AMERIKA
stadsnieuws]
BEBOUWING AAN DEN
RANDENBROEKERWEG
in de branding
COUPONS
r
4620
Veiligheid
voor
alles
Adres aan de
Raadsleden
Bevordering aan de
Chr. Nat. U.L.O.
Vierdaagsche!
VAN DE POLITIE
ONS TELEFOONNUMMER
IS THANS
AMERSF. DAGBLAD
Industrie- en
Huishoudschool
V
Üqsmda
Fortmann Hehenkamp
LAATSTE WEEK
2c BLAD PAG. 1
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
MAANDAG 24 JULI 1939
DOOR den heer J. F. Langen-
horst, architect Niva, is inder
tijd aan het gemeentebestuur ver
zocht om het uitbreidingsplan te
willen wijzigen voor de terreinen,
gelegen achter de bestaande bebou
wing aan de Westzijde van den
Randenbroekenvcg. In de raadsver
gadering van 31 Januari j.l. werd
dit verzoek afgewezen.
Adressant heeft daarop aan B. en
W. een gewijzigd ontwerp van be
bouwing ingediend, met verzoek
dit te willen goedkeuren.
B. en W. hebben nu" voor de gemeen
teraadsvergadering van morgenavond
geadviseerd, om deze wijziging ook
thans niet te bevorderen.
Aan de leden van den Raad is nu
door den heer Langenhorst het vol
gende schrijven gericht:
In de vergadering /an c'en Raad
Uwer Gemeente d.d. 31 Januari j.l. werd
een verzoek van ondergeteekende, n.l.
wijziging van hef uitbreidingsplan voor
de terreinen, gelegen achter de be
staande bebouwing aan de westzijde
van den Randenbroekerweg, afgewezen
doch in verband met de gehouden be
sprekingen in bovengenoemde Raads
vergadering werd besloten, adressant
de gelegenheid open te stellen tot het
indienen van een gewijzigd ontwerp
van bebouwing. Dit gewijzigd ontwerp
werd reeds op 16 Februari d.a.v. door
hem ingediend.
Herhaaldelijk heeft ondergeteekende
aangedrongen, dienaangaande een be
slissing te bespoedigen, waarvoor hij
verwijst naar zijn schrijven d.d. 15 Juni
j.l. en waarvan U bijgaand een afschrift
aantreft.
Zooals U uit de agenda van de Dins
dag 25 Juli a.s. te- houden Raadsver
gadering zult hebben gezien, zal be
handeling eerst op dien dag plaats
vinden.
Kennis genomen hebbende van het
advies van Burgemeester en Wethou
ders daarover aan den Raad, neemt
adressant de vrijheid daartoe het na
volgende aan te voeren.
Volgens den inhoud van het advies
blijft de mogelijkheid zeker open, deze
terreinen een andere bestemming te
geven, dan ze te reserveeren voor tui-
niersgronden. Aan dit laatste zou ook
zeker niet kunnen worden vastgehou
den, daar de practijk maar al te zeer
heeft, uitgewezen, dat in dit deel der
stad geen behoefte bestaat aan tuiniers-
gronden. Evenwel zoo vervolgt het
advies van Burgemeester en Wethou
ders voldoet het thans ingediende
plan niet aan redelijke eischen. welke
aan de bebouwing op deze terreinen
dienen te worden gesteld, al valt, in
vergelijking met het eerste ingediende
plan. eenige verbetering te bespeuren.
Adressant is evenwel overtuigd, dat
ten aanzien daarvan geheel wordt vol
daan, mede gezien de bestaande be
bouwing aan den Randenbroekerweg.
B. W. wijzen op eenige perceeltjes
aan de zijde van den Hoogeweg, welke
een diepte hebben van ca. 20 M.
Ditzelfde is echter toch even goed het
geval met een naastgelegen perceel
aan den Hoogeweg, n.l. bij een blok
van drie woningen, waarvoor toch wel
bouwvergunning werd verleend. Bo
vendien zijn de perceelen geprojecteerd
met een tusschenruimte van tenminste
11 h 12 M., hetgeen het geheel toch zeer
ten goede komt.
Wat betreft de straatbreedte wijs ik
er op, dat bedoelde weg toch als se
cundair moet worden beschouwd.
Adressant is dan ook van meening,
dat thans geen enkele reden meer
aanwezig kan zijn, om zijn verzoek af
te wijzen.
Hij is overtuigd, dat in dit deel der
stad een groote behoefte bestaat aan
woningen, zooals deze daar tot stand
zullen komen.
Bovendien acht hij het van het groot
ste belang, dat dergelijke werkobjecten
kans van slagen verkrijgen. Daarmede
is tevens het algemeen belang ten zeer
ste gebaat.
