Japansch leger wil
doortasten
De Britsch-Japansche
cXacd&ie ficAkhlm
TANTE EEFKE WORDT
HONDERD JAAR
conferentie
„feitelijk mislukt"
Wederzijds dringt de pers aan op
het handhaven van een
krachtige politiek
Russisch dementi van
Poolsche berichten
Csaky terug naar
Boedapest
Het mysterie te Sofia
GROOTE PARADE
OP
31 AUGUSTUS
DE TROMP IS
onderweg
naar Indië
Familiedrama te
Stein
Ds. NIEUWPOORT
ONTSLAGEN
Nieuw wereldrecord
voor racebooten
WISSELKOERSEN
Wereldgebeuren
Zullen in nabije toekomst de Westersche
mogendheden op hun beurt Japan
„onder druk" zetten
Ie BLAD PAG. 3
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ZATERDAG 19 AUGUSTUS 1939
BUITENLAND
LONDEN, 19 Aug. (Reuter).
Het feit dat het Britsche stand
punt ten aanzien van de kwestie
der Chineesche valuta en der zil-
ivervoorraden in de Britsche con
cessie te Tientsin door andere be
trokken landen, in het bijzonder
'door Frankrijk en de Vereenigde
Staten, wordt gedeeld, wordt door
'de Engelsche pers ten zeerste toe
gejuicht.
Zoo schrijft de Daily Express na
het besluit der regeering te 'hebben
goedgekeurd: „Groot-Brittannië zal
zich niet van de wijs laten bren
gen door de anti-Britsche betoogers
voor de ambassade in Tokio. De
tijd is gekomen om met Japan dui
delijke taal te spreken. Japan moet
weten, dat het in Engeland vijand-
schappen venvekt, welke niet spoe
dig zullen zijn geluwd. Japan zal
reden hebben den druk te betreu-
ren welke het in het uur van onze
moeilijkheden op ons heeft uitge-
oefend. Indien de Japanners hun
aanvallen op de Engelschen blijven
richten, zal hun gedrag nooit verge
ten of vergeven worden."
De Japansche pers stelt den
eisch, dat de Japansche regeering
de onderhandelingen met Enge
land terstond zal afbreken.
In een vanmorgen gehouden
Spoedvergadering der hoofdamb
tenaren van het departement van
oorlog is besloten, dat het leger de
regeling van de kwesties in Tien
tsin overlaat aan de plaatselijke
'Japansche militaire autoriteiten,
met het oog op de feitelijke mis
lukking der besprekingen in
Tokio.
De Nitsji-Nitsji-Nitsji schrijft, dat
alleen Engeland voordeel zou halen uit
een goed resultaat der conferentie van
Tokio, terwijl het voor Japan niet veel
uitmaakt, of de conferentie slaagt of
mislukt. Noord-China is thans in Japan
sche handen. Wanneer Japan besluit
zijn belangen daar te waarborgen met
de macht, waarover het werkelijk be
schikt, dan maakt het geen groot ver
schil. of Engeland het Japansche stand
punt aanvaardt of niet.
Men wees er op, dat de conferentie
van Tokio was belegd op Britsch ver
zoek, tot regeling van de kwesties in
Tientsin, welke, naar Japansche opvat
ting, alleen geregeld konden worden
wanneer Engeland zijn steunverleening
aan het. bewind-Tsjang Kai Sjek losliet
en tevens een oplossing bracht voor de
economische- en politie-vraagstukken
in Tientsin, teneinde de veiligheid van
het Japansche leger te verzekeren en
.vrede en orde in China te handhaven.
Aangezien Engeland de bespreking
der economische kwesties wil uitstel
len heeft het Japansche leger geen be
lang meer bij onderhandelingen over
de kwestie-Tientsin. De Japansche op
vatting is niet veranderd, dat de rege
ling der economische kwesties onaf
scheidelijk verbonden is met het be
houd van vrede en rust in de Britsche
concessie van Tientsin. Derhalve zijn
legerkringen van meening, dat aan de
plaatselijke Japansche militaire auto
riteiten blanco volmacht verleend
moet worden inzake de regeling der
hangende kwesties, met de daaruit
voortvloeiende mogelijkheid, de blok
kade van de Britsche concessie verder
te verscherpen.
