HITLER INSPECTEERT
GRENSVERSTERKING
in West-Duitschland
België aan den vooravond
van het bezoek
van Koningin Wilhelmina
CITROEN
DE EEMLANDER
Dinsdag 16 Mei 1939
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
37e Jaargang No. 382
NEDERLANDERSIN
BELGIE ZIJN
GEZIEN EN GEACHT
De H.A.L. wil de
Red Star Line
overnemen
v.
Overstromings
ramp
op Timor
Britsch protest
te Tokio
BETOOGINGEN TE
BRATISLAVA
Von Brauchitsch
prijst Duitsche
onderofficieren
Duitsche aanval
op het wereld-
protestantisme
Politiek van Joodsch
„nationaal tehuis"
opgegeven
Von Papen terug
naar Berlijn
v
Politiek van den
motor
Koning Zog verdedigt
zijn rechten
Britsch Koningspaar
heden in Canada
Licht op:
9 uur 17 min.
AMEP SFOORTSGH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95: per maand 0.65j per
week met gratia verzekering tegen ongelukken) i 0.15
Binnenland tranco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
MET MAANDAGOCHTENDBLAD
pot IC nro AnVFRTFNTIFN l—4 105 mct inheS"P van een bewijsnummer
FKIJ5 uttt HUUKIUllltW c(Ke meer f 025 Lie{dadiÈhcids.advcr,entiên voor de
helft van Jen prijs. Kleine Advertentiên „KEITJES" bij vooruitbetaling 1 5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
(Van onzen correspondent)
BRUSSEL, 15 Mei
MEN begrijpt dat aan den
vooravond van het bezoek
van H.M. Koningin Wilhelmina
aan België, Nederland hier in het
volle licht staat van de belangstel
ling. De atmosfeer van hartelijk
heid en vriendschap, welke op een
zoo gelukkige wijze is tot stand
gekomen en versterkt werd door
het bezoek van Koning Leopold
111 aan Nederland, zal gedurende
de dagen waarin Koningin Wilhel
mina in België zal verblijven, op
nieuw opgemerkt worden.
Koningin wilhelmina heeft in
België den roep een begaafde
vrouw te zijn. met een sprankelcn-
den geest, die een traditie voortzet, de
traditie van Oranje, welke met Neder
land is vergroeid. In de persoon van de
Koningin ontdekt de Belg alle eigen
schappen, die den Nederlander van het
buitenland uit gezien, kenmerken. In
IVlaanderen, waar de studie van de ge
schiedenis in de laatste jaren veel be
langstelling heeft genoten, heeft men de
beteekenis van het Oranje-Huis voor het
Nederlandsche volk en bij uitbreiding
voor allen, die in de wereld de Neder
landsche taal spreken, sedert lang begre
pen.
Het oogenblik waarop de Koningin
baar België komt is een oogenblik van
internationale spanning, waarin de klei
ne landen meer dan ooit begrijpen, dat
zij op elkaar zijn aangewezen, of dat zij
dezelfde belangen hebben, dat zij aan
dezelfde gevaren kunnen bloot gesteld
zijn. Dat ook is een element van toena
dering. Dat ook zal de atmosfeer ken
schetsen die Hare Majesteit hier vinden
zal.
En nu kunnen er wel economische
moeilijkheden zijn en zelfs tegenstel
lingen, doch deze verhinderen niet,
dat iedereen, die verantwoordelijk
heid draagt, het besef heeft, dat een
goede Nederlandsch-Belgische ver
standhouding en toenadering als het
ware de eenige natuurlijke verhou
ding is, zonder dat daarom zou moe
ten worden afstand gedaan van be
paalde belangen. De houding van mi
nister Patijn, die België geluk-
wenschte met de uitspraak van het
Permanent Hof voor Internationale
Justitie inzake het Albertkanaal is
een houding welke hier zeer werd
gewaardeerd.
Er is sprake van dat de Koning van
Engeland in November aanstaande voor
een officieel bezoek naar België zou ko
men, alhoewel de vraag mag worden ge
steld of. indien de internationale om
standigheden niet veranderen, dit bezoek
wel zou plaats vinden. Enkele weken
geleden kon men nog de vraag stellen
of het bezoek van H.M. Koningin Wilhel
mina wel zou kunnen doorgaan, en toen
gebleken is, dat de spanning verminder
de, ging er in alle kringen die door een
journalist worden gevolgd als een zucht
van verlichting en tevredenheid op.
