Japan wil bemiddelen
tusschen
Berlij n en Warschau
Eerste Kamer verwerpt
belemmeringenwet
privaatrecht
„Scherpe waarschuwingen"
aan as Rome-Berlijn
ASSURADEUR KOMT IN
VLAMMEN OM
Belangrijkste
nieuws
DE EEMLANDER
Vrijdag 12 Mei 1939
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
37e Jaargang No. 298
Huidige politieke kalmte onderdeel
een er psychologische campagne?
Poolsche klacht
over uitspattingen
in Duitsch-Silezië
Ministerieel Bezoek aan de Staalfabrieken te Zuilen
HET GEVOLG DER
KONINGIN
Duitsche activiteit in
Litauen
Petroleumkachel de
oorzaak
Duitsche propaganda
in Ierland
Ontploffings
ramp
te Chicago
op andere pagina's
De groote brand
te Qroningen
Licht op:
8 uur 13 min.
AMERSFÖORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 aeasden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
werft met fritil yerxekerinf t«gen ongelukken) f 0.15
Binnenland iraoco per poet per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke' nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
MET MAANDAGOCHTENDBLAD
PRIJS OER ADVERTENTIEN - «-« regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
elite regel meer f 0.25. Liefdadighcids-adverlentiën voor de
helft van Jen prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
TOKIO, 12 Mei (Reuter). De Asahi Sjimboen bericht, dat Japan
enkele dagen geleden aan Duitschland en Polen zijn goede diensten
heeft aangeboden om te bemiddelen, teneinde verbetering te brengen
in de gespannen verhouding tusschen beide mogendheden. In verband
met dit bericht van de „Asahi", dat Japan zijn goede diensten zou
hebben aangeboden om tusschen Duitschland en Polen te bemiddelen,
verklaarde de woordvoerder van het Japansche departement van
buitenlandsche zaken:
„Hét is waar, dat Japan oprecht wenscht, dat Duitschland en Polen hun
geschil op vriendschappelijke wijze regelen en daardoor bijdragen tot den
vrede in Europa en in de wereld, maar het is niet waar dat de Japansche regee
ring reeds eenigen stap ondernomen heeft om haar bemiddeling tusschen
beide landen aan te bieden."
De Asahi meldt voorts, dat de Japansche regeering haar ambassadeurs in
Warschau en Berlijn zal opdragen definitieve besprekingen te openen, ingeval
Duitschland en Polen de Japansche voorstellen aanvaarden.
Diplomatieke kringen te
Berlijn noemen de huidige
politieke kalmte een „zenuwpau-
zê", een onderdeel van de cam
pagne wélke beoogt op de zenu
wen van Polen en zijn bondgenoo-
tèri te werken. De Duitsche pers
wii It zich geheel aan het onder-
streepen van de „zwakte en ver
warring" der democratieën en van
de oorlogskracht van de as. Veel
hiérvan acht men bedoeld voor
„consumptie" in het buitenland, in
het bijzonder te Warschau.
Politieke kringen te Warschau be-
toonen zich voldaan over de bespre
kingen van Beck met Potemkin, wel
ke de gelegenheid hebben geboden
te constateeren, dat de Poolsch-Rus-
sische betrekkingen zich op een nor
male en bevredigende wijze ontwik
kelen. Men doet uitkomen, dat het be
zoek van Potemkin van informatie
ven aard was en tot geen enkele over
eenkomst heeft geleid.
Volgens het Poolsche persagent
schap PAT duren de anti-Poolsche
uitspattingen in Duitsch-Silezië
voort. Het Poolsche persbureau
meldt, dat in het plaatsje Dobrod-
zien reeds tot tweemaal toe het ge
bouw van de Poolsche landbouw
organisatie „Rolnik" het heeft
moeten ontgelden.
LONDEN, 12 Mei. (Reuter).
De Britsche pers bespreekt uit
voerig de redevoeringen, welke
gisteren zijn gehouden door de
minister-presidenten van Frank
rijk en Engeland, Daladier en
Chamberlain. Zoowel de Times
als de Daily Telegraph noemen
déze redevoeringen scherpe waar
schuwingen.
