Van as tot alliantie Poolsch protest tegen volkstelling PACT VAN MILAAN Verkiezings- campagne in Hongarije geopend „een machtig instrument van den vrede" DE EEMLANDER Maandag 8 Mei 1939 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 37e Jaargang No. 294 Europa wacht Vragenlijst zou verwarring kunnen teweeg brengen inzake den omvang der Poolsche minderheid in Duitschland INCIDENTEN IN SILEZIE Radio-toespraak van den hertog van Windsor De Duitsche vloot in Spaansche havens Teleki over de verhouding tot de as vJ Seeds heden naar Molotof De Japanners te Kanton in het nauw gedreven DUITSCHLAND EN PATAGONIE De Italiaansche opvatting uiteengezet „Onthulling" tegen over „onthulling" Bloedige botsing in Mexico MET BAJONET TE LIJF GEGAAN Japansche visie op as-politiek Dr. Schacht in Mexico? Licht op: 8 uur 5 min. ABONNEMENTSPRIJS per 3 maan(Jen voor Amersfoort 1 95; per maand 0.65; per - week met r a t 1 a verzekering tegen ongelukken) f 0.15 Binnenland tranco per post per 3 maanden 2.85 Afzonderlijke nummers f 0.05 POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513 MET MAANDAGOCHTENDBLAD DAGBLAD PRIJS OER ADVERTENTIE!) van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer elne regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voor de helft var> Jen prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05 "OERLIJN en Rome hebben Londen en Parijs op ondubbelzinnige wij ze van antwoord gediend op de pogin gen tot vorming van een anti-agressie front. Milaan is de bakermat gewor den van een DuitschItaliaansch mi litair verbond. De inhoud van de ge sloten overeenkomst is (nog) niet be kend. Het heeft dus weinig zin om zich te gaan verdiepen in den moge- 1 ij ken text van het verdrag. Aan nog meer gissingen hebben wij in de zen tijd vol geruchten waarlijk geen behoefte. Vooralsnog moeten wij ons bepalen tot het oordeel, dat de betee- kenis van de Milaneesche overeen komst in eerste instantie psycho logisch van aard is. Het feit. dat op dit oogenblik de beide as- mogendheden hare onderlinge betrek kingen bij verdrag hebben gere geld. is veelzeggend. De status van Danzig en de integriteit van den Poolschen corridor zijn aan de orde gesteld. Italië koestert concrete ver langens ten aanzien van Afrika. Eeni- ge staten in Zuid-Oost-Europa be vinden zich ..between the devil and the deep sea". Rusland's rol in de wereldpolitiek is zeer vaag omlijnd. Engeland heeft aanzienlijke prestige verliezen geleden. En ziet, op dit oogenblik komt het bericht van een militair verbond tifsschen Rome en Berlijn. T~A UIDELIJK is het, dat Ciano en Von Ribbentrop te Milaan mede beoogden, om duidelijk in het licht te stellen, dat de speculaties van hen, die in woord en geschrift steeds hebben gezinspeeld op de mogelijkheid van een ernstigen breuk in de as, ijdel en van allen grond ontbloot zijn in het huidig tijdsgewricht. Wellicht zullen hier en daar nu stemmen opgaan, die wijzen op Italië's ommezwaai tijdens den wereldoorlog. Natuurlijk is geen bondgenootschap onverbreeklijk, na tuurlijk is geen enkele alliantie eeuwig. Maar men dient niet uit het oog te ver liezen, dat Italië's positie thans eene geheel andere is dan in 1915. Rome's nieuwe functie als hoofdstad van een Italiaansch imperium, dat gelegen is op de hartlijnen van het Britsche wereld rijk, heeft als natuurlijk gevolg, dat de Britsch-Italiaansche verhouding ge heel anders is komen te liggen dan tijdens en kort na den wereldoorlog. Voegt men hierbij de huidige Fransch- Italiaansche relaties, dan ziet men, dat er sedert 1915 zelfs afgezien