Besmettelijke
ziekten
Drinkwater in
Amsterdam
is goed
Landbouw en
veeteelt
Vestigingswet
problemen
De wettige
betaalmiddelen
Eerbetoon aan
gevallen
militairen
Dr. E. van Dieren J
Strijdvaardige natuur
OPBRENGST DER P.T.T.
OVER FEBRUARI 1940
Nederlandsche Bank
Noteeringen opgeheven
Invoer- en uitvoer
verboden
Radiozendtijd voor
Nederlandsche
autoriteiten
WERKKLEEDING VOOR
ROTTERDAM
Weest zuinig met
gas, water
en electriciteit!
Bericht aan
Marechaussee
commandanten
De sport geheel vrij
PLICHTSBETRACHTING
BELOOND
HET OPLEGGEN
VAN AUTO'S
Het verbruik van
motorbrandstof
Hulp voor Rotterdam
2e BLAD PAG. 3
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
DINSDAG 21 MEI 1S40
Een van Amsterdams be
kendste gcneesheeren
AMSTERDAM. 20 Mei. - Na een kor
te ongesteldheid is een van Amsterdams
bekendste geneeskundigen. dr. Evart
van Dieren, overleden.
Ruim een halve eeuw lang was dr.
van Dieren, die den leeftijd van 79 jaar
bereikte, als arts in de hoofdstad ge
vestigd. Op 24 December 1884 werd hij
aan Ie Amsterdamsche universiteit tot
arts bevorderd. Aanvankelijk werd hij
opgeleid voor officier van gezondheid,
maar al spoedig trad hij in de burger
praktijk; hij was assistent o.a. aan het
Burgerziekenhuis en begon in 1890 de
particuliere praktijk uit te oefenen o.a.
in de thans verdwenen functie van
„stadsheelkunrlige" Dr. van Dieren
mocht zich spoedig in een buitengewoon
drukke praktijk verheugen. Eerst onge
veer een jaar geleden begon dr. van
Dieren te denken aan een wat rustiger
leven; hij kromp zijn praktijk in. doch
bleef zijn oude patiënten behandelen
Ondanks zijn drukke praktijk vond
dr van Dieren nog tijd voor velerlei
ander werk. hoofdzakelijk op medisch
gebied. Hij was geruimen tijd lid van
de Schoolcommissie en voorzitter van
den Geneeskundigen Kring in de hoofd
stad. Zijn grootste bekendheid verwierf
hij door het vele publicistische werk.
dati van zijn hand verscheen. Dr. van
Dieren bezat een scherp polemischen
geest en een strijdvaardige natuur. Ve
lerlei nieuwe vormen op maatschappe
lijk gebied kon bil niet aanvaarden en
hij bestreed ze met alle kracht die in
hem was. Hij had een scherpe pen en hij
nam nimmer een blad voor den mond.
Wat gegeeselri moeet worden naar zijn
me.ening. dat geeselde hij en het deerde
hem niet, dat hij daarvoor dikwijls spot
en hoon moest oogsten. Integendeel, goe
den| spot wist hij te waardeeren.
Zijn publicistische arbeid bewoog zich
op medisch, politiek, religieus, litterair
en filosofisch gebied. Hij kantte zich
fel teeen het Marxisme en alles wat
daarmede samenhing, hij verfoeide de
spelling-Kollewijn en stak dat niet on
der stoelen of banken, hij richtte zich
scherp tegen wat hij zag als uitwassen
van. de sport, doch het felst was hij in
zijn' crifiek op Freud. tegen wiens leer
der! „diepteziclkunde". zooals Van Die
ren! die noemde, hij vele brochures het
licht deed zien. Zijn stijl van schrijven
bezorgde hem vele tegenstanders, doch
ook( zij hadden bewondering en waar
deering voor de wijze, waarop hij steeds
onomwonden voor zijn meening uit
kwam en voor de groote vitaliteit, die
hij tot op hoogen leeftijd aan den dag
legde, wanneer hij meende te moeten
strijden voor een zaak. die hem na aan
het hart lag.
Wellicht ligt echter dr. van Dieren's
grootste verdienste op het gebied der
beri-beri-hestrijding. Dr. van Dieren ia
nimmer in Indië geweest, doch de be
roering. die eenige decennia terug de
medische wereld trof door de verwoes
ting. die deze vreeselijke ziekte in ïndié
en andere tropische gebieden aanrichtte
dwong hem zijn scherpzinnigen geest
ook op dit probleem te richten. De eer.
de verwekker van de beri-beri te heb
ben trevpnden. komt aan prof. Eykman
toe, doch het was dr. van Dieren, die
intuïtief voelde. ot> welke wijze het
kwaad bestreden moest worden. Hij gaf
als zijn mpening te kennen, dat de oor
zaak der ziekte in de voeding met van
het zilvervlies ontdane rijst moest lig
gen en hij ried aan. de bevolking rijp-
geoogste, deugdelijke bewaarde versch
ontbolsterde zilvervliesrijst te geven.
