DE LEYTAX Zoo juist ontvangen ZEER APARTE BLOUSES Oss, persbreidel en „publieke" zaak Ruiten ingeworpen bij Nederlandschen consul te Danzig Dr. Schacht's verblijf in Britsch-Indië GARAGEVALEWINK (Dn VHoMiA £iqhl 4000 Belangrijkste nieuws GARAGE MOLENAAR CITROEN uit mooi Amersfoort! DE EEMLANDER Zaterdag 27 Mei 1939 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 37e Jaargang No. 312 In de schaduw van dezen tijd? De politie bleef passief BOVÉE VOOGT Duitschland wil zwakker volken exploiteeren, Licht op: 9 uur 36 min. Medische Hulp BERICHT OOK VOOR BUITENLAND TEL. 1788 op andere pagina's VACANTIETIJD NADERT Muurhuizen 40 Tel. 454 AMERSFOORÏSCH DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95: per maand 0.65: per - week met gratis verzekering tegen ongelukken) l 0.15 Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05 POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513 MET MAANDAGOCHTENDBLAD PRIJS DER ADVERTENTIEN van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer i else regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voor de helft var. Jen prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05 A LOM in deze onrustige we- reld zijn er spanningen. Drei gende conflictswolken vertoonen zich nog immer aan den Europeeschen horizon. Indien het tot een uitbarsting zou komen, weet geen volk en geen mensch, op welke wijze hij door die uitbarsting zou worden getroffen. Is het derhalve te verwonderen, dat de publieke belangstelling in Nederland zich voornamelijk richt op de gebeur tenissen buiten Nederland, en dat, wat hier te lande voorvalt, hoe be langrijk het ook in .normale' tijden zou worden geacht, ten huidigen dage betrekkei ij k weinig belangstel ling deelachtig wordt? Toch staan er op het oogenblik aangelegenheden op de binnenlandsch-politieke agenda, die zeker de moeite van eene korte beschouwing waard zijn. TjAAR is in de eerste plaats de Ossche affaire, welke vele ge moederen nog steeds met onrust ver vult. Gelijk bekend is, zijn zoowel door het Ambtenarengerecht in Den Haag als door den Centralen Raad van Beroep te Utrecht de leden der Ossche maréchaussée-brigade in hun geschil met den Minister van Justitie in het ongelijk gesteld. De Tweede Kamer heeft zich, althans tot dusverre, op het standpunt gesteld, dat een parlemen taire enquête in de Ossche zaak niet Nven§chelijk of noodig was. Wel heeft zij uit haar midden eenige leden aan gewezen, die tezamen eene commissie van onderzoek vormen. De regeering heeft deze commissie niet alle facili teiten verleend, waarom zij heeft ge vraagd, doch waarop zij - althans formeel - geen recht heeft. Mag men de berichten gelooven, dan heeft de Minister van Justitie geweigerd om der commissie inzage te verleenen van eenige dossiers, betrekking heb bende op de Ossche zaak, en hebben deze bewindsman zoowel als zijn ambtgenoot van Defensie aan eenige bij de Ossche zaak nauw betrokken personen verboden om voor de icommissie te verschijnen om inlich tingen te verschaffen dan wel vragen te beantwoorden. De hier gereleveer de berichten hebben opnieuw aanlei- ding gegeven tot het uitspreken van de meening, dat er inzake Oss en met name inzake het gedrag van eenige geestelijken - daar ter plaatse een en ander wordt verheimelijkt. Anders gezegd: In Oss zou, met medewe ten van de Regeering, het recht zijn loop niet genomen hebben. De beschuldiging is een zeer ernstige, en zij, die haar formuleeren, dienen zich hiervan bewust te zijn. Zoo zij over steekhoudend bewijsmateriaal beschikken, moeten zij dit publiceeren. Zoo zij over zulk materiaal niet be schikken, dient