van de interne wijzigingen in Italië en Duitschland veel gewijzigd is wat betreft Italië's positie in Europa. T" ONDEN. Parijs en Warschau geven te kennen, dat zij over het gesloten verdrag niet verbaasd zijn. Niettemin laat het zich denken, dat er menig woord in de raadkamers van genoemde hoofdsteden aan zal worden gewijd. De mogelijkheid, dat Italië zich zal opwerpen als makelaar in de tusschen Berlijn en Warschau gerezen moeilijkheden, lijkt grooter te zijn geworden. Het moet waarschijn lijk geacht worden, dat de Britsche en Fransche staatslieden gaarne hun deel in eventueele bemiddelingspogingen zullen hebben. Is een nieuwe Confe rentie van Vier te verwachten? Mis schien zelfs, door de aanwezigheid van heeren uit Warschau, een Conferentie van Vijf? Uitgesloten achten wij zulks geenszins, indien Berlijn althans ook ditmaal zijn medewerking aan zooda nige bijeenkomst zou willen geven. Wanneer en waar de besprekingen zouden kunnen plaatsvinden, laat zich natuurlijk nog met geen mogelijkheid zeggen. Maar dat er voldoende belang rijke punten op de agenda kunnen prijken, is buiten kijf. Naar het zich laat aanzien, zal de spanning echter eerst nog iets grooter moeten worden, alvorens een initiatief in de door ons genoemde richting succes zou kunnen boeken. En intusschen blijft Europa wachten. DE RE-MILITARISATIE DER AALANDS-EILANDEN STOCKHOLM, 8 Mei. (Havas). De Italiaansche rcgcering heeft de gezan ten van Zweden en Finland te Rome het antwoord overhandigd op de vraag inzake de re-militarisatie van de Aalandseinlanden. Italië verklaart tegen deze re-militarisatie geen be zwaar te hebben. WARSCHAU, 8 Mei. (Havas). De bond van Polen in Duitsch land heeft gisteren bij den Duit- schen minister van buitenlandsche zaken Frick geprotesteerd tegen de maatregelen, welke zijn geno men voor de volkstelling op 17 Mei a.s. Hierbij zijn de Polen niet in staat hun nationaliteit te ken nen te geven. Men vraagt der halve, dat in de vragenlijst de rubriek nationaliteit vervangen wordt door vragen over herkomst en moedertaal. De bond van Polen in Duitschland heeft een brief gericht tot den minister van binnenl. zaken, waarin wordt opgemerkt, dat het moeilijk zal zijn een duidelijk verschil te maken tot het be- hooren tot een volksdeel en politieke na tionaliteit: er zouden onjuiste statistie ken over den werkelijken omvang der Poolsche minderheid het gevolg van kunnen zijn, hetgeen betreurenswaardi ge verwarringen zou kunnen teweeg brengen. De brief vraagt een wijziging in de formuleering der vragen voor de volkstelling te brengen, ten einde ver warring te voorkomen. Verder mtrakt de Poolsche pers mel ding van een reeks incidenten in Sile- zië. Te Neu Stehlitz is de laalste Pool sche school vernield. Te Imidlnits zijn op de muren van de kerk opschriften geschreven, waarin den Poolschen pas toor en zijn Poolsche parochianen wordt aangeraden „Duitschland te verlaten, terwijl het. nog tijd is". Te Dzierkonitz is een mededeeling gepubliceerd, waar bij Poolsche missen worden verboden. Opnieuw zijn moeilijkheden ont staan bij de polytechnische school In de Vrije Stad Danzig, De Poolsche studenten beklagen zich, dat aan hun grieven niet is tegemoetgeko men en boycotten de colleges. Hun voornaamste grief is, dat vijf Pool sche studenten, die bij de onlusten in het begin van dit jaar waren weg gestuurd, niet weer zijn toegelaten. Voorts beweren zij, dat het prac- tisch werken der Poolsche studenten belemmerd wordt. Zij hebben een beroep gedaan op den diplomatie- ken vertegenwoordiger van Polen. „Een nieuw accoord