De Times noemt de niet te voren aan
gekondigde rede van minister-president
Chamberlain eon der béldngrijkste. wel
ke hij ooit heeft gehouden De Daily
Telegraph schrijft, dat er misschien
nooit een tijd is geweest, dat twee vrije,
democratische landen zoo volkomen
éénsgezind zijn geweest, als Frankrijk
en Engeland thans zijn.
Men heeft dikwijls gezegd, dat nie
mand ooit volledig zeker is van de
Britsche bedoelingen. Thans kan nie
mand dit zeggen. Noch dé Duitsche re-
géering, noch iemand anders heeft het
minste excuus voor een misverstand.
De Manchester Guardian schrijft, dat er
géén gebrék aan vastberadenheid is in
hétgeen Chamberlain heeft gezegd.
Ook de Fransche pers bespreekt uit
voerig de rede van ministér-presidént
Daladier De Journal schrijft, dat de
réde een gebeurtenis van internationale
fiéteekonis is. Zonder twijfel zal de redè
huiten de grenzen weerklank vinden
en éen héilzamen invloed uitoefenen op
dé ongeruste vrienden van Frankrijk.
De Figaro merkt op. dat op het ongen-
blik dé verplichtingen van Frankrijk en
Engeland samenvallen, niet alleen ten
éahzien van dé staten in West-Europa,
doch ook voor de staten in Oost- pn
Zuid-Oost Europa. Hierdoor is de poli-
tièkp vérhouding in Europa gewijzigd.
De Kerillis noemt in T.'F.nnrjue de ver
klaring van Daladier uitstekend, zoowel
van loon als van inhoud. De rede zet
duidélijk de nolitiek uiteen, welke al
leen den vrede kan redden. De wereld
is gewaarschuwd, dat Frankrijk vastbe
sloten is geen duimbreed te wijken
Voor bef perst heeft dé minister-presi
dent oók verklaard, dat samenwerking
tusschên de Sóviet-Unie en de democra-
tièën noodzakelijk is.
Ten aanzien van de verklaring
van Chamberlain verklaart men in
welingèlichtê Duitsche kringen,
dat de Britsche premier dé werke
lijke problèmen niet hééft aange
roerd.
Het oordeel der Duitsche pers over
de gisteren door Daladier en Chamber
lain gdhouden redevoeringen is, dat
deze bestemd waren voor binnen
in ndsch politiek gebruik. Chamberlain,
zoo zeggen de Duitsche bladen, heeft de
invoering van den dienstplicht, en Da
ladier de hooge lasten der staatsbegroo-
ting populair willen maken. Tevens
schrijft de Duitsche pers, dat de poging
der beide staatslieden, hun omsinge-
lingspolitiek tegen Duitschland onder
vredesbetuigingen te verbergen, mislukt
moet worden geacht.
De rede van minister-president Dala
dier heeft te Boedapest volgens Havas
veel indruk gemaakt. Het hlad Kisugsaj
publiceert de rede onder het opschrift
..Heftige aanval van Daladier". doch
levert verder geen commentaar In po
litieke kringen te Boedapest liikt men
verbaasd over den toon van de rede,
évenals over die van minister-presi
dent Chamberlain. Men is zeer getrof
fen door de vastberadenheid, welke uit
deze redevoeringen hl ij kt.
Verklaring van Chamberlain
inzake Turkije
LONDEN, 12 Mei- (Reuter).
Minister-president Chamberlain
heeft vanochtend in het Lagerhuis
verklaard, dat hij bereid is van
middag even voor vier uur een
verklaring af te leggen inzake de
overeenkomst mét Turkije.
Verder zeidé de minister-president, dat
de regeering bereid is de meest vergaan-
dé faciliteiten te verleonen voor vesti
ging van emigranten in Britsch-Guvana.
De regeering hoopt, dat maatregelen
zullen worden genomen tot het begin
nen met vestiging in het najaar van
1939 en dat een vestiging op groote
schaal mogelijk zal blijken, hetgeen aan
merkelijk zou bijdragen tot het oplossen
van het moeilijke vraagstuk der vluch
telingen.
