OCHTENDBLAD MET SPORTBLAD
99 slachtoffers van de
duikbootramp
„Wilt gij vrede, gij zult
deze hebben"
Europa heeft de keus
Omsingelingspolitiek van
1914 gelijk aan die van thans
tusschen samenwerking
en overheersching
DE EEMLANDEK.
Maandag 5 Juni 1939
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
37e Jaargang No. 319
Alle hoop op redding van de bemanning
der „Thetis" opgegeven
Door Chloorgas
omgekomen
Sir Philip Sassoon
overleden
Motorrijder
verongelukt
HITLER ZEGT:
Maar de Duitsche afweerpolitiek
is grondig veranderd
De laatste oorlogsuitvinding is
een oorlog zonder wapens
REDE VAN
Kwiatkowski
Uitgifte nieuw
ontgonnen
pachthoeven
Daladier zegt „neen" op alles wat
geweld en ruwheid is
abonnementsprijs per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0»65; per
week met gratis verrekering tegen ongelukken) f 0.15
Binnenland Iran co per post per 3 maanden 2.85, Afzonderlijke nummers f 0,05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
MET MAANDAGOCHTENDBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN vaQ4 r«*el8 f 105 mct inbe^pvan ecn bewijsnummer
m^Êtmmm elite regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiên voor de
helft van den prijs. - Kleine AdvertentiSn „KEITJES" bij vooruitbetaling 1 5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
LONDEN, 4 Juni (Reuter).
Door de werf Camel-Laird wordt
officieel medegedeeld, dat men de
hoop heeft opgegeven het leven
der nog in de duikboot Thetis aan
wezige opvarenden te redden.
Aan de mededeeling werd toe
gevoegd, dat het denkbeeld als
zou men overwegen het vaartuig
op te blazen, niet op waarheid be
rust. Wel zullen pogingen in het
werk worden gesteld de boot te
bergen. Indien de huidige goede
weersomstandigheden blijven be
staan, heeft men goede kans op
succes.
Naar de meening van de maat
schappij, zijn de mannen aan
boord omgekomen door chloorgas,
waarvan een groote hoeveelheid
aan boord was en dat door den
scheeven stand van het vaartuig
heeft kunnen ontsnappen.
Het Ministerie van Marine heeft een
verklaring gepubliceerd, wélke als
volgt luidt:
„Het Ministerie van Marine betreurt
dat de hoop, nog het leven van iemand
dér opvarenden van de „Thetis" te
redden, niet langer gerechtvaardigd
is. Het reddingswerk wordt evenwel
voortgezet."
Nader vernemen wij, dat reeds pon
tons bevestigd zijn aan de Thetis. Het
zal evenwel niet mogelijk zijn de duik
boot voor Dinsdag a.s. te lichten.
Uit Edinburg wordt gemeld, dat de
firma Brown Brothers heeft medege
deeld, dat ook een van haar employé's
aan boord van de Thetis was. Ook was
aan boord een vertegenwoordiger van
Vickers Armstrong, zoodat 103 perso
nen aan boord waren. Er zijn dus 99
menschen omgekomen.
Het reddingswerk voor de „The
tis" duurt voort. Het kan echter
nog eenigen tijd duren, alvorens
het schip aan de oppervlakte is
gebracht, aldus wordt medege
deeld in een verklaring die de
admiraliteit heeft uitgegeven. Te
vens wordt daarin gemeld, dat éen
volledig onderzoek zoo spoedig mo
gelijk zal worden ingesteld.
Telegram van den Koning
De Koning heeft een telegram ge
zonden aan den eersten Lord der Ad
miraliteit, waarin hij verzoekt zijn
sympathie te betuigen aan de venvan-
ten der omgekomenen.
Betuigingen van deel
neming
Hitier heeft den Koning van Enge
land mede namens het Duitsche volk
telegrafisch zijn deelneming> betuigd
met de ramp van de „Thetis''.
De Fransche Minister van Marine
heeft den Franschen marine-attaché te
Londen telegrafisch verzocht, uiting te
geven aan de deelneming der Fran
sche marine met de ramp van de
„Thetis'1.
Alle schepen der vloot, die naar de
plaats van den ondergang der Thetis
waren gegaan, zullen morgen naar
hun bases terugkeeren. De bergings
werkzaamheden zullen door de Ca
mel Laird verzorgd worden.
