DAGBLAD
JAPAN BEZET SWATAU
BIJ VLAMMENSCHIJNSEL
Britten erkennen blokkade
der haven niet
Incident in Hongaarsche
Kamer
Uitgebreide controle op
ondernemingen
DE EEMLANDER
Vrijdag 23 Juni 1939
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
TOKIO ONTKENT,
dat Engelschen
te Tientsin
worden gesard
De Zwitsers zijn
bereid
37e Jaargang No. 338
Honderd maal
Indië-Australië
door de lucht
Japan doet vriendelijk
jegens Fransche
concessie
DUITSCHLAND EN
de havens van
BERICHT
Licht op:
9 uur 54 min.
HBONNtMtNIÜfRIJS oer 3 maanden voor Amersfoort 1.95: per maand 0.65; per
- week met gratis verzekering tegen ongelukken) i 0.15
Binnenland tranco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON TNTERC. 513
MET MAANDAGOCHTENDBLAD
Pm IC nPR jnVFRTFNTIEN l—1 "«els f 105 met inbesrip van een bewijsnummer,
fHIJb ULK ftUUKItmitH f 0 25 LieHsdiah€id!.adver„n.iên voor de
helft van den prijs. - Kleine Advertentifn „KEITJES" bij vooruitbetaling 1 5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen I 1.—. Bewijsnummer extra I 0.05
HET „ULTIMATUM" WAS GEEN ULTIMATUM,
MAAR EEN VRIENDSCHAPPELIJKE RAAD!
SJANGHAI, 23 Juni. (Reuter). De Japanners hebben de
bezetting van Swatau voltooid bij het schijnsel van de enorme bran
den, die door de Chineezen waren aangestoken. Het vuur heeft reeds
vele groote magazijnen vernield en woedt nog steeds voort. De Chi
neezen hebben ook de waterwerken vernield. De buitenlandsche
eigendommen zijn tot dusver onaangetast gebleven.
De Britsche marine-autoriteiten hebben den Engelschen reede-
rijen geadviseerd, de vaart op Swatau te hervatten, niettegenstaande
het Japansche verzoek, dat geen buitenlandsche schepen de haven
zouden binnenkomen. De blokkade wordt door de Britsche autoritei
ten niet erkend. De Engelsche torpedobootjagers „Scout" en
„Thanet" blijven in de haven om te voorkomen, dat de Britsche
scheepvaart gehinderd worat. Verder liggen de Amerikaansche
jagers „Pillsbury" en „Pope" in de haven, terwijl de kanonneerboot
„Asheville" naar Koelangsoe vertrokken is, doch gereed blijft om
naar Swatau terug te keeren, indien dat noodig mocht blijken. Te
Hongkong zijn 70 Engelsche vrouwen en kinderen uit Swatau aange
komen. Zij hebben tijdelijk onderdak gekregen. Naar verluidt is het
in de stad Swatau rustig.
De woordvoerder van het ministerie van Buitenlandsche Zaken
te Tokio, heeft heden uitdrukkelijk verklaard, dat de mededeeling
van het ministerie aan de mogendheden en de bekendmakingen van
de militaire autoriteiten te Swatau geen ultimatum, maar een vriend-
schappelijken raad beteekenden- De woordvoerder zeide verder, dat
Londen zich tot dusverre niet opnieuw tot Tokio gewend heeft.
T-T ET Japansche Agentschap Do-
-*■ mei publiceert een telegram uit
Tientsin, waarin gezegd wordt, dat
de Japansche autoriteiten te Tientsin
de persberichten, volgens welke
Britsche staatsburgers bij de con
trole en fouilleering, waaraan zij
zich te Tientsin moeten onderwer
pen, door de Japansche autoriteiten
op barbaarsche wijze worden behan
deld, als kwaadwillige pro
paganda betitelen.
Britsche voorzorgsmaat
regelen uitgebreid
Met het oog op de berichten, volgens
welke in den namiddag een anti-Brit-
sche massahetooging zou worden gehou
den in het onder Japansche controle
staande gebied te Tientsin, zijn de voor
zorgsmaatregelen in de Britsche conces
sie uitgebreid.
