Roemenië vredelievend
doch vastbesloten,
Brutale diamant-roof
in de hoofdstad
POTEMKIN TEVREDEN
over zijn besprekingen
zoo verklaart koning Carol
DE EEMLANDER
Woensdag 10 Mei 1939
Uitgave: VALKH0FF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
37e Jaargang No. 296
Verkiezingen op
1 en 2 Juni
Bemiddelings-actie
van Roosevelt
in het mijnconflict
Luidspreker - oorlog
in grensgebied
Fransch oordeel
over de Pauselijke
bemiddelings-actie
Wreszynski gaat
in appèl
Demobilisatie
in Spanje
Roofmoord voor
bankgebouw
te Brussel
Spion gearresteerd
Stuurman verdronken
Britsch koningspaar
op weg naar Canada
Licht op:
8 uur 9 min.
AMERSFOOR1SCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1 95; per maand 0,65; per
week met gratis verzekering tegen ongelukken) 1 0.15
Binnenland tranco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
MET MAANDAGOCHTENDBLAD
PPI IC m AnVFRTFNTIFN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer.
UtK ltn c,Ke rcljel meer 10.25. Liefdadigheid,-advertentiën voorde
helft vari Jen prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1 5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen 1.Bewijsnummer extra f 0.05
Britsch-Roemeensche be
sprekingen hebben
gunstig verloop
BOEKAREST, 10 Mei. (Rador).
Koning Carol heeft gisteren bij
de inwijding van een ruiterstand
beeld voor koning Carol I een
rede gehouden, waarin hij zeide:
„Roemenië, dat gesticht is door
koning Carol I en in zijn natuur
lijke grenzen vergroot door ko
ning Ferdinand, vormt een erf
deel, dat wij ongeschonden aan
onze afstammelingen moeten af
dragen. Roemenië is doelbewust
vredelievend. Het wil in vrede
zijn consolidatie-arbeid ontwikke-
KONING CAROL
len, doch is eveneens vastbeslo
ten zijn integriteit en onafhanke
lijkheid te handhaven."
Na afloop van een gisteren gehou
den ministerraad heeft de minister
president, Calinescu, medegedeeld, dat
binnenkort verkiezingen zullen worden
gehouden en dat het nieuwe parlement
op 7 Juni zal bijeenkomen. Op grond
van de wet, welke het front der natio
nale wedergeboorte instelde, bezit dit
front de regeeringspartij het uit
sluitend recht op politieke activiteit in
het geheele land en op het stellen van
candidaten. Het laatst gekozen parle
ment (bij de verkiezingen van Decem
ber 1937) is nooit bijeengeroepen.
De verkiezingen voor de Kamer van
Afgevaardigden zijn vastgesteld op 1
Juni, die voor den Senaat op 2 Juni.
De helft der senatoren wordt door de
vertegenwoordigers der corporaties aan
gewezen, de andere helft wordt door
den koning benoemd.
De economische besprekingen
tusschen Engeland en Roemenië
worden voortgezet en reeds thans
kan men voorspellen, dat zij met
succes zullen worden bekroond. De
beginselen, waarop de overeen
komst zal rusten, zijn opgesteld en
binnenkort zal een communiqué
dienaangaande worden gepubli
ceerd. Vervolgens zal de leider van
de Britsche missie, Leith Ross,
naar Athene gaan, terwijl de des
kundigen te Londen en Boekarest
de overeenkomst nader zullen uit
werken.
De voornaamste moeilijkheden, wel
ke overwonnen moesten worden, wa
ren: (1) het aanpassen van de Roe-
meensche prijzen aan de wereldprijzen,
(2) de noodzakelijkheid van een meer
soepel betalingssysteem en (3) de moei
lijkheid voor Engeland sommige Roe-
meensche producten in te voeren, in
verband met de bestaande overeen
komsten met de Dominions.
Verbazing in Engeland over Russische communiqué
inzake Britsch-Russische onderhandelingen
WARSCHAU, 10 Mei. (Reuter).