De minister-president voegde hieraan
toe. dat de regeering aanneemt, dat deze
poging tot vestiging zal worden gefinan
cierd uit particuliere bronnen en geleid
door deskundigen, die worden aangewe
zen door de vluchtelingen-organisaties,
die in de eerste plaats verantwoordelijk
zijn. De regeering van Britsch-Guyana is
bereid tot volledige samenwerking en
zal administratieve krachten ter beschik
king stellen. De Britsche regeering zal
eveneens de vluchtelingen-organisaties
de noodige medewerking verleenen,
Minister-president dr. H. Col'ijn en minister dr. J. J. L. van Dijk brachten gisteren een bezoek aan de Ned. Staalfa
brieken te Zuilen voor het bezichtigen van één nieuw type kazematten. Tijdens den rondgang
Hevige brand te Haarlem met noodlottige gevolgen
HAARLEM, 12 Mei. In den afgeloopen nacht heeft in een
bovenhuis aan de Hertzogstraat alhier een hevige brand géwoèd,
welke noodlottige gevolgen heeft gehad. De bewoner, de dertig
jarige assuradeur F. de la Chambre, is namelijk in de vlammen
omgekomen. Bij de nablussching vond men het gedeeltelijk ver
koolde lijk in de keuken.
brand werd vannacht omstreeks viér uur ontdekt door een agént vèri poli
tie, die onmiddellijk de brandweer waarschuwde. Een buurman, die door
het geknetter was ontwaakt, wist zich door het inslaan van éen ruit toegang tot
het bovenhuis te verschaffen. In de slaapkamer was niemand aanwezig, zoodat de
buurman in de veronderstelling verkeerde, dat de bewoner niet thuis was. Hij
wekte daarna den bewoner van het benedenhuis, den heer Postman. Diens slaap
kamer bevond zich onder de brandende keuken en nauwelijks was de heer
Postman opgestaan, of een gedeelte van het plafond stortte naar beneden.
Bij Haar bezoek aan den
Koning der Belgen
's-GRAVENHAGE. 12 Mei. Naar wij
vernemen, zal het gevolg van H.M. de
Koningin hij haar bezoek aan den Koning
der Belgen als volgt zijn samengesteld:
Mevrouw C. M. baronesse van Tuyll van
Serooskerken, geboren jonkvrouw Bo-
reel, grootmeesteres van H.M. de Konin
gin; jonkvrouw D. H. van. Tets. eerste
hofdame; gep. luitenant-generaal-titu-
lair J. H. F. graaf du Monceau, opper-
:eremonieineester en grootmeester van
H.M. de Koningin; gep. vice-admiraal-
titulair F. Bauduin. adjudant-generaal,
chef van het militaire huis; mr. J. H. L.
J. baron Sweerts de Landas YVyborgh,
kamerheer; de kolonel-Iitulair jhr. W. C.
M. de Jonge van Ellemeet, adjudant; de
eerste luitenant A. J. F. M. Egter van
Wissekerke, ordonnans-officier. Voorts
zal H.M. vergezeld zijn van den minister
van buitenlandsche zaken mr. J. A. N.
Patijn en den directeur van liet kabinet
dér Koningin Jhr. mr. G. C. W. van Tets
an Goudriaan. Tenslotte is H.M. de
Koningin nog vergezeld van haar lec-
triec, mejuffrouw T. van Rijn van Al
kemade.
Minister Patijn zal vergezeld zijn van
mr. J. M. A. H. Luns. gezantschaps-at-
taché, werkzaam aan liet departement
van Buitenlandsche Zaken. Voorts ver
nemen wij, dat het vertrek van H.' M. de
Koningin uit Don Haag op 23 Mei be
paald is om .15.25 station Hollandsche
Spoor. De aankomst te Brussel zal ge
schieden te 16.30 (Belgische tijd. d.i.
16.50 Amsterdamsche tijd).
KAUNAS, 12 Mei (Reuter). Tien
nationaal socialisten alhier zijn beboet
omdat zij een illegale vergadering van
ongeveer 70 leden van het Duitsche
„Kulturverband" in Litauen hebben hij-
gewoond. In de vergadering, welke door
de politie ontdekt werd, werd de poli
tieke ontwikkeling sedert de afschei
ding van het Memelgebied bespreken
en werden nieuwe instructies gegeven
aan de leden van het „Kulturverband"
voor uitbreiding der nazi-activiteit
Litauen.
