ANGDURIG ONDERHOUD VAN HITLER MET HENDERSON Europa's hoofdsteden in afwachting Goering en Ribbentrop mede aanwezig in de Rijkskanselarij HISTORISCHE LAGERHUIS- ZITTING Groote spanning te Berlijn en Rome Frankrijk heeft grens met Duitschland gesloten Berlijn bestudeert Britsch tegenvoorstel DE AMATEUR DETECTIVE Britsch ambassadeur heeft schriftelijke mededeeling der Britsche regeering mondeling nader toegelicht MOBILISATIE IN ZWITSERLAND Warschau is onverstoorbaar kalm en vastbesloten in de crisis De militaire missies terug uit Moskou Duitsche Oceaanschepen keeren terug naar de Duitsche havens Vliegen verboden boven Belgisch grondgebied Gezanten bezoeken Belgischen Minister-President ANTHONY BERKELEY e BLAD PAG. 2 AMERSFOORTSCH DAGBLAD DINSDAG 29 AUGUSTUS 1939 T HENDERSON, de Britsche ambassadeur te Berlijn, is Maan- - - dagavond laat door Rijkskanselier Hitier ontvangen in de Rijkskanselarij in tegenwoordigheid van Von Ribbentrop. Het onderhoud van Henderson met Hitier duurde bijna anderhalf uur, van kwart over tien tot kwart voor twaalf. Henderson had voor hij zich van de Britsche ambassade naar de Rijkskanselarij begaf, een onderhoud met den Franschen ambassadeur te Berlijn, Coulondre. HENDERSON arriveerde, komende uit Londen met het Britsche antwoord op Hitler's voorstellen, Maandagavond om halfnegen op het vliegveld Tempelhof te Berlijn. Bij zijn vertrek om vijf uur van het vliegveld Heston bij Londen zeide Henderson, in antwoord op goede we.nschen van daar aanwezige journalisten: „Dank U. Ik zal alle geluk, dat ik krijgen kan noodig hebben." Te zijner verwelkoming waren twee leden van de Britsche ambas sade en een vertegenwoordiger van het departement .van buitenland- sche zaken aanwezig. Onmiddellijk na zijn aankomst begaf Henderson zich naar de Britsche ambassade. Vandaar begaf hij zich om kwart over tien na^r de Rijkskanselarij, waar een eerecompagnie hem in den Ehrenhof de gebruikelijke eerbewijzen bracht. Staatsminister Dr. Meissner en den chef-adjudant van den Fuehrer, S.A.-Obergruppen- fuehrer Brueckner ontvingen den Britschen ambassadeur, om hem daarna rechtstreeks naar het werkvertrek van den Fuehrer te bege leiden. Bij de bespreking van Hitler en Henderson waren mede aan wezig minister Von Ribbentrop en gezant dr. Schmidt als tolk, terwijl ook Goering in de Rijkskanselarij vertoefde. Volgens inlichtingen uit Duitsche kringen aan Havas heeft Henderson een schriftelijk vastge legde mededeeling der Engelsche regeering aan Hitier overhandigd en mondeling toegelicht Men geeft te Berlijn geen enkele verduidelijking omtrent den jnhoud der mededeeling. HET besluit om 't Britsche par lement Dinsdagmiddag bij een te doen komen is gevolgd op stappen van den waarnemenden leider der Labouroppositie Green wood bij Chamberlain tijdens een bezoek van Greenwood van Maan dagmorgen aan den premier. Vrij wel onmiddellijk na de opening der zitting om kwart voor drie (Eng. tijd) zullen Chamberlain in het Lagerhuis en Halifax in het Hoogerhuis verklaringen afleggen. De duur der- parlementsbijeen- komst zal bepaald worden door den toestand. Alle noodige poli tieke maatregelen voor het geval een oorlog op handen mocht schij nen, zijn gereed en zouden in en kele uren ten uitvoer kunnen wor den gelegd. Deze maatregelen voorzien in de instelling van een oorlogskabinet van omstreeks ze ven leden, met een uitgebreider lichaam, dat het departementale werk zal leiden. REUTER achtte het niet waar schijnlijk, dat eenigerlei verkla ring te Londen wordt afgelegd over den loop der onderhandelingen met Duitschland vóór do eerste minis ter, Chamberlain, Dinsdagmiddag