Evenwel wordt vernomen, dat de
'deur voor onderhandelingen wordt
opengelaten, voor het geval Engeland
zijn houding zou herzien.
MOSKOU, 19 Aug. (Tass). In de
afgeloopen dagen hebben Poolsche
bladen, zooals de Polska Zbroina,
de Express Poranny en de Kurjer
Warszawski, bericht, dat bij de be
sprekingen 'tusschen de militaire
vertegenwoordigers yan de Sovjet-
Unie aan de eene zijde en de mili
taire vertegenwoordigers van Frank
rijk en Engeland aan de andere
zijde, een meeningsverschil was
ontstaan over het feit, dat de Sov
jet-Unie den militairen steun van
Engeland en Frankrijk verlangde
in geval van een oorlog in het
Verre Oosten. Het Telegraaf agent
schap der Sovjet-Unie is gemach
tigd deze berichten met kracht te
gen te spreken. De meeningsver-
schillen welke in werkelijkheid be
staan, betreffen geheel andere on
derwerpen en hebben niets uit te
staan met het Verre Oosten.
ROME, 19 Aug- (Havae).
Graaf Csaky, de Hongaarsche mi
nister van buitenlandsche zaken,
is vanmorgen uit Rome per vlieg
tuig vertrokken in de richting van
Boedapest.
GEBREK AAN BENZINE
IN DUITSCHLAND
MUNCHEN, 19 Aug. (Reuter).
De politie heeft aan alle benzine
stations in München opgedragen de
mededeeling weg te nemen, dat zij
uitverkocht zijn, daar zulk een op
schrift een slechten indruk maakt.
Vreemdelingen kunnen op vertoon
van hun pas geringe hoeveelheden
benzine krijgen, zelfs wanneer dit
voor Duitschers niet mogelijk is. De
voorraden, welke de benzinestations
krijgen aangevoerd, zijn spoedig uit
verkocht.
SOVJET - LUCHTMACHT
DEMONSTREERDE
BOVEN MOSKOU
MOSKOU, 19 Aug. (Reuter). Boven
het vliegveld Toesjing, aan den rand
van Moskou, heeft de Sovjet-lucht
macht gisteren demonstraties gehou
den, waaraan, door 500 militaire en-
burgervliegtuigen werd doelgenomen.
De demonstraties, die gehouden wer
den in het kader van den nationalen
luchtvaartdag, werden bijgewoond door
de leden der regeering en de Fransche
en Britsche militaire delegaties. Er
waren 1.500.000 toeschouwers. In ver
band met dit feest zijn gisteren geen
militaire besprekingen gehouden.
SOFIA, 19 Aug. (Havas). De
Roemeensche kapitein, die na de
ontdekking van den diefstal van
de documenten zich een revolver
schot door het hoofd heeft gejaagd,
is overleden zonder tot bewustzijn
te zijn gekomen. Het onderzoek
heeft geen enkel resultaat opgele
verd.
BINNENLAND
's-GRAVENHAGE, 19 Augustus.
Men meldt ons van bevoegde zijde:
De op 31 Augustus a.s. ter eere van
den verjaardag van H. M. de Konin
gin te 's-Gravenhage te houden groo-
te parade zal, in verband met de uit
breiding en moderniseering van ons
leger, van grooter formaat zijn dan
tot nu toe het geval was.
Behalve de grenadiers en jagers, het
3e regiment huzaren en het 2e regiment
veldartillerie, zullen verschillende gemo
toriseerde ondcrdeelen, waaronder zware
artillerie, luchtdoelartillerie, pantser
wagens', huzaren, motorr.yder- en zoek-
lichtonderdeelen.
Hoewel het traditioneele Malieveld
ondanks liet benutten van den rijweg
van de Boorlaan allengs te klein zou
worden voor het bijeenbrengen van troe-
penafdeelingen van beteekenis, is hier
toe toch besloten, omdat het gedeelte van
de parade, dat bestaat uit het marchee-
ren van de troepen op een paradeveld en
het aldaar houden van een inspectie be
ter tot haar recht kan komen.