eene zoo ernstige be schuldiging achterwege te blijven. De tot dusverre aan ons bekend gewor den gronden, waarop de hooger ge noemde aantijging wordt uitgespro ken, konden ons niet overtuigen. Het kan zijn nut hebben om er aan te her inneren, dat het ook m o g e 1 ij k is, dat de Regeering om redenen van openbaar belang die niets met de geestelijken te Oss uitstaande hebben minder medewerking aan de com missie uit de Volksvertegenwoordi ging verleent dan alle of althans sommige leden dier commissie gaarne zouden zien. Alsnog, de Tweede Kamer heeft geen parlementaire enquête gewenscht, en de Regeering gaat in haar gedragslijn jegens de Kamercommissie niet buiten haar boekje. Uiteraard blijft de m o g e- 1 ij k h e i d bestaan, dat zij zich bij het vaststellen van haar gedragslijn jegens genoemde commissie aan een of meer beleidsfouten heeft schuldig gemaakt. Om hierover te oordeelen, zou men de motieven moeten kennen, op grond waarvan de weinig tegemoetkomende houding der Re geering is gebaseerd. En die motieven zijn, voor zoover ons bekend is, n i e t gepubliceerd. Wij betwijfelen, of dit zwijgen verstandig is, daar naar onze meening klaarheid welhaast immer een betere remedie tegen booze ge ruchten en booze tongen is dan ver stoppertje spelen. VYJIJDERS compareert op de binnenlandsch-politieke agenda het plan der Regeering om wettelijke bepalingen in het leven te roepen, die de mogelijkheid openen om tot ge- strenger .persmaatregelen' over te gaan. Nu is de persvrijheid immer een der pijlers geweest van ons politiek en maatschappelijk bestel. Tusschen een vrije pers en een bandelooze pers ligt evenwel een kloof. Hoe betreu renswaardig het ook moge zijn, waar is het niettemin, dat sedert eenige jaren niet alle Nederlandsche persorganen en redacties zich van haar hooge v r ij e verantwoordelijk heid bewust zijn. Hierin kan zoowel met betrekking tot de binnenlandsche rust en orde als met het oog op de' buitenlandsche betrekkingen van Ne derland een gevaar (gaan) schuilen. De Regeering heeft tot taak om te waken zoowel over de binnenland sche rust en orde als over onze be trekkingen met het buitenland. Dat zij derhalve naar middelen zoekt om die bewakingstaak richtig te kunnen vervullen, is begrijpelijk en haar plicht. Of de thans bestaande plannen in alle opzichten het beoogde resul taat zullen afwerpen, moet worden af gewacht. Zeer veel zal afhangen van de omstandigheid, op welke wijze de voorgestelde wettelijke bepalingen zullen worden gehanteerd. Het ge vaar is niet geheel denkbeeldig, dat te eeniger tijd deze bepalingen ook als wapen tegen de .goeden' in dagblad- land zouden kunnen worden gebruikt. Hoewel wij de idee, welke aan de .persplannen' der Regeering ten grondslag ligt, geenszins verwerpen, wil het ons toch voorkomen, dat diep gaand overleg in deze en niet in de laatste plaats met de vertegen woordigende instanties van .persland' geboden is. Haastige spoed is zel- tt DE IDEALE KLEINE WAGEN voor het moderne gezin. Alle goede eigenschappen der groote auto heeft „DE MORRIS EIGHT" in zich vereenigd, maar in zuinigheid wint deze kleinere auto het vele lengten van zyn duur dere collega's DEMONSTRATIE-RIT GAARNE TOEGESTAAN STATIONSPLEIN TELEFOON 1210 WARSCHAU, 27 Mei. (Havas). Onbekenden hebben in den af- geloopen nacht zes ruiten vernield van de woning van den Nederland den goed. En haastige spoed zou in de onderhavige materie tot minder goede, ja tot betreurenswaardige ge volgen kunnen leiden. F) AN hebben wij. ten slotte, het heengaan van den minister van Financiën. Ook wat deze aangelegen heid betreft is ongewisheid met betrekking