Gaarne is hij genegen om zoo moge
lijk nog mede te werken aan kleine,
eventueel noodig te achten wijzigingen,
waarbij hij evenwel vooraf dient op te
merken, dat z.i. door welke wijziging
EXAMENS
Voor het Mulo-diploma B slaagden
onze stadgenooten E. Govaert en W.
Vonk, leerlingen van de Chr. Nat. U.L.
O., Leusderweg.
Te Leiden slaagde voor het examen
medisch analyste onze stadgenoote
mej. G. J. Stam.
R.K. OUDERSVEREENIGING
De R.K. Oudersvereeniging, afd.
Amersfoort, van den Ned. R. K. Bond
voor Groote Gezinnen, requesteerde
aan den Raad onzer Gemeente met het
verzoek tot het opnemen van eenige
verbodsbepalingen in de algemeene po
litieverordening, betreffende den ver
koop en de verspreiding van Neo-Mc-
thusiaanschc middelen.
MUZIKALE SUCCESSEN VOOR
LISIDUNA
De Harmonie Lisiduna te Leusden be
haalde Zaterdag jl. op het nationaal
muziekconcours te Hoenderloo, onder
leiding van den heer P. J. F. Pala, in
de eerste afdeeling den eersten prijs. De
jury sprak in baar beoordccling van
den eerewedstrijd hooge waardeering
uit voor den dirigent.. Lisiduna komt
nu uit in de afdeeling uitmuntendheid.
dan ook, de opzet van bedoeld plan
niet zal worden gebaat.
Hij verzoekt u dan ook met klem te
willen medewerken, dat op bedoeld ver
zoek tot wijziging van het uitbreidings
plan, gunstig zal worden beschikt.
Aan de Chr. Nat. U.L.O. school, Leus
derweg, werden bevorderd:
Naar de 2e klasse: A. de Besten, K.
Beukers, B. Bloemendal, W. Boeyenga,
M. Bijenhof, J. Donath, J. van Dijk, H.
Foppen. E. Fijnvandraat, M. v. d. Ge<*st,
A. de Jong, W. Koelcwijn, J. Koelewijn,
B. Koning, J. Koning, D. Middeldorp,
A. Muys, G. van Ooyen, L. Ravesloot,
T. Rijper, R. Sterenberg. J. van der
Veen, G. van Voorst. H. Vredeling, G.
van der Woude. B. Krol, H. Arbon, L
Brink. P. Eigenraam, J. Fijnvandraat.
G. I-Iogenbijl, D. Iedema, M. Koelewijn,
M. Kouwenhoven, D. Kouwenhoven, A.
Lammers, A. Maaskant, W. Noordeman
A. Nijhof, J. Opstelten, R. Plantenga. J.
van Plateringen, J. Poller, .T. Renes, L.
van Rouwendal, J. Schep, J. Simonse,
E. van Swieten, G. Velthuyzen, W. Ver
kerk, C. de Vries, A. de Vries, H. van
der Werff, G. van Zegveld. G. ten Zijt-
hoff, G. van der Vlies, F. Freeman. J.
van Wateren.
Naar de 3e klasse: H. Besselink, W.
Blokhuis, S. van Driel, J. Gelderman,
M. de Groot, J. Jekel, Joh.a Jekel, H.
Kollen, J. Koning, H. Link, A. van der
Meulen, H. van Nus, M. van Raay, H.
Stappershoef, A. Veldmeyer, G. van de
Wetering, F. Bakker, A. van Beek, J.
Boom, A. van de Brink, D. van Essen,
A. Everaars, M. Feersma—Hoekstra, P.
Hev„ J. Jekel, G. Klomp, G. van Lam-
baïgen, J. Middendorp, N. Obbes, G.
Olofsen. M. van de Rotte, J. Salomons,
G. Schuurman, J. Slotema, C. Groenen-
berg, F. Steenbeek. W. Teunis, J. Waan-
ders, A. Zuidema, A. van der Wal.
Naar de 4e klasse: G. van Barneveld,
J. Berendse, O. Dekkers, H. Ellerman,
J. Engel, K. Hammink, H. Harmsen, N.
Hendriks, J. van der Herberg, B. Blok,
P. Korenhof, H. Kramer, Y. Krol, J. van
't Land, W. Ravesloot, M. Runia, J-
Ruys, P. Verhagen, J. Vervooren, H.
Vredeling, R. v. d. Wetering, J. Wel
bergen. J. ten Zijthoff, P. van der Vlies,
A. Berendse, A. Bos, J. Donker, P. van
Drie, J. van den Ham, A. van Dijk, C.
