('stadsnieuws')
Zonne-Plissé
JOH. BOTTINGA
MCOR
Nivelleering van den
Belastingdruk
GR00TE VOORRAAD
Zes ton vloeien
naar elders
Mutaties bij Centraal Bureau
voor de Statistiek
De werking der belasting fondsen
T
CONCERT IN HET
BOSCHTHEATER
Dr. Ph. J. Idenburg tot
directeur benoemd
VER KOOPINQEN
Amersfoort
BAARN
Souvereine orde van
Malta
Üqwdtz
Met redelijke menschen
redelijk praten
Achterdochten argwaan houden Europa
als in een ban gevangen
2e BLAD PAG. 1
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
MAANDAG 26 JUNI 1939
(Van een hijzonderen medewerker)
7j E jongste aflevering van de Sta-
tistiek der Gemeente-financiën
bevat o.m. een aantal gegevens over
het gemeentefonds en het werkloos
heids-subsidiefonds. die het mogelijk
maken zich een oordeel te vormen
over de mate waarin Amersfoort en
nog enkele gemeenten uit onze omge
ving door middel van genoemde be
lastingfondsen bijdragen aan de huis
houding van andere steden en dorpen.
Wij laten hieronder eerst een opgave
volgen van de bedragen, die over het
laatst bewerkte dienstjaar der fondsen
in Amersfoort en de omliggende plaat
sen per inwoner in het gemeentefonds
werden gestort, terwijl wij daarnaast
de bedragen vermelden, die. eveneens
per inwoner, uit dit fonds aan deze ge
meenten werden uitgekeerd. Teneinde
tevens een onderlinge vergelijking ten
opzichte van de belasting-capaciteit der
betrokken gemeenten mogelijk te ma
ken. rangschikken wij hen in opklim
mende volgorde der stortingen.
Gemeentefonds
Storting Uitkeering
Bunschoten
I
2 05
7,05
Stoutenburg
2,06
6,07
Hoogland
3,17
5,65
Eemnes
3,27
9,—
Soest
9,11
7,10
AMERSFOORT
9.68
10,40
Leusden
9,70
5,37
Baarn
22,30
11,40
De belasting-capaciteit van de bevol
king in Amersfoort, Soest en Leusden
blijkt relatief vrijwel gelijk te zijn;
Baara steekt ver boven dit drietal uit,
de overige vier gemeenten vormen sa
men een aparte groep, die veel lager
ligt.
Zijn de stortingen in het gemeente
fonds voornamelijk op het inkomen der
ingezetenen gebaseerd, met het werk
loosheids-subsidiefonds staat het even
anders. Hierin wordt n.l. een deel van
de hoofdsom der grond- en personeele
belastingen gestort, en voorts een aan
tal opcenten op de vermogens-, gemeen
tefonds- en rijksinkomstenbelastingen.
Hieronder laten wij volgen, wat middels
al deze verschillende heffingen in de
genoemde gemeenten per inwoner aan
het werkloosheids-subsidiefonds werd
bijgedragen en wat uit deze belasting
stortingen aan deze gemeenten per in
woner werd uitgekeerd. Rangschikken
wij ook nu de plaatsen weer in opklim
mende volgorde, dan blijkt deze hier en
daar ecnigermate af te wijken van die,
welke bij het gemeentefonds gold, maar
van beslissende beteekenis is deze af
wijking geenszins.
Werkloosheids-subsidiefonds
Storting Uitkeering
Stoutenburg
2,67
0,07
Bunschoten
2,82
1,35
Hoogland
3,48
0,10
Eémnes
4,78
0,30
AMERSFOORT
7,—
3,11
Leusden
7,35
0,14
Soest
7,75
1,87
Baarn
14,56
0,18
Voor de gemeenten in onze streek zijn
de uitkeeringen uit het werkloosheids-
subsidiefonds blijkens bovenstaande be
cijferingen heel wat geringer geweest
dan die uit het gemeentefonds; in die
mate zelfs, dat over de geheele linie de
uitkeeringén min of meer belangrijk
achterbleven bij de bedragen, die aan
de diverse belastingen door de ingezete
nen gestort waren. Ook blijkt uit deze
cijfers, hoe minimaal de uitkeeringen
uit dit fonds soms zijn; in vier van de
genoemde gemeenten bedragen zij
slechts enkele centen per inwoner.