met Duitschland zou rekenine dienen te houden met het F.ngelsch-Poolsche garantiepact, even als Polen den factor van de as- Rome- Berlijn zal moeten erkennen", aldus schrijft de Gazeta Polska in een hoofd artikel. Het officieuze orgaan schrijft verder: „Aan de monding van dc Weichsel loopen de Poolsche en Duit- sche belangen ineen en vullen elkaar aan. Het gezond verstand zegt, dat overeenstemming noodzakelijk is. Wij hebben nog hoop, dat een samengaan mogelijk is. Onze bondgenooten en vrienden kunnen vertrouwen stellen in onze matiging en gezond verstand. Het staat aan de Duilschers te beslissen of zij goede of slecnte nabuurt-chap met ons willen, doch zij weten, dat wij niet goede nabuurschap door eenzijdige con cessies zullen aanvaarden." In de Kurjer Warszawski antwoordt de hekende pacifist Stronski op de door Goebhels in de Voelkischer Beobachter gestelde vraag „Quo vadis. Polonla?" met „J'y suis, j'y reste" (Ik hen cr en ik blijf er). „Niet wij. aldus Stronski. zijn in voortdurende beweging. doch Duitschland. Polen wacht thuis af." NAAR de Daily Express meldt, zal de hertog van Windsor Engeland's voormalige koning Eduard VIII hedenavond om streeks tien ur vanuit Verdun voor de Amerikaansche National Broadcasting Company een radio toespraak tot Amerika richten. In deze rede zal de hertog van Wind sor, sprekend in het gebied der slag velden, waar tijdens den wereld oorlog bijna een millioen soldaten snéuvelden, een vredesoproep tot de wereld richten. De*herlog van Windsor zou, na langdurige aarzeling, op het daar toe strekkend verzoek van de Nat Br. Company zijn ingegaan met het oog op den huidigen toestand in de wereld. Het zal zijn eerste radio toespraak zijn na de gedenkwaar dige toespraak tot het Britsche volk bij zijn troonsafstand op 11 Decem ber 1936. Het is niet zeker of Brit sche stations deze rede zullen re- layeeren. In ieder geval wordt de rede uitgezonden door Amerikaan sche korte golf-zenders en wel W 8 XK op 25.27 meter en W 2 XAD op 19.56 meter. MADRID, S Mei (Havas). Het Duit sche vloot-eskader is in de Noord-Spaan- sche havens aangekomen. De „Deutseh- land" is te Vigo voor anker gegaan, 22 eenheden, waarvan 9 onderzeeërs, lig gen te Ferol, de „Leipzig" bevindt zich te Ponte Vedra en zes torpedojagers brengen een bezoek aan Villa Garcia dfl Arosa. Overal werden de Duitsche oor logsbodems feestelijk ontvangen. BOEDAPEST, 8 Mei. (Havas). In tegenwoordigheid van vier ministers heeft minister-president Teleki te Szegedin de verkiezings campagne geopend met een rede. welke drie uur duurde. Hij zette uiteen, dat de politiek van de re geering is gegrondvest op een christelijk nationaal en sociaal programma. Teleki herinnerde aan de houding van Italië ten aanzien van de as, schet ste de gebeurtenissen sedert München en wees op de noodzakelijkheid, dat die volken, die vroeger binnen de grenzen van Hongarije hebben geleefd, hun po litiek volgens eigen opvatting volgen. Dit is ook de houding van Hongarije ten aanzien van Slowakije. Wat betreft de houding van de Hongaarsche regee ring jegens de as verzekerde hij, dat Hongarije de grootste vriendschap on derhoudt met Rome en Berlijn, die het belang van Hongarije in het Donau- bekken erkennen. Verder verklaarde Teleki, dat geen enkel gevaar de grenzen van Hongarije bedreigt. Hij wees er op, dat Duitschland de meest nabij ge legen markt voor Hongarije is en se dert de jongste gebeurtenissen zijn grootste afnemer, zoodat het nood zakelijk is de Hongaarsche econo mie aan dit land aan te passen. Wat betreft het programma van her