Hoonhoud, G. Huizinga, H. Jimmink,
R. Kamerbeek, D. Koerselman, M. Lam
mers, H. Lammers, G. van Leeuwen,"
W. Nijhof, J. Pansier, W. van Putten,
G. van Rouwendal, D. de Vaal, G. Vree
man, N. Wisgerhof, J. van de Zande,
N. Kleemans.
TEMPERATUUR IN PESIE'S BAD
De temperatuur van het water in
Pesie's bad was hedenmorgen 70 gr. F.,
of 21 gr. C.
Het diploma werd uitgereikt aan A.
van Eijk en Joh. F. van Nieuwenhui-
zen.
UP EN prikkel in beenen,
In body en bloed:
In Nijniegen leeft weer
Het motto: Te Voet!
Met leutige liedjes
Den Achterhoek door,
Eén tippel-familie,
Eén einddoel, één spoor!
Geen zorg voor de dingen
Van iedoren dag.
Een stel kameraden
Met vroolijken lach.
Langs heuvels en dalen
Een duizenden-stoet,
De zon en... de finish
Sportief tegemoet!
Voor Jongen en grijzen
Een tippel-festijn.
Voor botten en beenen
Een pracht-medicijn!
En 't móóiste van alles
Bij 't wandelaars!eest:
Géén. die die 4 dagen
Vanspanningen" leest!
Het loope zoo 't loope,
Dóórloopende schaar"
Wii wenschen doorlóópend:
Geen kramp en geen blaar!
PHILIA
(Nadruk verboden)
Eenige jongens, die zich tegoed de
den aan fruit uit een andermans tuin,
werden door de politie betra.pt en flink
onderhouden. Bovendien zijn de ouders
van de jongens van het gebeurde op
de hoogte gesteld.
Een wielrijder, die onder invloed
van sterken drank op straat fietste,
werd ter ontnuchtering eenige tijd op
gesloten.
Twee minderjarige jongens, die uit
Amsterdam met een auto meegereden
waren, zijn door de politie naar de
ouderlijke woning teruggebracht.
Tegen een winkelier werd proces-ver
baal opgemaakt wegens overtreding
van de winkelsluitingswet; een ander
winkelier deelde hetzelfde lot en kreeg
bovendien een proces-verbaal wegens
het in voorrraad hebben van zwakke
alcoholische dranken, waarop het per
centage niet vermeld stond.
BURGERLIJKE STAND
24 Juli 1939
Geboren. Wilhelmina Hendrika, d. v.
W. H. Knoop en H. Rijkeboer. Maria
Hermina d. v. P. M. Snel en M. Dekker.
Overleden Petrus Jacobus Hubertus
Leger, 81 j. ongehuwd.
Aan de Industrie- en Huishoudschool
alhier werden bevorderd.
Van de eerste naar de tweede klasse
van de opleiding tot Huishoudkundige:
J. A. Barlagcn, A. J. ter Beeke, D. A.
van den Bent, A. Bronk, C. Brouwer, A.
M. Dammers, A. L. Feiken, W. E. Kap-
eyn, A, W. Koole, C. van Laar, J. La-
tour, G. M. Nagelhput, H. H. v. Schaick,
D. N. Schouten, E. Smits, K. Stap, C. J.
Struif Bontkes, S. Valkhoff, M. Visser,
W. Zijlstra, L. Aartz, R. Batenburg, C H.
Cortus, M. E. Dijkstra, H. van Drooge,
W. A. de Gans, J. Gerlings, P. J. de
Jong, T. T. Kalma, N. Koning, K. Koo-
revaar, L. M. Ouwehand, L. Plaizier, M.
H. van Rooyen, J. J. Schaefer, F. Stem.
Van de eerste naar de tweede klasse
van de opleiding Hulp in de Huishou
ding: F. C. C. Boissevain, M. Klok, J.
Koudijs.
Niet bevorderd 2 leeidingen.
Van de eerste naar de twee voorbe
reidende klasse: M. B. Boerboom, T. W.
Boomstra, G. Fijnvandraat, J. van Gin-
kel, M. Gouw, A. A. M. de Groot, C. Hart
suiker, J. H. Hogenhout, B. A. van
Houdt," J. A. G. Houtzeel, G. Jansen, E.
L. Lagerwaard, W. J. Middelaer, A. Pot
hoven, J. Pothoven, W. van Schaik, J.
E. H. van Veen, A. Vermeulen, W. van
den Assem, J, B. M. Boshuizen, G. M.
Buys, A. E. van Dijk, R. van Dijkhuizen,
G. Drost, B. Folkerts, E. Fontein, H. van
Heun. G. Hocpner, G. D. Kamerbeek, A.
van de Klashorst, A. S. Koops, S, R. La-
brêe, E. Lam. G. Lammers, H. W. JP. La-
seur, J. van Mastricht, T. Mazenier, J.