Eykman's latere onderzoekingen toon
den aan, dat dr. van Dieren juist had
gezien.
In December 1924 werd dr. van Die
ren gehuldigd ter gelegenheid van zijn
40-farig artsjubileum en namens zijn
patiënten werd hem toen zijn door
Georcr Ruetter geschilderd portret aan
geboden. Aan een huldiging bij zijn
50-jarig artsjubileum in 1934 onttrok
dr. van Die.ren zich door een buiten-
lanpsche reis.
Dr P A de Wilde wijdde toen in het
Tijdschrift voor Geneeskunde een arti
kel aan hem welke beschouwing aldus
eindigde- „Hii heeft gewoekerd met zijn
tijd en zijn talenten, zooals het aan wei
nigen gegeven is!"
De teraardebestelling van het stoffe
lijk overschot vindt plaats Woensdag
22 Mei tegen ll uur op de Nieuwe Oos
terbegraafplaats te Amsterdam.
ft-GRAVEXHAGE. 20 Mei
Omschrijving opbrengst meer of
minder dan
in 1939
Posterijen f 2.757.283 f 26.729
Telegrafie f 444.654 4- f 152.929
Telefonie f 2.572.961 265.607
Postcheque- en
girodienst f 792.910 4- 133.996
Totalen f 6.567.808 4- 525.803
Banuari tot en met Februari 1940
Posterijen f 5.554.287 f 40.49?
Telegrafie f 925.964 304 36?
Telefonie f 5.236029 4-/ 436.445
Po«tcheque- en
girodienst f 1.586.615 4- f 278 906
Totalen f 13 302 895 4- 979 221
WERKLOOZEN KUNNEN ZICH
MELDEN
DOORN. 20 Mei De burgemeester
van Doorn maakt bekend, dat werkloo-
ze arbeiders zirh ten gemeentehuize hij
den werkloozendienM fingang oude
Postkantoor) wederom kunnen aanmel
den vanaf 9 uur.
Volledige gegevens omtrent den duur
van den arbeid, het verdiende weekloon
en het totaalbedrag, moeten daarbij
worden ingeleverd.
Alle loonzakjes moeten mede worden
Ingeleverd.
Het s.achtverbod Is voor verschillende provincies opgeheven. Op het Amsterdamsche abattoir heerschte
Maandag weer de traditioneele drukte. Aan den ingang onderscheidt men den Duitschen schildwacht
Gevallen moeten dadelijk
worden gemeld
s-GRAVENHAGE, 20 Mei. De in-
specteur van den geneeskundigen dienst
der landmacht deelt in overleg met de
Duitsche militaire overheid mede, dat,
onverminderd de reeds bestaande bepa
lingen, alle gevallen van besmettelijke
ziekten bij militairen terstond recht
streeks moeten worden gemeld door
den betrokken officier van gezondheid
of burger-geneesheer aan den hygiënist
der Landmacht. Sterrenbosch no. 1,
Utrecht, telefoon 11831.
AMSTERDAM, 20 Mei. Er doen in
Amsterdam geruchten de ronde, dat het
noodig zou zijn het drinkwater te ko
ken. De directeur van de gemeentewa
terleiding deelt ons in verband met het
bovenstaande mede, dat deze geruchten
van eiken grond ztjn ontbloot. De wer
ken van de waterleidingen zijn onbe
schadigd en het bedrijf werkt zonder
stoornis.
Voorgesteld dividend van
55.per aandeel van
1000.—
AMSTERDAM. 20 Mei. Naar wij
van bevoegde zijde vernemen, zal door
de directie en commissarissen van de
Nederlandsche Bank aan de eerstvol
gende vergadering van aandeelhouders
worden voorgesteld, over het boekjaar
1939-1940 een dividend van f 55.per
aandeel van 1000— uit te keeren.
Op grond van de reglemontaire bepa
lingen wordt de noteering van cacao
gestaakt. Nieuwe contracten zullen niet
meer worden geregistreerd.
Op grond van de reglementaire be
palingen vindt geen noteering meer
plaats van koffie, peper en rubber. Nieu
we contracten zullen niet meer worden
geregistreerd.