Men vreest, dat pogingen zouden
kunnen worden gedaan de menigte
aan te zetten tot een marsch naar
de concessie. Op de markt staan spe
ciale wachtposten ter bescherming
van de Chineesche kooplieden, die
de politie hebben medegedeeld, dat
Japansche en Koreaansche agita
toren hebben gedreigd met maatre
gelen tegen hen en hun bloedver
wanten voor het geval zij levens
middelen aan vreemdelingen zouden
blijven leveren.
De toestand te Koe Lang Soe
De Japansche consul-generaal te
Amov heeft de gemeenschappelijke nota
van de consuls van de Vereenigde Sta
ten en Engeland, waarin werd gewezen
op het tekort aan levensmiddelen in de
internationale nederzetting te Koe Lang
Soe tengevolge van het verbod van het.
verkeer van Chineesche jonken tusschen
de nederzetting en het vasteland, ver
worpen.
De Japansche consul-generaal ver
klaart in zijn antwoord, dat dit verkeer
is verboden om te voorkomen, dat anti-
Japansche elementen de nederzetting
binnendringen. Aangezien Amoy zelf
niet rijkelijk voorzien is. betreurt de
consul-generaal geen maatregelen te
kunnen nemen om den toestand in de
nederzetting te verbeteren. Men over
weegt thans levensmiddelen aan te voe
ren uit Sjanghai en Hongkong met bui
tenlandsche schepen.
HONGAARSCH GENERAAL BIJ
KONING BORIS
SOFIA, 23 Juni. (D.N.B.) Koning
Boris heeft den Hongaarschen generaal
Keresztes Fischer ontvangen, die hem
uit naam van den Rijksbestuurder het
Hongaarsche grootkruis met kroon en
keten overhandigde,
Etter deelt mee dat Zwitserland
de laatste jaren bijna een
milliard heeft uitgegeven
voor defensie
BERN, 23 Juni (Havas). De zitting
van het parlement is beëindigd, nadat
eenige wetsontwerpen waren goedge
keurd, onder meer dat tot scheiding van
het Volkenbondspact van de Vredesver
dragen.
De parlementsleden begaven zich ver
volgens naar Luzern, waar de officieele
Schuttcrsdag werd gehouden. De Bonds
president, Etter, hield hier een toespraak,
waarin hij onder meer zeide: „In de ure
des gevaars zouden de Zwitsers van een
vlijtig en werkzaam volk worden tot een
gewapend volk, dat sterk en vastberaden
is. Het is ieder oogenblik tot een derge
lijke verandering gereed en de Bonds
raad zal geen moment aarzelen Zwitser
land onder de wapenen te roepen, in
dien het uur van gevaar zou zijn geko
men".
Etter zeide verder, dat Zwitserland ge
durende de laatste jaren enorme som
men, bijna éen milliard frank, heeft uit
gegeven voor de versterking van zijn de
fensie.
Namens het diplomatieke korps sprak
de Fransche Ambassadeur, Alpband, die
zeide, dat de grootheid van een volk niet
wordt afgemeten naar de uitgestrektheid
van zijn land of zijn zielental, maar be
paald wordt door zijn tradities, zijn deug
den, zijn eer en zijn moed.
NOODWEER IN MIDDEN
EUROPA
PRAAG, 23 Juni. (Havas.) Tenge
volge van de overstroomingen in Mora-
vië zijn negen kinderen verdronken.
Tot dusver zijn 21 slachtoffers gesigna
leerd.
Boven de gemeente Lutschki bij
Kremnitz (Slowakije) is een zware
wolkbreuk losgebarsten. Het door
het dal stroomende water steeg tot
een hoogte van zes tot zeven meter
en sleurde vijf van de zeven brug
gen, waarvan er drie van beton wa
ren, mee. Talrijke woonhuizen en
bedrijfsgebouwen stortten in.
Feestelijke terugkeer van
K.N.I.L.M.-vliegtuig
op Tjililitan
BATAVIA, 22 Juni (Aneta). Met
den terugkeer van de PK—AFO, het
vliegtuig van de K.N.I.L.M.. op het
vliegveld Tjililitan te Batavia, is de
100-ste vlucht van de K.N.I.L.M. naar
Australië vice versa, volbracht.