Teneinde evenwel een zoo groot moge-
lijk deel van de bevolking in staat te stel
len do troepen te zien zonder het verkeer
veel te belemmeren, zullen alle onderdee-
len door een gedeelte der Residentie mar-
cheeren.
De troepen te voet en de veldartillerie
marcheeren daartoe na de parade onder
bevel van den commandant van het re
giment grenadiers, langs Korte Voorhout,
Lange Vijverberg, Kneuterdijk, Park
straat, Plein 1813, Alexanderstraat, Ja va-
straat, Nassauplein, Laan Copes v. Cat-
tenburch, Carol van Bylandtlaan, Oost-
duinlaan naar den Waalsdorperweg.
De gemotoriseerde troepen marcheeren
onder bevel van den commandant van
het le regiment huzaren-motorrijder,
langs Koningskade, Raamweg, Nieuwe
Parklaan naar Scheveningen. Zij verla
ten langs de Zwolschestraat. en de van
Alkemadelaan de Residentie en splitsen
zich daartoe bij den Benoordenhout-
schen weg.
Groote belangstelling bij het
vertrek uit Den Helder
DEN HELDER, 19 Aug. Onder
enorme belangstelling, zoo groot als
nog niet bij het vertrek van een
oorlogsbodem te Nieuwedlep is on
dervonden, is vanmorgen te kwart
voor elf Hr. Ms. flottieljeleider
„Tromp", onder commando van den
kapitein-luitenant ter zee J. W. Ter
mij tel en, voor het eerst naar Neder-
landsch Oost-Indië vertrokken.
Aan boord bewogen zich honderden
familieleden van de bemanning op de
verschillende dekken, hetgeen een on
gewoon aspect opleverde. Tegen tien uur
echter moesten de familieleden het
schip verlaten en moest de geheele be
manning aan boord zijn. De valreep
werd op de kade getrokken en met as
sistentie van het marinepersoneel aan
den wal ontmeerde de „Tromp", om
door de sleepboot „Utrecht" langzaam
naar den havenuitgang gesleept te wor
den. 'Bij het passeeren van het wacht
schip en het directiegebouw, werd met
vlagvertoon het militaire saluut ge
bracht, terwijl de bemanning aan boord
van den flottieljeleider in lange rechte
rijen stond aangetreden. Bij het haven
hoofd was de belangstelling nog grooler
dan bij den aanlegsteiger. Hier stond
ook het muziekcorps van het 21e regi
ment infanterie, onder leiding van
majoor Van der Mey, opgesteld, om, bij
afwezigheid wegens vacantie van de
stafmuziek der Koninklijke Marine, het
vertrek op te luisteren. Op het fort
„Louise" zagen wij verschillende mari
ne- en landmachtautoriteiten als ge
woonlijk het vertrek gadeslaan.
Het was een plechtig moment, toen
terwijl het volkslied weerklonk de
„Tromp" langzaam en statig de haven
verliet.
Terwijl een eskader van negen water
vliegtuigen boven den flottieljeleider
cirkelde, wendde de „Tromp" in een
groote bocht den steven naar het Zui
den, om de eerste reis naar Indië aan
te vangen, nagestaard door de talloozon
langs den dijk.
DE „VALK" NAAR INDIE
AMSTERDAM, 19 Aug. Hedenmor
gen om 6 uur is het K.L.M.-toestel PH-
ALV „Valk" met gezagvoerder Gey6en-
dorffer, 2e bestuurder Kalberer, werk
tuigkundige Belie, radiotelegrafist van
Beukering en Steward Erlings van Schip
hol naar Indië vertrokken. 8 Passagiers
maken de reis mede.
Medegenomen werd 432.867 kg. brief
post, 8.70Ó kg. pakketpost en 173.935 kg.
vracht.
Op bezoek bij de nog krasse oudste
inwoonster van Delden
A LS u thans als vreemdeling in
tl Delden naar slager De Leeuw
vraagt, dan zal geen enkele Delde-
naar denken, dat ge van zins zUt u
van een pond biefstuk of een lever
worst te voorzien, want nadat men u
wegwijs heeft gemaakt, zult ge te
hooren krijgen: „Oh, a wilt zeker naar
tante Eefke, die volgende week hon
derd Jaar wordt!"