In het volgende staatje recapituleeren
wij het voordeel, resp. het nadeel, dat
voor elke gemeente per inwoner uit de
werking van beide fondsen voortvloei
de.
AMERSFOORT 0.72 3,89 3,17
Baarn 10,90 14.38 25,28
Bunschoten 5.— 1,47 3,53
Eemnes 5,73 4,48 1,25
Hoogland 2,48 3,38 0,90
Leusden 4.33 7,21 11,54
Soest 2,01 5,88 7,89
Stoutenberg 4,01 2,60 7,41
Voordeel van de nivelleerende
werking der beide belastingfondsen
hebben, wat onze streek betreft, dus
alleen Bunschoten, Eemnes en Stou-
tenburg; de overige gemeenten zou
den er beter aan toe zijn indien de
belasting-stortingen van huil tega»
In vijf gemeenten van onze streek, t.w.
Amersfoort, Baarn, Hoogland. Leusden
en Soest werd in totaal 644.000,méér
door de inwoners in de belastingfondsen
gestort, dan aan deze gemeenten werd
uitgekeerd. Slechts het geringe bedrag
van 24.000,— kwam ten goede aan drie
andere gemeenten uit onze omgeving,
n.l. Bunschoten, Eemnes en Stoutenburg.
Als eindresultaat blijkt uit deze
becijferingen dus, dat zeshonderd
en twintig duizend gulden in één
enkel jaar via de belastingfondsen
uit onze streek naar andere Ne-
derlandsche gemeenten werd over
geheveld!
(Nadruk verboden).
zetenen rechtstreeks aan hen zelf
ten goede kwamen.
Naast de genoemde uitkeeringen krij
gen alle gemeenten ook nog een uitkee
ring uit de bijdrage, die het rijk uit de
algemeene landsmiddelen in het. werk
loosheids-subsidiefonds stort. Deze stor
ting beoogt een juistere verdecling van
de werkloosheidslasten tusschen rijk en
gemeenten en staat dus buiten de ni
velleering van den gemeentelijken be
lastingdruk, die door gemeentefonds en
werkloosheids-subsidiefonds beoogd
wordt. Deze uitkeering uit dc rijksbij
drage 1 iel en wij daarom in bovenstaan
de becijferingen buiten beschouwing.
Volledigheidshalve vermelden wij haar
nog afzonderlijk. Zij bedroeg per inwo
ner in Amersfoort 2,40, Baarn 0,14,
Bunschoten 1,05, Eemnes 0,23, Hoog
land 0,09, Leusden 0,12, Soest 1,43
en Stoutenburg f 0 06.
Gaan wij nu tenslotte nog na, op hoe
veel het voordeel, ijesp. het nadeel per
inwoner, dat hierboven wordt vermeld,
voor de geheele bevolking der besproken
gemeenten neerkomt, dan blijkt dit in
ronde cijfers te bedragen:
Voordeel: Nadeel:
AMERSFOORT 146.700,—
Baarn 330.700,
Bunschoten 19.300.
Eemnes 2.400,
Hoogland
Leusden
Soest
Stoutenburg
3.800,-
28.500,-
134.300,-
2.300,—
Door het Amersf. Mannenkoor
en de Amersf. Muziek
vereniging
WOENSDAGAVOND 8 uur zal het
Aimersfoortsch Mannenzang in
samenwerking met de Amers-
foortsche Muziekvereeniging een
gecombineerde uitvoerinig geVen in
het Boschtheater „Birkhoven"
Het concert wordt gehouden voor
vreendelingen, stadgenoot en en mi
litairen en is vrij toegankelijk.