het woord voert in het Lagerhuis. Het ligt voor de hand, dat de inhoud van de rede van Chamberlain zal afhangen van de reactie van Hitier op de bood schap, die hem hedenavond door am bassadeur Henderson is overhandigd. Ofschoon de toestand uiterst, ernstig is, achtte men te Berlijn de deur niet ge heel gesloten voor een vreedzame re geling. Men was te Londen van mee ning, dat Hitier nog kon kiezen tus- schen toegeven aan raadgevingen tot behoud van den vrede cn Europa dom pelen in een catastrophe, waarvan men het einde niet zou kunnen voorzien. Reuter achtte het Maandagavond niet waarschijnlijk, dat de tekst van de boodschap van Rijkskanselier Hitier en het antwoord daarop van de Britsche regeering gepubliceerd zou worden vóór minister-president Chamberlain en lord Halifax in La ger- en' Hoogerhuis zouden hebben gesproken. Het schijnt, dat men te Londen verlangt den Rijkskanse lier alle gelegenheid te geven het Britsche antwoord te bestudeeren, alvorens het zal worden gepubli ceerd. Intusschen bewaarde Londen Maan dag zijn koelbloedigheid. De zaken werden als gewoon gedreven maar te gelijkertijd werden de militaire voor bereidingen en de maatregelen voor de burgerbevolking rustig en vastbe raden voortgoezet. Het meest op den voorgrond- tredende feit was wel de eensgezindheid van de Britsche open bare meening ten gunste van een krach tige lijn van actie tot steun van Polen en van zijn rechten in Danzig en in den Poolschen corridor. Meer dan 500.000 kinderen tusschcn 2pn 14 jaar hebben Maandag deel genomen aan een „generale repeti tie" van het evacueeren van kinde ren uit Londen. De kinderen werden in volmaakte orde bijeengebracht in scholen. Gelijke oefeningen werden ook gehouden in andere groote ste den zooals Manchester. BERN, 28 Aug. (Reuter). De federale raad heeft besloten met ingang van Dinsdag alle mi litairen onder de wapenen te roepen tot het beschermen van de grenzen. LONDEN, 28 Aup. (Havas). De drie leiders van de Britsche militai re missie, welke te Moskou heeft on derhandeld, zijn Maandagmiddag per .vliegtuig te Londen terugge keerd. De Fransche generaal Don- .c is met de leden der Fransche militaire missie, terugkeerend uit de Sovjet- Unie, tegen den middag op het vlieg veld Heston aangekomen. Zij ver trokken vandaar direct naar Croy don, waar zij een vliegtuig van de Air France namen naar Parijs. Minister-president Daladier heeft ge neraal Doumenc ontvangen, die hem verslag heeft uitgebracht van de bespre kingen te Moskou. PARIJS, 28 Aug. (Reuter). Frankrijk heeft Maandagmiddag zijn grens met Duitschland geslo ten. Er zijn geen treinen uit Duitschland meer aangekomen aan het Gare de l'Est te Parijs, ter wijl ook aan het Gare du Nord het verkeer met Duitschland gestaakt Het Belgische ministerie van lands verdediging deelt mede: Er zijn eenige nieuwe oproepingen gelast, welke fase B van het mobilisatieplan vormen en thans worden ten uitvoer gelegd. Deze oproepingen beoogen de in fase A Be nomen maatregelen te completeeren. Deze maatregelen zijn genomen om de veiligheid en de bewaking der gren zen, zoomede de luchtwacht te verze keren. De waarnemersposten zijn bezet. De garnizoenen der groote plaatsen zijn merkbaar versterkt. Men houdt zich bij alle eenheden actief bezig met de her vatting "van de instructie der opgeroe- penen. Het vliegen boven Belgisch grond gebied en de territoriale wateren is voor alle Belgische en vreemde par ticuliere vliegtuigen verboden. Deze maatregel is direct van kracht ver klaard. Zij is niet van toepassing op de vliegtuigen van de geregelde lij nen noch voor hen, die van de re