AMERSF00R1SCH DAGBLAD
Chamberlain's rede in het Lagerhuis
Engeland houdt vast
jegens Polen
Poolsch protest tegen
Duitsche berichten
UNIFORMEN
LEYTAX
aan zijn verplichtingen
Fa. B. Ruitenberg Hzn.
DE EEMLANBER
Dinsdag 29 Augustus 1939
Uitgave: VALKH0FF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
38e Jaargang No. 60
Hitler's antwoord nog niet
ontvangen
Geen officieele
Koninginnedag
PRINSES JULIANA
SCHENKT
F. 10.000
Gebeurtenissen
der
laatste dagen
Popoio di Roma
in beslag genomen
KLEERMAKERS
Bomontploffing
op Poolsch
station
PRINS BERNHARD
ADJUDANT
TEL. 3086
i/GQR binNEN- EN
BUITENLAND
LEUSDERWEG 242
r-
Koninklijk bezoek
aan Amsterdam
uitgesteld
Licht op:
8 uur 26 min.
ABONNMtNiSfRIJS Der 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
■i i week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15
H ovniancl tranc< oer post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
MET MAANDAGOCHTENDBLAD
PQI 10 nFR AnVFRTFHTIFN van 1—4 regels t 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
PKlvft UtK AUÏtKltniltn cike fegei meer {025 Licfdadiöheids.advcrtcn,iën voor de
helft van den prijs. - Kleine AdvertentiSn „KEITJES" bij vooruitbetaling 1 5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
CHAMBERLAIN heeft hedenmiddag in de historische La
gerhuiszitting, welke omstreeks drie uur begon de ver
zekering gegeven, dat er geen wijziging is gebracht in de
politiek der Britsche regeering. Het definitieve antwoord van
Engeland op Duitsche voorstellen is gisteravond aan Hitier over
handigd, aldus verklaarde Chamberlain.
Er zal geen onmiddellijke publicatie der uitgewisselde
nota's geschieden. Voorts zeide Chamberlain: „Wij hebben het
duidelijk gemaakt, dat onze verplichtingen jegens Polen ten
uitvoer zullen worden gelegd."
Chamberlain zeide verder: „Op dit oogenblik is de positie aldus,
Hat wij het antwoord van Hitier nog afwachten." De Britsche pre
mier verklaarde, dat er geen verzwakking in de Britsche vastbera
denheid bestaat. „Wij zijn gereed voor iedere gebeurlijkheid."
Chamberlain deelde mede, dat de luchtverdediging van Groot-Brit-
tannië in een toestand van onmiddellijke gereedheid verkeert en dat
de geheele oorlogsvloot gereed is om op het eerste sein zijn oorlogs
schikkingen te treffen. Deze mededeeling werd met gejuich ont
vangen.
De buitengewone zitting van het Lagerhuis, dat hedenmiddag
bijeen is gekomen voor het aanhooren van het verslag van Cham
berlain over de recente ontwikkeling der betrekkingen met Duitsch-
land, is hedenmiddag om 14.45 uur geopend. Er heerschte een vol
strekte kalmte en onder de Lagerhuisleden viel een sfeer van kame
raadschap waar te nemen, welke ontsprong aan het bewustzijn, dat
voor het oogenblik alle partijgeschillen begraven zijn. Toen Cham
berlain het Lagerhuis betrad, werd hij met luid gejuich begroet- Om
14.50 uur (Eng. tijd) stond hij op voor het uitspreken van zijn histo
rische rede.
Chamberlain begon zijn rede met de verklaring, dat sedert het
Lagerhuis Donderdag jongstleden bijeen was geweest, er weinig ver
andering was ingetreden in de voornaamste trekken van den toe
stand. De catastrofe is nog niet boven ons losgebarsten, gelijk ik toen
reeds zeide, aldus de premier. Ik kan niet zeggen, dat het gevaar van
den rampspoed reeds op eenigerlei wijze is teruggeweken.
Onder deze omstandigheden zou het wellicht onnoodig kunnen
lijken, het Huis te vragen, opnieuw bijeen te komen vóór den vast-
gestelden datum. In tijden als deze echter zijn wij van meening dat
het juist was, dat het Huis op de hoogte werd gehouden, voor zoover
dat mogelijk is, en wel voortdurend op de hoogte gehouden van alle
ontwikkelingen in den toestand, zooals zij hebben plaatsgegrepen.
Dit zal bij voortduring het beginsel blijven, dat ons zal leiden bij alle
verdere vergaderingen van dit huis.
Er is één ding dat ik op dit oogenblik zou willen zeggen met betrek
king tot de pers: Ik acht het eens temeer noodzakelijk er bij de pers
op aan te dringen, de uiterste beheerschtheid aan den dag te leggen
(toejuichingen).