De duiker, die het eerste contact tot
stand had gebracht met den onder
zeeër, heeft de volgende verklaring af
gelegd aan de pers: „Toen ik de bo
dem bereikte, die met kiezel bedekt
was, vond ik den onderzeeer en ik be
gon op den wand te kloppen. Ik kreeg
onmiddellijk antwoord. Maar de sla
gen schenen te worden gegeven door
mannen, die spoedig uitgeput raakten.
Ik werd door de zee voortdurend van
den duikboot afgedreven en toen mijn
kameraden en ik weer naar beneden
gingen, konden wij geen enkele ver
binding tot stand brengen.''
Het Engelsche Koningspaar in Canada.
Tijdens den rijtoer door Winnipeg viel
regen, waartegen de paraplu voldoen
de beschutting bleek te bieden.
In 1912 deed hij als jongste lid
zijn entrée in het Engel
sche Parlement
Vermaarde kunstcollectie
LONDEN, 4 Juni (Reuter). Sir Phi
lip Sassoon, conservatief lid van het La
gerhuis en onderstaatssecretaris voor
openbare werken is op 50-jarigen leef
tijd overleden, na een maand ziek ge
weest te zijn.
Sassoon werd op 23-jarigen leeftijd lid
van het Parlement. Hij heeft altijd veel
belangstelling voor kunst en luchtvaart
getoond.
Sir Philip Sassoon heeft in 1912 zijn
vader opgevolgd, zoowel in den titel als
in de functie van conservatief lager
huislid voor Hythe. Zijn vader had dit
district van 1899 tot zijn dood vertegen
woordigd. Sir Philip deed in 1912 op 23-
jarigen leeftijd als jongste lid zijn in
trede in het Lagerhuis. Behalve als par
lementslid heeft Sassoon zich een groo-
ten naam verworven op het gebied van
de luchtvaart en op kunstgebied.
Hij was voorzitter van den Raad van
Bestuur van de National Gallery, dé
Tate Gallery, de Wallace Collection en
de British School te Rome. Zijn eigen
schilderijencollectie is zeer vermaard.
Er zijn werken bij van Velasquez, Gains
borough en Sargent.
Sir Philip was oncehuwd. Er is geen
opvolger voor den titel.
De Haagsche dierentuin is weer met
eenige nieuwe aanwinsten verrijkt.
Een der vier zwarte papegaaien, af
komstig uit Borneo.
Hèt verkeer van rechts geen
voorrang verleend
HOOFDDORP, 3 Juni. Vanavond
óm half tien is op het kruispunt Spaarn-
wouderwegHoofdweg-Oostz. een ern
stig ongeluk geschied.
De 35-jarige J. de Boer uit Hillegom,
die per molor mei zijn vrouw op de duo
het kruispunt naderde, zag te laat, dal
uit, de richting I-Iaarlem, aan zijn rech
terhand een personenauto, bestuurd
door den heer H, R. uit Schïjndel, aan
kwam. Een botsing was niet meer te
vermijden. Met een harden slag reed de
B. tegen de auto op. Hij kwam onder
de motor terecht en overleed vrijwel ter
stond aan een schedélhasisfractuur. Zijn
vróuw werd een eind over den weg ge
slingerd. doch kwam er met enkele
schrammen af.
Het stoffelijk overschot van den onge-
hikkigen motorrijder is naar de woning
van zijn schoonvader aan dén Aberdijk
vervoerd.
KASSEL, 4 Juni (D.N.B.)
HITLER is hedenochtend per
vliegtuig te Kassei aangeko
men, waar hij op een bijeenkomst
van oudstrijders het woord heeft
gevoerd.
Na betoogd te hebbèn, dat
Duitschland in 1914 geen enkel be
lang had bij het ontketenen van
een oorlog, zeide Hitier: Het vre
desverdrag van Versailles heeft
daarentegen laten zien, wat de
werkelijke oogmerken waren van
de toenmalige Britsche en Fran
sche omsingelingspolitici, namelijk
het rooven van de Duitsche kolo
niën, vernietiging van den Duit-
schen handel, van de Duitsche
bestaans- en levensvoorwaarden
en vernietiging van iedere Duit
sche politieke machtspositie. Het
waren derhalve destijds dezelfde
doeleinden als die welke de Brit
sche en Fransche omsingelingspo-
'itici ook thans nastreven.
Ik zie, zoo vervolgde Hitler, in de her
innering aan de vier jaren oorlog, die ik
het geluk héb gehad zelf mede té makén
slechts één reden tot vast vertrouwen
in mijn Duitsche volk en als soldaat ook
irt mijn eigen persoon.