In verband met het gouden jubileum
jaar van de Amersfoortsche Muziekver
eeniging is een bijzonder mooi program
ma samengesteld. O.m. zullen uitge
voerd worden „Dichter und Bauer" voor
koor en orkest, „Nachtgesang im Wal
de" voor koor en 4 hoorns. Tevens zal
door het Amersfoortsch Mannenkoor
voor het eerst gezongen worden „De
Stem van Zuid Afrika" voor 4 sternmig
mannenkoor. Dit is het nieuwe Zuid
Afrikaansche Volkslied.
Door de prettige samenwerking van
beide vereenigingen is het mogelijk, dat
deze uitvoering gegeven kan worden.
Daa-om zouden wij de muziekliefheb
bers willen aanraden, verzuim niet dit
concert op Woensdag a.s. in het prach
tig gelegen Boschtheater bij te wonen.
Nevenstaande
creatie is van
Lucien Lelong.
Het midden van
de ceintuur van
deze middag
japon stelt de
zon voor. In ver
schillende rich
tingen gaan M.
vandaar de zon-
nestralen uit,
gevormd door I
fijne plissé-stre-
pen. Het toilet
is vervaardigd
van groene
crêpè, hetgeen
sober en elegant
maakt.
ELISE.
BINNENLAND
Prof. mr. H. W. Methorst en
mr. E. W- van Dam van
Isselt vertrekken
's-GRAVENHAGE, 26 Juni. Naar wij
vernemen zullen met ingang van 1 Juli
a.s. prof. mr. H. W. Methorst en mr. E.
W. van Dam van Isselt hun functies
resp. van directeur en adjunct-directeur
van het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek neerleggen.
Tot directeur van het Centraal Bureau
voor de Statistiek is met ingang van
denzelfden datum benoemd dr. Ph. J.
Idenburg, thans referendaris bij deze
instelling.
Prof. Methorst is gedurende 40 jaren
aan het bureau werkzaam geweest Bij
de oprichting in 1899 werd hij chef van
de afdeeling voor arbeidsstatistiek en
tevens secretaris van de centrale com
missie voor de statistiek. In 1906 volgde
de heer Methorst mr. C. A. Verrijn
Stuart op als directeur. Gedurende zijn
BURGERLIJKE STAND
26 Juni
Geboren: Pierre Wilhelmus Antoni-
us Marie z. v. J. J. Coonen en J. L. J.
Timmermans. Gertrude Margaretha d.
v. C. H. Mastenbroek en B. Jaquet. Al-
bertus Marinus, z. v. G. Zevenbergen en
D. Bettink. Jan Aalt, z. v. G. Hagen-
beuk en P. van de Veenbrink. Antho-
nie, z. v. W. F. Scharwachten en E. C.
C. van Dijk. Ingeborg d. v. S. Faber en
G. Jaeger. Ineke d. v. Chr. B. F. Ko-
rink en A. M. D. Batenburg.
EXAMENS
Te Delft slaagde voor het candidaats-
examen werktuigkundig ingenieur onze
stadgenoot, de l.eer K. Roozendaal.
Te Utrecht slaagde voor het Staats
examen voor onderwijzers (-essen) onze
stadgenoot, mej. J. D. de Boer.
TEMPERATUUR IN PESIE'S BAD
De temperatuur van het water in Pe-
sie's bad was hedenmorgen 68 gr. F. of
20 gr. C.
Het diploma werd behaald door Jaco-
ba Hendrika Hogenhout.
bewind heeft het bureau zich, in over
eenstemming met de toenemende be
hoefte aan statistische gegevens op
allerlei terrein van het maatschappelijk
leven, belangrijk uitgebreid. In 1927
werd hem de persoonlijke titel van di
recteur-generaal der statistiek verleend,
welken hij bij zijn aftreden behoudt.
De heer Met horst is secretaris-gene
raal van het Internationaal Statistisch
Instituut en directeur van het office
permanent van dit instituut, hetwelk te
's-Gravenhage gevestigd is, functies,
welke hij blijft bekleeden.