„Wij leven in een tijd, waarin het volkomen mogelijk is dat enkele
gedachtelooze woorden in een dagblad, dat misschien niet van bijzon
der belang is, het geheele streven zou kunnen teniet doen, dat door
de regeering in het werk wordt gesteld om een bevredigende oplossing
tot stand te brengen." Terloops merkte Chamberlain in dit verband
op, dat hij gehoord had van berichten welke een woordelijke beschrij
ving beweerden te geven van de mededeeling der Britsche regeering
aan Hitier. „Een dergelijk bericht aldus Chamberlain kan niet
anders zijn dan een verzinsel van het eerste tot het laatste woord'
(toejuichingen).
Het is een ongelukkig feit, dat journalisten zoodanige verantwoor
delijkheden op zich kunnen nemen, welke niet alleen hen zelf raken,
maar misschien zelfs de bewoners van alle landen.
dag zou terugkeeren, maar dat de Duit
sche regeering er zeer veel prijs op stel
de, dat wij de mededeeling aandachtig
zouden bestudeeren, welke Henderson
ons overbracht. In overeenstemming
daarmede wijdden wij den geheel en Za
terdag en Zondagmorgen aan een zeer
zorgvuldige, grondige en degelijke over
weging van het ons door den Britechen
ambassadeur gebrachte document en
aan het antwoord, dat wij ons voorstel
den daarop te geven. Ons definitieve
antwoord is gistermiddag door den am
bassadeur medegenomen, toen hij naar
Berlijn vloog en het is gisteravond aan
den Rijkskanselier overhandigd.
Het zou mij aangenaam zijn, wanneer
ik het Huis op de hoogte kon brengen op
de meest volledige wijze van de inlich
tingen, uitgewisseld met Hitier. De le
den van het Lagerhuis zullen echter
begrijpen, dat in een toestand van zoo
uiterste delicaatheid, nu zoo ernstige
problemen op netelige wijze in even
wicht hangen, het niet in het openbaar
belang is om deze vertrouwelijke mede-
deelingen te publiceeren of er in dit
stadium in bijzonderheden commentaar
op te leveren. (Toejuichingen).
Ik ben echter wel in staat, in vol
strekt algemeene bewoordingen eenige
der voornaamste punten aan -te geven,
waarover de onderhandelingen gaan.
Hitier aldus Chamberlain heeft er
naar gestreefd om de Britsche regee
ring zijn wensch naar een En
gelse h-D uitsche overeenstem
ming van volledigen en duurzamen
aard duidelijk te maken. Aan den an
deren kant heeft hij de Britsche regee
ring niet in twijfel gelaten ten aanzien
van zijn opvattingen betreffende de ur
gentie van een regeling derDuitsch-
Poolsche kwesties.
De Britsche regeering heeft eveneens
herhaaldelijk den wensch tot uiting ge
bracht om een verwezenlijking tot stand
te zien komen van een dusdanige En-
gelsclwDuitsche overeenstemming en
zoodra de omstandigheden zulks ver
oorloven, zou zij uiteraard, de gelegén-
hèid toejuichen om niet Duitschland
verscheidene problemen te bespreken,
welker regeling zou moeten plaats vin
den bij iedere permanente overeen
komst. (Toejuichingen).
nen uitloopen op een gevaarlijken toe
stand.
De Britsche regeering aldus ver
volgde Chamberlain zou willen ho
pen, dat, wanneer een billijke regeling
der geschillen bereikt kon worden door
vrije onderhandelingen, dit op zijn beurt
zou mogen leiden tot een wijder uit
zicht, dat zou kunnen aangroeien tot
blijvend profijt van Europa en de we
reld.
Op dit oogenblik is de positie aldus,
dat wij het antwoord van Hitier op
onze mededeeling afwachten. Van den
aard van dat antwoord hangt het af
of nog meer tijd kan worden gegeven
aan een doorvorsching van den toe
stand en aan de werking van de vele
krachten ten gunste van den vrede.
De hulde, die Chamberlain vervol
gens aan de kalmte van het Britsche
volk bracht, werd door het Lagerhuis
met gejuich begroet.
Niemand van ons. zoo zeide hij,
voelt eenigerlei twijfel over de vraag,
waar onze plicht ligt. (Toejuichingen).
Er bestaat geen verschil van meening
onder ons en er is geen verzwakking in
onze vastberadenheid.
31 Augustus zooveel mogelijk
gewone werkdag
's-GRAVENHAGE, 29 Aug. De
minister van Binnenlandsche Zaken
heeft zich telegrafisch tot de Commis
sarissen der Koningin en de burge
meesters van alle gemeenten gewend
met verzoek de voorgenomen feeste
lijke herdenking van den verjaardag
van H. M. de Koningin op 31 Augus
tus a.s. zooveel mogelijk achterwege
te laten.