De Nederlandsche kolonie in België
verwacht Hare Majesteit niet minder dan
de Belgische bevolking. Men weet dat de
Nederlandsche kolonie in België vrijwel
zestig duizend leden telt. Zij volgt kort
op de Fransche kolonie en is met haai
de sterkste. Het nationale leven van de
Nederlandsche kolonie, dat wij steeds
van nabij konden volgen, is sterk ont
wikkeld. Er is geen nationale feestdag of
hij wordt gevierd in de tallooze Neder
landsche vereenigingen. Eenmaal buiten
de grenzen van het vaderland beseft men
hoe sterk de banden zijn die de volksge
meenschap vormen en daar nemen vele
Nederlanders deel aan.
DE Nederlandsche kolonie onder
houdt de beste betrekkingen met
de Belgische bevolking. Zij wordt
gewaardeerd en dikwijls gezocht. De Ne
derlandsche degelijkheid, deftigheid, goe
de trouw, koele maar vriendelijke om
gang, zakelijkheid zün eigenschappen
die men in België waardeert, zooals ka
pitaalkracht ook een element vormt, dat
niet wordt versmaad. De Nederlandsche
diplomatieke vertegenwoordiging staat
steeds in hoog aanzien, en vooraanstaan
de Nederlanders, behoorende tot handel
en industrie, tot sedert lang in dit land
gevestigde firma's, bekleedcn een voor
name positie te Brussel en Antwerpen.
Het Koninklijk bezoek is een geschik
te gelegenheid om daar even op te wij
zen Het Nederlandsche vereenigingsle-
ven in België alleen volstaat om aan te
tooncn hoe belangrijk hot leven is van
de Nederlandsche kolonie in dit land.
De vereenigingen zijn gegroepeerd in
een Bond van Nedërlandsche Vereeni
gingen en lichamen in België, die ver
spreid zijn o\er Brussel Antwerpen. Has
selt, Oostende. Brugge. Mechelen, Leu
ven.
Het grootste aantal Nederlandsche ver
eenigingen vindt men te Brussel. Noe
men we de Vereeniging van Nederland
sche Dames, de Hollandsche Club. de Ne
derlandsche Kamer van Koophandel, die,
terloops gezegd, naast de Fransche en
Britsche Kamer, tot de belangrijkste be
hoort, wier werkzaamheid steeds belang
stelling opwekt. Verder Limburgia en
Limburgia's Mannenkoor, het Kleeding-
werk, de afdeeling België van de Alge-
meene Vereeniging van Nederlandsche
Reserve-Officieren, de onlangs gestichte
afdeeling België van Onze Vloot en de
Nederlandsche Vereeniging van Welda
digheid. waarvan een ander vooraan
staand Nederlander, de heer Hugo An-
driesse, de ware beschermer is. zooals de
heer Vinck de bezieler is van de Neder
landsche Kamer van Koophandel.
HET is vier jaar geleden, dat H.M. de
Koningin België bezocht, toen ech
ter incognito, bij gelegenheid van
de Wereldtentoonstelling. De laatste of-
ficieele receptie van Koningin Wilhel
mina dagteekent van 27 Juli 1911. Straat
versiering buiten bevlagging is in Bel-
gi geen gewoonte bij dergelijke gel
genheden, maar dat de stad een feeste
lijk aanzicht zal hebben door bevlagging
is een feit. In de pers worden de bijzon
derheden, die verband houden met het
aanstaande bezoek opvallend aangekon
digd en de Belgische journalisten zullen
de Nederlandsche confraters in een zelf
den geest van hartelijkheid ontvangen
als de geest waarmee zij werden ont
haald in Nederland. De persverbroede-
ring zal plaats hebben aan een feeste
lijke lunch, aangeboden door de Brus-
selsche afdeeling van den Belgischen
Persbond, terwijl ook de Buitenlandsche
Persbond de Nederlandsche confraters
ontvangen zal aan een diner. Te Luik
zullen de Nederlandsche journalisten te
gast zijn bij het Comité van de Tentoon
stelling.
ROTTERDAM. 16 Mei- Naar
wij vernemen worden onderhan
delingen gevoerd door de Hol-
land-Amerika lijn omtrent het
overnemen van De Red Star Line,
welke onderhandelingen in een
ver gevorderd stadium zijn geko
men. Zooals bekend exploiteert
de Red Star Line een geregelde
passagiers- en vrachtdienst tus-
schen Antwerpen en New-York.
In de in aanbouw zijnde studio van de
N.C.R.V. te Hilversum werd Maandag
een gedenksteen onthuld door den voor
zitter mr. v. d. Deure. Bovenste
foto: Mr. v. d. Deure tijdens zijn rede.
