AMEKSFOORT5CH DAGBLAD
Chamberlain spaart
de kool en de geit
REGEERINGS - VERKLARING
v üin HET NIEUWE
KABINET
Streven naar budgetair
evenwicht, krachtige
bestrijding der
werkloosheid
LEYTAX
Forsters opvatting over
positie van Danzig
DE EEMLANBER
Dinsdag 25 Juli 1939
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
38e Jaargang No. 25
Oogenschijnlijke
rust in de
wereld
Nieuwe bewindslieden
beëedigd
Vliegtuig neergestort
PORTEFEUILLES
OVERGEDRAGEN
TEL. 3086
VOOR BINNEN- EN
BUITENLAND
LEUSDERWEG 242
Volgens den gouwleider heeft de Vrije Stad
zich voorbereid om een Poolschen
overval te kunnen afslaan
Geloof in terug
keer naar het
Duitsche Rijk
Licht op:
9 uur 32 min.
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
1 week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15
Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
MET MAANDAGOCHTENDBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiên voor de
helft van den prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
HAMBERLAIN'S parlementaire
verklaringen munten vrijwel
immer uit door vaagheid; zij laten
ten aanzien van de duidelijkheid steeds
iets te wenschen over. Zoo is het ook
met de mededeeling, welke de Britsche
premier gisteren in het Lagerhuis af
legde met betrekking tot de jongste
Pritsch-Japansche besprekingen en de
Britsche politiek in China voor de
komende tijden. Eenerzijds wekte
Chamberlain's uitspraak den indruk,
dat Engeland goeddeels had toegege
ven aan de Japansche verlangens; an
derzijds zou men er uit kunnen aflei
den, dat naar Chamberlain nadruk
kelijk verklaarde Londen zijn
gedragslijn ten aanzien van de Chi-
neesche regeering van Tsjang Kai
Tsjek niet zal wijzigen. Wie de
verklaring aandachtig leest, kan niet
aan den indruk ontkomen, dat de
Britsche regeering er naar heeft ge
streefd zoowel in Tokio als in het
Lagerhuis om zoowel de Japansche
geit als de Chineesche kool te sparen,
terwijl zij in het Lagerhuis extra voor
zorgen heeft genomen om de op het
punt van prestige nu eenmaal zeer
gevoelige Britsche natie niet op de
teenen te trappen. Vergelijkt men de
Britsche en de Japansche lezingen van
de resultaten der besprekingen in de
Japansche hoofdstad tusschen Britsche
en Japansche regeeringsvertegenwoor-
digers, dan mag men daar uit afleiden,
dat zoowel de Engelschen als de Ja
panners beterschap hebben beloofd en
dat beide partijen erg blij zijn, dat,
althans voor het oogenblik, de acute
moeilijkheden eenigermate uit den weg
zijn geruimd. Het latente conflict tus
schen de Japansche en de Britsche
belangen in Oost-Azië blijft natuurlijk
in vollen omvang bestaan. Doch de
beslissing is weer voor onbepaalden,
zij het waarschijnlijk voor niet al te
langen, tijd verschoven. Ook ten aan
zien van het Verre Oosten als,
bijvoorbeeld, ten aanzien van Pales
tina houden de Britten dus ondanks
alles vast aan hun beproefde tactiek
van .doormodderen' tot tijd en wijle de
omstandigheden voor Londen gunstig
zijn en het gestelde doel met een mini
mum van offer kan worden bereikt. De
vraag rijst evenwel, of deze tactiek,
die in het verleden zooveel succes heeft
gehad, niet te langzaam is tegenover
uiterst dynamische tegenspelers als de
Japanners, Italianen en Duitschers op
dit oogenblik zijn.
BERLIJN juicht over wat men 'in
de Duitsche hoofdstad noemt den
aftocht der Britten in het Verre Oos
ten. Minstens genomen is de interpre
tatie, welke de Duitsche pers van het
resultaat de!t Britsch-Japansche be
sprekingen geeft, schromelijk overdre
ven in voor de Britten ongunstigen zin.