Ja, inderdaad, daar wilden wij
heen, konden wij onze vraagbaak
antwoorden.
De inwoners van Delden vinden hel
blijkbaar vanzelfsprekend, dat in deza
dagen vreemdelingen naar Langestraat
99 gaan om met hun oudste inwoonster,
Eva de Leeuw, een praatje te maken.
Een interviewer maakt zich, wat ove
rigens heel begrijpelijk is, reeds voor
tikt hij zijn slachtoffer gezien heeft, hier
van een voorstelling.
En in dit geval dachten wij aan een
gekromd oud vrouwtje, dat zeer slecht
ziet, misschien zoo goed als geheel doof
is, en geen zin meer' aan praten heeft.
Misschien ligt ze wel te bed. om haar
middagslaapje te doen, kwam in ons
op, toon wij er aan dachten, dat 't bij
drie uur was,
Maar zooals wij zoo vaak ondervon
den, was het ook ditmaal: er klopte
niets van de gevormde voorstelling.
Tante Eefke in onze gedachten
en tante Eefke in werkelijkheid
waren twee groote tegenstellingen.
Er klopte niets van onze fantasie
over Delden's oudste inwoonster.
En gelukkig voor haar zelf, om
dat zij van de bovengenoemde ouder-
domsverschijnselen nog niets wil
weten en voor ons omdat wij tegen
over iemand kwamen te zitten,
waarmee, in den letterlijken, maar
niet minder in figuurlijken zin „te
praten viel."
Tante Eefke is toch niet met haar
middagslaapje bezig, zoo vroegen wij
haar neef, den heer J. de Leeuw, bij
wien ze in huis is.
Middagslaapje? Hoe komt u er bij,
daar moet ze niks van hebben. Den ge-
heelen dag kan ze menschen te woord
staan en ze praat graag. Gaat u maar
binnen.
Wij betraden het voorkamertje, naast
den winkel, het verblijf van de bijna
honderdjarige.
In ècn stoel voor het raam zat de per
soon voor wie we kwamen. Met be
langstelling keek zij naar de vele tou-
risten, die over de straat gingen, doch
het geluid van binnenkomenden was
haar niet ontgaan.
Energiek wendt ze het hoofd om en
als wij op haaf toekomen, steekt ze de
hand al uit en voordat wij iets hebben
kunnen zeggen, klinkt haar heldere
stem: Ik geloof niet, dat ik u ken, wie
bent u eigenlijk?
Wij stellen ons voor, doch zij ver
staat ons niet direct. Wij moeten wat
luider spreken. De pientere en levens
lustige indruk, die ze nog maakt, heeft
bij ons de gedachte aan de mogelijkheid,
dat ze doof kon zijn, geheel doen ver
dwijnen.
Doof is tante Eefke niet. doch wel
eenigszins hardhoorend. Met eenige
stemverheffing kunnen we ons ver
staanbaar maken.
Doch wij hebben niet veel gepraat,
daartoe kregen wij trouwens de kans
ook*niet, want de geïnterviewde was op
geruimd en rad van tong, zoodat wij
alleen maar behoefden te luisteren.
Zij bleef altijd wel niet bij het onder
werp, doch als haar neef even te hulp
kwam, ging alles van een leien dakje.
Ik schrijf nog zonder bril
Haar grootste trots is, dat haar ge
zichtsvermogen nog zoo goed is.
„Ik kan nog zonder bril schrijven",
zegt ze.
Behalve oogen heeft men hier echter
ook een hand voor noodig en als wij
daar naar kijken, valt het ons op, hoé
rustig haar handen nog ziin. Geen be
vende vingers, zooals men reeds vaak
bij menschen aantreft, die nog lang niet
aan de honderd toe zijn.
En het lezen?
Dat doe ik ook nog, hoor, is het
antwoord en zij. vertelt ons van een ge
bedenboek, dat ze trouw eiken dag open
slaat.
