiervan kan op het oogenblik niets
gezegd worden, doch men heeft re
den om te vermoeden, dat men in
de vier hoofdsteden van het Noor
den zorgvuldig alle gezichtspunten
van zïilk een voorstel wil onderzoe
ken.
vaart. Op de werven heerscht een groo
te drukte, aangezien sedert 28 Maart
belangrijke bestellingen aan koopvaar
dijschepen'zijn -gedaan, terwijl nieuwe
bestellingen worden overwogen. Hier
bij is sprake van een totaal van een
millioen ton.
Het Ministerie van Oorlog heeft me
de gedeeld, dat de vorige week de
veldsterkte van het territoriale leger
door aanmelding van recruten is ver
groot met 46.614 man. In de maand
April is de veldsterkte toegenomen met
bijna 84.000 officieren en manschappen.
De aanwerving voor de luchtverdedi
ging en de kustverdediging zal hier
aan waarschijnlijk nog 4.000 man toe
voegen. Ruim 12Ó.000 man zijn nog noo-
dig om het territoriale leger op de ver-
cischte sterkte te brengen.
De Minister van oorlog, Hore Belisha,
heeft in het Lagerhuis medegedeeld,
dat zijn ministerie cn dat van koloniën
een voorstel in studie hebben genomen
tot het instellen van een register van
Joodsch-Palcstijnscho vrijwilligers, met
het doel hun diensten te gebruiken in
tijd van oorlog voor de verdediging des
lands.
Alle mannelijke inwoners van Zuid-
Afrika tusschen 17 en 60 jaar moeten
ingeschreven worden bij de Zuid-Afri-
kaanscho nationale reserve volgens een
mcdcdeeling van het departement van
defensie der Linie. Deze inschrijvin
gen in het register voor de nationale
reserve zullen op 8 Mei beginnen. De
minister van verdediging, Pirow, die
ook de portefeuille van handel en nij
verheid heeft, heeft verklaard, dat ook
een economische mobilisatie noodig zal
zijn, waarbij controle zal worden uil-
geoefend op benzine, pelroleum cn an
dere grondstoffen en het maken van
oorlogswinst voorkomen zal worden-
Ook als Zuid-Afrika in een oorlog neu
traal blijft is de mobilisatie, van kust
verdediging, mijnvegers en duikbootaf-
weer noodzakelijk, aldus Pirow.
ISTANBOEL, 3 Mei. (D.N.B.)
Ex-koning Zog van Albanië is van
nacht om halfvier met zijn gemalin
Geraldine, den baby-prins, zijn zus
ters en een uit zeventig personen
bestaand gevolg tc Istanboel aange
kómen. De extra-trein bestond uit
tien wagons, waaronder drie baga
gerijtuigen. In twee wagons bevon
den zich vroegere Albaneesche mi
nisters en politici. Het station van
Istanboel en omgeving werd door
de politic ontruimd en afgezet.
Voor den ex-koning en zijn familiele
den en eenige personen uit zijn gevolg
waren drie verdiepingen van het groot
ste hotel in Istanboel, bet „Pcra Pa
lace", gereed gemaakt. Dank zij de.
maatregelen dor politie had de intocht
der Albaneesche emigranten een rustig
en onopgemerkt verloop. De Turksche
regecring heeft hun voor onbepaaklen
tijd recht van verblijf verleend. Men
neemt aan, dat Zog zich voorloopig in
Istanboel zal vestigen. Dezer dagen zal
hij naar Ankara reizen om met de
Turksche regeering hierover de noo-
dige besprekingen te voeren.
MILITAIR VERTOON IN
DE SOVJET-UNIE
MOSKOU, 3 Mei. (Tass.) De mili
taire revue's, die op 1 Mei in het ge-
heele land zijn gehouden, hebben zich
gekenmerkt door de buitengewone me
chanisatie cn motorisatie, terwijl de
luchtstrijdkrachten er een belangrijk
aandeel aan hebben genomen. In het
geheel hebben meer dan 2300 vliegtui
gen de verschillende parades in het ge-
hecle land begeleid.
verklaart Chamberlain
LONDEN, 3 Mei. (Reuter). In
het Lagerhuis heeft Chamberlain
verklaard, dat de besprekingen met
Sovjet Rusland en andere betrokken
regeeringen al eenige weken voort
duurden. In dien tijd zijn verschil
lende voorstellen en tegenvoorstel
len naar voren gebracht van beide
kanten. Hangende het besluiten der
onderhandelingen is liet niet juist
ecnigerlei bijzonderheden bekend te
maken.
