Douanekwesties nog
deze week besproken?
Lipinski in
vrijheid
Kathedralentocht'd oor ons
land had groot succes
Friscoen Los Angeles
twee steden-rivalen
DE ANTI-BRITSCHE
HOUDING WORDT
STEEDS SCHERPER
Turkije als lid van het
vredes front
Goering over
zijn Duitsche
rondreis
OPGETOGEN
vreemdelingen
Ie BLAD PAG. 2
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
DONDERDAG 10 AUGUSTUS 1939
Wolkenkrabbers, petroleumboortorens, filmstudio's
en duizendjarige boomen maken Californië
tot een wonderlijk lend
LOS ANGELES
HEEFT EEN
AUTO-RECORD
SAN FRANCISCO en Los
Angeles zij twee steden-riva
len, zooals ook wel twee groote
steden in eenzelfde land soms zijn
Alleen liggen San Francjsco en Los
Engeles meer dan 700 kilometer
van elkaar verwijderdMaar dat
is voor Amerika geen groote af
stand. San Francisco is een han
delsstad met een wereldhaven;
Los Angeles is een industrie- en
renteniersstad Maar ook Los An
geles heeft een goede haven, die
steeds sterker groeit en voor San
Francisco een geduchte concur
rent wordt; er wordt zelfs be
weerd, dat de haven van Los An
geles die van „Frisco" waar de
eene staking de andere aflost
tegenwoordig overvleugeld heeft.
SAN FRANCISCO heeft ongeveer
650.000 inwoners. Los Angeles
1,326 millioen. dus hel tweevoud.
Deze vergelijking is echter eenigszins
scheef; want San Francisco heeft geen
voorsteden „ingelijfd", terwijl Los An
geles wat oppervlakte betreft
vlak achter. Tpkio de tweede plaats in
neemt op de wereldlijst en dus omvane-
rijker is dan.zelfs New York. Londen of
Berlijn. Bij een eerlijke vergelijking van
het aantal inwoners moet men bij San
Francisro dan ook nog de plaatsjes
Oakland, Berk lev en enkele andere
voorstadjes meetellen, die bij de ee-
meentegrond van San Francisco hehoo-
ren; men kómt dan weliswaar niet ge
heel, rhaar toch vrij dicht bij de 1,3
millioen van Los Angeles.
San Francisco is een met emergie
geladen stad. Los Angeles is een
groot dorp. In San Francisco steken
overal torenhooge gebouwen de
lucht in, terwijl het karakteristieke
van Los Angeles niet in de paar
wolkenkrabbers, doch in de ontel
bare kleine villa'tjes en twee- A drie
verdieping'woningcn ligt, die in een
gweldigó uitgestrektheid over het
land uitgebreid liggen. Zonder
auto is men hier reddeloos ver
loren. Los Angeles heeft dan ook
in verhouding tot haar inwonertal
een record aantal auto's, namelijk
1 op iedere 4 inwoners, kinderen,
baby's en grijsaards meegrekend.
Vele gezinnen hébben meer dan één
auto: voor den huisvader om zijn
zaken te kunnen afhandelen, voor
de huisvrouw, diQ boodschappen
moet doen en voor kinderen, die
naar school of naar universiteit
gaan.
De vruchtbaarheid van den bodem en
de door het klimaat veroorzaakte weel
derige vegetatie hebben Californië ge
maakt tot een reusachtige groente- en
vruchtentuin. Ten overvloede zijn bo
vendien naast andere mineralen nog
geweldige petroleum vel den in Califor
nië te vinden. Californië levert goud
in vcrlerlei vormen. Het gebied is on
geveer -100.000 KM. doch wordt slechts
bewoond door 6.5 millioen menschen.
LOS ANGELES heeft op San Fran
cisco voor. dat het bijna mistvrij
is. Overdag is het warm, 's avonds
en 's nachts koel, en bijna iederen dag
schijnt de zon van een strulend-blau-
wen hemel. Dit is dan ook de oorzaak
van het feit. dat Los Angeles een aan-
trekkingspunt is voor de renteniers uit
geheel U.S.A. en bovendien ook nog
voor de filmindustrie, die vrijwel al
tijd naar believen buitenopnamen kan
draaien.