Onderste foto: De onthulling van
den gedenksteen.
Vele slachtoffers
KOEPANG. 16 Mel (Aneta) Vol-
gens hier binnengekomen berichten
uit de afdeeling Beloe (Midden-
Timor). is aldaar door de zware re
gens een overstroomingsramp ver
oorzaakt. Vele personen hebben het
leven verloren, terwijl het meeste
vee is omgekomen. Vele kampong
huizen zijn onder twee meter zand
bedolven. Practisch alle voedings
middelen zijn verloren gegaan. De
geredde inheemschen brachten drie
dagen en nachten in de boomen
door. Op vele plaatsen ziet men lij
ken van menschen en dieren". Het
geheele district is zonder voedsel,
zoodat duizenden pikols levensmid
delen noodig zullen zijn.
DUITSCH VLIEGTUIG
VRIJGELATEN
LEEUWARDEN, 16 Mei. Het
beslag op het gisteren op het vlieg
veld alhier gelande Duitsche mili
taire vliegtuig, is vanochtend opge
heven. Het toestel is om kwa'rt over
negen langs de kust van Wilhelms
haven vertrokken en werd tot aan
de grens begeleid door een militair
toestel uit Soesterberg.
Prinses Faiza, zuster van koning
Farouk van Egypte, wier verloving
wordt aangekondigd met prins Izzet
Hassan, zoon van prins Mohamed
Hassan
Tegen het Japansche optreden
in de internationale neder
zetting te Koelangsoe
bij Amoy
LONDEN, 16 Mei (Reuter). De Brit
sche ambassadeur te Tokio heeft op
dracht gekregen te protesteeren tegen
het Japansche optreden te Koelangsoe
bij Amoy. Er is thans in officieele krin
gen te Londen bevestiging ontvangen,
dat Japansche militairen zich hebben
gemengd in de administratie der inter
nationale nederzetting. Zij hebben ar
restaties en huiszoekingen verricht.
Men verwacht volgens het Japansche
persbureau Domei, dat de Japansche
consulaire autoriteiten in samenwerking
met de plaatselijke C-hineesche politie
eenige stappen zullen ondernemen bij
het bestuur der Britsche concessie van
Tientsin in verband met een incident dat
zich daar Zondagmiddag heeft afge
speeld. Drie Chinecsche studenten ver
dreven een knaap uit de Britsche con
cessie en schoten hem met een revolver
neer. Daarna reden zij op hun fiets naar
de concessie terug. Omstanders verzoch
ten den Britschen politiebeambten, die
nabij deze plaats dienst deden, de da
ders te arresteeren, doch deze weigerden
dit, zeggende, dat dit de gemeentelijke
politie niet aanging.
De minister van buitenlandsche za
ken der Ver. Staten, Huil, heeft mede
gedeeld, dat de Japansche ambassadeur
te Washington, naar aanleiding van het
jongste protest van de Vereenigde Sta
ten te Tokio, heeft verklaard, dat de Ja
pansche vliegers in het vervolg alle mo
gelijke voorzorgen zullen nemen om te
voorkomen, dat in China non-combattan
ten zullen worden getroffen.
BRATISLAVA, 16 Mei (Havas). -
Tienduizend personen hebben gisteren
betoogd ten gunste van oud-minister
Sidor. Om de voor zijn woning verza
melde menigte ,die riep „wij willen dat
Sidor weer aan het bewind komt" te
kalmeeren, verscheen Sidor op het bal
kon en sprak enkele woorden. „Ik ben'.'
zeide hij, „met. u. licht slechts geduld."
De toespraak ontketende zulk een geest
drift, dat de nolitie fusschenheide moest
komen en de menigte verspreiden.
TRIER, 16 Mei (D.N.B.) - Hit-
lér heeft heden zijn: inspectiereis
aan de Westelijke grenzen in het
district van de Saar voortgezet.
Gisteren heeft Hitier een bezoek
gebracht aan het Eifelgebied en
het Moezeldal. Hitier wijdde groo-
te aandacht aan alle bijzonderhe
den van de grensversterkingen.
De opperbevelhebber van het leger,
overste-generaal von Brauchitsch, heeft
gisteren een toespraak gehouden tot de
door hem tot de bezichtiging van de
Westelijke versterking uitgenoodigde
rijks- en gouwleiders der N.S.D.A.P.