Gezagvoerder Van Messel had reeds
in Australië gelukwenschen in ont
vangst te nemen. Op zijn terugreis
is hij verder te Soerabaja en op
Tjililitan gelukgewenscht en met
een krans gehuldigd. De heer Van
Messel, die van deze 100 vluchten er
26 op zijn credit heeft staan, vol
bracht het vorig jaar ook de offi
cieele openingsvlucht.
MINISTER COLIJN'S 70ste VERJAARD.AG. Oud-minister mr. Verschuur,
mr. A. baron van Wijnbergen en oud-minister mr. dr. D. A P. N. Kooien arri-
xeeren aan de woning van den premier om hun gelukwenschen aan te bieden
Klein beschuldigt de organisatie der Duitschers
gelden uit het buitenland te accepteeren
BOEDAPEST, 23 Juni (Havas). De
agrarische, Duitsch sprekende afgevaar
digde Klein heeft in de Hongaarsche
kamer een incident verwekt door de or
ganisatie der Duitschers in Hongarije
er van te beschuldigen voorzien te wor
den van fondsen uit het buitenland.
Zich richtende tot dr. Muhl, afge
vaardigde der Regeeringspartij en
een der vertegenwoordigers van de
Duitsche minderheid, verklaarde
Klein: „De fondsen komen uit Ber
lijn, Stuttgart en een centrum van
Boedapest. Wanneer de Regeering
er goedkeuring aan hecht, dat geld
aldus kan binnenkomen voor cul-
turecle doeleinden, vraag ik waar
om die heeren der organisatie der
Duitschers niet aan controle onder
worpen worden, terwijl zij die be
dragen gebruiken voor propaganda
doeleinden."
Muhl antwoordde, dat hij in staat was
te bewijzen, dat wanneer hij ooit een
cent uit het buitenland getoucheerd
had, hij daartegenover een mandaat als
afgevaardigde had aanvaard om de
kwestie der „smartelijke won
den der Duitsche minder-
h e i d" in Hongarije op parlementair
plan te brengen.
Op deze verklaring ontstond beweging
en werd de vergadering uiterst rumoe
rig. Afgevaardigde Klein constateerde
ten slotte, dat „de belangrijkste kwesties
die vandaar gesteld zijn, geen voldoende
verklaring hebben gekregen".
Dc Kamer heeft een begin gemaakt
met een behandeling van de begrooting.
Uit de uiteenzetting van den Minister
van Financiën blijkt, dat de Regeering
voornemens is liet programma tot orga
nisatie van de landsverdediging te ver
snellen. Het plan tot reorganisatie had
oorspronkelijk een looptijd van vijf jaar,
deze is thans beperkt tot drie jaar. Ge
durende het eerste jaar zullen de uit
gaven 348 millioen pengö bedragen.
FRANCO CONTRA DE
DEMOCRATIEËN
Zij spreken over broederschap,
en willen Europa in bloed
verdrinken
LA CORUNA, 23 Juni. (Havas).
Franco heeft heden alhier een
redevoering uitgesproken, waarin
hij o.m. zeide:
„De Rooden verklaarden tegen
den oorlog te zijn en het zijn de
democratische en pacifistische na
ties, die achter den rug van haar
volken om en tegen hun wil Euro
pa in bloed willen verdrinken. Zij
spraken u van broederschap en
gij ziet de concentratiekampen,
waar de Spanjaarden naar toe
gebracht worden. Zoo zijn de de
mocratieën! Zoo zijn de democra
tieën, die haar deuren sluiten voor
vluchtelingen en zoo is het gebrek
aan Christelijke naastenliefde van
hen, die gij gisteren nog broeder
noemdet".
DE BESPREKINGEN TE
SINGAPORE
SINGAPORE, 23 Juni (Reuier).
Over de meeste belangrijke punten, be
sproken door de Fransche en Engelsche
officieren, is men reeds tot een besluit
gekomen, naar uit betrouwbare bron
verluidt. Do voorbereidende arbeid is
verzorgd door de staven en een snelle
voortgang der besprekingen wordt mo
gelijk gemaakt woor de volledige over
eenstemming tusschen de gedelegeerden.