In landbouwkundig opzicht heeft, de
omgeving van San Francisco grootere
schatten dan die van Los Angeles. De
grootste bezienswaardigheid vormt wel
het oerwoud met de duizendjarige „red-
wood'-boomen. Deze boomen bestonden
al lang. voordat men er in de Oude
Wereld zelfs maar een vermoeden van
had. dat er een Amerikaansch conti
nent bestond. Pater Crespi, die de
Spaansche Portola-cxpeditie van 1769
begeleidde, noemt als eerste deze boo
men in zijn reis-dagboek op den datum
van 10 October 1769. Pas in 182.1 werd
de boom wetenschappelijk (en zelfs ver
keerd!) ondergebracht. Engelschc bota
nici stelden vast. dat hij een soort moc-
raseypres (Taxndiuin) moest zijn en
noemden hem Taxodium sempervirens
(altijd groene Taxodium). Pas 21 jaar
later bemerkte men. dat het een geheel
nieuw? boomsoort moest zijn en gaf
hem den naam „Sequioa sempervirens".
F.en eigenaardigheid dezer reuzen-
hoornen is, dat zij „vuurvast" zijn. De
laatste groote" boschbrand had onge
veer 300 jaar geleden plaats. De bast
der boomen was slechts heel opper
vlakkig verkoold. De hoornen bleven
doorgroeien. Slechts daar. waar de
bast reeds beschadigd was. heeft het
vuur tie stam van binnen eenigszins
uitgehold. De hoornen groeien langzaam
maar zeker door in dat Callfornische
reuzenwoud: dat een mooi oerwereld
eiland lijkt, dat de eeuwen zal trotsee-
ren. Het is een prachtig woud. dat tot
nadenken stemt. Zijn wolkenkrabbers,
boortorens, filmstudio's en auto's wer
kelijk zoo belangrijk
AN FRANCISCO werd groot door de
goudvelden, Los Angeles door de
petroleum. De stormachtige groei
van Los Angeles begon pas na den we
reldoorlog. In 1920 had de stad 576.000
inwoners; thans heeft zij reeds meer
dan het dubbele. Wanneer men op Sig
nal Hill het centrum der olievelden
staat, ziet men vele kilometers om
zich heen uitgestrekt woud van wer
kende boortorens. Het ontstaan van dit
woud van boortorens is typisch Ame
rikaansch. Het land was verkaveld en
behoorde aan verschillende particulie
re eigenaars. De stukken grond haaden
geen bijzondere waarde, totdat plotse
ling petroleum werd ontdekt.
Toen de eerste boring plaats vond,
haastte de huurman zich, hetzelfde te
doen, want ook hij wilde meedoen aan
de onverwachte ren naar rijkdom; bo
vendien vreesde hij, dat zijn huurman
het kostbare nat ook onder zijn grond
zou wegzuigen. Zoo verrees in korten
tijd de eene boortoren naast den andere.
Een ieder wilde zoo vlug mogelijk aan
„zijn" petroleum komen, en, indien mo
gelijk nog wat van zijn buurman nemen.
Daar de kosten van één boortoren
50.000 a 150.000 dollar bedragen, en één
toren van bepaalde grootte om een bas
sin uit te pompen voldoende zou zijn
geweest, waar nu vier, vijf, zes of zelfs
tien staan, ging men zich dus te buiten
aan een ongehoorde kapitaalvermorsing,
zelfs, wanneer men zijn kosten er uit
haalde. Men werd wijzer door de opge
dane ervaring, en wanneer heden ten
dage hetgeen telkens voorkomt
nieuwe bronnen worden ontdekt, ko
men de „huurlieden" bij elkaar, plaat
sen op de gunstigste plaats een boor
toren en deejen de winst
Joodsche vluchtelingen
voor Smyrna
Zij mogen niet aan
land gaan
SMYRNA, 9 Aug. (Reuter). Met het
stoomschip „Parita". dat de Panamee
sche vlag voert, zijn hier gisteravond
500 Joodsche vluchtelingen aangekomen
die van honger en dorst en als gevolg
van de doorgestane vermoeienis volko
men uitgeput waren. Deze vluchteiin
gen, meerendeels Tsjechen, verkeeren in
kritieke positie, daar zij geen levens
middelen. geen water en eeen geld heb
ben. Het schip heeft geen brandstof
meer en de machines zijn, naar men
verklaart, defect De Turksche autoritei
ten houdt de vluchtelingen in quaran
taine en geven hun geen toestemming,
aan land te gaan. Het schip kan niet
naar Constanza, waar de vluchtelingen
zich hebhon ingescheept, terugkeeren,
alvorens geld ontvangen is voor de noo
dige reparaties, aankoop van brandstof
én andere hehoeften.