Potemkin, de plaatsvervangen
de volkscommissaris van buiten-
landsche zaken der Sovjet-Unie,
is gisteren te Warschau aange
komen.
Potemkin heeft in een interview
met de Kurjer Warzawski gezegd,
dat hij zeer tevreden was over de
besprekingen, welke hij te Ankara
heeft gevoerd; deze hebben zeer
veel bijgedragen tot de versterking
van den vrede. De besprekingen,
welke hij heeft gevoerd met den
Roemeènschen minister van buiten-
landsche zaken, Gafencu, hebben
bevestigd, dat een geheele reeks
van staten, hierbij inbegrepen de
Sovjet-Unie, „haar groote vriendin"
Frankrijk en Turkije den vrede wil
len verzekeren en bevestigen.
Ten aanzien van de betrekkingen
tusschen Polen en dc Sovjet-Unie zeide
Potemkin dat een ontwikkeling van de
economische betrekking in beider be-
lang is en hij voegde hieraan toe, dat
hi; Polen een groote rol toekent in het
Werk tot organisatie van den vrede.
Vemen Bnrtlott schrijft in de „News
Chronicle", dat het communiqué van de
Sovjets over de onderhandelingen tus
schen Engeland en de Sovjet-Unie te
Londen met verbazing is ontvangen. Hij
voegt hieraan toe,, dat Engeland niet
aan de Sovjet-Unie heeft gevraagd
mede te. werken aan de verdediging van
de grens van Engeland of Frankrijk.
Het communiqué moet v/orden be
schouwd als een bewijs, dat dc regee
ring van de Sovjet-Unie krachtig vast
houdt aan haar standpunt, dat een al
gemeen verbond tot stand moet komen
tusschen de Sovjet Unie en Engeland
en Frankrijk, dat zich uitstrekt tot ge
heel Europa en niet alleen tot dc lan
den, welke Engeland heeft gegaran
deerd zonder de Sovjet-Unie te raadple
gen. Tenslotte schrijft Vernon Bartlett,
dat de Britsche tegenvoorstellen te
Londen „opmerkingen" worden ge
noemd en dat hiermede de deur wijd
open is gelaten voor verdere onderhan
delingen.
WASHINGTON, 10 Mei (Havas).
Roosevelt heeft gisteren in verband
met het conflict in de steenkoolmijnen
met den minister van arbeid, den
voorzitter van het Comité voor Indus-
tricele Organisatie. Lewis, vier verte
genwoordigers van de mijneigenaren
en vertegenwoordigers der patroons
bonden een conferentie op he* Witte
Huis gehad. Heden zal te New York
een nieuwe bijeenkomst worden ge
houden.
Roosevelt heeft in een persconferen
tie medegedeeld, dat hij tot de verte
genwoordigers van de mijneigenarren
en de arbeiders het verzoek had ge
richt vóór Woensdagavond tot over
eenstemming te komen over een plan,
op grond waarvan het werk in do mij
nen onmiddellijk zou worden hervat.
WARSCHAU, 10 Mei (Havas). De
Kurjer Polski bericht, dat dc Duit-
schers aan de grens van Polen, nabij
Bigumin. luidsprekers hebben opge
steld, welke worden gebruikt voor na-
tionaal-socialistische propaganda. De
West-Pnolsche Liga heeft hierop ge
antwoord door eveneens luidsprekers
op te stellen, met hetzelfde vermogen
als de Duitsche.
Een der fraaie interieurs van het nieuwe gebouw van den Hoogen Raad aan het Plein te Den
Haag, dat Dinsdag officieel in gebruik is genomen
Prinsessen logeeren
bij
de Koningin
A JAAR wij vernemen is
i Prinses Juliana met Prin
ses Beatrix voor een verblijf
van eenige dagen te 's-Gra-
venhage aangekomen.
