AMER SFOORTSCfi DAGBLAD Polen bereid tot overleg, doch niet tot eenzijdige concessies HANDHAVING VAN COMMERCIEELE Faciliteiten in den Corridor, Kolonel Beek antwoordt DE EEMLANDER Vrijdag 5 Mei 1939 Uitgave; VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 37 e Jaargang No. 291 EN MARITIEME RECHTEN IN DANZIG maar geen exterritoriale autoweg Tekst van Beck's verklaring Licht op: 7 uur 58 min. ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95: per maand 0.65; per 1 1 ■- week met gratia verzekering tegen ongelukken) f 0.15 Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05 POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513 MET MAANDAGOCHTENDBLAD PRIJS DER ADVERTENTIEN van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer, i-elite regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voorde helft var. Jen prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05 En hoe reageert Danzig? L? ECK heeft Hitler van antwoord ge- J-/ diend. Zijn rede was forsch, maar geenszins onstuimig. Hij heeft de mo gelijkheid tot praten opengelaten. Slechts de passages, die betrekking hadden op de „eer der Poolsche na tie", kenmerkten zich door een zekere dosis gevoel en pathos. Een groot volksredenaar is Beek, ondanks zijn revolutionnaire antecedenten, dan ook niet. Er zijn andere Europeesche staatslieden, die hem als volkstribuun verre de baas zijn. Als handig diplo maat heeft Beek evenwel zijn sporen verdiend. Zijn rede bewijst dit.. Maar er was één zinsnede, die nauwelijks door den diplomatieken beugel kon. Wij doelen op het dreigement met. onthullingen oven sommige, in den loop der laatste maanden gevoer de, vertrouwelijke DuitschPoolsche besprekingen. Dreigen is altijd ver keerd. Het is dubbel verkeerd voor een diplomaat en a fortiori voor een diplo maat, die een niet in alle opzichten even homogeen verleden heeft. Dit v/at den vorm van Beck's rede betreft. A LS van iedere groóte interriatio- nalé rede wordt ook de beteeke- nis van Beck's oratie in hoofdzaak bepaald door de reacties, welke zij bij vriend en tegenstander veroorzaakt. Beek heeft, te oordeelen naar den vertaalden text van zijn woorden, niet gesproken als een onverzoenlijke. Po len is bereid om Duitschland in f e i - t e een heel eind tegemoet te komen iinzake zijn verlangens ten aanzien van Danzig en den Corridor. Over een nieuwen status van de havenstad, al dus Beek, valt te praten. Polen wenscht slechts zijn commercieele en maritieme belangen en rechten verze kerd te weten. Hitier heeft zich hiertoe jn principe bereid verklaard. De vraag, of Polen bezwaar van overwegenden aard zou opwerpen, indien Danzig bij het Duitsche Rijk zou komen, heeft Beek niet geheel duidelijk beantwoord. Waarschijnlijk heeft Londen de re dactie van de betreffende passages eenigszins gecorrigeerd. Zij maakten althans den indruk, niet geheel gaaf te zijn. Duidelijker, positiever was Beck over den Corridor, dien hij her doopte en den „nieuwen ouden naam" Poolsch-Pommeren gaf. Aantasting van Polen's souvereiniteit in dit ge bied, aldus het standpunt van Warschau op ditoogenblik, zal het land van Pilsoedski niet dulden. Anders gezegd, een ex-territoria- len weg, een Duitschen corridor dooi den Poolschen corridor, krijgt Berlijn niet. Wij moeten afwachten, of Beck's woorden bewaarheid zullen worden. De uitdrukkingen „onder geen voorwaarde" en „nooit en te nimmer" hebben in de hoogere politiek nu eenmaal eene andere beteekenis dan in het leven van allen dag. En de lessen der historie, zoowel als, in zonderheid, de gebeurtenissen der laatste jaren zijn wel in staat om den neutralen toehoorder en lezer van in ternationale oraties sceptisch te stem men ten aanzien van de waarde van genoemde woorden. Wij denken bij het schrijven dezer regels terug aan een film, dien wij in onze jeugd zagen, en die door de theaterdirectie werd aangekondigd als „De Eeuwige Lief de" met als aanteekening tusschen haakjes „duurt drie kwartier". ZOOALS wij reeds schreven zijn het in hoofdzaak de reacties van vriend en tegenstander, die de E u r o- p e e s c h e beteekenis van Beck's rede zullen bepalen. Hoe zal Berlijn reagee- ren? Vasthoudendheid is een der meest op den voorgrond tredende ken merken van de Duitsche politiek der laatste jaren. Hoe reageert Londen? Opportunisme was