Doch zelfs al ware de visie van de
Duitsche pers juist, dan nog ware er
voor Berlijn allerminst reden tot ver
heugenis. Nooit mag, bij eene beoor
deeling van de Ver-Oostersche situa
tie, uit het oog worden verloren, dat
het Europeesche, inclusief Duitsche
belangen zijn, welke in China op het
spel staan en die Engeland zoo goed
en zoo kwaad als het gaat te verdedi
gen heeft. Is het om den indruk der
juichkreten in de Duitsche pers bij de
Japanners eenigszins af te zwakken,
dat de Wilhelmstrasse vrijwel gelijktij
dig heeft gewezen op het nog immer
bestaande Russisch-Duitsche niet-aan-
vals-pact van 24 April 1926? En kan
het accentueeren van het bestaan van
dit verdrag op dit moment niet
tevens beoogen, den Britten duidelijk
te maken, dat de sluier, die naar
Chamberlain's herhaalde verklaringen
tusschen Moskou en Londen hangt,
zeer wel .made in Germany' kan zijn?
De besprekingen tusschen Wohltat en
Hudson waren, natuurlijk, informeel.
Diplomatieke voorpostengevechten
worden nooit anders dan als informeel
voorgesteld, indien de buitenwacht er
toevallig melding van maakt. Belang
rijker nog dan de gesprekken tusschen
Hudson en Wohltat zijn echter de na
dien gehouden gesprekken (geweest)
tusschen Hudson en zijn mede-minis
ters en tusschen Wohltat en zijn Ber-
lijnsche lastgevers. Want deze confe
renties zullen bepalen, of er in de
eerstkomende tijden sprake kan zijn
van eene hervatting van een meer for
meel diplomatiek overleg tusschen de
Britsche en de Duitsche hoofdstad.
HET Russische raadsel blijft intus-
schen onopgelost. De raadska
mers van het Kremlin blijken meer en
meer raadselkamers te zijn. Stalin
heerscht er met ijzeren vuist. Hij, en
hij alleen, bepaalt, welken koers Rus
land zal zeilen. En zeker is het althans,
dat de Russische kompasnaald min
stens genomen sterke schommelin
gen tusschen de richting Berlijn en de
richting Londen vertoont. De Japan
ners weten dit ook; niet in de laatste
plaats hierom verheugen zij zich over
den betrekkelijk vriendelijken afloop
van hun jongste besprekingen met de
Britten. Onzekerheid ten aanzien van
eventueele nieuwe groepeeringen bin
nen het politieke krachtveld en, impli-
cite, onzekerheid ten aanzien van de
teindelijke resultante der thans in dat
veld aanwezige dynamische factoren,
bepalen voor een niet gering deel de
betrekkelijk aarzelende politiek van
alle mogendheden. Binnenskamers
wordt er gemediteerd, geconfereerd en
geconspireerd. Naar buiten blijkt hier
van slechts door de oogenschijnlijke
rust, waarin de wereld zich de laatste
weken vermeidt. Deze rust zal aanhou
den, tot tijd en wijle één der landen,
die het groote politieke pokerspel
spelen, zijn kans schoon ziet of waant
om een begeerd oogmerk te bereiken.
Dan eerst zal blijken, of de huidige
rust geconsolideerd kan worden (na
tuurlijk via een hevige crisis) dan wel
of zij zal verkeere# in haar tegendeel.
Tot zoolang is wij herhalen het ten
zooveelsten male afwachten de
boodschap
Dr. H. Colijn
's-GRAVENHAGE, 25 Juli.
Vanmorgen tien uur begaf H.M.
de Koningin zich van den Ruigen-
hoek naar het paleis Noordeinde.
waar te elf uur de beëediging
plaats had van de nieuwe minis
ters. Reeds omstreeks halfelf
kwam Dr. Colijn ten paleize aan.