tot de mo tieven van het aangevraagde ont slag eigenlijk het eenige, dat van deze zaak kan worden gezegd. Het ont breekt uitteraard niet aan geruchten en speculaties, maar het fijne van de zaak weet slechts een enkele ingewij de. En tot deze adepten behooren wij niet. Het vertrek van den heer de Wilde uit het regeeringskasteel is, daarover zijn alle verstandige groepen hier te lande het eens, een aanzienlijk verlies voor het Kabinet-Colijn. Of dit Kabinet inderdaad wankelt op zijn grondvesten gelijk men hier en daar hoort opperen moeten wij af wachten. Dit echter leert het heen gaan van den heer de Wilde ons evenzeer als de wijze, waarop de re geering de Ossche zaak tracteert, dat de regeeringszaak of, beter, de aan gelegenheden der regeering nog geen publieke, in den zin van algemeen be kende, zaken zijn. Is het de schaduw van dezen tijd, die ook over den Haag is gevallen? YANKEE CLIPPER UIT LISSABON VERTROKKEN LISSABON, 26 Mei (Havas). De Yankee Clipper is vanmorgen 8 uur uit Lissabon vertrokken. de meest gevraagde wagen voor zaken, sport en tourisme VRAAGT DEMONSTRATIE Als laatste nieuws, de 6 cyl. thans ook leverbaar N.V. AUTOMOBIELBEDRIJF l.o. VLASAKKERWEG 50 Telefoon 1093 meent Hindustan Times NEW DELHI, 27 Mei (Reuter) De Hindustan Times, welk blad nauwe be trekkingen onderhoudt met den zoon van Gandhi, critiseert de methoden der nationaal-socialisten. Het blad verwijst naar een door dr. Schacht te Madras gehouden toespraak en zegt: „Schacht heeft zijn stilzwijgen ver broken sinds hij in Indië is aangeko men door tot zijn gehoor te Madras te zeg gen, dat hij niet alleen'n bezoek brengt aan Indië voor de bezienswaardigheden, doch ook om de toekomstmogelijkheden van het land te bestudeeren. Het schijnt, dat Schacht ook wenscht te vernemen of het het Indische volk mogelijk is met Duitschland samen te werken. Het zou echter dichter bij de waarheid zijn, aldus het Britsch- Indische Blad, indien hij daaraan zou toevoegen, dat hij hier gekomen is om na te gaan hoe onze houding zou zijn in geval van een Europeeschen oorlog en of wij bij ons verlangen het Britsche Juk af te schudden be reid zouden zijn Duitsche hulp te aanvaarden. Schacht zal echter wel geen illusies koesteren over de weer klank, welke de nationaal-socialisti- sche propaganda in Indië -heeft ge vonden. Indië heeft sinds Hitier aan het be wind is gekomen overvloedig blijken van nationaal-socialistische methoden ontvangen. Het heeft in niet gematigde termen doen uitkomen dat het deze me thoden verfoeit en het zou zijn geeste lijk erfdeel verraden, indien het hulp zou aannemen uit handen welke naar bloed rieken. Hun, die aangetrokken worden door de gedachte hun vrij heid te verkrijgen met welke hulp dan ook, verkregen van welke zijde ook, zouden wij op het hart willen drukken', DE GRUTTO TENGEVOLGE van het mooie weer was onze Leusdensche Heide ]l- Zondag zeer in trek. De talrijke be zoekers zwierven er overal rond of men rustte er wat uit. De toch al zenuwach tige grutto's waren door dit bezoek ten einde raad. Onrustig vlogen de groote slanke vogels heen en weer en aan hun schetterende angstroep scheen geen einde te komen. Onder het-vliegen staken hun lange poot en ver buiten den korten zwarten en witten staart uit. Soms gingen de luidruchtige vogels op een heipol zitten of zij stapten met hun leikleurige lange stelten onder veel mis baar door de heide, waarbii zij dan meieen hun bruin-rooden langen hals en borst, alsmede hun langen iets gebogen roodach- tig-gelen en donker hoornkleurig gepun- tcn snavel loonden. Wat. bezielden toch deze grutto's, zal menigeen zich