immer een kenmerk der Britsche politiek. Het heengaan van Litwinof dat nog in nevelen is gehuld kan mede van invloed zijn op de gedragslijn van beide ge noemde hoofdsteden. Litwinof is om stuwd door vraagteekens door den artiestenuitgang van het Russische po litieke theater verdwenen. Hoe zal zijn opvolger de rol van Russisch minister van Buitenlandsche Zaken opvatten? Deze vraag is zoowel voor Berlijn als voor Londen belangrijker en acuter dan het probleem van den status van BECK, de Poolsche minister van buitenlandsche zaken, heeft in zijn hedenmorgen in hét Poolsche parlement namens de Poolsche regeering afgelegde verklaring ten antwoord aan Hitier gezegd, dat de gevolgen van de verzwakking van de collectieve, internationale instellingen in de afgeloopen maanden thans de grenzen van Polen hebben bereikt. Het staat, volgens Beck, vast, dat noch Groot-Brittannië, noch Polen aanvallende bedoelingen heeft, doch beide zijn vast besloten zekere grondslagen van het internationale leven te verdedi gen. De Britsch-Poolsche over- jf eenkomst is door den Duitschen M Rijkskanselier als voorwendsel gebruikt voor een eenzijdig op zeggen van het Duitsch-Pool sche non-agressie-verdrag van 1934. Dit verdrag was 'n poging een stevigen grondslag te leggen voor goede betrekkingen tus schen de twee groote mogend heden van dit standpunt gezien is het verbreken van het verdrag van groote beteekenis. „Wij in Polen, aldus minister Beek, ken nen niet het verlangen naar vrede tot eiken prijs: onze eer KOLONEL BECK is onbetaalbaar*'. OEDERT men gepoogd heeft het Duitsch-Poolsche verdrag te ge- bruiken voor een beperking van de vrijheid van de Poolsche poli tiek, of als reden voor eenzijdige eischen en concessies, heeft het verdrag zijn werkelijke beteekenis verloren. De regeering van Duitsch land heeft besloten het Duitsch-Poolsche verdrag op te zeggen, zonder de regeeringen van Engeland of Polen te raadplegen over het karakter van de Britsch-Poolsche overeenkomst. Dit raadplegen ware gemak kelijk geweest voor de Duitsche regeering, aangezien minister Beek op den dag van zijn terugkeer uit Londen zich bereid verklaarde den Duitschen ambassadeur te ontvangen. Deze heeft evenwel tot heden toe geen gebruik gemaakt van dit aanbod. Wanneer de Duitsche regee ring het verdrag van 1934 heeft uitgelegd als een verdrag, dat bedoeld is om Polen te isoleeren, dan betreurt Polen dit. TUTINISTER BECK zeide voorts, dat Polen heeft voorgesteld de cortridor-facili- 1VJ- teiten uit te breiden tot het vervoer op dén weg, doch Polen heeft geen reden om zijn souvereine rechten op zijn eigen gebied te beperken, en wil geen exterritoriale autoweg toestaan. «Wat Danzig betreft, aldus minister Beek, de bevolking daar is overwegend Duitsch, doch haar bestaansmogelijkheid en welvaart hangen van Polen aï. Wij staan op onze rechten ten aanzien van den overzeeschen handel en de maritieme politiek in Danzig. Indien Duitschland geleid wordt door vreedzame bedoelingen en indien het vreedzame methoden wil volgen, dan zijn alle besprekingen over de grondbeginselen, welke ik uiteen heb gezet, mogelijk." Beek zeide verder, dat de Duitsche Rijkskanselier een drievoudig oppertoezicht op Slowakije heeft voorgesteld, Beek vernam dit evenwel eerst door de Rijksdagrede van Hitier, evenals het voorstel tot een niet-aanvals-verdrag voor den tijd van 25 jaar. den Poolschen minister van Bui tenlandsche Zaken: TD OVENSTAANDE samenvat- ting van de voornaamste punten van Beck's verklaring doen wij nog volgen door een uit voerige weergave van de rede van Danzig. Groote belangen moeten in de internationale politiek voorgaan boven kleine. Geenszins is het ook uitgeslo ten, dat meer nog dan de reacties van Londen en Berlijn de reactie in Danzig op Beck's rede in sterke mate bepalend zal zijn voor de oplossing van het Danziger probleem. Opnieuw wacht Europa, „Ik maak van de bijeenkomst van hét parlement gebruik aldus Beek oip zekere lacunes aan te vullen, welke de laatste maanden in mijn beleid tot uiting gekomen zijn. De loop der inter nationale gebeurtenissen zou ongetwij feld van den kant van den minister van buitenlandsche zaken een veelvuldiger optreden wettigen, dan mijn enkele uit eenzetting voor de senaatscommissie voor. buitenlandsche zaken. Maar aan den anderen kant had