Attlec wees er op. dat velen veront
rust zijn over den langzamen voortgang
dezer besprekingen en den indruk had
den. dat de Britsche regeering de onder
handelingen niet zoo snel als mogelijk
afhandelt.
Chamberlain sprak daarop dc hoop
uit, dat Attlce dergelijke opvattingen
niet zou aanmoedigen. ..Ik ben er zeker
van. dat Attlee peen onheil wil slichten
tusschen do Russische en Britsche regee
ringen. Wij voeren de besprekingen op
een volstrekt vriendschappelijke wijze.
Vele bijzonderheden moeten worden
erwogen en met andore regeeringen
moet rekening gehouden worden. Of
schoon er een zekere mate van ongeduld
kan bestaan, kan ik het huis de verze
kering geven dat er geen gebrek aan
ponden wil bestaat aan den kant van de
Britsche regeerinp. Tk zal een verklaring
afleggen, zoodra er iets mede te deelen
is."
De Britsche regeering bestudeert de
Russische voorstellen betreffende de vor
ming van een anti-agressiefront in
Europa, aldus schrijft de diplomatieke
correspondent van Reuter. Een groot
aantal staten is hierbij echter betrokken
hetgeen beteekent, dat het zoeken naar
de beste methode om weerstand te bie
den aan agressie niet kan worden over
haast.
Naar verluidt is de Britsche opvatting,
dat een of andere uitvoerbare regeling
overeengekomen moet worden en dat
het niet noodig is den aard van den Rus-
sischen bijstand te omschrijven. De be
trokken staten echter zouden dit kun
nen uitwerken. Engeland wenscht een
overeenkomst en samenwerking tus
schen alle Balkanstatcn met inbegrip
van Bulgarije tot stand te zien komen,
doch is niet geneigd tusschenbeide te
komen in methoden, die plaatselijk uit
gewerkt zijn, om dit doel tot stand te
brengen.
CASSABLAN*CA, 3 Mei (Havas).
Het vliegtuig, dat don dienst on
derhoudt tusschen Dakar en Casa
blanca in Fransch Noord-Afrika is
in de bergen bij Argana op 100 K.M.
ten Noorden van Agadir cn 150 K.M.
van Marakesj verongelukt Aan
boord van het vliegtuig bevond zich
een bemanning van drie koppen, ter
wijl verder zes passagiers de reis
meemaakten.
Gisteravond om zeven uur is in
het district Chicahoua, ten Zuiden
van Marakech, het wrak van het
toestel gevonden. Hot was geheel
vernield. De bemanning en passa
giers zijn omgekomen.
De oorzaak van het ongeluk is
niet bekend. Het toestel vloog op
5000 meter hoogte en had ijzelvor
ming gemeld.
BIRKENHEAD, 3 Mei (Reuter).
De Prinses Royal heeft vanochtend
een der snelste en sterkste slagsche
pen ter wereld, de „Prince of Wales"
van stapel doen loopen. Het schip
meet 35.000 ton, de voornaamste be
wapening bestaat uit tien kan mnen
van 14 duim, opgesteld in drie
torens. Verder 16 stukken van S1/^
duim in acht torens en veel kleiner
geschut.
Dc snelheid en het vermogen van het
schip worden nog geheim gehouden. De
snelheid moet echter aanmerkelijk groo-
ter zijn dan de 23 knoopen van de
„Nelson". Veel aandacht is ook geschon
ken aan de verdediging tegen aanvallen
uit de lucht en togen mijnen. De beman
ning bestaat uit 1.500 officieren, onder
officieren en minderen. Het schip is in
gericht om op tc treden als vlaggeschip.
MEIBLOEIENDE TULPEN
Na in de maand April genoten tc hebben
van de vroege enkele en dubbele tulpen,
komen thans de Mendeltulpen onze aan
dacht vragen, een ras, dat de laatste jaren
veel van zich doet spreken en voortgeko
men is uil kruisingen van den vroegen
Due van Tholl met üarwinvariëteitcn.
waardoor ze in hoogte en bloeitijd tus
schen beide instaan en een onmisbaren
schakel vormen tusschen de April- en de
Meibloeiers-
De stengels zijn sierlijk en dragen bloe
men, die varieer en in satijnachtig glan
zende, frisch rose, karmijn rose en r.oode
tinten.