De diensten moeten gewoon
doorgaan
's-GRAVENHAGE, 20 Mei. De di
recteur-generaal van den landbouw
maakt bekend, dat alle onder de direc
tie van den landbouw ressorteerendo
dansten hun gewonen arbeid dienen te
blijven verrichten en met alle hun ten
dienste staande middelen de bevolking
moeten terzijde staan.
Het landbouwonderwijs dient op de
gewone wijze te worden hervat.
De landbouwvoorlichtingsdienst dient
er voor te zorgen, dat de bodemproduc-
tie niet alleen intact, blijft, maar zoo
sterk mogelijk worde gestimuleerd.
Het is dringend noodzakelijk, dat de
hand worde gehouden aan de verplich
ting tot aangifte van de in de veewet
genoemde besmettelijke ziekten. Zooals
bekend, bestaat deze verplichting niet
alleen wanneer een besmettelijke ziekte
is vastgesteld, maar ook, wanneer het
vermoeden van besmettelijke ziekte be
staat. De inspecteurs van den veeartse-
nijkundigen dienst geven zoo spoedig
mogelijk alle feiten en omstandigheden
op, waaruit gevaar voor den gezond
heidstoestand van den veestapel kan
voortvloeien. Medegedeeld wordt, dat
de riikSi»eruminrichting en het staais-
veeartsenijkunrlig onderzoekinstituut
normaal werken, zoodat aan alle aan
vragen om sera en entstoffen kan wor
den voldaan.
's-GRAVENHAGE, 20 Mei. Het de-
partement van financiën vestigt de aan
dacht van de belastingambtenaren op
de omstandigheid dat invoerverboden
en uitvoerverboden, contingenteeringen
monopolies en clearing op den bestaan-
den voet blijven werken.
Waardeherleidine in Nederlandsche
munt bij in- en uitvoer geschiedt op
normale wijze. Hierbij heeft de omre
kening van de rijksmarkt bij aangifte
naar dagwaarde plaats volgens den
laatst bekenden clearingkoers en bij
aangifte volgens koopprijs naar den
clearingkoers op den dag van koop.
Indien het publiek voor belasting
doeleinden dient to beschikken over
bankgelden, kunnen de ontvangers ver
klaringen afgeven nopens aan hen ver
schuldigde bedragen.
MEDEDEELING VOOR BLOEDTRANS
FUSIEDIENSTEN IN ZEELAND EN
VOOR BRABANT
's-GRAVENHAGE, 20 Mei. De pers
dienst van het Nederlandsche Roode
Kruis meldt:
Dr. H. C. J. M. van Dijk, leider van de 1
conserveerinrichting zuid te Rotterdam
brengt ter kennis van de medische lei
ders van den bloedtransfusiedienst in
Zeeland en Noord-Brabant, dat voor
noemde inrichting over voldoende bloed
beschikt en voldaan kan worden aan
eventueele aanvragen voor militairen
en burgerpatiënten.
INFORMATIE VOOR PROVINCIES
EN GEMEENTEN
's-GRAVENHAGE, 20 Mei. Aan het
departement van binnenlandsche zaken
is in samenwerking met de vereeniging
van Nederlandsche Gemeenten, een in
formatiebureau ingesteld ter voorlich
ting van de provinciale en gemeentebe
sturen. Aan dit bureau kunnen alle vra
een worden voorgelegd, verband hou
dende met de gewijzigde omstandighe
den.
Het bureau is gevestigd: Binnenhof
19, 's-Gravenhage.
AFLEVERING KOLEN EN COKES
AAN INDUSTRIEELE AFNEMERS
•s-GRAVENHAGE, 20 Mei. Het de
partement van handel, nijverheid en
scheepvaart maakt bekend, dat het aan
handelaren is toegestaan aan hun re
gelmatige industrieele afnemers, voor
zoover deze een maandverbruik hebben
van minder dan 20 ton. kolen en cokes
af te leveren in hoeveelheden tot een
maximum van het normale verbruik
gedurende een week.
's-GRAVENHAGE, 20 Mei. Naar wij
vernemen, zijn de volgende uren speci
aal gereserveerd voor het uitzenden per
radio van berichten door Nederland
sche autoriteiten: des morgens van 10.00
tot 10.30 en des avonds van 18.30 tot
19.00.
's-GRAVENHAGE. 20 Mei. De bur
gemeester van Rotterdam verzoekt,
voorloopig toezending van bedden en
gewone kleeding te staken en slechts
zendingen werkschoenen en werkpak
ken met spoed naar het centraal-dopót
voor dekking en kleeding, Eras-
miaansch Gymnasium, Wijtemaweg 25,
te doen toekomen.