TIENTSIN, 9 Aug. (Havas). - De be
perkende bepalingen aan de toegangen
tot de concessie worden steeds scherper.
In Noord-China duurt de anti-Britsche
campagne voort. Het anti-Britsche co
mité heeft den Chinecschen winkeliers
te Peitaho, een bekende badplaats, op
dracht gegeven de prijzen van alle aan
Engélschcn verkochte goéderen met 100
procent te verhoogen.
Reuter meldt voorts nog:
Een Engelschman. die in gezelschap
van twee Engelsche dames de Britsche
concessie wilde betreden, ontving van
een Japanschen schildwacht het bevel
zich te ontkleeden. Hij weigerde stand
vastig, er ontstond een woordenwisse
ling, doch tenslotte kon hij binnengaan
zonder zich uit te kleeden.
1 ff
ff
Verontruste reactie in het Nabije Oosten
op den Duitsch-Italiaanschen
expansiedrang
(Van onzen correspondent)
ANKARA, begin Aug.
DOOR het toetreden van Tur
kije tot het vredes-front
hebben Engeland en Frankrijk een
belangrijke troefkaart verworven
voor hun politieke spel. Turkije
immers is op t oogenblik de voor
naamste militaire mogendheid in
het nabije Oosten. Turkije be-
heerscht een belangrijke sector vol
politieke spanningent waarin zich
in geval van een Europeesch con
flict een verwoeden strijd tusschen
de twee eventueele statengroepen
zou afspelen.
MEN is teruggekeerd tot het systeem
van allianties, dat in het midden
der vijftiger jaren een belangrijke
rol speelde bij de verdediging tegen den
expansiedrang van het Tsaristische Rus
land en dat titans een Duitsch-Italiaan-
sche expansie ten koste van Turkije en
andere successie-staten van het Otto-
maansche rijk zal moeten tegenhouden.
Turkije beheerscht niet alleen de Darda-
nellen en een belangrijk deel van het
nabije Oosten, maar het kan zijn vrien
den een verbindingsweg verschaffen van
Egypte naar Roemenië. Een bevriend
Turkije beleekcnt voor Engeland een be
langrijke steun voor het openhouden
van zijn imperiale verbindingswegen
met Azië en voor Frankrijk een garantie
voor het veilig bezit van zijn mandaats-
gebied in Syrië.
Wanneer Turkije in 1914 in den We
reldoorlog aan de zijde van Engeland en
Frankrijk was komen te staan, zou dc
oorlog vele jaren korter geduurd heb
ben. Een krachtiger steun aan Roemenië
en het voorzien van Rusland met muni
tie zou dan mogelijk zijn geweest langs
den zeeweg door de Dardanelles On
danks de ontwikkeling van het lucht-
wapen is nog steeds het axioma van
kracht dat „wie Constantinopel en de
Dardanellen beheerscht, meester is van
het Nabije Oosten".
Aldus is het begrijpelijk dat de over
eenkomsten van Turkije met Engeland
en Frankrijk in de kringen van de as
RomeBerlijn een duidelijk zichtbaar
slecht humeur hebben gewekt, hetgeen
zich uitte in scherpe en bittere commen
taren van Duitsche en Italiaansche dag
bladen. Men kende in Turkije reeds
sinds lang de Italiaansche plannen met
betrekking tot Klein-Azië. Italiaansche
kaarten en boekwerken, alsmede offici-
eele redevoeringgen, hebben niet ver
borgen doen blijven, dat Italië agressie
ve plannen had in de Aegeïsche Zee en
dc Levant, waarbij de Dodekanesos als
sterke Italiaansche vlootbasis een uit-
gangspunt zou vormen. Voorts hebben
op politiek terrein Rome en Berlijn alle
krachten ingespannen om de Balkan-
Entenle uiteen te slaan en zoowel tegen
Joego-Slavië als Griekenland een Bul-
gaarsch revisionisme op te wekken.