Klaarblijkelijk was hij aanwezig
ten einde de nieuwe ministers aan
H.M. de Koningin voor te stellen.
De heeren mr. J. A. de Visser,
C. van den Bussche, C- W. Boden-
hausen, jhr. ir. O. C. A. van Lidth
de Jeude, prof. dr. B. J. O. Schrie-
ke en dr. ir. M. H- Damme kwa
men vervolgens ten paleize aan.
Prof. ir. I. P. de Vooys zag men
niet binnengaan.
Dr. Colijn heeft hedenmiddag in de vergadering der Tweede
Kamer der Staten Generaal de volgende regeeringsvèrklaring
afgelegd:
TT ET kabinet heeft er prijs op gesteld terstond na zijn Optreden
aan de Staten-Generaal mededeeling te doen van de voor
nemens der regeering met betrekking tot het te volgen beleid.
In algemeenen zin stelt de regeering bij de uitvoering van hare
taak zich voor oogen, dat de steeds sterker geworden drang naar
centralisatie bij de bestuursvoering in de toekomst met klem moet
worden tegengegaan. Veeleer zal voortaan het beleid er op gericht
moeten zijn in wetgeving en bestuur aan de bestaande lagere publiek
rechtelijke organen een zoo groot mogelijke taak over te laten of op
te dragen. Voorstellen ter bevordering van dit voornemen zijn in
voorbereiding. Bij de bepaling van de taak der overheid en bij de
tenuitvoerlegging daarvan dient er nauwkeurig op te worden gelet,
dat niet verzuimd worde een ruim gebruik te maken van de krachten
waarover het maatschappelijk leven nog in zoo ruime maté beschikt.
Van onmiddellijk belang voor het regeeringsbeleid zijn de navolgende vier
onderwerpen:
le. Het financieel beleid van het Rijk en f
2e. De daarmee samenhangende saneering van de gemeentefinanciën en
herstel van de gemeentelijke zelfstandigheid in zeer vele gevallen.
3e. Bestrijding der werkloosheid.
4e. Versterking der maritieme defensie van Nederlandsch-Indië.
Met de opsomming van deze 4 punten is niet bedoeld het aangeven van èen
rangorde. Alle vier genoemde onderwerpen zijn voor ons volksbèstaan van diep
gaande beteekenis, maar werken ook wederkeerig remmend of bevorderend op
elkander in. Naarmate toch de financieele toestand van Rijk en gemeenten gun
stiger is, zijn de uitgaven voor verbetering van de defensie en voor de werkloos
heidsbestrijding makkelijker te dragen, maar. ook: naarmate de uitgaven voor deze
twee voorzieningen hooger worden, wordt het bereiken van een budgetair even
wicht of het benaderen daarvan moeilijker.
Daarom ligt het in het voornemen der regeering deze vier kardinale vraagstuk
ken te bezien in hunne onderlinge betrekking.
Dit vooropgesteld wenscht de regeering:
le. Bij het rijk met grooten ernst te streven naar eerié zoo dicht mogelijke
benadering van het budgctaire evenwicht bij den gewonen dienst en naar
matiging bij de kapitaalsuitgaven, waarvan de druk uiteindelijk weer op den
gewonen dienst terugvalt.
2e. Door gewijzigde regelingen aan de z.g. afhankelijke en noodlijdende ge
meenten zooveel mogelijk en op korten termijn hare zelfstandigheid te hergeven.
3e. Met vermijding van aanzienlijke administratieve uitgaven en van ka
pitaal sin vestaties van oneconomischen aard een krachtige politiek van werk
loosheidsbestrijding te voeren. Die bestrijding zal geheel beheerscht moeten
worden door de gedachte de geleidelijke inschakeling der werkloozen in het
normale bedrijfsleven te bevorderen. Andere voorzieningen worden, voor zoo
ver ze tijdelijk aan het gestelde doel dienstbaar kunnen worden gemaakt, als
van aanvullenden aard beschouwd.