Hij blijft trouwens ook ten dienste van
de Nederlandsche statistiek werkzaam:
hem is de voorbereiding en leiding van
de volkstelling 1940 opgedragen.
Mr. van Dam van Isselt is in 1903 aan
het bureau in functie getreden. Gedu
rende vele jaren was hij chef van de
afdeeling voor sociaal-economische sta
tistiek, welke in het kader van het bu
reau in dezen tijd een zeer belangrijke
plaats is gaan innemen. Oncjer zijn lei
ding is ook het bekende maandschrift
tot ontwikkeling gekomen. Hij was de
leider van de eerste Nederlandsche be-
drijfsstelling, welke in 1930 gehouden
werd. In 1934 werd mr. van Dam van
Isselt adjunct-directeur.
Mr. van Dam van Isselt is lid van het
internationaal statistisch instituut. Hij
was vertegenwoordiger der Nederland
sche regeering op de internationale con
ferenties over de arbeidsstatistiek bij het
internationaal arbeidsbureau te Genève.
Ook voor mr. van Dam van Isselt is er
nog een taak van beteekenis weggelegd:
hij is benoemd tot hoofd der bedrijfs-
telling 1940.
De nieuwe directeur van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek dr. Ph.
J. Idenburg werd op 26 November 1901
geboren. Hij studeerde aan de Gemeen
telijke Universiteit te Amsterdam en
promoveerde in 1928 tot dr. in de rechts
geleerdheid aan de Rijksuniversiteit te
Leiden. Na enkele jaren werkzaam tc
zijn geweest bij den Schoolraad voor de
Scholen met den Bijbel werd hij in 1927
benoemd tot secretaris van de bezuini
gingscommissie, welke stond onder lei
ding van den oud-minister van oorlog
W. F. Pop. In 1929 trad hij in dienst bij
het Centraal bureau voor Statistiek als
chef van de nieuw opgerichte afdeeling
onderwijsstatistiek, tnans cultureele sta
tistiek. In den laatsten tijd heeft dr.
Idenburg daarnevens de leiding gehad
van de afdeeling bevolkingsstatistiek,
in 1934 werd hij secretaris van de
centrale commissie voor de statistiek, in
datzelfde jaar werd hij privaat-docent
aan de Universiteit van Amsterdam,
De heer Idenburg is lid van het Inter
nationaal Statistisch Instituut. Van zijn
in ZOMERSCHOENEN
met betrouwbare draagkracht
maken Uw wandelingen tot een
waar genot - 1e klas merken
als BALLY, BERTY enz.
Orxha stroomenden regen tuetd Zaterdag te baren 'de SU Jant processie gebonden. Het 'AHer-
heiftgate tn den atoOl
ALLEEN BIJ:
LANGESTRAAT 28
TEL. 59
27 Juni. Veilinggebouw Lange-
straat 109. Verkooping meubilaire goe
deren. 9 uur v.m.
29 Juni. Eben Haëzer. Verkooping van
meubilair en tapijten. 10 uur v.m.
30 Juni. Centr. Werkplaats Soester-
weg: Spoorhoutveiling. 10 v.m.
6 Juli. Concordia. Verkooping winkel
huis Langeslraat 97 en woonhuis aan
do" Ham D. 137. 8 uur n.m.
Kasteel van Antwerpen, 12 Juli. Ver
kooping van „villa „Dalheim1" aan Dal-
weg 3. 8 uur.
SOEST
12 Juli. D? Gouden Ploeg. Verkooping
woonhuis met grond aan de Birktstraat
29. 11 uur. v.m.
HOOQLAND
4 Juli. Koffiehuis van Th. van 't
Klooster. Verkooping boerenhofstede
„Klei Breevoort". Haagscheweg 31, wei
en hooiland. 11 uur. v.m.