Voorts is de Italiaansche propaganda in
Syrië, gericht tegen Frankrijk en Tur
kije, sinds kort in kracht toegenomen.
Het Italiaansche bureau voor buiten-
landsche propaganda heeft onlangs een
landkaart het licht doen zien, op welke
de Syrische provincies Aleppo en Dsje-
zirek voorkomen als doel uitmakend van
een „Groot Turkije". Op deze uitgave
komt een tekst voor, welke den indruk
moet wekken dat de kaart uit Turkije
afkomstig is. Voorts heeft men in Tur
kije zeer veel moeilijkheden ondervon
den met Duitsche specialisten, in dienst
als technische adviseurs van Turksche
staatsinstellingen, die een dubbelzinnige
rol speelden en kennelijk een uitbreiding
van den Duitschen ..T ebensraum" of
„Wirtschaftsraum" tot Perzië en Afgha
nistan moesten voorbereiden.
VERONTRUST door de duidelijke be
wijzen van een naar het nabije
Oosten gerichte Duitsch-Italiaan-
sche expansiedrang zijn de daardoor
zich bedreigd voelende regeeringen on
derling in contact getreden. Allereerst
maakte de Egyptische minister van bui-
tenlandsche zaken, Yehia Pasja een reis
door Turkije en den Balkan waarbij te
Ankara het sluiten van een wederzijds
verdrag tusschen cieze twee voornaam
ste Mohammedaansche staten werd be
sproken.
Binnenkort zal zich een Turksche mi
litaire missie naar Egypte begeven om
de mogelijkheid te bestudeeren van een
Turksche bijdrage tot de verdediging
van Egypte in geval van een Italiaan
sche agressie. Een andere Turksche.mi
litaire missie zal zich begeven naar
Saoedië-Arabië, welks Koning, Ibn
Saoed, te Ankara den wensch te kennen
DANZIG- WARSCHA V
Redevoering van Förster tijdens groote demonstratie
tegen „Poolsche dreigementen"
LONDEN, 9 Aug. (Reuter).
In officieele Britsche kringen te
Londen meent men te weten, dat
waarschijnlijk deze week vertegen
woordigers van Danzig en War
schau bijeen zullen komen ter be
spreking der douanekwesties.
Volgens Reuter meldt het Duitsche
Nieuwsbureau, dat morgen te Danzig
een groote demonstratie „tegen het
Poolsche dreigement. Danzig met kanon
nen te beschieten" zal worden gehou
den. Förster zal het woord voeren.
Uit Danzig wordt vernomen, dat För
ster Vrijdag weer naar Duitschland ver
trekt. Het'feit dat hij na de anti-Pool-
schc demonstratie, die morgen wordt
gehouden en die van grooten omvang
zal zijn, waarschijnlijk Danzig weer ver
laat, wordt, volgens Havas, in buiten-
landsche kringen gezien als een aanwij
zing, dat de rede, die Förster morgen
zal houden, niet buiten het gewone
kader zal vallen, zoodat men geen be
langrijke mededeelingen behoeft te ver
wachten. De betooging, aldus zegt men
in dezelfde kringen, moet vooral indruk
maken op de openbare meening in En
geland en Frankrijk en aantoonen, dat
de bevolking in haar geheel tot het
Duitsche rijk wenscht terug te keeren
Deze hypothese schijnt een zekere be
vestiging te vinden in den goeden wil
dien de autoriteiten de laatste dagen
jegens verscheidene politieke gevange
nen hebben getoond.
Zoo is vandaag de Poolsche
douane-inspecteur Lipinski, die
Maandag wegens beleediging van
Hitier en Goebbels tot 18 maanden
veroordeeld was, in vrijheid gesteld.