Ze worden in bloei onmiddellijk gevolgd
door de Triumphtulpen. een nog nieuwer
ras met bijzonder sterke stengels, lor-
schen groei en groote bloemen.waarvan
de Hofstadbloem ons onlangs prachtige
vormen heelt laten zienWaarschijnlijk
voortgekomen uit kruisingen van enkele
vroegere tulpen met Darwins en Breeders,
is het resultaat, dat zij lager zijn dan deze
laatsten, terwijl zij ongeveer 10—12 da
gen eerder in bloei komen, en de kleuren
iets matter zijn dan van de Darwins.
Over de Darwins zelf vult weinig meer
te vertellen, omdat zij volkomen ingebur
gerd zijn. Alleen zouden we ze met hun
lange stengels bij voorkeur groepsgewiis in
de border plaatsen cn niet voor perkbe-
planting gebruiken. Uit de Darwins zijn
weer de Rembrandttulpen ontstaan, bonte
tulpen, die merkwuardig gevlamde en ge-
leekende bloemen voortbrengen.
De oud-Hollandsche Breeder tulpen ko
men in hoogte en vorm het meeste met
de Darwins overeen. Hel groote onder
scheid is echter, dat de Darwins glanzend
zun en de Breeders een doffen gloed vcr-
toonen, waardoor zij onmiddellijk te her
kennen zijn. Zooals de Rembrandt tulpen
uit de Darwins voortgekomen zijn, zoo zijn
uit de Breeders de Byzarren ontstaan-
Eveneens bonte vormen, echter uitsluitend
in gele en bruine tinten, die bij eerstge
noemde groep geheel ontbreken.
In de Cottage tulpen met hun uiteen-
loopcnde vormen en groeiwijze vinden we
een ras. dat bijzonder de aandacht ver
dient. De bloemen zijn meestal veel groo-
ter dan van de Darwins, komvormig en
spits toeloopcnd. waardoor zü ongemeen
sierlijk zijn.
Door liet kruisen van de tulp retroflexa,
die omgebogen bloemblaadjes vertoont,
met. Darwintulpen zijn de Leliebloemige
tulpen onstaan; een bijzonder elegant ras.
dat we nog veel te weinig in liefhebbers-
tuinen aantreffen. De puntige bloemblaad
jes zijn aan de randen sierlijk omgebogen,
waardoor de geopende bloem veel over
eenkomst vertoont met een gestyleerde
Lelie. In hoogte staan zij tusschen de
Triump en de Darwins in.
Wanneer wc in het najaar tulpen wil
len aanplanten, is het thans noodig, om
onze oogen goed den kost te geven en vast
mooie en opvallende soorten te noteeren,
opdat we, als de plant tijd is aangebroken,
gemakkelijker keuze uit de uitgebreide ca
talogi kunnen maken.
W eerverwachting
Voor het geheele land: Droog
weer, koude nacht met lichte
nachtvorst. Overdag gedeelte
lijk bewolkt en iets zachter,
matige tot zwakke, verander
lijke wind.
Instelling van een militair
departement voor de
Caraïbische Zee
WASHINGTON, 3 Mei (Havas).
Gisteravond is president Roosevelt, na
zijn verblijf in Hydcpark bij New York,
naar Washington teruggekeerd. Hij be
gaf zich onmiddellijk naar het Witte
Huis.
Roosevelt heeft in den specialen trein,
waarmede hij reisde, de pers ontvangen.
Hij verklaarde, dat besloten was tot de
instelling van een militair departement
voor de Caraïbische zee, met liet oog op
de noodzakelijkheid voor de Vereenigde
Staten daar sterke vliegtuigbases te heb
ben. De president voegde hieraan toe,
dat dit besluit bet resultaat is van
waarnemingen, die gedurende twee
jaren zijn gedaan in de golf van Quan-
tanamo en in de buurt van het Panama
kanaal. Hijzelf heeft er tijdens zijn be
zoek ter gelegenheid van dc vloot-
maiioeuvres aan deel genomen. Gene
raal Daley zal dc leiding van het nieu
we departement hebben, dat te San
Juan (Porto Rico) zal worden ge
vestigd.