afgevraagd hebben. Klaar blijkelijk heeft, men dan niet begrepen, dat men telkens in de nabijheid van hun ion gen kwam. die zich schuil hielden achter een heipol of in een karrespoor. waar ze niet gauw opgemerkt werden, doordat hun bruine, licht gevlekte en gestreepte dons tegen het lichte zand en bruine heide een goede schutskleur vormde. Het is dan ook een toeval als men de jonge grutto's ie zien krijgt, evenals de jongen van de licht grijze groote wulpen, die ook al een angstigen Zondag door maakten, maar dit meer uitten in het ma ken van prachtige melodieuze geluiden. Toch waren we zoo gelukkig nog jonge grutto's in handen te krijgen en wel op het stukje weide aan den weg tusschen den Doornscheweg en Huize den Treek. Daar wordt het gras door talrijke konijnen kort gehouden, zoodat het kleine grut zich niet zoo verschuilen kan als in de. heide. Ongeloofelijk aardige en sierlijke vogels zijn jonge grutto's van eenige dagen oud. Hun houding is ook bijzonder gracieus, niet alleen, omdat ze zon hoog op hun lange leikleurige pootjes staan, maar ook doordat ze bij het loopen het lichaampje en hals gerekt houden. Zonder twijfel kan men den grutto den koning der weidevogels noemen. Hii is een sierlijke, kleurige, levendige vogel en een ideaal van eert moerasvogel. Hii heeft hooge poolen om door de modder te kun nen waden en een langen hals om over het gras te kunnen uitkijken. Bovendien heeft hij een langen gevoeligen snavel om in den weeken grond naar kleine schaal- en schelpdieren te zoeken. Ze zuiveren de weide van slakken, wormen, insecten en larven, hetgeen de weinige paartjes, die op onze heide broeden, evenals de wulpen gaan doen in de weide, die achter Huize de Treek liggen. Wanneer de grutto jongen heeft is hij te zenuwachtig en maakt hii te veel onaan genaam lawaai, vooral wanneer de men- schen in zijn domein komen. Anders is het een zeer gezellige vogel, die men veel langs de Eem, in onze polders en in de weiden van Aschgat en de Schammersteeg kan aantreffen. Einde Maart keert de grutto in ons land terug van de kusten der Middellandsche Zee of zelfs uit Noord-Afrika. Aanvanke lijk zwerven ze nog in groepjes rond en dan kunnen ze zoo aardig „grie-to. grie-to" roepen, soms zoo snel herhaald, dat deze roep overgaat in een trillend, uiterst wel luidend gejodel. En wanneer tegen het einde van April het wijfje op 4 dof olijf groene bruinge- vlekte eieren zit dan wiegelt het mannetje uit louter pret dikwijls hoog in de lucht boven de weide en kan hij op een aan doenlijke wijze „grutto" roepen. Of ze ja gen elkander over mijlen grond na. Na de wilde vlucht strijken ze vaak neer en hou den dan de vleugels nog eenige- seconden wijd uitgespreid omhoog, zoodat de blin kend witte onderdek-v eer en te zien komen. Het nest bevindt zich op den grond en bestaat uit een ondiep kuiltje in het gras' of tusschen de heide; het is gevoerd met droog gras en mos. Zoodra de jongen behoorlijk geoefend zijn in het vliegen, verlaten ze hun broed plaats en trekken ze naar de kust van het llselmeer en Noordzee, waar ze veel aan gespoelde vischjes eten Gezellig in groote troepen vertoeven ze in Juli en Augustus vaak op de banken aan de monden van onze rivieren. In dien tijd trekken ook duizenden grut to's (Limosa) door, alsmede de hier niet broedende Rosse Grutto (Lapponica)die in ons land in groote troepen overzomert, zoodat de lucht soms 's nachts vervuld is van het „kék-kék" of „kuk-kuk" geroep: VIR1D1S dat vrijheid verkregen moet worden door de eig enkracht van Indië, daar vrijheid verzekerd door de hulp van zulke dubieuze vrienden niet waard is te worden