Daartegenover hebben de Poolsche
autoriteiten bepaald, dat Muller, een
burger van Danzig, die tot acht
maanden was veroordeeld wegens
beleediging van het Poolsche volk,
op'vrije voeten gesteld moet worden.
BERLIJN, 9 Aug. (Reuter). De toe
spraak, welke Förster morgen te Danzig
zal houden, wordt hier met veel belang
stelling tegemoet gezien, daar men van
meening is, dat I-Iitler feitelijk zelf
spreekt; aangezien hetgeen Förster zegt,
beschouwd moet worden als direct en
zelfs in het oog loopend geïnspireerd,
omdat zij kort volgt op het bezoek van
Förster aan Hitler.
De toespraak zal door het station
Danzig worden verspreid en mogelijk
heruitgezondën door radio Koningsber
gen. Verwacht wordt, dat de woorden
van Förster zeer scherp zullen zijn, aan
gezien politieke kringen te Berlijn zeer
benieuwd zijn naar de reactie en de in
druk in het buitenland is. dat Duitsch
land of Danzig in zeker opzicht in de
verhouding tot Polen heeft toegegeven.
Brieven van King Hall in
Danzig ontvangen
DANZIG, 9 Aug. (Havas). De eerste
brieven van King Hall zijn hier aange
komen. Het nationaal-socialistische or
gaan „Danzigcr Vorposten" maakt van
de gelegenheid gebruik om de propagan
da van den Britschen publicist belache
lijk te maken door het reproducecren
van het facsimile van een der brieven,
die volgens het blad als adres had:
„Danzig, Germany". Deze brief was ge
richt aan den leider der Hitlerjeugd te
heeft gegeven Turksche officieren te
ontvangen om met hen te beraadslagen
over een reorganisatie van zijn leger.
Turksche stafofficieren hebben zoowel
de verdedigingswerken nabij de Italiaan
sche vlootbasis op de Dodekanesos als
in de Dardanellen uitvoerig geïnspec
teerd. Onlangs is uit Engeland zwaar
geschut gearriveerd om deze verdedi
gingswerken te versterken. Zooals be
kend hebben zoowel een Britsche als
een Fransche militaire missie onlangs
bezoeken gebracht aan Turkije, waarhij
een eventueele militaire samenwerking
uitvoerig is besproken. De Dardanellen
zijn momentcel reeds in een zeer ster
ken staat van verdediging gebracht en
het is vrijwel uitgesloten dat een aan
val thans beter zou gelukken dan de
mislukte landingspoging der Geallieer
den op het schiereiland Gallipoli tijdens
den Wereldoorlog.
Los Angeles, stad van wolkenkrabbers en auto's
Danzig, Goezpert. Het blad schrijft: ..Mei
een naiveteit zonder weerga stuurt King
Hall zijn brieven aan vooraanstaande
personen der nationaal-socialistische
partij te Danzig en hij adresseert ze*
Danzig, Duitschland. Daar King Hall
van meening is, dat Danzig reeds in
Duitschland gezocht moet worden, moet
men kunnen inzien, dat degenen, die
dezen Britschen propagandist bevelen
er ook weldra van overtuigd zullen zijn,
want men mag er niet aan twijfelen, dat
het talent van King Hall voldoende zal
zijn om althans zijn eigen landgenooten
te overtuigen".
Duitscher bij grens
incident gewond
WARSCHAU, 9 Aug. (Reuter) Een
officieel communiqué meldt, dat een lid
van een Duitsche gewapende patrouille,
welke de grens passeerde in de „corri
dor" bij een grensincident werd gewond
In het communiqué wordt gezegd, dat
de patrouille van drie man zich bijna
100 meter aan de Poolsche zijde van de
grens bevond en geen gevolg heeft gege
ven aan de sommatie, waarna de Pool
sche grenswacht een waarschuwings
schot loste.
Niet officieel verluidt, dat het inci
dent meer dan twee dagen geleden ge
beurde.
Förster bij Frank
PRAAG, 9 Aug. (Reuter). Gouwlei
der Förster heeft op weg naar Danzig
hier een landing gemaakt. Hij heeft ver
scheidene uren te Praag doorgebracht
en een lang onderhoud met den Duit
schen staatssecretaris Frank gehad.