Haar lievelingsonderwerp uit den
ouden tijd schijnt de eerste stoom
trein in Delden te zijn. Hierover
heeft zij het vaak en ze vertelt dan
hoe ze als klein meisje met haar
moeder mee mocht, om naar het ge
vaarlijke monster te gaan kijken.
We moesten er wel 300 meter afblij
ven, zoo gevaarlijk was het, vertelt
TANTE EEFKE VAN LEEUWEN,
die volgende week 100 Jaar wordt
Tante Eefke heeft wel het begin van
het verkeer over de ijzeren staven mee
gemaakt, doch zelf heeft ze er weinig
van geprofiteerd.
Eenmaal is zij slechts in een trein
gestapt met bestemming Amsterdam.
Het doel van deze reis was om het cir
cus Carré tc bezoeken.
Ook de oorlog van 1870 en 1871 zij
was toen reeds dertig jaar geweest
ligt noch versch bij haar in het geheu
gen. Vooral over de voedselschaarschte,
die toen in Delden heerschte, kan tante
nog heele verhalen doen. Brood was er
niet te krijgen. Als men een beetje koren
kon bemachtigen, clan werd dit naar
den watermolen in Azelo gebracht, waar
het. gemalen werd. Met het beetje meel
begaf m^n zich naar den bakker, die er
dan een broodje van maakte.
Haar neef vertelt ons dan iets van den
levensloop van zijn krasse tante. Haar
vader, de heer A. de Leeuw, had de
oerste slagerij in Delden, die gevestigd
was in de Noordervvalstraat. Zo heeft
4 zusters en een broer gehad, die allen
zijn overleden. Zij zelf had een han
deltje in spelden, doeken en garen en
hiermee trok zij den boer op. Lang he.eft
zij dit volgehouden, want op 90-jarigen
leeftijd bestond zij het nog om „even
tjes" van Delden naar Enschede te loo-
pon, een afstand van 15 K.M.
De heer J. de Leeuw kwam in ver
band met een ernstige ziekte van zijn
moeder reeds op een leeftijd van zes
weken bij zijn oom, waar tante Eefke,
die toen 46 jaar was, ook thuis was.
Nooit hebben neef en nicht elkaar meer
verlaten. Toen de heer J. de Leeuw een
slagerij begon, kwam zijn tante bij hem
inwonen, en tot op den huidigen dag
is dat zoo gebleven.
Tot aan haar 851ste jaar heeft zij al
tijd haar handeltje gedreven. Op natio
nale feestdagen maakte zij goede zaken
met den verkoop van vlaggetjes, strik
jes en speldjes en mede door dezen han
del verwierf zij ook in de omliggende
plaatsen van Delden een groote bekend
heid.
Ziekte heeft tante Eefke nooit gekend.
In de bijna honderd jaar van haar leven
heeft nog geen enkele dokter kans ge
had om 'n rekening voor haar te schrij
ven.
Als wij wegrijden, clan wuift ons de
honderdjarige lachend toe.
Moge zij in goede gezondheid den
25sten Augustus beleven!
Landbouwer schiet op zijn
zuster en verwondt
haar ernstig
STEIN, 19 Augustus. Gister
avond te ongeveer acht uur ont
stond oneenigheid tusschen deri 60-
jarigen landbouwer Driessen en
diens echtgenoote in hun woning te
Stein. De man dreigde zijn vrouw
met een revolver. De vrouw wis*
echter te vluchten, waarna de man
het wapen richtte op zijn ruim 00-
jarige alleen-wonende zuster.
Deze werd door een viertal kogels aan
hoofd en schouders getroffen. In hoogst
zorgwekkenden toestand werd het
slachtoffer naar het ziekenhuis te Sit-
tard overgebracht. De man vluchtte na
zijn daad en sprong in het Julianaka-
naal, waar hij door de gemeentepolitie,
die direct ter plaatse was, uit werd ge
haald en gearresteerd. De man bleek
reedB enkele maanden te lijden aan
zwaarmoedigheid.
DE REIS VAN DE O. 10
's GRAVENHAGE, 19 Augustus. Hr.
Ms. onderzeeboot O. 19 onder bevel
van den luitenant ter zee le klasse K.
van Dongen is 18 Augustus van Alex
andre vertrokken.