bewapening zeide Teleki, dat de perio de van vijf jaar. welke was voorzien tot ontwikkeling van het leger, aanmerke lijk zal worden bekort. Ten aanzien van de minderheden zeide hij, dat in ruime mate rekening zal worden gehouden met de verschillende wenschen op het gebied van de onderwijspolitiek. Nopens de Jodenwetten verklaarde hij, dat dit hoofdstuk voorloopig is afgesloten en hij verzocht dat men zich voor de toe passing zou toevertrouwen aan de re geering. Ten slotte zeide de minister-president dat de voornaamste taak van het nieu we parlement zal zijn agrarische her vorming tot stand te brengen. Op de vierde pagina van het Eerste blad vindt U een aan tal foto's van den te Bern gespeelden voetbalwedstrijd ZwitserlandNederland 1 itwinofs aftreden en de Britsch-Russische besprekingen MOSKOU, 8 Mei (Reuter) - De '.ritsche ambassadeur te Moskou Sir William Sepds, zal vanavond "en bezoek brengen aan den nieu ven volkscommissaris voor buiten landsche zaken, Molotof. Men ver onderslelt. dat hij het Britsche ant woord op de voorstellen van de Sovjet-lJnie zal overhandigen, dat bestaat uit tegenvoorstellen, omvat tende ten eerste dat de Sovjet-Unie de staten langs 'haar grens indivi dueel zal garandeeren. ten tweede, dat Engeland zich verbindt de Sov jet-Unie te helpen, wanneer een oorlog zou voortvloeien uit het toe passen van de garantie. Reuter verneemt te Londen, dat de Britsche regeering de verzeke ring heeft ontvangen, dat door het aftreden van Litwinof de buiten landsche politiek van de Sovjet- Unie geen wijziging zal ondergaan. HONGKONG, 8 Mei. (Havas). Volgens berichten uit Chineesche bron hebben de Chineesche troepen zich meester gemaakt van het spoorwegstation in de buitenwijken van Kanton. De Japanners zouden meer dan honderd dooden hebben achtergelaten. Te Kanton is de staat van beleg afgekondigd. Onver wijld zijn Japansclie versterkingen gn tanks naar de bedreigde zóne gezonden. Het schijnt, dat de posi tie der Japanners kritiek zou kun nen worden, als de versterkingen, die van Formosa onderweg zijn, niet op tijd zouden aankomen. Naar het Chineesche persbureau meldt, hebben de Chineesche troepen de omsingeling van Nantsjang weer vol tooid. Zaterdag is den geheelen dag in de buitenwijken gevochten. Op 5 Mei waren de troepen reeds hinnengedhon- gen, doch met het oog op het Japan- sche spervuur trokken zij zich terug. De Japansche militaire autoriteiten in Tientsin publiceeren een manifest, waarin zij zeggen, dat de Fransche en dc Britsche concessie te Tientsin moe ten verdwijnen. „Den ecnen of anderen dag", aldus het document, „zal dit ana chronisme moeten verdwijnen, dit ana chronisme te Tientsin, waar buitenland- sche mogendheden concessies handha ven, die oasen van ex-territorialiteit zijn." Het manifest zegt verder, dat onorde lijke elementen, communisten cn anti- Japansche drijvers in de concessies een schuilplaats vinden. Dc autoriteiten der concessies worden beschuldigd van da den, die direct tegen Japan gericht zijn en de terroristen beschermen. „Indien zij haar houding niet wijzi gen, zal het Japansche leger gedwon gen zijn de maatregelen te nemen, die het dienstig voor zijn verdediging en voor de handhaving van vrede en orde acht." BUENOS AIRES, 8 Mei. (D.N.B.) De Duitscher Muller, plaatsvervangend leider der buitenlandsche organisatie der N.S.D.A.P. in de Argentijnsche hoofdstad, die geruimen tijd in voorar rest heeft gezeten wegens de bekende kwestie der documenten inzake Duit sche belangstelling voor Patagonië. is vrijgelaten. De gerechtelijke vervolging tegen hem