P. Muis. C. Posthumus. N. Simonse, W.
K. Spierings, A. Waker. Voorwaardelijk:
A. de Kort. Niet bevorderd 5 leerlingen.
Van de eerste naar de tweede klasse
van de opleiding voor naaister: A. Aart-
setuin, G. van Barneveld, W. van de
Berg, M. Boeijenga, II. II. Buys, C. H.
Droogers, A. Kleefstra, A. Kolenbrander,
A. Kuiper. H. van Maanen, F. Methorst,
F. W.C. Rohn, N. Schriek, G. Sietsma,
W. van dp Vijzel, M. L. G. van der Wei
de. W. M. van Zeumeren, W. J. van
Zoest.
Van de eerste naar He tweede klasse
van de opleiding Hulp in het Gezin:
Z. C. Buddingh, A. M. van der Doe, M.
van Doorn, M. Esveldt, A. Gerth, J. van
Heerd, G. van Houten, C. IJzermao, M.
Jekel, E. Koelewijn. E. Koeleweijn, C.
H. Kuipers, H. A. C. Kuyvenhoven, S. P.
C. Langenberg, H. J. Maas, A. Pegman,
G. van Veluw, J. Bouman, G. M. Boshui
zen, M. Doornekamp, G. E. Duits, N.
Hogendijk, H. Jansen, J. Koele, G. W.
L. Kollen, II. van Manen, H. Priem, M.
Slijper, G. C. van Veenschoten, D. H.
Windhomver, W. de Wit.
Voorwaardelijk: K. van Leeuwen, A.
de Meyer, C. Ommering, E. Velthuyzen.
Niet bevorderd 12 leerlingen.
Het getuigschrift van Huishoudkun
dige werd uitgereikt aan: L. P. Ie
Cosquino de Bussy, J. E. van Engelen
burg, J. W. Eijsink, M. T. F. van Gent,
A. H. Gerritsen, W. Hezemans, G. C.
Hoefhamer, G. van Hoogevest, L. Z. Hor-
ring, B. van Hulst, H. A. Kummel, M.
Kuyper, E. Kylstra, R. G. Reuvckamp,
T. A. Schuiringa, A. E. Sluyter, J. van
Sockum, J. W. van Tol, H. C. Veenhuis,
M. de Vrie6, E. Wesenhagen, C. A. H.
Boeschoten, T. C. J. Groeneveld, J. C.
van Haeften, H. C. B. Hey, M. E. C.
Hengeveld, M. Heuveling, G. E. Klomp,
J. Kuilman, J. P. van der Linde, C.
Noordijk, W. A. O. Opstelten, N. J.
Schimmel. A. C. Seijmonsbergen, A. A.
Slok—Soede, W. M. Tusveld. A. C. M.
Vredeling, J. M. T. Vroegop.
Aan 1 leerling kon het getuigschrift
niet worden uitgereikt.
Het getuigschrift van Hulp in de
Huishouding werd uitgereikt aan: A. R.
Bakhuis.
Het getuigschrift van de voorberei
dende klasse werd uitgereikt aan: F.
Alkema, J.' M. van den Berg, B. P.
Blaauboer, A. C Bregman, I.. H. Burger,
C. J. Cornclissen, D. van Eist, A. Ger
ritsen, A. Jerphanion, D. Kladder, L. J.
Knoppers, G. Koning, A. Rijn, E. S. Ver
steeg, W. G. Wilkes, H. N. van Zanteil,
J. J. de Besten, W. Bredenoord, L. A,
de Bruyn, A. van Drie, W. Folkerts, A.
R. G. Grotors, T. de Jong, W. S. M. Nij-
vclt, W. Overduyn, H. M. Wesselo, F. v.
Wijngaarden.
Aan 4 leerlingen kon het getuigschrift
niet worden uitgereikt.
Het getuigschrift van naaister werd
uitgereikt aan: J. Camijn, A. van Heil,
A. Heuveling, C. II. van Ingen, M. Koo
reman, I. Meester, M. van Nijkcrk, W. .1.
G. van de Pijpekamp, G. du Pree, II. W.
Ribbers, D. E. van Silfhout, II. van Spra-
kelaar, W. S. Stap, A. Valkenburg.
Het getuigschrift van Hulp in het Ge
zin werd uitgereikt aan: A. J. C. Bal-
foort. E. W. Berghorst, E. Bouman. G.
Broekbuizen. E. van Brummelen, M. E.
van Ginkel, W. H. de Goede. T. A. van
de Klaehon>t, N. Kool. C. F- Kropff. K.