GERUCHTEN OVER AFTREDEN
VAN ITAGAKI
TOKIO, 9 Augustus (Havas). In tal
rijke Japansche kringen gaat het ge
rucht, dat generaal Itagaki, de minister
van oorlog, naar aanleiding van de
moeilijkheden in den boezem der regee
ring in verband met de kwestie der
Europeesche politiek, voornemens is af
te treden. Men gelooft echter algemeen,
dat dit ontslag niet zou worden aan
vaard, daar de binnenlandsch politieke
toestand een kabinetswijziging moeilijk
maakt.
„Wij zijn volkomen kalm en
gerust, in afwachting van
den vrede, dien wij
willen"
BERLIJN. 9 Aug. (D.N.B.).
De „nachtausgabe'1 publiceert een
interview met veldmaarschalk
Goering over diens rondreis door
Duitschland, waarin hij o.a- zegt,
de reis ook gebruikt te hebben om
zich van de veiligheid der belang
rijkste Duitsche industriegebieden
tegen vijandelijke luchtaanvallen
te overtuigen. Vooral zegt hij er
voor gezorgd te hebben, dat het
Ruhrgebied de grootste bescher
ming krijgt welke volgens techni
sche en militaire ervaringen moge
lijk is.
Aan de westelijke versterking heeft hij
de laatste aanwijzingen gegeven voor de
uitbreiding der luchtbeschermingszönes.
Voorts zeide Goering het te betreuren,
dat de staatslieden, die zich met de om-
singelingspolitick bezig houden bij deze
rondreis niet aanwezig waren. De bui-
tenlandsche journalisten moesten eens
onder het volk gaan. Men zou hun alles
laten zien en zij zouden vernemen hoe
en wat hot Duitsche volk thans is.
Zij zouden kunnen constateeren,
dat in Duitschland niet de geringste
zenuwachtigheid valt te bespeuren.
Wij zijn. aldus Goering. volkomen
kalm en gerust, in afwachting van
den vrede, dien wij willen.
Wij zijn echter ook besloten óns te
verdedigen, wanneer de anderen ons
dezen vrede niet gnrrnen, of wanneer
iemand zoo dom zou zijn Europa in een
oorlog te storten. Niemand heeft tot mij
gedurende de geheele reis van oorlog
gesproken. Wanneer ik, zoo besloot Goe
ring. de redevoeringen en artikelen lees
welke van de Poolsche politici uitgaan,
dan kan ik daarvoor slechts één verkla
ring vinden, dat deze menschen zuiver
uit zorg en angst niet meer weten wat
zij zeggen.
KUNST
99
Ter gelegenheid van de Eerste Nederland sche Kunst-
week maakten de deelnemers deze excursie
Zij zagen Nederland in een
uit toeristisch oogpunt
bezien nieuw licht
DE deelnemers aan de eerste Ne-
derlandsche Kunstweek, die Dins
dag te Maastricht geopend is, hebben
gedurende den eersten dag van hun
tocht door Nederland ons land leeren
kennen van een zijde, die behou
dens de gunstige uitzonderingen
zelfs velen belangstellenden Neder-
landschen toeristen vreemd is, n.l. Ne
derland als Kathedralenland.
Natuurlijk welen wij allen wel, dat
Nederland een aantal kostelijke monu
menten van Romaansche en Gothische
bouwkunst rijk is. maar zelden krijgt
men gelegenheid deze monumenten in
onderling verband en binnen het kader
van één bepaalde excursie te zien.
De organisatoren van de eerste Neder-
landsche Kunstweek hebben kans ge
zien, een zoodanigen tocht te organisee-
ren, dat de vele buitenlandsche deelne
mers toch voor het meerendeel kunst
historici, architecten, leeraren en kunst
studenten, die zoowel de kathedralen
van Reims en Chartres als van Keulen
en Venetië kennen opgetogen ver
klaarden, dat deze „kathedralentocht"
in Nederland zeker niet minder interes
sant is dan waar elders ook.