de zoo snelle loop der gebeurtenissen terecht het gebillijkt een openbare verklaring uit te stellen tot het oogenblik, waarop de essentieele vraagstukken van onze politiek een rij peren vorm zouden aannemen. De ge volgen, voortvloeiende uit de verzwak king der collectieve internationale in stellingen en uit de diepgaande herzie ning der methoden van samenwerking tusschen de landen, welke ik overigens meer dan eens aan de Kamers heb ken baar gemaakt, hebben in de verschil lende deelen der wereld een reeks nieu we kwesties doen ontstaan. De gevol gen van die wijzigingen hebben, in den loop der laatste maanden, de grenzen van de Poolsche republiek bereikt. Britsch-Poolsche overeenkomst DE zaken behandelend in chonolo- gische volgorde, zal ik in de eer ste plaats onze overeenkomst met Groot-Brittannië vermelden, aldus ver klaarde Beek. Na een voelingname langs diplomatieken weg, welke ten doel had het terrein te verkennen en het doel van onze toekomstige betrek kingen vast te stellen, hebben wij ter gelegenheid van mijn bezoek aan Lon den een rechtstreeksch accoord geslo ten, gebaseerd op het beginsel van we- derkeerigen bijstand in geval eener rechtstreeksche of niet-rechtstreeksche bedreiging der onafhankelijkheid van een onzer beide landen. Ik zou wenschen, dat de Poolsche openbare meening weet, dat ik van de zijde der Engelsche staatslieden niet slechts een diep begrip ontmoet heb voor de algemeene vraagstukken der Europeesche politiek, doch ook een zoo danige houding jegens ons land, dat ik met de grootste openhartigheid en in volkomen vertrouwen alle essentieele kwesties zonder eenige reserve en zon der eenigen twijfel open te laten, heb kunnen bespreken. Indien het mogelijk geweest is. snel tot een definitie der beginselen van de Engelsch—Poolsche samenwerking te komen, is dit vooal omdat wij duidelijk geconstateerd hebben, dat beide regee ringen, wat betreft de groote Europee sche vraagstukken, dezelfde inzichten hebben. Het staat vast, dat noch Enge land, noch Polen eenige agr e 6- sieve bedoeling hebben je gens wie ook, doch aan den anderen kant blijven zij zich stevig bewegen op het gebied van eerbiediging van be paalde fundamenteele beginselen in het internationale leven. De evenwijdig loopende verklaringen der leiders van de F ransche politiek toonen aan, dat Parijs en Warschau het er over eens zijn, dat de doeltreffend heid van het Fransch-Poolsche defensief accoord niet verzwakt kan worden door wijzigingen in de internationale con junctuur, en dat dit accoord in tegen deel een der essentieele elementen moet vormen voor den structuur van de Euro peesche politiek. De Duitsch-Poolsche betrekkingen BECK besprak vervolgens de betrekkingen met het Duit sche Rijk en gaf een historisch overzicht van de totstandkoming van het accoord van 1934. Het ver drag van 1934 was een poging om aan de geschiedenis der betrekkin gen tusschen twee groote volken een gunstiger wending te geven. Uit dit oogpunt bezien, is de ver breding van dit accoord een feit van niet geringe beteekenis- Het Poolsch-Duitsche accoord van 1934 wae een overeenkomst van we derzij dsche eerbiediging en van goede nabuurschap, doch het ver loor, zijn werkelijk karakter van het oogenblik af, waarop de neiging zich openbaarde om het zoodanig te interpreteeren, dat de vrijheid van onze politiek beperkt werd, of het als motief te gebruiken om van ons eenzijdige concessies te eischen, welke onvereenigbaar zijn met onze vitale belangen. Overgaande tot den huidigen toe stand zeide Beek, dat hij met betrekking tot de verschillende juridische bezwa ren, welke van Duitsche zijde zijn op geworpen, de juristen verwees naar den tekst van het Poolsche antwoord op het Duitsche memorandum, dat vandaag aan de Duitsche regeering zal worden overhandigd. Zooals blijkt uit den tekst van het Duitsche memorandum, heeft de Duitsche regeering bij het nemen van haar besluit zich gebasered op pers berichten, zonder de meening na te gaan van de Britsche regeering of van de Poolsche regeering wat het karakter van de gesloten overeenkomst betreft. Evenwel bracht dit geen moeilijkhe-' den, omdat ik mij terstond na mijn te Danzig de vrije stad aan de monding van de Weichsel, speelt een voorname jol in de huidige Duitsch-Poolsche wrijving. Bijgaande foto geeft een over