De Duitsche protector past in vollen omvang de
Tsjechische wet toe, eertijds door de
Henleinisten en Duitschland fel
bestreden
Oiirln cfonrlhonlflDii voor maarschalk Foch te Caslav, wor-
L/UQG SldHQDcclQt/Il den afgebroken, worden de monumen-
nrppu nno-prirlit ten' welke in 1918 werden vemield'
vul weer opgericht. Te Iglau is het monu
ment, voorstellende de Duitsche adelaar
op een rots, met het opschrift „Wij zijn
gevallen voor ons Vaderland", weer op
gericht, evenals de standbeelden voor
de Oostenrijksche keizers te Brno.
PRAAG, 23 Juni. (Havas).
Bij decreet is de Rijksprotector in
het vervolg bekleed met de vol
machten, die vastgelegd zijn in de
wet van 1936 op de verdediging
van de Tsjecho-Slowaaksche re
publiek. Deze wet bepaalt, dat
personen, „wier trouw twijfelach
tig is", noch eigenaar, noch direc
teur, noch employé kunnen zijn
van ondernemingen die be
schouwd worden als belangrijk
voor de landsverdediging.
De bepalingen, die omschrijven wat
verstaan moet worden onder onderne
mingen, die belangrijk zijn voor de
landsverdediging, zijn zoo ruim, dat zij
in staat stellen om het meerendeel der
industrieele en handelsondernemingen
des lands er onder te vatten. Ook be
paalt de wet, dat elke onderneming,
welke beschouwd wordt als belangrijk
voor de landsverdediging, regelmatig
statistieken moet indienen betreffende
haar productie, haar grondstoffen, voor
raden etc.
Daarmede wordt dus een controle
ingesteld op deze ondernemingen
door de autoriteiten, die belast zijn
met de toepassing van de wet., welke
bovendien verplicht stelt om alle
uitvindingen betreffende de lands
verdediging ter beschikking te stel
len van de autoriteiten. Uitvinders
zijn gehouden een volstrekt geheim
te bewaren. Zij kunnen niet over
hun uitvinding beschikken noch
haar verkoopen. Indertijd hadden
de Henleinisten en Duitschland zich
tegen deze wet verzet met zoo'n
kracht, dat de toepassing er van
door dc Tsjechen zeer beperkt was.
Op 1 Juli begint het Duitsche arbeids
front in het protectoraat zijn opbouw
werk.
Donderdagavond is in de Lucerna-
zaal, de grootste vergaderlocaliteit van
Praag, de eerste massahetooging van
het Duitsche arbeidsfront in Praag ge
houden.
Het bestuur van de partij der Na
tionale Solidariteit heeft opdracht
gegeven, dat de plaatselijke partij-
functionarisen alles moeten doen
om een einde te maken aan het
verspreiden van de anti-Duitsche
pamfletten en de anti-Duitsche
fluistercampagne.
De ambtenaren zullen ter verantwoor
ding worden geroepen, indien dc ma
chines tot het vermenigvuldigen van
geschriften, welke aan de partij bchoo-
ren voor genoemde pamfletten zullen
worden gebruikt.
Terwijl de monumenten, welke dc
Tsjechen na 1918 hebben opgericht ter
herdenking van den strijd om hun on
afhankelijkheid en hun vriendschap
met Frankrijk, zooals het standbeeld
De eerste Chinees door de
prikkeldraadversperring
gedood
TOKIO, 23 Juni (Domei). Volgens
een bericht uit Tientsin hebben de Ja
pansche autoriteiten daar, om de vriend
schappelijke houding der Fransche auto
riteiten te beantwoorden, opdracht gege
ven, dat zoo veel mogelijk faciliteiten
moeten worden verleend voor de voed
selvoorziening der Fransche concessie.
Een bepaalde hoeveelheid levensmidde
len zal per vrachtauto zonder eenige be-
Iemmereing naar de concessie worden
gebracht, op voorwaarde, dat de lading
niet naar de Britsche concessie wordt
overgebracht
Rotterdam en Antwerpen
LONDEN, 23 Juni (Havas). De
„Daily Express" meldt, dat Duitschland
er de regeeringen van België en Neder
land van in kennis gesteld zou hebben,
dat zij het op prijs zou stellen officieel
geraadpleegd to worden, indien beide
landen het eens zouden worden over
een verhooging der havenrechten te Rot
terdam en Antwerpen. „De Duitschers
aldus meldt het blad verklaren
niet te kunnen berusten in een derge
lijke verhooging. tenzij België en Neder
land zich zouden verplichten hun in
voercontingenten voor Engelsche en
Amerikaansche goederen te verlagen en
het vrijkomende gedeelte aan te vullen
met Duitsche goederen".