geering toestemming hebben ver kregen. De Belgische ambassade te Parijs heeft de in Frankrijk wonende Belgen aangeraden zonder verwijl naar België terug te keeren, zoo zij voornemens zijn dit te doen, ten einde nog gebruik te maken van de huidige normale ver- keersmogelijkheden. Het Duitsche mailschip „Europa" is Maandagochtend Southampton voorbij gevaren, het schip begeeft zich onmid dellijk naar Bremen. Een veertigtal En- gelachen en Amerikanen bevinden zich aan boord, die naar hun land wilden terugkeeren. Hieregenover staat, dat een gelijk aantal Duitschers te Southamp ton op het schip wachtte om mee naar Duitschland te worden genomen. De vertegenwoordiger van de Nord Deut sche Lloyd te Southampton heeft mede gedeeld, dat het schip ook niet te Cher bourg zou aanleggen en hij raadde den Duitschers te Southampton aan. zich tot de Duitsche ambassade te Londeft te wenden. Vanochtend is het laatste Duitsche schip, do „New York" dat nog in een Amerikaansche haven lag, naar Bre men vertrokken. De „New York" had -'sferen zijn uitklaringspapieren voor onmiddellijk vertrek zonder passagiers gekregen. I-Iet Duitsche mailschip „Bre men" is bij het ambrose licht aangeko men. Medegedeeld wordt dat het schip bevel heeft gekregen om zonder passa giers binnen 24 uur koers te gaan zet ten naar Duitschland. WARSCHAU, 28 Aug. (Reuter) De Polen zijn onverstoorbaar ge bleven in de crisis en vastbesloten niet te discuteeren over afstand van hun vitale rechten. Beek heeft dagelijks de ambassadeurs van Frankrijk en Groot-Brittannië ont vangen. Het antwoord van Hitier aan Daladier heeft de opvatting versterkt, dat Hitier de deur sluit voor een compromis, maar politie ke kringen waren stellig van op vatting, dat zoolang het conflict niet werkelijk begonnen was, on derhandelingen op het laatste oogenblik nog een ontspanning te weeg konden brengen. Berlijn Maandag betrek kelijk rustig De Duitsche hoofdstad verkeerde Maandagavond in groote spanning in verband met den terugkeer van Hen derson met het „noodlot bepalende" Britsche antwoord aan Hitler. Men had volgens Reuter den indruk, dat snel een beslissing naderde. Afgezien van vrachtauto's met solda ten, die van tijd tot tijd voorbijreden, en enkele militaire vliegmachines, die over Berlijn ronkten, was er Maandag weinig te zien van militaire bedrijvigheid in de hoofdstad. De huisvrouwen beproef den het rantsoeneeringssysteem. Aan alle winkels is het bevel gegeven hun vooraden op te geven. De Wilhelmsfrasse was betrekkelijk rustig in het begin van den avond, wan neer men den ongewonen tijd in oogen- schouw neemt. Er stonden slechts een paar kleine groepen menschen bij de re- geeringsgebouwen. Sommigen staarden nieuwsgierig naar het gebouw der Brit sche ambassade, dat in dezelfde straat staat. Vergeleken met de groote drukte van gisteren leken de stations Maandag bijna verlaten, toen de reservisten in massa opkwamen. Rome in spanning De Maandag is te Rome voorbijge gaan in een atmosfeer van gespannen verwachting ten opzichte van het ant woord der Britsche regeering en de Duitsche reactie. De koning van Italië is uit zijn vacantieverblijf in Santa An na di Valderi nabij de Fransche grens vertrokken met onbekende bestemming. Des morgans is Mussolini op het balcon verschenen van het Palazzo Venezia voor een groote menigte geestdriftige be- toogers. Alle voorbereidingen voor de verduistering van Rome zijn gereed. Terwijl het vliegen van alle civiele vliegtuigen over Italië en zijn bezittin gen thans verboden is, met uitzonde ring van de geregelde luchtlijnen, zijn de Italiaansche luchtvaartdiensten naar Frankrijk en