Tegen uitwassen bij de steunregeling die remmend werken op de begeerte
tot arbeid moet scherp worden gewaakt en waar zulke uitwassen reeds be
staan zullen ze dienen te verdwijnen.
Ten einde den minister van Sociale Zaken gelegenheid te schenken zijne
volle aandacht te geven aan wat de hoofdzaak van zijn beleid is, nl. bestrijding
der werkloosheid, zal de afdeeling volksgezondheid van zijn departement wor
den overgebracht naar dat van Binnenlandsche Zaken.
4e. Bij de indiening der begrooting in September a.s. mededeeling te doen
van hare voornemens met betrekking tot de versterking der fharitieme verde
diging van Nederlandsch-Indië. De verschillende denkbeelden dienaangaande
worden door eene technische commissie op hunne militaire beteekenis en op dè
financieele gevolgen onderzocht
NAAST deze vier centrale vraagstukken, het regeeringsbeleid rakend, zal het
kabinet de mogelijkheid van uitbreiding van de zorg voor de ouden van
dagen in overweging nemen, terwijl het mede onmiddellijke aandacht
zal schenken aan een partieele verbetering der leerlingénschaal, c.q, verbete
ring van de regeling voor de kweekelingen met acte.
Het kabinet doet voor den hier in het kort geschetsten arbeid een beroep
op de medewerking der Staten-Generaal. Het is er zich volkomen van bewust,
dat de moeilijkheden, die het op zijn weg ondervinden zal, talrijk en groot zul
len zijn. Nochtans heeft het zijn taak. aanvaard in het diepe bewustzijn daar
door, in de gegeven omstandigheden, 's lands belang tè dienen, daarbij we
tend dat de uitkomst ligt bij Hem, Die óók over het lot van landen en volken
beschikt.
DUITSCHE VLOOTMANOEUVRES
IN De OOSTZEE
BERLIJN. 25 Juli (Havas). De
Duitsche marine houdt onder leiding
van admiraal Raeder belangrijke ma
noeuvres in de Oostzee, welke vooral de
oefening der duikbooten ten doel heb
ben. Het thema is het aanvallen en ver
nietigen van een convooi door duikboo
ten. Er nemen 25 Duitsche duikbooten
aan de oefeningen deel.
Lord Kemsly naar Berlijn
LONDEN, 25 Juli (Havas). Lord
Kemsley, eigenaar van verscheidene
bladen, o.a. de „Sunday Times" en
„Daily Sketch", is uit Londen naar Ber
lijn gegaan op uitnoodiging van den
Duitschen perschef dr. Dietrich, tenein
de een regeling te treffen inzake artike
len van sommige Duitsche bladen en
bladen, welke Lord Kemsley behooren,
SOERABAJA, 25 Juli (Aneta).
Vanmorgen om 9 uur is een sport-
vliegtuig van het luchtvaartfonds,
waarin twee personen waren geze
ten, bij het vliegveld Darmo neerge
stort. De bestuurder, de heer Libou-
rel van het marinevliegkamp Mo-
rokrembangan, werd ernstig gewond.
De andere inzittende, de heer Pal
mers van het zwembad Tcgalsarie
werd minder ernstig gekwetst. Het
toestel boorde zich met de neus in
den grond en is ernstig beschadigd.
Aardbeving in Batavia
BATAVIA, 25 Juli. (Aneta/A.N.P.).
Vanmiddag om tien minuten voor drie
werd te Batavia een lichte aardbeving
gevoeld.
's-GRAVENHAGE, 25 Juli. -
De aftredende ministers hebben
heden afscheid genomen van hun
departementen en hebben in den
loop van den middag de porte
feuilles aan hun opvolgers over
gedragen.