gekocht. Het nationaal-socialisme is geba seerd op de exploitatie van zwak ker volken ten behoeve van Duitsch land en Indië wcnscht niet vrij te zijn van het Britsche imperalisme om het slachtoffer te worden van de tyrannie der nationaal-socialisten." Ten aanzien van de samenwerking met Duitschland op handelsgebied schrijft het blad, dat verslagen der In dische handelscommissies melding ma ken van meedoogënlooze methoden, waarmede de nationaal-socialisten den grooten uitvoerhandel van Britsch-Indië op Duitschland hebben geruïneerd. Wel ingelichte Indische zalcenkringen weten, dat het stelsel van handel met gesloten beurzen en geblokkeerde marken, dat onder inspiratie van Schacht tot ont wikkeling is gebracht, niets anders is dan dat Duitschland van anderen neemt wat het noodig heeft en weigert ër voor in cohtanten tö botalen of in goederen, die anderen willen hebben, doch betaalt in overschotten van goe deren, waarvoor Duitschland geen em plooi heeft. Speciale gasmaskers voor paarden zijn op last van den Engelschen vete- rinairen dienst geconstrueerd Een der apparaten wordt gedemonstreerd Weerverwachting Voor het geheele land: Aan vankelijk betrokken tot zwaar bewolkt en eenige regen. Later brekende bewolking, iets koeler overdag. Matige, tijdelijk krach tige, Westelijke tot Noordweste lijke wind. Beide Pinksterdagen hebben dienst de volgende geneesheeren: De Beaufort, Bergstraat 41, Telef. 633. Meyer, U'trechtscheweg 84, Telef. 2373 S'chmelling, Fred. v. Blankenheym- straat 6, Telef. 906. Beide Pinksterdagen heeft dienst de apotheek van Kok en Zn., Langestraat 74 tel. 165. De overige nachtdiensten Cramer, Utrechtscheweg 93; tel. 902. Beide Pinksterdagen hebben dienst de vroedvrouwen: Mej. Perk, H. van Viandenstraat 2. tel. 2079. Mej. Vernhout, Soesterweg 232, Tele foon 2270. schen consul in Danzig. Ongetwij feld dachten de daders de ruiten te raken van de woning van den Poolschen vice-commissaris, die in de nabijheid woont. De Neder landsche consul heeft de aandacht der autoriteiten gevestigd op het in gebreke blijven der Danzigsche politie. Eein vertegenwoordiger van den Senaat der Vrije Stad Danzig heeft excuses aangeboden- Voorts werd gisteravond te War schau bekend, dat de ruiten van het Poolsche consulaat in Koningsber gen in Oost-Pruisen door onbeken den vernield zijn. De politie bleef passief bij het incident. De ministerraad te Warschau heeft het wetsontwerp op den staat van oor log aangenomen, 'dat moet komen in de plaats van de verordening van 1928. Het Poolsche telegraafagentschap ver klaart ten aasnzien van in de Duitsche pers verschenen berichten over ggn vechtpartij tusschen Polen en Duit- schers in Konstantinow bij Lodz, dat „het hier gaart om een relletje tusschen leden van de Duitsche minderheid in Polen, dat ontstaan was door een poli- tieken woordenstrijd. Er vielen 15 ge wonden". Een Pool uit Wolszyn in Posen, die door vier Duïtschers was aangevallen, is gisteren tengevolge van de bekomen slagen overleden. Het eerstvolgend nummer van het Amersfoorfcsch Dagblad verschijnt DINSDAGOCHTEND. Dit blad heeft een dagelijk- sche oplaag van EXEMPLAREN HET AANTAL BETALENDE ABONNé>S OP HET AMERSFOÖRTSCH DAGBLAD STAAT ONDER GEREGELDE TROLE VAN HET BUREAU VC PUBLIC1TEITSW AARDE TOURNOOIVELD 4 - DEN HAAG NA AUTOMATISEERING TELEFOON 3086 STADSNIEUWS Het orgel in de St. Joriskerk. (Derde blad, pag. 1) Prins Bernhard en de tweedaagsche militaire prestatietocht. (Derde blad. pag. 2) Bestelt tijdig Uw Auto's zonder chauffeur Dames- en Kinderconrectie -Arnh. weg 26

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1939 | | pagina 1