Tegen bijeenkomsten in gebouwen,
die het karakter van wijdingssamen
komsten dragen bestaat geen be
zwaar.
Voor zooveel de rijksdiensten be
treft wordt 31 Augustus als gewone
werkdag beschouwd.
Voor ontspanning van
militairen
s-GRAVENHAGE. 29 Augustas.
DEZER dagert heeft Prinses Ju
liana het bureau Ontwikkeling
en Ontspanning van het alge
meen hoofdkwartier verblijd met een
gift van f 10.090.
Zooals men weet. tracht dit bureau
de soldaten, die ter verdediging van
onze grenzen onder de wapenen zijn.
door ontspanning in htm vrijen tijd
eenige vergoeding te geven voor de of
fers. die zii hebben moeten brengen.
Het bureau heeft deze gift in groote
dankbaarheid jegens de Prinses aan
vaard in de verwachting, dat dit voor
beeld door velen zal worden nage
volgd.
V.
IK zal thans een verslag geven,
zoo ging Chamberlain voort, van
r de gebeurtenissen in de paar
laatste dagen, maar natuurlijk bestaat
er geen wijziging in de politiek van de
hebben naar de uitnoodiging van Rijks
kanselier Hitier aan den Britschen am
bassadeur te Berlijn. Henderson, voor
een onderhoud en naar het denkbeeld,
dat Henderson zich per vliegtuig naar
Engeland zou hegeven. zeide Chamber
lain: „Wij hebben een verslag on tvan
gen van het onderhoud van onzen am
hassadeur op Vrijdagavond. Dit verslag
was echter eerst na middernacht geheel
ontcijferd en persoonlijk heb ik eerst
den volgenden morgen van lvct geheele
verslag kennis genomen.
Zaterdag arriveerde Henderson per
vliegtuig uit Berlijn. Wij vernamen van
hem, dat men het in Berlijn niet nood-
regeering." Na vervolgens verwezen te zakelijk achtte, dat hij nog denzelfden
Neville Chamberlain
Chamberlain voegde aan deze
verklaring toe: „Aangezien het
antwoord van de Duitsche regee
ring nog niet is ontvangen is de
vraag: oorlog of vredenog niet
beslist. Nog willen wij hopen, en
nog willen wij werken voor den
vrede. Wij willen geen tittel of
jota afdoen van onze vastbera
denheid om vast te houden aan de
richtlijnen, die wij voor ons zelve
vastgelegd hebben-" (Luide toe
juichingen).
Alles draait echter om de manier,
waarop de onmiddellijke geschillen tue-
schen Duitschland en Polen kunnen
worden behandeld (toejuichingen) en
den aard der voorstellen, die voor een
regeling, welke ook, zouden kunnen
worden gedaan. Wij hebben het duide
lijk gemaakt, dat onze verplichtingen
jegens Polen in formeelen vorm gego
ten zijn door de overeenkomst, die op
25 Augustus werd onderteekend en die
ten uitvoer zullen worden gelegd (toe
juichingen).
De regecring heeft meer dan eens
openlijk verklaard, dat de Duitsch-Pool-
sche geschillen op vreedzame wijze en
met vreedzame middelen behoorden te
kunnen worden opgelost. Intusschcn is
een eerste eisch voor iedere nuttige be
spreking, dat de spanning, welke ge
schapen is door bo-tsingen aan de
grens pn door berichten over inciden
ten van beide kanten, minder worden.
De Britsche regeering spreekt dien
overeenkomstig de hoop uit. dat beide
regeeringen er naar haar beste vermo
gen naar zullen streven, een herhaling
van dergelijke incidenten te voorkomen
en het in omloop brengen van overdre
ven berichten te verhinderen, evenals
alle andere activiteiten, die zouden kun-
Italiaansche pers van heden
morgen zeer somber
van toon
ROME, 29 Aug. (Stefani). -
Alle exemplaren van de Popoio di
Roma van vanochtend zijn in be
slag genomen, omdat op buitenge
woon alarmeerende wijze onder
het geweldig opschrift „Oorlog,"
gevolgd door een vraagteeken, een
artikel was afgedrukt, dat de ge
heele pagina van het blad vulde.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt dat
„Oorlog?", „De waanzinnige onverzette
lijkheid van Groot-Brittannië, bereid de
volken in het verderf te storten" en der
gelijke opschriften in de Italiaansche
ochtendbladen bewijzen, hoe ernstig
men te Rome den toestand beschouwt
en wien men er voor de schuldige houdt.
In lange berichten schilderen de och
tendbladen het dramatische verloop van
gisteren, van de beraadslagingen van
het Engelsche kabinet tot aan de over
handiging van de Engelsche mededee
ling aan den Führer, en het onderhoud
van Henderson met Hitier, dat ander
half uur heeft geduurd.