Kropff, II. de Lang, C. Meijer, A. van
Pluuren, E. van Ramselaar, H. M. Rui
ter, W. .T. Schuin, G. Staats, A. Q. J. Vce-
nendaal, A. Eisinga, II. Geijtenbeek, C.
W. Govaert, N. Hey, H. van 't Hoender-
daal, J. Jacobs, A. A. M. Schreuder, II.
Snijder, D. Steffers, W. van Tellingen.
Aan twee leerlingen kon het getuig
schrift niet worden uitgereikt.
De spugende
H oofdverkooper
DAT Madame Fortuna mij had
aangeraakt, zei ik u reeds en
van wat zij met mij deed mag ik u
slechts dat van mijn persoonlijke be
levenissen vertellen als noodig is om
een juister beeld van dit groote ko
kende, borrelende land te geven, dan
statistieken dit kunnen doen. Cijfers
vertellen velen zoo weinig, doch
cijfers gekoppeld aan persoonlijke
ervaringen kunnen een land, een
volk in een scherp beschaduwd re-
lief zetten. Laten we 't probeeren.
Uit mijn schildering bleek reeds dat
er te New York veel meer vreemde
lingen werkten dan geborenen, dat
de menschen boven elkaar gesta
peld zitten en dat ze zelfs hulpvaar
dig zijn en vriendelijk in tijden van
nood. Het oorspronkelijk taalver
schil bindt meer dan het splijt. Zoo
u een opmerkzaam denker zijt, ziet
u hier 't cardinale verschil met
Europa. Hier vecht en bijt men, hier
heerscht de cultuur van Blut und
Boden, bloed en bodem, hier klaagt
men over overbevolking, hier zegt
men dat een Vereenigd Europa niet
mogelijk is door taalsverschil, hier
mist men zijn plaats in de zon, hier
zijn alle menschen slecht die een
andere taal spreken. Met „hier" be
doel ik ieder land in Europa, ieder
land dan dat meespeelt in dit hel-
sche concert van gekken, waarin de
kleintjes niet mogen meedoen, met
dit „hier" bedoel ik waar baanbe-
luste politiekers de pan-Europa idee
als onuitvoerbaar proclameeren.
Met dat hier bedoel ik vooral West-
Europa waar streken zijn met opeen
gestapelde hongerende menschen-mas-
sas en waarin ontvolkte vruchtbare
streken liggen, onbebouwd. Bekijkt cri-
tisoh de kaarten van West-Europa, de
kaarten van bevolkingsdichtheid en
bodemgesteldheid en dan ziet u dat H
hier steeds broeit en zal blijven broeien,
dat de kunstmatig opgeworpen dam
men spanningen le voorschijn roepen
die tot oorlog voeren. Hoe anders is
dat in Amerika. Ook daar kent men
zijn slechte tijden, ook daar kent men
groote misstanden, doch daar is bij ver
andering van getij verschuiving moge
lijk.
En die verschuivingsmogelijkheid
komt niet, omdat Oost-Amerika minder
dicht bevolkt is dan West-Europa, noch
omdat Oost-Amerika (en dat is Ameri
ka als West-Europa, Europa is) van
nature rijker is dan West-Europa. Heeft
Frankrijk niet zijn onafzienbare vrucht
bare velden, Roemenië niet zijn olie
velden. Denk eens aan Hongarije, de
Oekraine, de Zweedsche bosschen, de
Noorsche visscherij, de Nederlandsche
veestapel. West-Europa is een gezegend
deel der aarde, maar een groot deel
der pi'oductieve krachten gaan te loor,
liggen braak of worden verkeerd ge
bruikt onder leiding van een klein
aantal menschen, die daardoor groote
kikkers zijn in hun eigen kleine stag-
neerende poel.
In hun engheid doen ze hun best, ze
beschermen de taalgebieden, ze be
schermen de grenzen en ze doen alles
wat de doorsnee Amerikaan belachelijk
vindt, omdat het de bevolking arm
houdt, omdat 't levensgeluk doodt, om
dat men noodeloos een groot deel der
energie van West-Europa, van heel
Europa verbruikt voor oorlogsdoelein
den.