Hij verklaarde daarbij het volgende:
„Het Duitsche leger wil niet slechts
een onoverwinnelijken muur van slaal
en ijzer, maar den onverwoestbaren
Duitschen soldatengeest oprichten. In
dit doel ontmoeten de taken van partij
en leger elkander opnieuw." Voortgaan
de' sprak de generaal over het probleem
der vorming van een geschikt onder-
officierscorps. Hij legde er den nadruk
op, dat voor den artieven onderofficier
de mogelijkheid bestaat om actief of-
Ook roomsch-katholieke gees
telijkheid in Frankrijk,
Nederland en België
moet het ontgelden
BERLIJN. 16 Mei (Havas). Het
maandschrift „National Socialisti
sche Monatshefte" doet een feilen
aanval op het „wereld-protestantis-
me" In den persoon van den Aarts
bisschop van Canterbury, alsmede
op de roomsch-katholieke geestelijk
heid van Frankrijk, België en Ne
derland. Het blad schrijft, dat de
Britsche omsingelings-politiek het
door de Angelsaksen geleide we-
reld-protestantisme heeft ontmas
kerd. De aartsbisschop van Canter
bury wordt beschuldigd een wereld
bond te hebbep geschapen, met het
doel den strijd tegen aanvallen te
steunen.
De Fransche kardinalen en bisschop
pen worden aangevallen wegens hun ge
meenschappelijke verklaring, waarin de
R.K. kerk in Frankrijk minister-presi
dent Daladier zijn beste wenschen biedt
voor het nationaal herstel. 'De Xcde r-
lanilsche bisschoppen worden aan
gevallen in verhand niet hun herderlijk
schrijven van Passiezondag, waarbij de
H. Sacramenten geweigerd worden aan
hen, die de nationaal-socialistische bewe
ging in groote mate steunen:
België wordt beschreven als het land,
dat steeds het el dorado van het poli
tieke katholicisme is geweest, hetgeen
weer blijkt uit de laatste verkiezingen.
Ook maakt het blad zich kwaad over het
herderlijk schrijven van den bisschop
van Luik aan de inwoners van Eupen,
Malmedy en St. Veith, waarin wordt
herinnerd aan de veroordeeling van de
rassenleer door Paus Pius XI.
ROOFOVERVAL TE NEW YORK
NEW YORK, 16 Mei (Havas). Zes
gewapende bandieten hebben een over
val gepleegd op den kassier van een
electriciteits-maatschappii op den hoek
van de Fifth Avenue en de eenentwin
tigste straat. Zij roofden 35-000 dollar en
vluchtten in een auto.
ficier, of na het uit den dienst treden
reserve-officier te worden. Deze moge
lijkheid heeft voor den bekwamen on
derofficier onbeperkten geldingsduur
Het Duitsche leger is een volksleger.
Daarom betreedt het bewust deze nieu
we. wegen. Niemand weet tegenwoordig
beter dan het Duitsche officiereorps,
wat het in den Duitschen onderofficier
bezit.
Vervolgens sprak von Brauchitsch
over de. verschillende problemen van
de Westelijke versterkingen, waarbij
hij ook vergelijkingen trok tusschcn
de Maginotlinie en de Duitsche verster
kingen. Hij besloot met vast te stellen,
dat het leger steeds ter beschikking van
Hitler staat. De weg van den Fuehrer
is de weg van het leger, de vlag van
den Fuehrer wordt daar geplant, waar
dat bevolen wordt.
LONDEN, 16 Mei (Havas) In wel
ingelichte kringen wordt vernomen,
dat het Witboek inzake Palestina, dat
minister-president Chamberlain heeft
aangekondigd, een compromis vormt
tusschcn de eischen van de extremisti
sche Arabieren en de voorstellen van de
Britsche regeering. welke, op de con
ferentie te Londen door Joden zoowel als
Arabieren werden verworpen. Het is
vrijwel zeker, dat de politiek van een
Joodsch „nationaal tehuis" wordt opge
heven en dat de immigratie van Joden
beperkt wordt, zoodat het totaal aantal
van de Joodsche bevolking niet meer
dan een derde van de totale bevolking
kan uilmaken. Naar verluidt zullen ge
durende vijf jaar 75.000 joden worden
toegelaten, bovendien nog 25.000 vluch
telingen uit Duitschland, meest kinde
ren.
De regcering zal, naar men veronder
stelt. een Joodseh-Arahische samenwer
king vormen, welke tot stand moet ko
men in een periode van vijf tot tien jaar.