Polen geschorst, hoewel de lijnen naar andere landen nog gehand haafd zijn. Men constateert, aldus meldt Reu ter, in Italië een volledige afwezig heid van iederen strijdlustigen of oorlogszuchtigen geest en den wensch naar vrede wordt van alle zijden uitgesproken. DUITSCH-RUSSISCH PACT GERATIFICEERD MOSKOU, 28 Aug. (Reuter). Het parlement der Sovjet-Unie heeft het Sovjet-Duitsche pact geratifi ceerd. Er werden nog twee maatre gelen afgehandeld, doch de zitting duurde slechts 55 minuten. Stalin noch Worosjilof was aanwezig, doch Molotof, Kalinin en andere leiders zaten op de plaatsen der ministers. In afwachting van de komende be slissingen, wist het Fransche persbureau Havas hedenochtend in alle vroegte nog te seinen uit Berlijn, dat volgens wel ingelichte Duitsche kringen eerstin den loop van vandaag bijzonderheden no pens het onderhoud Hitler-Henderson kunnen worden verwacht. Men wijst er in die kringen op, dat het onderhoud anderhalf uur duurde en dat het gesprokene door de bevoegde Duitsche krin gen bestudeerd moet worden. Na het onderhoud met Henderson heeft Hitier meldt Havas zijn be langrijkste medewerkers om zich ver zameld. De conferentie zal waarschijn lijk geruimen tijd duren. In gezagheb bende kringen verklaart men, geen en kele mededeeling te kunnen doen over den inhoud of over de gevolgen van het onderhoud Hitler-Henderson. Niettemin wordt in deze kringen vernomen, dat waarschijnlijk in den loop van den dag een schriftelijk antwoord aan 'den Brit schen ambassadeur zal worden overhan digd. Het Belgische persbureau Belga sein de uit Brussel, dat "de Belgische minis ter-president Pierlot gisteravond de di plomatieke vertegenwoordigers van Frankrijk, Duitschland, Italië en Polen heeft ontvangen. Officieele kringen wei geren eenigerlei mededeeling te doen over dit bezoek. Het gerucht doet ech ter in Brussel de ronde, dat sprake zou zijn van een bemiddelingspoging. Men verneemt verder aldus Belga dat de Belgische regee ring op het oogenblik geen nieuwe militaire maatregelen zou overwe gen- FEUILLETON Naar het Engelsch van HOOFDSTUK I. Mijnheer Chitterwick krijgt de kans van zijn l8ven. Voor den echten Londenaar is het Piccadilly-hotcl eigenlijk pas in de tweede plaats hotel. Hli ziet weliswaar, als hij bescheiden in zijn hoekje van de prachtig met imitatie-marmer ver sierde hall zit; de draaiing van een trap cn de liften, die den hcelcn dag op en neer gaan en vreemd uitziende provincialen naar hoogerc regionen voeren; maar voor de stamgasten van het Picradilly-hotel beteekent de hall hetzelfde, als Monte Carlo voor de rij ke, uitgaande wereld van Europa; de hall is hun trots, hun Mekka en de plaats waar zij elkaar rendez-vous ge ven. De indrukwekkendo sfeer van veel verguldsel en marmer, het groote aantal stoelen en tafeltjes, de bezige bedien- stertjes. die steeds te veel aandacht schenken aan de bestellingen van de andere gasten, zonder zich om onzen dorst te bekommeren, het gezoem en gegons, de gezellige atmosfeer, dit al les beschouwen zo met een zekeren trots. Maar het voornaamste van de hall is toch, dat zij en hoe zij do meest ver schillende vertegenwoordigers van alle rangen, standen en beroepen, menschen met een Inkomen tusschen ruw ge schat— honderdvijftig en duizend pond per jaar, met elkaar in contact brengt. Aan hen. die gewend zijn, hun oogen te gebruiken, geven al die tegenstrijdig heden een voortdurende aanleiding tot amusement. Ambrose Chitterwick vond het altijd een groot genoegen de menschelijke na tuur te bestudeeren. Verder bezocht hij af en toe eens de hall van het Picca dilly-hotel om zijn tante te