Ter dekking van dit bekrompen doen,
uit onbewustheid ten opzichte van eigen
engheid, verklaart men dit o. m. het
normale gevolg van taalverschillen en
grenzen, van te dichte bevolking, van
de armoede van groote Europeesche ge
bieden. Wilt U hierover meer weten,
leest u dan de Pan Europa-beweging
eens na, maar helpen zal 't niet, want
het zijn reeds oude denkbeelden van een
koning van Rohemen, George van Podie-
brad en den abt van Saint Pierre, Graaf
Coudcnhove-Kalergie, Oostenrijker, nu
zeker in verbanning, probeerde het en
Briand lei 't zaakje tien jaar geleden
voor aan den Volkenbond, 't Afweerge
schut in 1939 op de Amersfoortsche Berg
is de spiegel van het resultaat. We had
den het evenwel over Amerika en dat
toont ons hoe vreedzaam menschen met
verschillende moedertalen naast elkaar
kunnen leven, hoe vriendschappelijk
,.ze" zijn. Logan's Iersche dorpsschooltje,
de Petersburgsche Universiteit, de han
delsschool in Zürich lagen mij even
na als dc openluchtschool in Amster
dam. Carl's grootvader, Zwitsersche
aannemer, had daar spoorwegviaducten
gebouwd en ze werden voor mij even be
langwekkend als de Zuiderzeewerken.
Dit samengaan in Amerika vervaagde de
grenzen, overbrugde de afstanden en
hierin ligt een der gronden, waarom de
doorsnee Amerikaan het Europeesche
gedoe armzalig vindt. Vooral in New-
York, dc mond en de kieuwen van Ame
rika, kon dit niet, anders.
Van de 7 millioen inwoners is een
kwart millioen neger; 't aantal joden is
er grooter dan ergens ter wereld,
1.700.000, er zijn geheele Cbinee6dhe,
Italiaansche, Duitsche wijken, ongerept
nog van Grieksche. Noorsche, Zweed
sche, Deenschc, Hollandsche nederzet
tingen (Paterson). Die menschen willen
elkaar niet te lijf en als er agitatie is
dan is 't altijd verwekt van buitenaf,
doch het is nooit blijvend. Daar vergist
de Europeaan zich. omdat de Ameri-
kaansohe neutraliteit anders is, anders
omdat hij de Europeesche waandenk
beelden leert doorzien door den dagelijk-
schen practijk en omgang. Uit mijn ver
dere ervaringen zal dit blijken. Voor ik
hiermede begin, nog eenige cijfers om
te doen zien hoe sterk New York be
wijst dat alle Europeesche argumenten
tegen een niet vreedzaam samengaan
der volkeren allen grond missen. Een
daarvan is de te dichte bevolking. Nu,
die kan er in New York ook mee door.
De New Yorksche Metropolis heeft 10
millioen inwoners (dat is niet de staat
New York, naar de stad met omgeving,
dus zooiets als Grooter-Amsterdam)
Vele centra tellen over 400 personen per
„acre", d.i. plm. 4000 M2 en er zijn zelfs
districten waar dit stijgt tot 650 per
„acre", terwijl Nederland gemiddeld
maar 1 inwoner per „acre" heeft, dus 1
per 4000 M2 heeft en Nederland is een
der dichtstbevolkte streken van Europa.
Dit is natuurlijk geen zuivere vergelij
king, evenmin als mijn schrijven over
de pan-Europa beweging meer is dan
een even aanstippen van een grootsch
idee. waarop de practische Amerikaan
een geheel andere kijk kan hebben dan
de door traditie gebonden Europeer.
Toch geven deze cijfers en de samen
stelling der bevolking in Amerika voor
een denker 't door mij bedoelde scherp
beschaduwde relief m.a.w. 't rustig
samenwerken van zelfs een opeen ge
perst volk sprekende met alle tongen
van Babylon, gedragen en' gebaard in
alle hoeken der wereld is mogelijk en
werkelijkheid.
Madame Fortuna gooide- mij in
dien maalstroom. Eenige dagen na
't verzenden van mijn artikeltje
over de quadratuur van den cirkel
kwam er een keurige brief van de
Hill Publishing Company uit Phi
ladelphia. De redacteur zond mij
een goudgele cheque, waar ik di
rect een paar hoognoodige schoenen
voor kocht), vroeg mij meer te
schrijven, doch minder fel en de
brief bevatte verder een lijst der
bladen die „Hill" uitgaf en een lijst
van onderwerpen waarin de lezers
belang ste'llen. Die nieuwe schoenen
gaven mij een groote vreugde. Kent
U, lezer, die vreugde niet, gaat dan
eens naar 't huishouden van een
werkelooze en geeft alle kinderen
een paar nieuwe schoenen. U doet
dat tegenwoordig met minder dan
een tientje, als er niet al te veel
kindertjes zijn.
Minstens een half dozijn stralende
verheerlijkte oogjes gaan dan naar de
schoenpunten en dan weer de lucht in.
Heerlijk zoo' paar nieuwe schoenen.