DE brandweer tastte het vuur, dat
voornamelijk in de keuken aan de
achterzijde van het bovenhuis
woedde, met drie stralen op de water
leiding aan. Na een half uur waren de
vlammen gedoofd en toen een der brand-
wachts in het grootendeels uitgebrande
bovenhuis een onderzoek instelde, deed
hij de ontstellende ontdekking, dal in de
keuken het gedeeltelijk verkoolde
lichaam van den lieer de la Chambre
lag. Het werd inet een ziekenauto naar
een der ziekenhuizen vervoerd.
Omtrent de oorzaak van den brand tast
men nog in het duister. Omwonenden
hebben verklaard, dat de heer de la
Chambre, wiens eebtgenoote in het zie
kenhuis ligt. daar zij enkele dagen gele
den moeder is geworden, laat thuis ge
komen is. Waarschijnlijk heeft hij in de
keuken een petroleumkachel aangesto
ken en men vermoedt, dat hij deze per
ongeluk heeft omgestooten. waardoor de
brand zou zijn ontstaan. Uit het feit. dat
de waterkraan na den brand nog liep,
leidt men af, dal de bewoner nog ge
poogd heeft het vuur te blusschen.
DUBLIN. 12 Mei (Havas). De
Iersché autoriteiten stellen een on
derzoek in naar Duitsche propagan
da, die in het graafschap Donegal
gevoerd wordt onder oud-leden van
het republikeinsche leger. Men acht
deze kwestie van belang in verband
met geruchten, volgens welke de
terroristen van het republikèinsche
leger, die in Engeland optreden,
DuitSchen steun ontvangen.
CHICAGO, 12 Mei. (Havas).
In een graansilo te Chicago
heeft zich een ontploffing
voorgedaan, welke een ware
ramp heeft veroorzaakt. Het
gebouw is brandend inge
stopt, waarbij vele arbeiders
om het leven zijn gekomen.
De brand deelde zich mede
aan nog vier andere graan
silo's. Men vreest, dat min
stens twintig personen om
het leven gekomen zijn; tot
dusver heeft men acht lijken
uit de puinhoopen geborgen.
De schade wordt geschat op
2 millioen dollar.
STADSNIEUWS
Uitvoèring van Toonkunst.
(Tweede blad, pag. 1).
KIHNh.\LANlt
Ir. Bongaerts over vervoerspolitiek.
(Tweede blad, pag. 4).
Tweede Kamer neemt volmachtstem
ming door militairen aan.
(Tweede blad, pag. 2).
's-GRAVENHAGE, 12 Mei. De Eerste Kamer heeft heden
het wetsontwerp tot wijziging en aanvulling van de belemme
ringenwet privaatrecht, hetwelk beoogde opheffing mogelijk
te maken van die overeenkomsten welke de publiekrechtelijke
lichamen belemmeren hun onroerende goederen te gebruiken
op de wijze die door het openbaar belang wordt gevorderd,
met 19 tegen 14 stemmen verworpen-
(Voor het verslag over de Kamerzitting zie men onder Laatste Berichten).
ARBEIDSDIENST VOOR
STUDENTEN
BOEDAPEST, 12 Mei, (Havas).
Het Hongaarsche ministerie van onder
wijs heeft een vrijwillige nationalcn ar
beidsdienst voor studenten ingesteld.
De mannelijke studenten zullen tien
weken in een werkkamp vertoeven en
de vrouwelijke vijf weken. Zij zullen
hier werk van algemeen belang ver
richten en opgevoed worden in nationa
lcn geest.
Weerver wachting
Vóór het eelteele land: Be
trokken tot zwaar of half be
wolkt, koel weer, aanvanke
lijk nog regenbuien met kan3
op onweer, meest matige N.
tot X.O. wind.
Een felle brand verwoestte gisteravond te Groningen het warenhuis T.A.NT.E. Een overzicht
tijdens den brand