is gestaakt. Er is een onder zoek geopend tegen den documentenver- valscher Juerges. BEPERKING DER IMMIGRATIE IN URUGUAY MONTEVIDEO, 8 Mei (I-lavas). Dc regeering heeft bij het parlement een wetsontwerp ingediend, dat de toelating verbiedt van alle vreemdelingen, die niet minstens 10.000 piasters bezitten of aangesloten zijn bij verecnigingcn, welke ingaan tegen het politieke of so ciale regime van Uruguay. ROME, 8 Mei. (Havas). - Itali aansche politieke kringen zijn van mecning, dat de onderteekening van het politieke en militaire ver drag van Italië met Duitschland binnenkort in plechtigen vorm, waarschijnlijk te Berlijn, zal ge schieden- Het Italiaansche persbureau Stefani schrijft: De nota van de Informazione Diplo- matica verklaart, dat de algemeene toestand een neiging heeft zich te crystaliseeren in definitieve vormen en dat de as, instrument van den vrede, versterkt te voorschijn zou ko men uit dc besprekingen te Milaan. De definitieve vormen, waarop de Romeinsche bladen zinspeelden, worden in het slotcommuniqué van het Milaneesche onderhoud gepreci seerd. Tijdens de besprekingen van Ciano met von Ribbentrop werd besloten definitief, zelfs formeel, in een politiek en militair verdrag de betrekkingen van de beide as-mogendheden vast te leggen. Deze gebeurtenis moet worden bezien binnen het algemeen kader van den Europeeschen toestand, die, zooals allen duidelijk blijkt, gekarakteriseerd wordt door de politiek van omsingeling welke de beide Westersche mogendheden tegen Duitschland en Italië bedrijven. Dc pac ten, welke Engeland, gevolgd door Frankrijk, rond de beide mogendheden van de as wilden organiseeren, worden gequalificeerd door het euphemisme van garant ie verdragen en men verzekert, dat ze een vredelievend karakter heb ben. In werkelijkheid beoogen zij vijan dige hinderpalen en oorlogscoalilies te scheppen. De staten tegenover wie de waarborgen bedoeld zijn, worden niet openlijk aangegeven, doch zij schijnen zelfs geographisch nauwkeurig. Men betoogt, dat deze pacten zonder persoonlijk belang zijn aangeboden, maar in werkelijkheid beoogen zij een aantal staten in de hanen der Wester sche mogendheden te leiden. Neutrale landen werden aangezocht zich aan te sluiten bij dit systeem. Deze toestand nu werd tijdens het onderhoud te Milaan aandachtig bestudeerd en de beidé regecringcn hebben besloten hun betrekkingen vast te leggen in een poli tiek cn militair pact. Daarom betcekent het onderhoud te Milaan een 'conclusie, welke de duidelijk heid ten goede komt. Dc standpunten der heide reeeeringen zijn in een zeer nauwkeurig bepaalden vorm gegeven. Alle geruchten over mogelijke oneenig- heden en barsten in de lijn van de as zijn met een slag weggevaagd. Het pact van Milaan dient zich aan als een machtig instrument van den vrede. BERLIJN, 8 Mei (D.N.B.). De Na- tional-Zeitung keert zich tegen zekere „onthullingen" volgens welke Duitsch land aan Polen bepaalde voorstellen zou gedaan hebben inzake het. herstel van een onafhankelijke Oekraine, waarbij Polen tot werktuig cener agressieve Duitsche politiek zou worden. Het blad zegt, dat men in Warschau eerder had kunnen onthullen, dat Polen in vroeger tijden niet Ongenegen was af te zien van thans zoo belangrijke gebieden ais den Corridor, wanneer het zich aan Litauen had kunnen schadeloos stellen. MEXICO, 8 Mei (Havas). Nabij Pucbla hebben 600 ontevreden boeren een hacienda bezet. Twintig gendarmes, die hen wilden verdrijven, werden aan gevallen, waarop een ware veldslag volgde, die verscheidene uren duurde. De komst van een bataljon militairen belette, dat de gendarmes werden afge maakt. Veertien personen werden ge dood en een honderdtal gewond. Er wer den 380 arrestaties verricht. „Hongaristen" gearresteerd BOEDAPEST. 