Dr. Colijn heeft de portefeuille
van Financiën aan minister Bo-
denhausen overgedragen en die
van Economische Zaken overge
nomen van minister Steenberghe.
BERLIJN, 25 Juli (D.N-B.)
Gouwleider Forster publiceert in
den „Völkischer Beobachter" een
artikel, waarin men algemeen een
definitieve verklaring uit Duit
schen mond ziet, ten aanzien van
den internationalen toestand.
Forster zegt onder meer, dat de bui-
tenlandsche pers zich op de laaghartig-
ste wijze van leugens bedient en dat de
bewering, dat in Danzig een chaos
heerscht, in ieder opzicht onjuist is. In
Danzig bestaat weliswaar de wil tot be
reid zijn, maar overigens heerschen er
orde en rust. „Om de nieUw-opgericht©
republiek Polen tegen ieder politiek
recht in voordeelen te verschaffen,
heeft men in strijd met het gezonde ver
stand een klein deel uit het Duitsche
volkslichaam gescheurd en veroordeeld
tot een „zelfstandigheid", die nooit een
zelfstandigheid geweest is."
Als men in 1919 het zelfbeschikkings
recht der volken ook op Danzig had
toegepast, zou er nooit een zinlooze
Vrijstaat ontstaan zijn. De wensch van
Danzig, tot het Duitsche Rijk terug te
keeren, is even oud als de Vrije Stad
zelf. Ongetwijfeld ouzden ook Engel
schen en Franschen alles in het werk
stellen om een gebied, dat door men-
schen van hun nationaliteit bewoond
zou worden, terug te krijgen en ook zij
zouden zich niet bekommeren om de
tegenwerpingen van andere staatslieden
en journalisten.
Niemand kan ons kwalijk nomen, dat
wij in Danzig met onze bescheiden
krachten en middelen de voorwaarden
scheppen voor het afslaan van een Pool
schen overval. Een der vele in het bui
tenland verspreide leugens zegt, dat
Duitsche militairen naar Danzig zijn ge
komen. De geheele wereld (en vooral on
ze Poolsche buren) moet weten, dat er
in Danzig mannen genoeg zijn, bereid
en moedig, om zoo noodig, hun vader
land tot den laatsten druppel bloeit te
verdedigen.
Onze Poolsche buur mag er kennis
van nemen, dat de !aat6te weken voor
zorgsmaatregelen zijn genomen, waar
door een overrompelende aanval op het
Duitsche Danzig kansloos is geworden.
Als men ons nu voorhoudt., dat wij door
inrichting van zelfverdediging een 01
ander verdrag hebben geschonden, dan
kunnen wij slechts antwoorden, dat het
recht van verdediging ook den Duit
schers te Danzig toekomt. Dat wij van
Danzig uit niemand kunnen of willen
aanvallen, behoeft geen betoog.
Daarom is het belachelijk, dat aan
de Poolsche grens alle mogelijke klei
nere en grootere versterkingen worden
aangelegd. Wij weten niet, of niet op
zekeren dag. een of andere Poolsche ge
neraal zooals te Wilna in 1922 het
plan krijgt een overval op Danzig te on
dernemen, de stad te vernietigen of te
veroveren. Wij, nationaal-socialisten,
scheppen ons voor dergelijke gevallen
hetere voorwaarden. De verantwoorde
lijke mannen zullen zich door geen drei
gementen of persophitsing uit het bui
tenland uit hun rust laten brengen. Wij
hebben een zeer duidelijk parool, dat
één naam omvat: Adolf Hitler.
Het is ons onwrikbaar geloof, dat
Adolf Hitler ook deze 400.000 van het
Rijk geseheiden volksgenooten tot het
moederland terug zal brengen en daar
mede opnieuw een onrecht van het ver
drag van Versailles uit de wereld zal
helpen.