Je stormt er op vooruit. In no time ra
telde ik in de hoogbaan New York-
waartsch en daar dook ik in de onder-
grondsche naar de grootste Vrije biblio
theek ter wereld, een grootsch gebouw
met oneindige kelders met alle tijd
schriften van heel de globe. Daar
werkte ik en verzamelde stof voor
nieuwe artikelen. Ik wierp, mij op de
„Safety-first" beweging, de „Veiligheid
voor Alles"-idee. 't Bracht goudgele
chèques en tevens een brief van een
fabrikant die ik Ling zal noemen mei
het verzoek hem in het New Yorksche
Ingenieursclubgebouw te willen ont
moeten. Deze lieer, een man uit Aken,
was verbaasd dat ik niet in Philadel
phia woonde hij dacht mij een em
ployé der. Hill Publishing Co. en nog
verbaasder, dat ik geen werkelijke er
varing- had in de door .mij ontworpen
veiligheidsapparaten. Hij had mij na
melijk willen verbinden aan zijn fabriek.
Herr Linz, zwaar gebouwde man.
met hooge teekenaarsrug, prachtige
grijze oogen boven een grijzenden punt
baard, besprak met mij de mogelijk
heid in zijn fabriek veiligheidsappara
ten te gaan bouwen. Zijn fabriek stond
even over een kwartier loopens van
mijn flat. 't. Resultaat dier bespreking
leek mij niets, doch twee weken later
kreeg ik 't verzoek bij mijn „lands
man" Linz te komen werken, want hij
noemde mij na dien altijd „landsman",
als we alleen waren. En met dien
brief carioolde ik als voortgestuwd door
een stormwind in de Amerikaansche
branding van 19111918. Linz zat vol
ideeën Linz was de storm zelve.
De eerste dagen zat ik er ach
ter een teekenbord in een zaal vol
menschen, een ingenieur, een chef tee
kenaar met wat tcckenaars, een blauw-
drukjongen. tijdsch rij vers, kosiaccoun-
tante, salesmen (verkoopers) en over-de-
telefoonverkoopers, de boekhouding, een
paar stenographen, een zwager van
Linz, Lokkee, een man met onbestemde
bezigheden, een papieren-ophergmeisje
en de hemel weet wat meer. Daarachter
bromde een fabriek met Duitschers,
Zweden en Italianen, vooral Italianen.
Als Linz thuis was zat hij ijverig tus-
schcn ons in en bombardeerde zijn brie
ven naar de stenographen, die ze nader
hand kuischten en dat was noodig.
In zulke uren van spanning ging
de chief salesman, de hoofdverkoo-
per, hij ons zitten. Zoon persoon is
brutaal als de beul en de onze was
een beste. Een groote roodharige
kerel met guitige oogen. Hij kauwde
tabak en spoog. Als Linz dicteerde
zat hij er bij als een vurige valk.
Meestal lei hij zijn voeten dan op de
werktafel van Linz en fel klonk dan
van tijd tot tijd zijn „wrong" (ver
keerd) of „right" (goed). Als Herr
Linz klaar was had dit gehaaide
Twee dagen naar LUIK naar de Wa.
terten toonstelling met prachtige avond
verlichting f 5 00 per persoon, geen
passen noodig. Vertrek Zaterdagmid
dag 29 Juli om 2 uur Opgave t in Vrij
dagavond.
Inlichtingen en opgave G. LENSINK.
Hoogeweg 49 Telefoon 5582.
GRANd THéaTRE. (Tel. 4632). Vertoon:r-
van de film „De bruidegom in angs'.'
lederen dag (behalve 's Zondags) 2.&0
uur en 8.15 uur Zondags doorloopend
1.45, 4, 6.15 en 8.30 uur.
Maandag, Dinsdag en Donderdag 2.30 u.
Familie M"tinée's met de film IJscotoe-
risten.
CITY THEATER (Tel. 6572). Vertooning van
de films „De vierde komt niet" en „Hei
congres amuseert zich".
Vrijdag 2.30 en 8.10 uur. Zaterdag 2.3U,
6 en 8.30 uur. Zondag doorloopend 1.4o
tot 8.30 uur. Woensdagmiddag halfdrte
en verder alle avonden 8.10 uur.
Maandag-, Dinsdag- en Donderdagmiddag
2.30 familiematinée's. Vertooning van
de film Brodway Melody 1938.
Voorstellingen: Zondag doorloopend van
af 1.45, 4, 6.15 en 8-30 uur. lederen mid
dag matinee om 2.30 uur. Des avonds
8.10 uur n.m.
REMBRAND! THEATER. - Vertooning va;
„Vlammende prairieoogen" en „De gou
den kooi".
STERHUIS. Beekenst.laan 6. Voor alle
meisjes iederen avond geopend des Zon
dags van 2 uur.