OOST-1ND1Ë
BATAVIA, 19 Aug. - Naar
Apeta verneemt is aan ds. J.
Nieuwpoort op zijn verzoek
met ingang van 2 October
1939 eervol ontslag verleend
uit den dienst der Protestant-
sche kerk in Ned.-Indië.
(Zooals bekend leidde ds. Nieuwpoort
den nationalen kerkdienst te Djokja
karta ter gelegenheid van de geboorte
van Prinses Irene. Hij gaf daarbij
uiting aan zijn gevoelens, dat hij een
dergelijken dienst tegen zijn zin leidde,
terwijl hij de aanwezigen, waaronder
de gouverneur en andere autoriteiten,
in hun gevoelens kwetste. In verband
hiermede besloot het bestuur der Pro-
testantsche kerk den betrokkene te ont
heffen van zijn plaatsing te Djokjakar
ta en hem ter beschikking van het
kerkbestuur te stellen).
SPORT EN SPEL
AMERSF. BOYS—'T GOOI
Amersf. Boys zet haar oefencampag
ne voort. Morgenmiddag spelen de
blauw-witten op hun terrein een vriend-
schappelijken wedstrijd tegen 't Gooi
uit Hilversum.
LONDEN, 19 Augustus. Sir
Malcolm Campbell heeft heden
morgen op het Meer van Coniston
met zijn „Blue Bird 2" het wereld-
snelheidsrecord voor racebooten
gebroken, door een snelheid te
behalen van 140 mijl per uur (on
geveer 224 kilometer).
De snelheid is nog niet officieel
bevestigd.
GOEDERENMARKTEN
TARWE TE LONDEN
Da stemming prijshoudend.
Londen-grade leverings
19 Aug. 18 Aug. 19 Aug. 18 Aug.
Manitoba no. 8 levering:
Aug. 19-2*$ 18-10*$ Jan. 19-7S 19-4*$
Nov 19-3*) 19-1$
GRANEN TE LIVERPOOL
Da atemming prijshoudend.
NIEUW CONTRACT
Oct 3-7*6 Maart 3-11*6 3-11*6
Dec. 3-9*6 3-9*6
MAIS LA PLATA TE LIVERPOOL
De stemming kalm
Aug. 21-1*/ 21-3/ Oct 21-1*/ 21-3/
Sept. 21-1*/ 21-3/
I verk. bet. 8 waard.
koop
Zaterdag 19 Augustus 1939.
Ohèque Berlijn
Parijs
Brussel
Londen
Zwitserland
Cable New York
Chèque Milaan
Duitsch bankpapier
n zilver
Fransch bankpapier
Belgisch
Zwitsersch
Engelsch
Amerikaansch
Indisch i,
Handelpmarken
Toeristenmarken
Ponden (goud)
Dollars (goud)
tlentfea
Gouden
11.
Inkoop
74.60
4.92*
31.63
8.71
42.05
1.85*
9.75
25.75
27.75
4.93
6.33
42.05
8.70
1.85*
99.00
5.25
15.44
3.17*
12.96
15 uur.
Varkoop
74.80
4.95*
31.71
8.73
42.13
1.86*
9.90
26.75
28.75
4.99
6.40
42.25
8.74
1.87*
100.00
6.75
49.00
15.54
3.21*
13.06
Prolongatie
Particul. disconto!
Daggeld;
19 Aug.
OMREKENINGSKOERSEN
18 Aug. 19 Aug.
Londen
Berlijn
Partje
Brussel (Belg*)
Zwitserland
Kopenhagen
Stockholm
Oslo
NewYork (cable)
Rome
8.72* 8.71*
0.74.85 0.74.78
4.93* 4.93*
31.67
42.09
38.07*
44.97*
43.85
1.86*
6.60
31.65
42.07
38.05
45.00
43.85
1.86*
6.65
LONDEN wordt door Tokio, in het
bijzonder door de Japansche leger
leiding, „onder druk" gezet. Het is
naar het thans lijkt niet
van zins en niet bij machte zich daar
tegen afdoende te verweren. De Japan
sche militairen in China hebben de
troefkaarten in handen. Voor zoo lang
als het duurt. Want Japan is bezig met
een speculatie op onmetelijke schaal, en
wanneer deze speculatie mislukt het
geen zeer wel denkbaar is zal het
aangewezen zijn op den goeden wil van
die mogendheden, welke het thans met
list en geweld uit het Verre Oosten
tracht te verdrijven. Deze onmetelijke
speculatie bestaat daaruit, dat Japan
tracht door de inlijving van de Noord-
Chineesche afzet- en grondstoffen-gebie
den een eigen zoo veel mogelijk autar
kisch economisch gebied te scheppen.