6 Jr'i. Haagscheweg 31. Verkooping
boerderij-inventaris. 10 uur v.m.
hand verschenen verscheidene studiën
zoowel op sociaal-paedagogisch als sta
tistisch gebied in binnen- en buitenland-
sche tijdschriften. Hij vertegenwoordig
de de Nederlandsche regeering meerma
len op de conferenties van het interna
tionaal onderwijsbureau te Genève.
Ridderdag in het Maltezer
ridderhuis
Zaterdag hield de afdeeling „Neder
land" der souvereine- en militaire orde
van Malta haar jaarlijkschen ridderdag
in het Maltezer ridderhuis.
De vergadering werd geleid door den
baljuw-voorzitter L. F. J. M. Baron van
Voorst tot Voorst, die in zijn openings
rede de in het verslagjaar overleden le
den der afdeeling: J. M. Baron van
Voorst tot Voorst en jhr. mr. L. E. M.
von Fisenne, herdacht. De nieuw be
noemde en in de Nederlandsche af
deeling opgenomen ridder jhr. L. E. D.
S. von Bönninghausen tot Heninghaven
werd gelukgewenscht en geïnstalleerd.
Na afloop der vergadering brachten de
ridders eerst nog een bezoek aan de St.
Willebrordtentoonstelling, waarbij het
bestuur van het nationaal comité voor
GRAND-THé&TRE. Van Vrijdag 23 t.m.
Donderdag 29 Juni vertooning van de
film „Luchtduivels der Marine".
Voorstellingen: Zondag 1.45; 4.00; 6.15
en 8.30 uur n.m. Woensdag en Zaterdag
matinée om 2.30 uur. Overige avonden
8.15 uur n.m
CITY THEATER. Van -Vrijdag 23 t.m. Don
derdag 29 Juni vertooning van de film
„Alaska".
Voorstellingen; Zondag 1.45; 4.00; 6.15
en 8.30 uur n.m. Woensdag en Zaterdag
matinée om 2.30 uur. Overige avonden
8.15 uur n.m.
REMBRANDT THEATER. Vértoonlng van
„De Machtige" en „De Vader, die zich
zelf beschuldigde."
FLéHITE. Vanaf Zaterdag 24 Juni ten
toonstelling „Kruik en Kan".
STERHUIS. Beekenst.laan 6. Voor alle
meiBjea iederen avond geopend des Zon
dags van 2 uur.
GILDEHUIS. Voorjaarstentoonstelling A.
K. G.
OPENBARE LEESZAAL MET JEUGDLEES
ZAAL, Muurhuizen 9.
R.K. LEESZAAL - Wjjersstraat 2. Filiaal
Uitleenbibliotheek Edisonstraat 86.
MUSEUM FLéHITE. Westsingel. Geopend
dagelijks van 1012 en 14 uur, uitge
zonderd Zondags, 's Zaterdags 1012 en
L.303 uur. (Stadgenooten hebben 's Za-
terdags vrijen toegang).
MUURHUIZEN 1. 24—30 Juni. Atelier
Callenbach. Demonstratie en expositie
van toegepaste kunst.
OPENLUCHT THEATER BIRKHOVEN.
28 Juni. Concert Amersf. Mannenkoor en
Amersf. Muziekver. 8 uur.
PLANTSOEN ZUID. 29 Juni. Concert
door 5e R. I. 8 uur n.m.
BIRKHOVEN. 2 Juli. Landdag Metaal-
bewerkersbond.
DE VALK. 5 Juli. Vergadering Oranje
vereniging. 8.15 uur.
BAARN
BAARNSCH LYCEUM. 14 Juni t.m. 5 Juli.
Tentoonstelling schilderijen van D.
Komter.
WIJNHANDEL „DE MOOR"
f 3.25 per literkruik. TEL. 129
deze tentoonstelling leiding- en deskun
dige voorlichting gaf.