GILDEHUIS Expositie kunstnijverheid.
OPENBARE LEESZAAL MET JEUGDLEES
ZAAL. Muurhuizen 9.
R.K LEESZAAL. - Wijerstraat 2. Filiaal
Uitleenbibliotheek Edisonstraat 35.
MUSEUM FLéHITE, Westsingel. - Geopend
dagelijks van 10—12 en 14 uur, uitge
zonderd Zordag:. *s Zaterdags 10—12 en
1.303 uur. (Stadgenooten hebben 's Za
terdags vrijen toezang)
CLUBLOKAAL SPEELTUINVER. SOESTER
KWARTIER. Iederen Dinsdagavond
oefeningen van den Luchtbesöhermings
dienst, afd. Soesterkwartiar.
KUNSTHANDEL VEENENDAAL, Langestr.
33. 22 Juli8 Aug. Tentoonstelling
van houtsneden enz. van Jan Schonk.
BOSCHTHEATER. Birkhoven. 29 en 30
Juli. Opvoering van „Een romantische
liefde". 8.15 uur nam.
KLEINE KOPPEL. 30 Juli. „Brulboei"-boot-
tocht naar Amsterdam v.v.
Woninginrichters sedert 1
LANGESTRAAT 63
TELEF. 3324
heer alles in zijn hoofd en dan ging
hij er vandoor om in harmonie met
't kantoor de klanten te bewerken.
Na kantoortijd, als de bende weg was
ging ik nog eens ernstig aan het werk.
Als Herr Linz thuis was bespraken we
van alles en dan voegde zich hij ons
een Sachsisch werkman, Grünback. een
mechanikcr zonder weerga. Dan werden
de Linz-patenten uitgebroed en daar
legden we beslag op de Safety first gou
den medaille, een driekwart jaar later
reeds. Oude Grünback vermeende op een
avond dat ik rondloopende in de fabriek
ook wel kon denkon, dan kon ik meteen
toezicht houden. Dat .geschiedde en er
geschiedde meer. In een van die heerlij
ke uren met zijn drieën werden we ge
stoord door die brutale rooie en harte
lijke chcf-salesman. Op de meest onbe
scheiden wijze smeerde hij zijn dikke
duim over mijn ontwerpen en hij stond
er op, dat ik bij 't naar huis gaan een
glas bier met hem zou gaan drinken.
Ik herinner mij nog woordelijk
een zijner opmerkingen: „Some peo
ple are pretty smart, but tüiey dont
know how to make money out of it
and you and old man Linz are a
pair". (Sommige menschen zijn nog
al knap, maar zij kunnen er geen
geld uit maken en jij en de oude
Linz bent zulk een span). Met een
groot glas bier in zijn eenc hand en
een dikke snede ham, van de vrije
lunch toonbank, in de andere, gaf hij
mij les in de economie.
Wij, Linz, Grünback en ïk maakten
maar hoopen geld op en hij zou nu van
daag of morgen eens een hoofdingenieur
van de New York Central Spoorweg
maatschappij meesleepen.
Ik had maar te zorgen dat mijn hoek
vol teekenwerk lag en dat er overal in
mijn buurt modellen van nieuwe appa
raten voor 't grijpen lagen en morgen
ochtend moest dat klaar liggen, want
hij, „Charly", had behoefte aan een
„neuw line" (nieuwe lijn nieuwe ar
tikelen). Bij 't weggaan zei rooie. Charly
nog: „By the way" (nog eventjes), wat
zijn 't ook weer voor dingen die jullie
denkt in mekaar tc prutsen?"
Een beetje boozig en verdrietig liep
ik naar huis. Ik begreep toon 't diepere
van 't Amerikaansche nog niet, ik had
nog geen zin voor Amerikaanschen hu
mor. Charley had gelijk. In 't voorjaar
reeds verdiende ik genoeg om een huis
houden te kunnen stichten en kwam
ik door een veranderden levenskijk in
contact met allerlei hoogst, merkwaar
dige zakenmenschen. („By the way",
mag ik u nog eventjes er op attent ma
ken dat zoowel de oude heer Grünback,
als dc roode Charly voor 't algemeen
welzijn der fabriek vochten, de een door
mij meer in 't productieproces te betrek
ken, de ander door uit eigen initiatief
onze „neuw-line" op de markt te bren
gen. Bit van zelve samenwerken is ty
pisch Amerikaansch, dit gevoel dat
men allen slechts goed van de fabriek
kan eten als men samen de fabriek
doet. slagen. Dit komt. in Nederland ook
wel voor, in die zaken waar men het
„overlapping" systeem heeft, en niet
het „militaire".)
JAN SPAANDER