Het begon Woensdagmorgen in Maas
tricht in de prachtige Romaansche On
ze Lieve Vrouwekerk, met haar elfde
eeuwsche crypt, een der fraaiste en oud
ste voorbeelden van Romaansche bouw
kunst in ons land, en de typisch daar
bij afstekende druk-bezochte Gothische
kapel van Onze Lieve Vrouwe Sterre der
Zee.
De Sint Servaeskerk maakte wellicht
minder indruk maar lokte meer discus
sie uit door de verschillende bouwstijlen,
van de in den loop der middeleeuwen
aan deze oudste groote kerk in ons land
de oorsprong dateert uit de negende
eeuw toegevoegde gedeelten.
In het voorbijrijden passeerde
men de zeer oude Romaansche kerk
van Sasteren cn te Roermond de
prachtige Munsterkerk. Wellicht
wekt deze opsomming den indruk,
dat de bezoekers op deze wijze te
veel van het goede kregen en eerlijk
gezegd wekte ook het programma
deze vrees. In de practijk viël het
echter niet alleen zeer mee, maar
bleef de belangstelling zoo levendig.
dat de leiders telkens opnieuw
moeite hadden, de deelnemers weer
in de bussen te krijgen.
Daar werkte toe mee, dat men te
Maastricht tusschen de bezoeken door
gelegenheid had, voor het vertrek op
het intiemgezellige Vrijthof volgens Ne-
derlandsche gewoonte een kopje koffie
te gebruiken en dat men in Roermond,
waar men geluncht had, rustig even
rond kon wandelen, vandaar ging het
met vijf autobussen verder naar 's-Her
togenbosch, via Eindhoven, waar men
in het voorbijrijden een glimp zag van
de beteekenis, welke dc Philipsfabrie-
ken voor deze stad hebben.
Zonder zweem van vermoeidheid ble
ken in Den Bosch de bezoekers zoodra
zij het exterieur van de SL Janskerk
met zijn fijn Gotisch ciseleerwerk in het
oog kregen, en de belangstelling voor
het interieur was niet geringer. Daarbij
had men, evenals te Maastricht en te
Roermond, het geluk, als gids en voor
lichter mgr. dr. P. J. M, van Gils, eere-
kanunnik van het Kathedraal Kapittel
van Roermond en lid van den onder
wijsraad, bij het gezélschap te vinden,
die op onderhoudende wijze vertelde en,
voor zoover dat noodig was, van zijn
enthousiasme voor. de kostelijke schat
ten der middeleeuwen aan zijn hoorders
mee te doelen.
Na een rustpoos in den Raadskelder
werd de toch naar Utrecht voortgezet.
In de Betuwe viel den buitenlanders,
die voor een groot' deel de Belgische
kunstweek hebben meegemaakt én -in
Brabant en Limburg telkens nog ver
wantschap met het Belgische landschap
zagen, voor het eerst het karakteristie
ke van het I-Iollandsche landschap op.
De drie groote rivieren met hun trot-
sche overbruggingen "maakten een impo
neerenden indruk, en aan de hand van
kaarten moesten de Nederlanders hün
uitleggen, hoe het mogelijk is, dat de
Rijn bij Lobith ons land binnenkomt
maar oogenschijnlijk' nergens in zee
stroomt. Na een korte explicatie hadden
de namen Lek, Waal, Maas en Nieuwe
Waterweg echter geen geheimen voor
hen en concentreerde de aandacht zich
reeds op den in de verte opdoemenrien
Utrechtschen Domtoren.
In de Domstad werd een korte wan
deling rondom de Dom, langs Oude cn
Nieuwe Gracht cn langs Paushuize ge
maakt.
Velen hadden gaarne nog meer ge
zien van dc oude stad, die in het late
licht op de meeste vreemdelingen een
diepen indruk maakte van rust en
schoonheid. Maar in het Maarten Maar
tenshuis te Doorn wachtte het avond
eten.
De autotocht daarheen door de Sticht-
sche Lustwarande vormde een waardig
besluit van dezen dag. De prachtige la
nen, de aantrekkelijk gelegen villa's en
de fraaie buitengoederen openden een
nieuw aspect op de - schoonheden van
Holland, die vele buitenlanders hier
niet venvacht hadden, maar waarover
zij hun opgetogenheid niet verborgen.