Tot dusver heeft Japan, telkens wan
neer het zijn invloed op het vasteland
uitbreidde, zoowel na den Russlsch-Ja-
panschen oorlog als na de herhaalde in
vallen in Chlncesch gebied, een stap
terug moeten doen wanneer de Wester-
sche mogendheden in gesloten front
TokJo daartoe dwongen met hun mili
tair en economisch overwicht. Deze ver
houdingen bleken ten tijde van de ver
overing van Mandsjoekwo reeds gron
dig gewijzigd te zijn; thans gaat Japan
zelfs veel verder en heeft het zonder
zich om rechten en belangen der Wes-
tersche mogendheden te bekommeren
een veldtocht In en een blokkade van
China doorgevoerd, welke kan voe
ren naar een beslissend succes op den
weg naar een definitieve beveiliging der
Japansche militaire en economische be
langen. Kan voeren, want nog steeds
is het een speculatie, omtrent den af
loop waarvan Japan nog geenszins ge
rust kan ziin. Vandaar, dat in Tokio on
derling een zeer felle strijd wordt ge
voerd tusschen verschillende partijen
zooals leger, vloot en industrie (het
leger zelf ook weer onderverdeeld in
verschillende stroomingen), welke het
volkomen eens ziin over het doel: een
groot en machtig Japan, maar van mee
ning verschillen over tempo, methode en
volgorde van de expansie-veldtochten.
SCHERP staan tegenover elkaar de
groep, welke een innerlijke consoli
datie wenscht van het veroverde,
alvorens tot nieuwe uitbreiding van de
Japansche invloedspheren over te gaan,
en de groep, welke meent dat het oogen-
blik gunstig is om „alles op alles" te
zetten en van de moeilijkheden elders
in de wereld, met name in Europa, ge
bruik te maken om definitief met den
Westerschen invloed in China af te
rekenen. Diegenen, die te Tokio rem
mend werken, zijn beducht voor de ge
volgen van een economisch conflict met
de Vereenigde Staten, Engeland en
Frankrijk, met de onberekenbare Rus
sische dreiging in den rug. Het Japan
sche optreden in China, dat zich met
den dag openlijker keert tegen allen
Westerschen invloed aldaar, ook tegen
den Amerikaanschen, forceert als 't ware
een eenheidsfront dér mogendheden, die
belang hebben bij het handhaven van de
„opendeur"-politiek. Het moge terloops
in herinnering worden gebracht, dat ook
Duitschland en Italië behooren tot de
Westersche mogendheden, die groot
economisch belang hebben hij een open
toegangsdeur tot de onmetelijke Chinee
sche afzet- en grondstoffengebieden.
Japansche legerkringen, die den tijd
rijp achten, en het oogenblik gunstig,
om het gehate verdrag van Washington
van 1922 en de „opon deur"-politiek te
liquideeren, schrikken er niet voor terug
aan de Westerlingen en aan hun be
langen in China, vooral aan de Britten,
harde slagen, letterlijk en figuurlijk, toe
te brengen. Welicht ziin zij aanvankelijk
verbaasd geweest over den geringen weer
stand, welke zij daarbij ontmoetten. Be-
teekent dit, dat zij thans overmoedig
zijn? De naaste toekomst zal leeren ol
hun speculatie, dat de Westersche mo
gendheden onderling te zeer verdeeld
zijn en ook overigens niet meer bij
machte om Japan in het Verre Oosten
weer even sterk „onder druk" te zetten
als in 1905, in 1922 en hij andere mijl
palen der Japansche expahsie het geval
was. op voldoende hechte basis heeft
berust.