Gedurende haar verblijf al
daar heeft de Prinses haar
intrek genomen op den Rui-
genhoek
PARIJS, 10 Mei. (Havas). De
Fransche pers bespreekt vanochtend
uitvoerig het initiatief van het Vati-
kaan. Donnadieu verklaart in „l'Epo-
que" geen vrees te koesteren voor deze
actie, aangezien het duidelijk is, dat
Pius XII Polen niet heeft voorgesteld
Danzig en den corridor aan Duitsch-
land af te staan. In de „Excelsior''
verklaart Marcel Pays vertrouwen te
hebben in de diplomatie van het Vati-
caan.
In de communistische „Humanité"
schrijft Peri, dat de voorstellen van
den Paus dreigen vertragend te wer
ken op de besprekingen over een ver
drag tot bijstand, dat door Duitschland
wordt gevreesd. „L'Ceuvre" en de „Po
pulaire'' wijden veel aandacht aan het
démenti van het vatikaan. Ten aan
zien van dc besprekingen tusschen
Engeland en de Sovjet-Unie schrijft
Boutelléau in do Figaro, dat men te
Londen van oordeel is, dat de Russen
ten slotte de Britsche voorstellen zul
len aannemen.
Uit zekere berichten in de Engel-
sche pers blijkt, dat de Nuntius te Lon
den, mgr. Godfrey, door den minister
van buitenlandsche zaken, Lord Ha
lifax, is ontvangen en hem namens het
Vatikaan heeft voorgesteld een confe
rentie van de vertegenwoordigers van
Polen, Duitschland, Engeland, Frank
rijk en Italië-bijeen te roepen, met het
doel het vraagstuk-Danzig te regelen
In Britsche' diplomatieke kringen be
vestigt men, dat mgr. Godfrey een on
derhoud heeft gehad met Lord Hali
fax, doch men weigert iets te zeggen
over het doel van deze bespreking.
AMSTERDAM, 10 Mei. Naar
wij vernemen is de Poolsche finan
cier cn bankier S. Wreszynski,
die door de rechtbank wegens op
lichting en verduistering veroor
deeld tot vier jaar gevangenisstraf
onder aftrek van tweo maanden,
preventieve hechtenis, van dit von
nis in hooger beroep gegaan.
Ook de officier mr. L. de Blé-
court, heeft hooger beroep aange-
teekend.
Als verdediger van Wreszynski
zal wederom optreden mr. A. de
Leeuw.
Inbrekers maken een hoeveelheid edelsteenen buit,
na een ruit te hebben ingedrukt
AMSTERDAM, 10 Mei.
IN den afgeloopen nacht is we
derom de ruit van een juwe
lierswinkel ingeslagen en voor een
groote waarde aan goud en dia
manten is door de daders buit
gemaakt- Ditmaal hebben de die
ven, die reeds meermalen op
dezelfde wijze hebben geopereerd,
hun slag geslagen in de zaak van
den heer J. W. van Litsenburg,
Eerste Constantijn Huygensstraat
74, alhier. De eigenaar woont
boven de zaak en hij had van het
inslaan van de ruit niets gehoord.
Tegen half vijf echter werd hij ge
wékt door een agent van politie,
die hem waarschuwde dat in de
groote spiegelruit een gat zat.
Hevig ontsteld kwamen de heer Van
Litsenburg en zijn vrouw naar beneden
om tot de ontdekking te komen, dat
een groot deel. van den etalage-inhoud
verdwenen was. In den linkcrondcr-
kant van de spiegelruit bevond zich een
gat van naar schatting vijftig centime
ter in het vierkant. Stukken glas wer
den in de etalage en op het trottoir ge
vonden en het bleek, dat de dieven,
die met veel overleg te werk waren ge
gaan. de ruit hadden ingesmeerd 'met
zeep en waarschijnlijk hebben zij daar
na met een gummi hamer een tik op
de ruit gegeven, waardoor zonder veel
lawaai het gat is ontstaan. Zij hadden
speciaal den linkerkant uitgezocht, om
dat daar de kostbare stukken lagen ge-
etaleerd op twee glasplaten boven el
kaar. Zoo goed als dat in den. nacht
mogelijk was. maakte de winkelier in
ventaris op en hij kwam -tot de ontdek
king, dat een -groot aantal ringen, bril-
jantwerk, bloedkoralen en antieke rin-,
gen, benevens een schild met vijftig
trouwringen, warén verdwenen.