De Italiaansche ochtendbladen ont
houden zich er van voorspellingen te
doen, doch Popoio di Roma verklaart, dat
wanneer Londen ook verder volhardt in
zijn tot nu toe aangenomen houding
eigenlijk geen hoop meer bestaat op een
vreedzame oplossing. Het woord zou
dan nog slechts zijn aan de volken onder
de wapenen. In dit verband, aldus de
Italiaansche pers trekken de Poolsche
troepenbewegingen, waarvan het aggres-
sieve karakter niet meer te miskennen
is. de bijzondere aandacht.
De Messaggero legt er den nadruk op,
dat wat ook moge geschieden, Duitseh-
land op alles voorbereid is.
Utr.straat 26 Tel. 3325
Twee Duitschers in
arrest gesteld
WARSCHAU, 29 Aug. (Havas).
Gisteravond om kwart voor
twaalf uur is in het goederendepöt
van het station Tarnos op de
lijn KrakauLemberg een bom
ontploft. Er zijn zeven dooden en
verscheidene gewonden. Als ver
dacht bij deze zaak betrokken te
zijn, zijn twee Duitschers Duit
sche staatsburgers en een lid
van de Duitsche minderheid ge
arresteerd.
Volgens een bericht van het Pool
sche telegraaf agentschap werd de
ontploffing op het station te Tarnos
veroorzaakt door een tijdbom, welke
in een koffer in de bagageruimte
was achtergelaten. Ongeveer een
derde gedeelte van het station werd
beschadigd. Er zijn twee Duitschers
in verband met de ontploffing ge
arresteerd. Zij kwamen uit Tozew,
aan de grens van Danzig gelegen.
Verklaard wordt, dat een hunner
een onderdaan is van het Duitsche
rijk.
Het Poolsche telcgraafagent-sehap
P.A.T. verklaart, dat de Poolsche re
geering plechtig protesteert tegen de
Duitsche persmethoden, waarbij Polen
er lasterlijk van wordt beschuldigd, de
Duitsche minderheid te brutalisceren en
waarbij verzonnen en verwrongen feiten
worden vermeld.
Deze feiten, zuivere verzinselen, en
valsche berichten vinden hun oorsprong
bij de hoogste leiders van Duitschland.
Op deze wijze wil dc Duitsche regeering
daarvan een clement makci. van het
diplomatieke spel. De Poolsche regeering
verklaart, dat deze methoden een mid
del zijn, dat willens en wet -ns wordt
gebruikt om de internationale openbare
meening en de regceringen op een
dwaalspoor te brengen. Deze Duitsche
persberichten moeten gebrandmerkt
worden als een zuiver verzinsel en als
niet in overeenstemming met de waar
heid.
De autoriteiten te Danzig hebben alle
Poolsche goederentreinen die zich naar
Danzig begeven of door het gebied van
Danzig rijden, gerequircerd en op deze
wijze een nieuwe klap toegebracht aan
de status quo. Welingelichte kringen zijn
van meening, dat de beknibbeling der
Poolsche rechten stelselmatig voortgaat.
Ingedeeld bij het Algemeen
Hoofdkwartier ter beschik
king van de Koningin
's-GRAVENHAGE, 29 Aug.
Men meldt ons: Bij Koninklijk
Besluit no. 14 van heden is Z-K.H.
Prins Bernhard der Nederlanden
benoemd tot adjudant in buiten
gewonen dienst van H.M. de Ko
ningin, ingedeeld bij het Alge
meen Hoofdkwartier ter beschik
king van de Koningin. Z.K.H.
Prins Bernhard is vergezeld door
H. Ms. adjudant, majoor H. J.
Phaff om 12 uur zijn opwachting
gaan maken bij den opperbevel
hebber van Land- en Zeemacht,
luitenant-generaal I. H. Reijnders.
DE VERDEDIGIN VAN HET PANAMA
KANAAL
WASH INC/TON. 29 Aug. (Havas).
Het departement van oorlog maakt be
kend. dat het de bedoeling heeft het
leger, dat belast is met de verdediging
van de Panamakanaal-zóne. op 24.000
man te brengen.
Amsterdam 29 Aug.
A 7 AAR wij vernemen, zal
l het bezoek van H.M. de
Koningin aan de hoofdstad,
dat vastgesteld was van 12 tot
18 September as. niet door
gaan.
vj
DE „THETIS" GELICHT
LONDEN, 29 Aug. (Reuter). De ge
zonken duikboot „Thetis" is vanochtend
gelicht en over een afstand van 8'/2 mijl
naar de kust gesleept
Weerverwachting
geldig van hedenavond tot
morgenavond ongeveer 19 u.:
Meest zwakke wind uit N. tot
O. richtingen. Helder tot licht
of half bewolkt, in den nacht
en morgen nevel of mist.
Droog weer behoudens kans
'on onweer, vooral in het Z,
Weinig verandering in tem
peratuur.