Vervolgens werd geluncht, waaraan
ook werd deelgenomen door baron W.
de TroostemberghTroostembcrgh, bal
juw-kanselier, als vertegenwoordiger
van de afdeeling België en door graaf
A. von Obcrndorff en Freihcrr M. Hee're-
man von Zuijdtwyck, als vertegenwoor
digers van de afdeeling RijnlandWest-
falen der Maltezer ridders.
WERELD GEBEUREN
99
HETGEEN werd gesteld in het hoofd
artikel in ons avondblad van
jongstleden Zaterdag: Londen
en Berlijn voor de keuze, vond
een onverwachte bevestiging in een rede
van niemand minder dan den Britschen
premier persoonlijk. Chamberlain on
derstreepte nogmaals het Britsche ver
langen naar vrede in Europa, hetgeen
maar dit zeide de Britsche premier er
niet bij noodzakelijk is voor de ver
dediging der imperiale belangen van
het Empire. De Duitsche reactie op
Chamberlain's woorden is onver
deeld sceptisch uitgevallen, het
geen niet behoeft te verwonderen wan
neer men aanneemt, dat Berlijn als be
looning voor medewerking aan de hand
having van rust en orde in ons wereld
deel het volle pond van zijn eischcn wil
zien ingewilligd.
Wederzijds verwijt men elkaar thans
aan Britsche en Duitsche zijde den vre
de te bedreigen onder een mom van vre
delievendheid. Hetgeen de Duitsche
pers thans geschreven heeft in reactie
op Chamberlain's rede is één onver
deelde uiting van diepgewortelde ach
terdocht. Wanneer Londen volhardt in
zijn pogingen tot vorming van een tegen
Duitschland gericht „vredesfront", zoo is
ongeveer de Duitsche stelling, kan het
onmogelijk oprecht en eerlijk zijn. wan
neer het gebaren maakt in den geest
eener Britsch-Duitschc toenadering. Ber
lijn kan in de door Londen den laatsten
tijd gesloten militaire, politieke en eco
nomische overeenkomsten, welke al te
zamen het „vredesfront" moeten vormen
waarin het Russische sluitstuk ech
ter nog steeds ontbreekt niet anders
dgn jiogingen om Duitschland te
het te storen! te het Ma
tig genot van zijn politieke en economi
sche „Lebensraum".
Zal het mogelijk zijn deze achterdocht,
dit wantrouwen, deze verbitterde arg
waan, welke Europa thans als in een
ban gevangen houden, te verdrijven?
Hoe kan een brug geslagen worden over
de kloof, welke. Londen en Parijs
scheidt van Berlijn en Rome? Het is niet
mogelijk af te wegen, welke mogend
heden het meeste belang hebben bij het
behoud (c.q. hei-stel) van rust en vrede
in ons werelddeel. Wederzijds slaat men
zich vol trots op de borst., wanneer men
spreekt van zijn politieke, militaire en
economische gereedheid en moreele be
reidheid tot den oorlog. Hoeveel daar
van is propaganda, hoeveel daarvan is
bluf, hoeveel daarvan is echt, gemeend
en met de werkelijkheid in overeenstem
ming? „M et r e d e 1 ij k e men
schen r e d e 1 ij k praten" is
het mogelijk, wanneer men alleen reeds
over elementaire beginselen van poli
tiek en diplomatie totaal van inzicht
verschilt, aangenomen dat de „redelijk
heid" aanwezig zou zijn?
CROPA verlangt naar politieke ont
spanning, naar economischcn op
bloei. naar vacantie-van-zorgcn. Oorlogs
dreigingen zijn geen prettige metgezellen
op vacantie-reizen. noch en vooral niet op
zaken-reizen. Voor opbouwend werk is
vertrouwen noodig, vertrouwen in een
vredige toekomst, in menschen van
goeden wil". Moge dit vertrouwen in de
komende maanden de volkeren bezielen,
onder leiding van staatslieden, die op
recht de vrede nastreven. Wij meencn
wel, hiermede uiting te geven aan het ver
langen Wdc simjyge^burgcrs van alle
VOlltëryfH'vdri ■EufOPO,