AFLEVERING KOLEN EN COKES
VOOR KOOXDOELEINDEN
's-GRAVENHAGE, 20 Mei. Het de
partement van handel, nijverheid en
scheepvaart maakt bekend, dat aan
gasfabrieken en handelaren tot nader
order is toegestaan kolen en cokes af
te leveren aan verbruikers, die voor
huishoudelijke kookdoeleinden niet ovei
andere brandstof noch over gas of elee
tricitojt beschikken, o'nder voorwaarde
dat de af te leveren hoeveelheden be
perkt blijven tot maximaal het verbruik
gedurende een week.
Voor zoover de gasfabrieken voor dt
aflevering van cokes voor bovongenoem
de doeleinden gebruik plachten te ma
ken van den handel, zullen zij ook
thans deze afleveringen via den handel
doen plaats hebben.
Arrest van den Hoogen Raad
inzake het samensmelten
van bedrijven
's-GRAVENHAGE, 20 Mei. De Hooge
Raad wees heden arreet in zake een
beroep van W. K., slager te Vlagt wed do
De rechtbank te Groningen heeft hem
veroordeeld wegens „het in een inrich
ting uitgeoefend bedrijf voortzetten,
zonder de daartoe Ingevolge de vesti
gingswet-kleinbedrijf vereischte ver
gunning". De requirant heeft namelijk
een slagerswinkel, te voren door S. ge
dreven, voortgezet, zonder dat hij een
vergunning had aangevraagd. Als ver
weer voerde hij aan, dat hij reeds eenige
jaren vóór de overneming van de zaak
van S. het 6lagere»bedrijf uitoefende
Zijn bestaande nering heeft hij naar de
zaak van S. verplaatst, voor welke ver
plaatsing hij ingevolge art. 2 van ge
noemde wet geen vergunning noodig
had.
De rechtbank huldigde daarentegen
de meening, dat ook al zou K., toen hij
de inrichting van S. voortzette, tege
lijkertijd een tevoren door hem binnen
dezelfde gemeente gevestigde inrichting
rechtmatig uitgeoefend slagersbedrijf
naar de nieuwe inrichting hebben over
gebracht en aldus deze twee. tot dusver
naast elkaar binnen dezelfde gemeente
bestaan hebbende slagersbedrijven tot
een enkel bedrijf hebben samengesmol
ten, hij niettemin voor dat voortzetten
van het vroeger door S. uitgeoefende
bedrijf een vergunning van de Kamer
van koophandel noodig had.
De Hooge Raad heeft nu deze meening
onjuist geacht en ambtshalve ovenvo-
gen, dat het hebben van een vergunning
medebrengt, dat men het bedrijf mag
uitoefenen, onverschillig in welken om
vang men dit zou wenschen te doen. Na
de overbrenging van een bedrijf mag
men dit dus eiken gewensc.hten omvang
geven en het is niet in te zien aldus
de Hooge Raad waarom men het niet
zou mogen samensmelten met een ander
gelijksoortig bedrijf, dat tot dusver door
een ander in de nieuw betrokken inrich
ting werd gedreven.
Op deze gronden werd het vonnis ver
nietigd en de zaak verwezen naar het
gerechtshof te Leeuwarden.
GEEN BROOD MEER NOODIG
's-GRAVENHAGE, 20 Mei. De bur
gemeester van Rotterdam maakt be
kend, dat het radio-bericht van Zater
dagavond. waarbij werd gevraagd om
Maandag brood, boter en kaas naar
Rotterdam te zenden, bij dezen wordt
herroepen, daar hierin op andere wijze
wordt voorzien.
's-GRAVENHAGE, 20 Mei. -
Nogmaals wordt met nadruk on
der ieders aandacht gebracht, dat
naast de Nederlandsche munten,
zilverbons en bankbiljetten, alleen
de Duitsche Reichskreditkassen-
scheine wettig betaalmiddel zijn
met een koers van: Rcichsmark
1.50 1 gulden.
Geen enkel ander Duitsch rijks
bankbiljet is derhalve wettig be
taalmiddel en behoeft door nie
mand als betaalmiddel in ont
vangst te worden genomen. Post
en belastingkantoren zullen deze
laatste derhalve niet in betaling
of ter inwisseling aannemen.