Duitschers „beleedigen",
Polen „tarten"
WARSCHAU, 23 Juni (Havas). Te
Lodz zijn twee leden der Duitsche min
derheid veroordeeld tot zes maanden ge
vangenisstraf, omdat zij in het open
baar zich bclecdigcnd uitgelaten hadden
over het Poolsche leger en de Poolschc
natie.
Vernomen wordt, dat de rechtbank to
Danzig verscheidene Polen veroordeeld
heeft tot straffen van 5 tot 12 maanden
gevangenis wegens politieke overtredin
gen. Dc Danzigsche pers maakt van deze
veroordeeling gebruik om dc „uittarten-
de" houding van de Poolsche minder
heid te Danzig te gispen. Voorts wordt
vernomen, dat de Danzigsche autoritei
ten een beambte van de Poolsche poste
rijen te Danzig, Jabina Jabinska hebben
gearresteerd. De reden is niet bekend.
EEN „VODJE PAPIER"
De Duitsche pers over het Britsch-
Russische verdrag en de
moeilijkheden in het
Verre Oosten
BERLIJN, 23 Juni. (Havas.) De
Duitsche pers blijft in de moeilijkheden,
op het oogenblik door Engeland onder
vonden, aanleiding vinden om te her
halen, dat de democratieën onmachtig
zijn.
Zoo verklaart de „Frankfurter Zei-
tung". dat de wereld niet meer aan
de Engelsche hegemonie gelooft.
Het „Reinfront" schrijft: „Engeland
kan Japan niet tot staan brengen, de
bezetting van Swatau is daarvan een
nieuw bewijs."
De „National Zeitung" te Essen ver
klaart, dat het BritschRussische ver
drag, als het tot, stand komt, slechts een
„vodje papier" zal zijn. Het blad spreekt
van. een Japansche omsingeling van de
Britsche economische activiteit.
ZIJ, die zich met ingang:
van 1 Juli a.s. op
geven als kwartaalabonné,
ontvangen de tot dien da
tum verschijnende num
mers gratis.
Weerverwachting
Verwachting geldig van he
denavond tot morgenavond
ongeveer 19 uur.
Half tot zwraar bewolkt of
betrokken, regen met kans op
onweer, koeler, zwakke tot
matige wind, aanvankelijk
veranderlijk, later uit N. rich
tingen.
Buitenlandsch weeroverzichl
(Buitcnlandsch weersoverzicht, medege
deeld door het K.N.M.I. te de Bilt).
Over de geheclo Noordelijke Atlan
tische Oceaan ligt een machtig gebied
van hoogen luchtdruk, dat aan zijn
Noordzijde wordt aangetast door een ac
tieve depressie, die zich gisteren over
de Poolzee ontwikkelde en zich Zuid
oostwaarts verplaatste. Vanmorgen gaf
zij aanleiding tot zware luchtdrukda
lingen aan de Noorsche kust, de wind
nam daar tot krachtig toe, terwijl tal
van stations regen meldden.
De koele luchtmassa's, die gisteren
tot Zuid-Zweden waren doorgedrongen,
hebben nu Zuid-Duitschland bereikt. In
Hamburg ging het verdrijven van de
warme lucht met 12 m.m. neerslag ge
paard.
In ons land werd het wat koeler. De
vochtigheid van dc lucht blijft groot,
waardoor op vele plaatsen ochtendnevel
voorkwam. Aan de Noordzee worden
dichte mistbanken gemeld.
Over België en over de Golf van Bis-
cave liggen vlakke lage drukgebieden.
Deze veroorzaken daar veel neerslag en
onweer, en ook in Zuid-Engcland viel
nogal wat regen. Overigens is het weer
op de Britsche eilanden nog mooi.