Dezé jaren makén mij in mijn diepste
binnenste, in het bewustzijn van de ver
schrikkingen van den oorlog, even vre
delievend alsook vastbesloten, in de
overtuiging van de waarde van den
Duitschen soldaat voor de verdediging
van onze rechten.
Zoo de Britsche omsingelingspolitiek
al dezelfde gebleven is als voor dén oor
log, dan is daarentegen de Duitsche af
weerpolitiek grondig veranderd.
Ik heb er zorg voor gedragen, dat
alles, dat ook maar eenigszins met.
de staatsleiding te maken heeft,
slechts voor honderd procent een
man en soldaat kan zijn. Mocht ik
echter bemerken, dat de houding
van eenigerlei persoonlijkheid zulk
een toets niet kan doorstaan, dan
zal deze, wie het ook is onmiddellijk
van zijn post verwijderd worden.
Wij hebben de plicht, de natie tot hét
uiterste tot afweer en haar afweerkracht
Ie sterken. Ik verwacht, dat deze poli
tièk van versterking der Duitsche af
weerkracht in het bijzonder door de
oude soldaten gesteund wordt.
De betooging, waaraan door 300.000 le
den van den Nationaal-Socialistischen
bond van oud-strijders werd deelgeno
men. werd o.a. door talrijke buitenland
sche gasten bijgewoond, zooals den Ja-
panschen ambassadeur, den voorzitter
van den Italiaanschen bond van oud-
strjjdérs, vérscheidene leiders van denn
Hongaarschen Bond van oud-strijders,
den Spaanschén generaal Queipo de
Llano, alsmede oudstrijdersdelegaties
uit Bulgarije en Slowakije.
Eischen van Danzig zullen
waarschijnlijk niet
worden ingewilligd
WARSCHAU, 4 Juni (Pat)
TER gelegenheid van de eerste
zitting van den Economi-
schen Raad voor Pommeren te
Torun heeft de vice-minister-pre
sident Kwiatkowski een rede ge
houden, waarin hij o.a. zeide, dat
de levensader van de politieke en
economische onafhankelijkheid
van Polen loopt door Poolsch
Pommeren. De vrije toegang van
Polen tot de zee kan slechts ver
zekerd zijn over het Pommersch
gebied dat steeds Poolsch is ge
weest. De aangesloten en eensge
zinde natie is vastbesloten het
grootste risico te loopen en zich
de grootste opofferingen te ge
troosten, om dit opperste goed te
handhaven. Misschien zal eens de
dag komen, waarop de internatio
nale betrekkingen zullen worden
geregeld door een hooge politieke
cultuur, doch deze tijd schijnt nog
ver in de toekomst te liggen en
derhalve moeten wij met de groot
ste vastberadenheid onze rechten
verdedigen, onze rechten,, welke
wij ongeschonden aan het nage
slacht moeten overgeven.
Sprekende over de economische moei
lijkheden, welke uit den huidigen toe
stand voortvloeien noemde Kwiatkows
ki den douanen-oorlog tusschen Polen
en Duitschland als voorbeeld. Deze is
gunstig voor de Poolsche economie en
heeft geleid tot de ontwikkeling van
Gdynia en het scheppen van nieuwe
takken van industrie. „De laatste oor
logsuitvindingen", aldus de vice-presi
dent van den Poolschen Ministerraad,
„is een oorlog zonder wapens. In dezen
oorlog moet het woord van staatslieden
het welzijn van millioenen menschen
vernietigen. In dezen oorlog overwint
hij, die waakzaam blijvend naar buiten,
in het binnenland zijn dagelijksch
werk normaal blijft verrichten.
Het land, dat tot de zaaiers van
onrust zal zeggen: „wilt gij vrede,
gij zult deze hebben, wat ook uw
ideologie is, hoewel gij déze voort
durend vérloochent; wij zullen de
belangen van anderen niet te na
komen, noch de bestaande ordé ver
nielen; indien eij evenwel oorlog
wilt, zult gij dien hebben", dat land
zal overwinnen, (applaus).
Zij, die een oorlog ontketenen, kennen
wel het oogenblik van begin, doch zij
weten niet den dag en de plaats, waar
'hij zal eindigen (luide toejuichingen).