Het is niet onwaarschijnlijk, dat
de dieven gestoord wérden. Immers:
betrekkelijk dicht in de buurt van
het gat lagen, op fluweel uitgestald
nog vele kostbare en fonkelende
voorwerpen, die met een haak ge
makkelijk in de buurt van het gat
getrokken hadden kunnen worden.
Deze haak, die in de onderwereld een
pikhaak wordt genoemd, werd op straat
teruggevonden. Ook vond de recherche
van het. bureau Leidscheplein in de eer
ste Ilelmersstraat het schild, waarop
de vijftig trouwringen bevestigd waren
geweest, evenals een aantal cartouches,
waarop de briljanten ringen uitgestald
waren geweest achter de spiegelruit in
den juwelierswinkel.
De heer van Litsenburg schat het gc-
stolene op meer dan tweeduizend gul
den. Hij is verzekerd tegen inbraak en
ook de schade, aan de groote spiegel
ruit toegebracht,' wordt door verzeke
ring gedekt. De etalage was niet be
schermd door een ijzeren raster of door
een rolluik.
FUNK IN ZWITSERLAND
BERN, 10 Mei (D.N.B.). De Duit
sche minister van economische zaken,
Funk, heeft gisteren een bezoek aan
Bern gebracht.
SPANJE, 10 Mei. (Havas.) Tus
schen 20 en 30 Mei zullen ook de
lichtingen 1930, 1931 en 1932 gede
mobiliseerd worden, zoodat de man
schappen van zes lichtingen aan het
einde van deze maand uit den
dienst ontslagen zullen zijn. De
laatste Marokkaansche eenheden
zullen naar Marokko terugkeeren
onmiddellijk na het défilé te
Madrid.
Naar aanleiding van de in het bui
tenland gepubliceerde berichten, vol
gens welke Goering tijdens zijn reis te
Valencia een onderhoud met Franco
zou kunnen hebben, verklaart men te
Burgos daarvan niets te weten.
De correspondent van de Excelsior te
Berlijn bericht, dat Goering generaal
Franco zal verzoeken begin Juni naar
Berlijn te komen, teneinde tegenwoor
dig te zijn bij de parade van de Duit
sche troepen, die in Spanje hebbcn^ge-
streden De correspondent voegt liler-
aan toe, dat men van deze gelegenheid
gebruik zou willen maken om de poli-
tiek-militaire overeenkomst van Milaan
plechtig te parafeeren.
De Fransche ambassadeur, maar
schalk Pctain, is bij zijn reis door
Spanje te Granada verwelkomd door
de autoriteiten en den militairen gou
verneur. Hij heeft, het Alhambra en
andere bezienswaardigheden bezocht.
Over Cordova en Sevilla zal hij naar
San Sebastian terugkeeren.
BRUSSEL, 10 Mei. (Belga).
Vanochtend is een wissel-
looper van een financieele in
stelling te Brussel op het
oogenblik, dat hij het gebouw
van de Nationale Bank ver
liet, door twee personen aan
gevallen en met een ijzeren
staaf doodgeslagen. De moor
denaars maakten zich mees
ter van de tasch van hun
slachtoffer, welke 775.000
francs bevatte, en hebben de
vlucht genomen in een auto,
welke twee dagen geleden ge
stolen bleek te zijn.
LEDEN VAN SPAANSCHE PHALANX
IN MEXICO GEARRESTEERD
MEXICO, 10 Mei (Ilavas), De po
litie heeft zestien leden van de Spaan-
sche phalanx, leiders van de Mexi-
raansche afdoeling van dezen bond, ge
arresteerd. Men verwacht dat zij uitge
wezen zullen worden.