zicht van de veelbesproken havenstad rugkeer uit Londen bereid had ver klaard, den Duitschen ambassadeur te ontvangen, die tot op heden gemeend heeft hiervan geen gebruik te moeten maken. Waarom is dit feit van belang'? Het is duidelijk, voor iemand die lo gisch redeneert, dat het geenszins het karakler, het doel of de omarming van het Poolsch-Britsche accoord waren, welke tot dit besluit geleid hebben, doch wel het feit zelf, dat de -overeen komst gesloten was. En dat is op zijn beurt van beteekenis om de bedoelingen van de Duitsche po litiek te beoordeelcn. Als namelijk de Duitsche regeering de non-agressiever- klaring, welke tusschen Polen en Duitschland in 1934 gesloten is, in te genstelling tot haar vorige verklaring, zoodanig interpreteert. al6 te zijn ge ïnspireerd door de wensch Polen te isoleeren en aan onze staat een normale en vriendschappelijke samenwerking met de Westelijke mogendheden onmo gelijk te maken, dan zouden wij altijd zelf die interpretatie van de hand heb ben gewezen. „Provincie Pommeren," niet „Corridor" WAT Danzig betreft, zal ik met eenige algemeene op merkingen beginnen. De vrije stad Danzig is geen uitvinding van het verdrag van Versailles. Zij is een verschijnsel, dat sinds eeuwen be staat. Zij is een voortvloeisel van een positieve vermenging van Poolsche en Duitsche belangen. De Duitsche kooplieden in Danzig hebben de ontwikkeling en de bloei van die stad verzekerd, dank zij den overzeeschen handel van Polen. Niet slechts de ontwikkeling, maar de bestaansgrond, van die stad vloeiden voort uit het feit, dat zij gelegen is aan de monding van de eenige groote Poolsche rivier en aan den voornaamsten spoorweg, welke op het oogenblik onze verbinding vormt met de Oostzee. De overwe gende meerderheid der bevolking van Danzig is thans Duitsch, maar haar bestaan en welzijn hangen af van het economische potentieel van Polen. Wij hebben ons altijd ge plaatst en plaatsen ons op het oogenblik vastberaden op het stand punt der rechten en belangen van onzen zeehandel en van onze mari tieme politiek te Danzig. Wij hebben niet gewild eenigen stel selmatige» druk uit te oefenen op de vrije, nationale, ideologische en cultu- reele ontwikkeling der Duitsche meer derheid in de vrije stad. Ik verneem, dat men de annexatie van Danzig bij het Duitsche Rijk eischt. Nu ons voor stel van '26 Maart om gemeenschappe lijk het bestaan en de rechten van de vrije stand te waarborgen zonder ant woord is gebleven en ik in tegendeel verneem, dat men in dit voorstel een weigering ziet om te onderhandelen, ben- ik wel verplicht mij af te vragen, waar om het in werkelijkheid gaat. Gaat het om de vrijheden van de Duitsche bevol king van Danzig, die niet bedreigd wor den, om een prestige-kwestie of gaat bet, om een voornemen Polen van de Oostzee terug te dringen? De kwestie-Danzig POLEN zal zich niet van de Oostzee laten terugdringen. Dezelfde overwegingen zijn van toepassing op de verbindingen door onze provincie Pommeren. Ik leg den nadruk op die woorden „provincie Pommere n". Want de uitdrukking „c o r r i- d o r" is een kunstmatige uitvin ding, omdat het hier immers een provincie betreft, welke van ouds her Poolsch is geweest en slechts een uiterst klein percentage aan Duitsche kolonisten bezit. (Zie vervolg op pagina 2) Engeland erkent Slowakije de facto PRESSBURG, 5 Mei (D.N.B.). De Britsche consul heeft gisteren den mi nister van buitenlandsche zaken van Slowakije, dr. Durcansky, mededeeling gedaan van het besluit, dat Groot-Brit tannië den Slowaakschen staat de facto erkent. W eerverwachting Voor het N.O.: Droog weer, helder tot licht bewolkt, meest matige Z.O. wind, zelfde tem peratuur. Voor het Z.W.: Gedeeltelijk bewolkt, geen régen van be teekenis, meest matig© Z.O. tot Z. wind, zelfde tempera tuur. F 10.000 boete voor belastingontduiking DE rechtbank te Groningen veroordeelde gisteren den bakker D. V. te Uithuizen, die gedurende twintig jaar zoowel zijn inkomen als zijn vermogen aanmerkelijk te laag 'bij de belasting had aan gegeven, waardoor hij het rijk in totaal voor een bedrag van naar schatting zevenduizend gulden had benadeeld, tot tienduizend gulden boete of zes maanden hechtenis. De eisch was vier maanden gevangenisstraf. "S

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1939 | | pagina 1