Er bestaat geen land ter wereld, dat.
niet zal erkennen, rlat zekere landen
recht hebben op hun „Lebensraum"
doch anderen, die niet minder werk
zaam zijn, mogen niet tot prooi dienen
van deze eersten. Misschien heeft Po
len meer dan eenig ander land behoefte
aan „Lebensraum", doch het streeft
hiernaar niet door anderen te herooven.
doch door Polen vooruit te brengen. Elk
schip, waarmede de Poolsche koopvaar
dij wordt verrijkt, vergroot den Pool
schen „Lebensraum". Tenslotte wees
Kwiatkowski op de belangrijke rol van
Pommeren. Niets kan Polen van de
Oostzee verwijderen.
I-lavas meldt uit Berlijn, dat de voor
zitter van den Danziger Senaat Greiser
twee nota's aan dén Poolschen Com
missaris-generaal heeft doen toekomen.
In dé eerste wordt gezegd, dat
het den Senaat niet mogelijk is nog
langer betrekkingen te onderhou
den met de Poolsche ambtenaren
die betrokken zijn bij het incident
van Kalthof. In de tweede nota be
klaagt de Senaat zich over de toe
neming van het aantal Poolsche
douane-beambten op grondgebied
van Danzig. De Senaat deelt mede
voortaan te zullen eischen, dat de
Poolsche douanebeambten, die op
het gebied der Vrije Stad dienst
doen, den eed jegens Danzig af
leggen. Tot dusver heeft Polen dit
geweigerd.
De „Danziger Vorposten" verneemt
voorts, dat de Sènaat aangezien het
Poolsche antwoord inzake het incident
van Kalthof onvoldoende geacht wordt,
besloten heeft geen betrekkingen meer
te onderhouden met de ambtenaren van
het Poolsche Commissariaat-Generaal,
die bij deze kwestie betrokken zijn en
die de Poolsche Regeering niet uit
Danzig heeft willen terugtrekken.
Polen acht de nota's
niet ernstig
Polen zal de eischen van Danzig, ver
vat in de beide nota's welke Zaterdag
zijn overhandigd niet inwilligen, wordt
in Poolsche politieke kringen medege
deeld. Men acht deze nota's weinig ern-
stiga. Alleen de Poolsche regeering kan
erover oordeeien of zij haar functiona
rissen terug wil roepen en het verzoek
om het aantal Poolsche douane-inspec
teurs te beperken wordt onbegrijpelijk
en ongerechtvaardigd genoemd. Indien
het aantal Poolsche inspecteurs is uitge
breid, dan is dat omdat de Danziger
douane-beambten de instructies, welke
zij van de centrale Poolsche leiding heb
ben ontvangen, niet hebben uitgevoerd,
terwijl de douane van de Vrije stad deel
uitmaakt van de Poolsche douane.
Tot nu toe heeft de Poolsche regeering
zich beperkt tot het aannemen van de
nota's en heeft zij hierop niet geant
woord.
De Poolsche film-producenten hebben
besloten de Pooïsch-Duitsche overeen
komst tot het utiwisselen van films tus
schen beide landen op te zeggen, aange
zien Duitschland zijn verplichtingen
's-GRAVENHAGE, 3 Juni. D«
régeeringsprsdienst meldt:
Evenals in vorige jaren zal bin
nenkort van staatswege een aantal
nieuw te bouwen boerderijen in
pacht worden uitgegeven op de on
der het beheer van den rentmeester
der staatsdomeinen te Zwolle ressor-
teerende gronden in de 4 noordelij
ke provinciën.
In dezen zomer zullen worden ver
pacht 24 boerderijen met een gezamen
lijke oppervlakte van ca. 440 h.a. en wel
5 in de provincie Friesland, n.l 2 nabij
Rohel, 1 in het complex „Het Jongens
huis" nabij Appelsga, 1 nabij Hoorn-
sterzwaag en 1 nabij Kooten, 12 in de
provincie Groningen, waarvan 2 in de
gemeente Grootegast, S nabij Tolbert en
2 in de gemeente Bellingwolde, terwijl 7
stuks zullen zijn gelegen in het land
van Vollenhove nabij Giethoorn (pro
vincie Overijssel).
De bij de boerderijen behoorende gron
den zijn van overheidswege in werk
verschaffing ontgonnen, waarna ze ge
durende korteren of langeren tijd zijn
geëxploiteerd, zoodat de cultuurtoestand
thans zóódanig is. dat ze in pacht kun
nen worden uitgegeven.
De aanbesteding van den bouw der
boerderijen zal zoo spoedig mogelijk ge
schieden, teneinde de gebouwen op 1
Mei 1940 in gebruik te kunnen nemen.