Vreemde gedragingen van een
Noor trokken de aandacht
SCHAGEN, 10 Mei. Gisteren
is alhier aangehouden de 64-jarige
Noor O. B., die verdacht wordt
van spionnage.
De man logeerde sinds eenige
dagen in een hotel hier ter stede.
Hij had zich op verdachte wijze
vanuit Schagen naar den Helder
en Wieringen begeven, waar hij
door zijn gedragingen de aandacht
trok van de militaire autoriteiten.
Deze waarschuwden de rijkspolitie
in Schagen, die hem gisteravond
opwachtte en arresteerde. De
man is naar Wieringen overge
bracht en ter beschikking van de
militaire autoriteiten gesteld.
Gestruikeld en over boord
geslagen
LEEUWARDEN. 10 Mei. Gis
teravond laat is te Leeuwarden
binnengekomen de stoomboot „Fra-
neker 1" van de reederij Stanfrïes,
welke den dienst tusschen Leeuwar
den en Amsterdam onderhoudt, met
aan boord het stoffelijk overschot
van den stuurman H. van Huizen.
Van Huizen was bij Dronrijp over
boord gevallen cn in het diepe gedeelte
van de Harlingervaart terecht gekomen
en verdronken. Dit gebeurde gister
avond te ongeveer halfacht, toen van
H. zich na het stuur aan een dekknecht
te hebben overgegeven naar achteren
had begeven om zich te verfrisschen.
Aangenomen wordt, dat hij ls gestrui
keld en toen over de reeling is gesla
gen. Na twintig minuten dreggen werd
hij opgehaald. Ondanks energieke po
gingen van een geneesheer uit Dronrijp
die, nadat de Franeker 1" naar den wal
was opgestoomd, aan boord was geko
men, mocht het niet gelukken de
levensgeesten weer op te wekken.
Van Huizen was gehuwd en vader
van vier kinderen.
LONDEN, 10 Mei (Reuter). De bij
zondere correspondent van Reuter aan
boord van de „Empress of Australia",
bericht dat in weerwil van het slechte
weer de „Empress of Australia" haar
17 knoopen blijft loopen. Gisteravond
werd geen filmvoorstelling gegeven, na
het diner trok het. koningspaar zich in
eigen vertrekken terug.
Dinsdagmiddag woonden de Koning
en de Koningin het afscheid van den
slagkruiser „Repulse" bij, welke de „Em
press of Australia" een eindweegs had
begeleid. Het passagiersschip minderde
vaart en de „repulse" stoomde in volle
vaart voorbij, terwijl de bemanning op
het dek stond aangetreden cn juichte.
Het muziekcorps speelde het Engelsche
volkslied.
Op de „Empress of Australia" werd
een vaatje, inhoudende dc koninklijke
post, waaronder brieven voor de En
gelsche prinsesjes, over boord geworpen.
Het vaatje was gemerkt met twee witte
en roode vlaggen. Het vaatje werd dooi
de „Repulse" opgevischt, waarna het
oorlogsschip naar Engeland terugkeer
de.
BELGISCH DISCONTO
VERLAAGD
BRUSSEL, 10 Mei. (Belga).
De Belgische Nationale
Bank heeft haar disconto met
één procent verlaagd.
VERLAGING VAN DE OORLOGS
RISICO-PREMIES
NEW YORK. 10 Mei (Reuter). Gis
teren is een verlaging van de verzeke-
rings-premies voor oorlogsrisico in wer
king getreden. De premies voor vrachten
naar Duitschland en Italië zijn thans
weer op het normale peil gebracht.
tv eerverwachting
Voor het Westen en midden;
Licht tot half bewolkt, droog
weer, koude nacht, overdag zelf
de temperatuur. Meest matige
N.O. tot N. of N.W. wind.
Voor het Oosten:
IIa]f tot zwaar bewolkt of be
trokken, weinig of geen regen,
koude nacht, overdag zelfde
temperatuur. Matige tot zwak
ke. N.O. tot Nj wind.