Weerverwachting
geldig van hedenavond tot
morgenavond ongeveer 19 u.:
In het Zuidoosten: Betrok
ken tot zwaar bewolkt, nog
eenige regen, later met kan&
op onweer, warmer, zwakke
veranderlijke wind.
Voor het overige gedeelte
van ons land: Afnemende be
wolking, geen regen van be
teekenis, iets warmer. Zwak
ke tot matige N. tot O. wind.
BLOEMEN SCHIKKEN UIT EIGEN
TUIN
De vorige week hebben we iets over het
snijden en verzorgen van bloemen uit
eigen tuin verteld, en zoo zijn we nu aan
het schikken toegekomen. Dat is helaas
niet ieders werk. al is er gelukkig verbe
tering te constatecren bij eeuige jaren ge
leden. Bloemen uitrei gen tuin schikken nu
eenmaal moeilijker dun die van den bloe
mist. omdat we hier le tobben hebben mei
te slappe of te korte stengels, met zijtak
jes. zijknoppen en wat niet al, doch met
een beetje smaak is er van onze tuinbloe-
men heusch wel iels goeds te maken.
Om te beginnen worden er bijzondere
eischen aan hel vazenmatcriaal gesteld,
eenvoudige vormen en rustige tinten zon
der bloemversieringen of andere motieven
zijn in de bloemschikking het meest suc
cesvol. waarbij we een uitzondering ma
ken voor oud blauw porcelein, waarmee
vooral gele en oranje bloemen prachtig
harmonieeren
Glas of kristal moeten we nooit gebrui
ken voor bloemen waarvan de stelen en
bladeren het water vertroebelen, dus nooit
voor asters b.v. doch bij voorkeur voor
rozen, anjers en'lathyrus. Voor zilveren
vaasjes komen alleen teere bloemen in
aanmerking en slechts enkele stuks. b.v.
trosroosjes, cosmea, godetia, clarkia, la
thyrus of anjers.
Forsche bloemen stellen geheel andere
eischen. voor haar kan het aardewerk
haast niet grof genoeg zijn. vandaar dat
we wonderen kunnen verrichten met gem
berpotten, oude bruine iiirnuukpotten en
Kculsche melkkanen. Het prettige van
gemberpotten is. dut haast alle bloemen er
zich, in thuis schijnen te voelen, en het is
dan ook allerminst een toeval dat zii op
stillevens zoo'n belangrijke rol vervullen,
gevuld met vlammende zinnia's, O.l.-kers,
met enkele zonnebloem, asters, geraniums
en dahlia's.
Van de verschillende metalen is koper
wel het meest succesvol in de bloemschik
king. Een antiek koperen doofpot gevuld
met zonnebloemen is en blijft een der
meest opvallende bloemstukken, terwijl ook
vuurpijlen aangevuld met eikenblad er
voortreffelijk mee harmonieeren. om de
dahlia's niet te vergeten. In het algemeen
leent koper zich voor alle bloemen, die
geel. goudkleurig, oranje, bruin of rood
getint zijn.
Tenslotte nog enkele fraaie combinaties
van bloemen en kleuren. Blauwe ridder
sporen met oranje alstroemeria of gele
eremurus in 'n dof witten pul of grooten
bruinen inmaakpot. Decoratieve dahlia's
in verschillende kleuren gemengd, gladio
lus ook in gemengde kleuren, lathyrus
eveneens of in één tint en dan eventueel
aangevuld met rozen. Zinnia's in gemeng
de kleuren, evenals leeuwenbekken en
asters Echte tuinbouquettcn van gele of
bruine heleniums met lila aster amellus of
paarse salvia, blauwe korenbloemen met
rood en gele gaillardia, rose gras-anjers
met het wazig blauwe kattenkruid. enz. enz.
Uit den tuin kunnen eigenaardige com
binaties te voorschijn gebracht worden, die
wc bij een vakman niet zullen vinden en
daarom dikwijls juist heel apart en suc
cesvol zijn.