Na ontvangst van de (in het prospec
tus aanwezige) aanmeldingsformulieren
zal een aanvang worden gemaakt met
de selectie der pachters, waarbij even
als in vorige jaren zal worden gelet op
vakbekwaamheid, ontwikkeling, finan-
cieele draagkracht, enz.
niet is nagekomen. Gedurende de afge-
loopen maand werden 51 Duitsche films
vertoond in Poolsche bioscopen, terwijl
in Duitschland slechts zeven Poolsche
films werden gedraaid.
De Poolsche autoriteiten hebben een
Duitsch priester, Krolik, uit Silezië, la
ten arresteeren, omdat hij twee Polen!
geslagen had, die na de H. iMs het Pool
sche kerkelijke lied aanhieven: „God
beschermt Polen sedert eeuwen."
PARIJS, 4 Juni (Havas)
IN een rede voor het uitvoerend
comité van de Radicaal-Socia
listische partij heeft Daladier de
houding van Frankrijk ten aanzien
van de groote internationale
vraagstukken uiteengezet.
Na verklaard te hebben, dat al
les doet hopen op een spoedig en
gunstig besluit van de thans aan
den gang zijnde internationale on
derhandelingen, zeide de premier:
„Ik zeg en herzeg, dat Europa de
keus heeft tusschen samenwer
king en overheersching." De Fran
sche regeering heeft alles gedaan
en doet nog alles om Europa in
staat te stellen, gelukkig te leven
in vrije samenwerking. Doch tege
lijkertijd wil ik de wereld de ver
zekering geven, dat Frankrijk in
het eerste gelid staat van de mo
gendheden, die zullen verhinde
ren. dat Europa geleid wordt naar
rampen als gevolg van machtson
dernemingen.
Wij zijn voor samenwérkinsr, hetgeen
het tegenovergestelde van omsingeling
is. Doch telkens wannéér wij een schre
de gedaan hebben op den weg der sa
menwerking, heeft men ons met éen ge
welddadige actie geantwoord.
Telkens wanneer wij een aanbod tot
samenwerking hebben gedaan werd dit
van de hand gewezen. Zij, dié ons aan
bod van de hand wezen, wilden ons te
gelijkertijd het recht ontzeggen, met an
déren samen te wérken. Deze samen
werking. welke zij geweigerd hebben, ia
het, die zij omsingeling noemen. Welk
duidélijker bewijs zouden zij nog kun
nen gevén vart hun st.revén naar heg*
monie?
Zoo men dus de neiging heeft, het
evenwicht en den vrede in Europa té be
dreigen, hebben wij alle reden, ons vast-
béraden tegen zulke avonturen te verzet
ten. Wij zeggen „neen" op agressie, op
autarchische tyrannie, op ideologisch fa
natisme, op eischen van zoogenaamde
levensruimte en wij zeggen „neen" dp
alles wat geweld en ruwheid is. Wij zeg
gen „ja" op elk streven naar goede ver
standhouding en loyale samenwerking,
op alles wat zou kunnen leiden tot een
hervatting: van het economisch verkeer
over de geheele wereld en tot een bil
lijker verdeeling van de grondstoffen.
Nopens de binnenlandsehe politiek
wees Daladier op de veranderingen, die
zich onder de tegenwoordige regeering
in Frankrijk hebben voltrokken, o.a,. de
toeneming der productie, de verbetering
van de positie der valuta en de vergroo
ting van de eenheid des lands. Hij ver
klaarde, dat de regeering een „politiek
van nationaal belang" voert, welke niet
hij klassen steun zoekt, doch bij alle le
vende krachten der natie.
Naar aanleiding van de kritiek
op de maatregelen, die de regeering
genomen heeft om het hoofd te bie
den aan het van huiten komende ge
vaar, zeide Daladier: bestaat het bui-
tenlandsch gevaar soms in de ver
beelding? Zijn drie millioen buiten-
landsche soldaten, die aan de over
zijde onzer grenzen gemobiliseerd
zijn, plotseling geesten geworden?
Niemand zou redelijkerwijs kunnen
vólhouden, dat het gevaar niet be
staat
Daladier verklaarde tenslotte, dat de
regéèring een politiek tot vergrooting
van het geboortecijfer zal voeren en kon
digde de spoedige afkondiging aan van
een wet tot verdediging van het Fran,
sche gezin.
Het executief comité heeft een motie
met algemeene stemmen aangenomen
tot cmedkeuring van de politiek dér Ro-
gèering.