ontvluchten. Op dezen bewusten middag was mijn heer Chitterwick er wel buitengewoon vroeg verschenen. Het was nog maar net halfdrie: het koffiedrinken na tafel was nog in vollen gang. Mijnheer Chit terwick vond slechts met veel moeite oen leeg tafeltje in werkelijkheid-had een gewichtige, maar welwillende zaal chef hem, nadat hij driemaal hulpeloos door de hall gedwaald had cn meende gezien te hebben, dat er geen enkel plaatsje vrij was, erheen geloodst en nu viel hij in een stoel neer, waarin ni| als het ware wegzonk. Hij had in de lunchroom van een groot warenhuis slecht gegetpn en niet voor de eerste maal den onoverwinué- lijken afkeer van zijn tante tegen clubs verwenscht. Maar zij had er nu eenmaal iets tegen en als Chitterwick's tante een maal ergens iets tegen had Jammer genoeg had zij niets tegen groote warenhuizen en daar Chitterwick verschillende boodschappen voor haar te doen had, onder andere ook sta'en uitzoeken voor nieuwe huiskamergor dijnen, cn hij in Chiswick met de lunch niet thuis verwacht werd, was hij als het ware gedwongen zijn twaalfuurtje te midden vau gordijnen te gebruiken. Nu bestelde hij een kopje koffie om weer een beetje op zijn verhaal te ko men en voegde er, als zoenoffer, nog een glaasje benedictine aan toe. Voor zoover hem bekend was, had zijn tante tegen benedictine minder in te bren gen. dan tegen clubs. Niettemin zette hij met bet verheven gevoel weer eens eigen baas te zijn, na even geproefd te hebben, tevreden zijn glas neer en liet zijn blikken bedachtzaam dwalen over zijn onmiddellijke omgeving. Het was duidelijk te zien, dat hij eenigszlns te leurgesteld was; hij had blijkbaar heel iets anders venvacht. Er waren hcele- maal geen pikante contrasten onder de verschillende bezoekers. Een paar tafels van hem af, maar toch zóó, dat niets hem het uitzicht be nam, zat. met den rug naar één van de marmeren zuilen, een oude dame, tot wie Chitterwick zich dadelijk voelde aangetrokken. Chitterwick hield veel van oudore dames, tenminste als zij niet te veel met zijn tante gemeen had den. Deze dame nu had hoegenaamd niets van zijn tante weg. Ten eerste was zij alleen, ten tweede had zij niet do minste uitdrukking van autoriteit In haar gelaat, noch in haar houding. Integendeel, op haar gezicht stonden verwarring en onwil t« lezen; net alsof zij zich niet verk'a-en kon, hoe ter we reld zij hierheen gekomen was en hoe zij er later weer vandaan moest komen. Het was nogal duidelijk, dat zij niet hoorde tot hen, die Piccadilly na de lunch, noch tot hen die het voor het di ner met hun aanwezigheid vereerden. Chitterwick begon, daar er niemand anders voor in aanmerking kwam, met haar zijn lievelingsspel te spelen: detec tive. Terwijl Chitterwick zich weer eens op zijn wetenschappelijk onderzoek voorbereidt, willen wij het spel eens omdraaien en zijn verschijning eens een oogenblik onder de loupe nemen. Hij was zoo op het eerste gezicht een financiëel onafhankelijk heer van mid delbaren leeftijd met een pince-nez zon der rand op zijn zeer korten neus, een rood, bolrond gezicht, minder haren, dan hij vroeger eens bezeten moest heb ben. Naast zijn goedhartigheid had hij één stokpaardje en dat was criminolo gie. In het onderhavige geval zou Chit terwick niet erg ver met zijn spel op schieten. Hij had vlug enkele voor de hand lig gende gevolgtrekkingen gemaakt. De dame in kwestie was tusschcn zestig en vijfenzestig jaar oud; haar door de zou gebruind gezicht cn de markante arendsneus en haar heldere oogen de den vermoeden, dat zij niet alleen bui ten woonde, maar tot den landadel be hoorde. De ring aan haar linkerhand