Waarschijnlijk zal, zoodra de nieuwe
regcering gevestigd is, een volksverte
genwoordiging worden gekozen, waarin
Joden en Arabieren naar verhouding
zijn vertegenwoordigd.
BERLIJN. 16 Mei (Reuter) De
onlangs benoemde Duitsche ambas
sadeur in Turkije, von Papen, zal
binnenkort uit Ankara naar Berlijn
terugkeeren om „zijn persoonlijke
zaken te regelen". Reuter werd van
daag officieel hiervan op de hoogte
eosteld. De berichten dat von Pa
nen zou zijn teruggeroepen worden
tegengesproken. Voorts wordt uitge
legd, dat von Papon's terugkeer
reeds in het voornemen lag, toen hij
einde April na een korte voorberei
ding naar Ankara vertrok.
de meest gevraagde
wagen voor zaken,
sport en tourisme.
VRAAGT DEMONSTRATIE.
Als laatste nieuws, de 6 eyl.
thans ook leverbaar.
N V. AUTOMOBIELBEDRIJF I.o.
BOVÉE VOOGT
VLASAKKEHWEG SI) Telel. 1093
Italië wenscht den vrede,
verzekért Mussolini
opnieuw
TURIJN. 16 Mei (Stefani). Musso
lini heeft gisteren bij de in gebruikne
ming van een nieuwe fabriek voor 50.000
arbeiders een toespraak gehouden, waar
in hij er aan herinnerde, dat Italië sinds
eenigen tijd is overgegaan tot een poli
tiek, welke hij de politiek van den motor
noemde. De verkeersbelasting is afge
schaft. Deze politiek zou zijn voortgezet
indien de internationale toestand dat
zou hebben veroorloofd.
Met betrekking tot dezen toestand
verklaarde hij tot de bevolking van Tu
rijn met de grootste duidelijkheid te
hebben gesproken door opnieuw den
wensch naar vrede van Italië te bevesti
gen, doch met het geven van de waar
schuwing, dat zekere vraagstukken moe
ten worden opgelost aleer zij chronisch
worden.
Hij besloot met opnieuw de bevestiging
te geven van den wil van het fascisti
sche regiem steeds al het mogelijke te
doen voor het welzijn en de welvaart
der arbeiders.
KOFFIE-SCHAARSCHTE
IN ITALIË
ROME, 16 Mei (Havas). De schaarrech
te aan koffie in Italië, ten gevolge van
de drastische beperking van den invoer
wegens gebrek aan deviezen, heeft naar
de bladen uit Nicastro (Catanzaro) mel
den geleid tot de arrestatie van drie
personen die koffie verkochten tegen 50
lire per kg., d.i. 25 procent hooger dan
de algemeen in den handel geldende
prijs.
GENEVE. 16 Mei (Havas). Koning
Zog heeft den secretaris-generaal van
den Volkenbond een schrijven doen toe
komen .waarin hij protesteert tegen de
gewelddadigheden, die door Italië ge
pleegd zijn tegen Albanië. Hij verklaart
zich al zijn rechten voor te behouden.
Het doel van de mededeeling van Ko
ning Zog is niet den Yolkenbondsraad
zich te doen bezig houden met de Al-
baneesche gebeurtenissen, noch een
bespreking daarover uit te lokken op
de bijeenkomst van 22 Mei, maar in
ieder geval te herinneren aan de over
tredingen, die jegens Albanië en het
internationale recht zijn gepleegd.
LONDEN, 16 Mei. Reuter's speciale
correspondent aan boord van de „Em
press of Australia" meldt, dat de Cana-
deesche torpedobootjagers „Skeena" en
„Saguonay" Maandagavond tc 21.25 uur
het stoomschip bereikt hebben. De ko
ning heeft den commandanten een bood
schap doen toekomen, waarin hij er zijn
groote voldoening over uitspreekt, dat
hij bij liet 'binnenvaren van de Canadee-
sche wateren door ziin Capadeesche ma
rine begroet werd. Uit Ottawa wordt ge
meld, dat het koninklijke bezoek aan
deze stad, dat aanvankelijk van 17 tot
20 Mei zou duren, thans tot 19, 20 en 21
Mei beperkt zal blijven. Het Britsche ko
ningspaar zal hedenavond in Quebec
aankomen.
VV eerverwachting
Voor het geheele land: Betrok
ken tot zwaar bewolkt, weinig
verandering in temperatuur. In
het Noorden en midden zwakke
tot matige N.O. tot N. wind en
geen regen van beteekenis. In het
Z. zwakke veranderlijke wind en
waarschijnlijk enkele regenbuien.