8 Mei (Havas). - Het blad Heftoreggel deelt mede dat 52 le den van de vroegere partij der Honga risten gearresteerd zijn wegens illegale agitatie, later zijn 27 personen in vrij heid gesteld. Slaaplustige Nijmegenaar wilde niet door soldaten gestoord worden NIJMEGEN, 8 Mei. In den afgeloo- pen nacht liepen vijf soldaten uit Wcurt in de Pepergas te Nijmegen. Zij maakfen veel lawaai. Hierdoor wakker geworden, maakte een der bewoners van de Pepergas zich zoo kwaad, dat hij met een bajonet naar buiten vloog en daarmede de rustverstoorders te lijf ging. Een der soldaten, van E., werd ernstig aan hoofd en handen gewond, o.a. werd hem een vinger en een vin gerlid afgeslagen. De vier anderen sloegen op de vlucht. Tntusschen was politietmlp ter plaatse. De dader, de 45-jarige P. D., werd ge arresteerd, den soldaat heeft men, na dat hij door een geneesheer was ver honden. naar het ziekenhuis overge bracht. Later kon het slachtoffer aan den militairen commandant worden overgegeven. De politie heeft de bajonet terugge vonden. TOKIO, 8 Mei. (Reuter). De Japan sche minister van oorlog, Itagaki, heeft gezegd, dat Duitschland en Italië ver dienen te worden gelukgewenscht, dat zij zich hechter aaneen hebben gesloten door een militair verdrag. Op de vraag of het mogelijk is. dat ook Japan zich bij dit nieuwe verdrag zou aansluiten, zeide Itagaki: „Dc gee.st, welke het sluiten van het drievoudig anti-komintern-ver drag heeft bezield, is in Japan diei geworteld en indien Duitschland en Italië het wenschen, is het niet on mogelijk, dat Japan een militaire overeenkomst zal sluiten met Rome en Berlijn." De minister voor overzeesche aange legenheden, Koiso, heeft niet-officieel verklaard, dat het geheel, afhangt van het begrip, dat Duitschland en Italië hebben voor de positie van Japan en de macht in Oost.-Azië of dergelijke be sprekingen tot een goed einde zullen worden gevoerd. Koiso voegde hieraan toe, dat de meeste Japanners Duitsch land en de Duitsche zaken beter kennen dan de Duitschers Japan en de 'Japan sche aangelegenheden. WASHINGTON, 8 Mei (Havas). In petroleumkringen te Washington gaat het gerucht, dat dr. Schacht zich op het oogenblik in Mexico zou bevinden, ten einde te pogen met Cardenas een petro leum-contract af te sluiten ten gunste van Duitschland. Verder meent men, dat de besprekingen tusschen dc Vereenigde Staten en Mexico tot het regelen van het petroleumvraagstuk op bevredigende wijze vcrloopen en bijna met succes be kroond worden. Men vreest derhalve in genoemde pelrnleum-kringen. dat de te genwoordigheid van dr. Schacht in Mexico deze besprekingen zou kunnen schaden. GEEN BRITSCH PROTEST INZAKE BOMBARDEMENT VAN TSJOENKING LONDEN, 8 Mei (Reuter). De ge ruchten. volgens welke de Britsche am bassadeur te Tokio zou hebben gepro testeerd over het bombardement van Britsch eigendom te Tsjoenking, wor den in Britsche officieelc kringen on juist. genoemd, Craigie heeft wel een bezoek gebracht aan den onderminister van buitenlandsche zaken, Horinoetsji, teneinde hem 1e wijzen op den ernst van de Japansche actie. 'eerverwachting Voor het Noorden: Afnemen de bewolking, iets warmer over dag, droog weer, zwakke tot matige Oostelijke wind. Voor. het Zuiden: Zwaar tot half bewolkt, droog .weer, zelf de temperatuur, zwakke, veran derlijke wind.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1939 | | pagina 7