liet geen twijfel over: zij was getrouwd of weduwe en door haar autoritaire houding, die ondanks haar zenuwach tigheid naar voren kwam. trok Chitter wick de conclusie, dat zij weduwe was. Haar kleeding was volstrekt niet mo dern, terwijl zij toch ook weer niet erg ten achter was met de mode; zij was eenvoudig en buitengewoon doelmatig gekleed. Het waren de kleeren van een vrouw, die voldoende onafhankelijkheid bezit om juist dat te dragen wat haar smaak was en die dus niet verplicht is aan te trekken, wat de eerste de beste Fransche kleermaker voor haar uit kiest. Een nette, oude dame, stelde Chitter wick vast, maar met een ongemakke lijk sterken wil. Misschien is zij Op dat oogenblik worden Chitter wick's overpeinzingen plotseling onder broken. Naast de oude dame stond een leege stoel, waarop zij haar tasch ge legd had. Een man, een tamelijk groote man met vuurrood haar was dien stoel genaderd, had haar taschje opgenomen en het aan haar overgereikt. Vervol gens had hij zich in dien stoel, na een korten groet, laten neervallen. De oude dame keerde zich, zichtbaar opgelucht, tot hem. Chitterwick keck met groote belang stelling hoe zij zich met elkaar onder hielden. „Dus daarop heeft zij zitten wach ten," dacht hij. „Wat kan dat voor een man zijn? Ongetwijfeld een of ander fa milielid van haar. Misschien haar zoon? Maar ze zien er heelemaal niet uit als moeder en zoon. Lieve deugd, wat ziet, die arme vrouw slecht! Ty pisch, dat ik dat nog niet eerder ge merkt heb. Wat kijkt zij hem aan! Zij heeft beslist, haar bril verloren. Dat wijst op nalatigheid, een gebrek in haar ka rakter, dat mij nog niet opgevallen was. Neen, zij maakt heusch geen slordigen indruk heelemaal niet, integendeel zou ik eerder gezegd hebben. Aha! nu ben ik er. Waarschijnlijk was zij altijd trotsch op haar goede oogen: als uitste kend paard rijdster had zij den vos het eerst van allen opgemerkt; zooiets moest het zijn; en nu wil zij niet toegeven, dat haar oogen slechter worden. Zooiets komt wol mét PVTS »»ezen overeen, maar wat praat zij opgewonden! 't Is net of Chitterwick voelde plotseling, dat de roodharige man hem aanstaarde. Ja hem als het ware met zijn blikken doorboorde. Chitterwick vond het niets prettig. Hij wist, dat als hij eenmaal met zijn spelletje begonnen was, hij dan in staat was, één van de voornaamste wetten der hoffelijkheid te vergeten, namelijk dat mon vreemde menschen niet mag fixecren. Hij kreeg een kleur tot in zijn haarwortels en k.eek snel naar een ver gulden krans met smaragdgroene bla deren, die halverhoogte aan één der purperkleurige zuilen was opgehangen. Hij moest werkelijk verregaand onbe schaamd hebben zitten kijken om den roodharigen man er toe gebracht te hebben, zijn staren met zulk een boozen blik te beantwoorden. In zijn zenuw achtigheid slokte Chitterwick drie kwamt van zijn benedictine naar bin nen, terwijl hij zijn keel slechts op een vierde van die hoeveelheid had inge steld. Gedurende de hoestaanval, die nu volgde, hoopte hij vurig, dat dit onge lukje door den roodharigen man, zoo wel voor verontschuldiging als voor straf opgenomen zou worden. Deze hoop werd echter niet vervuld. Toen hij weer zien kon en hij schuldbe wust weer eens met. betraande oogen in de verboden richting keek, zag hij, dat de roodharige nog altijd zijn blik, met dezelfde booze uitdrukking op hem gericht hield. En weer zocht hij zijn toevlucht, hij den vergeelden krans; maar ook toen nog voelde hij, hoe die oogen een klein, vurig gaatje in zijn voorhoofd brandden. (Wórdt vervolgd.)

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1939 | | pagina 2