's-GRAVENHAGE, 20 Mei. - Brigade-
commandanten of waarnemende briga
decommandanten der Koninklijke mare
chaussee. die op hun standplaats aan
wezig zijn, behalve die in Noord- en
Zuid-Holland en Zeeland, moeten on
verwijld per brief aan den inspecteur
van het wapen melden de naam van
hun brigade en do namen van het aan
wezige personeel.
'S-GRAVENHAGE. 20 Mei. - Naar
wij vernemen zal de beoefening van
allo sporten geheel vrij zijn.
Ook het gebruik van wapenen
voor zoover deze op sport betrek
king hebben, als floret, schermsabel
is geenszins verboden.
1000.ter beschikking van
de oorlogsslachtoffers
WEESP, 20 Mei. De directie der
Cacao- en chocoladefabrieken C. J. van
Houten en Zn. N.V. alhier, heeft een be
drag van 1000 gulden beschikbaar ge
steld voor het personeel, dat ingedeeld
is bij de afdcelingen brandweer en
luchtbescherming. Dit, als belooning
voor de betoonde plichtsbetrachting in
de afgeloopen bange dagen.
Het geld zal echter niet onder de
manschappen worden verdeeld, doch
ter beschikking worden gehouden, tot
dat van eenige zijde een oproep zal wor
den gedaan om steun te verleencn aan
slachtoffers van den strijd. Er zal een
comité worden benoemd om hierin te
beslissen.
OPHEFFING INVOERVERGUNNINGEN
's-GRAVENHAGE, 20 Mei. - Het de
partement van handel, nijverheid en
scheepvaart deelt mede, dat ontheffing
wordt verleend van de verplichtingen
voortvloeiend uit de Invoernoodwet 1939
Dientengevolge zal invoer van de goe
deren, waarvoor krachtens deze wet tot
dusver vergunning van de algemeene
Nederlandsche invoercentrale werd ver-
eisoht, thans zonder bedoelde vergun
ning kunnen plaats hebben.
De melkbussen, die met het vee uit de bedreigde
gebieden waren geëvacueerd, worden weer opgeladen,
om naar de plaats van herkomst te worden terug
gezonden
's-GRAVENHAGE, 20 Mei. Op de
algemeene begraafplaats aan de Kork-
hoflaan had Zondagmorgen een sobero
doch aangrijpende plechtigheid plaats,
toen aan oen aantal gevallen Duitsche
militairen, die Zaterdag daar ter aarde
werden besteld, een militair eerbetoon
werd gebracht.
Een 500-tal Duitsche soldaten schaar
de zich om de nog open graven, waar
hoven door een groot vuurpeloton
eenige salvo's werden afgevuurd, terwijl
een Duitsche militaire kapel eenige ko
ralen ten gehooro bracht.
De Duitsche gezant, graaf Von Zcch
zu Burkersroda, woonde do plechtig
heid bij.
Gesproken werd door generaal graaf
Von Sponeck en een Duitschen veldpre
diker. die zijn gebod besloot met het
„Onze Vader".
Bij de graven der Duitsoho militairen
werden een viertal groote kransen ge
legd, terwijl een Duitsch officier op het
graf vnn een aantal gevallen Neder
landsche soldaten, die Zaterdag daar
ter aarde waren besteld, eveneens een
krans legde.
Nuttige raadgevingen
van de K.N.A.C.
Ten gerieve van hen, die in verband
met do ver-strekkende beperking van
het benzineverbruik hun auto buiten
dienst moeten stellen, geeft de Kon. Ne
derlandsche Automobiel Club het on
derstaande, beknopte advies, berekend
op een oplegduur van minstens eenige
maanden.
1. Indien nog mogelijk: wagon vol
ledig doorsmeren, onderzijde chassis
met roest werendo dunne „kruipolie"
besproeien, motorolie ververschen na
doorspoeling van het amcersysteem met
spoelolio. Bestaat voor ververschen geen
gelegenheid dan na aftappon der oude
olie het carter loeg laten.
2. Bougies uitschroeven; enkele eot-
lepels dunne motorolie of bovensmo-
ring-olie in eiken cylinder gieten; mo
tor met starter eenigo slagen laten ma
ken. Dit laatste minstens éénmaal per
maand herhalen, met behulp van aan-
zetslinger of aandrijfwlelcn met ver
snelling ingeschakeld.
3. Accu-batterij aan laadstation in
bewaring en onderhoud geven; ventila-
torriem ontspannen; koelsysteem met
water gevuld laten, en tegen den win
ter met spiritus vorstvrij maken.
4. Om tochnische redenen (gevaar
van ,,gum"-vorming) benzinetank af
tappen, indien bussen of blikken voor
de brandstof beschikbaar zijn, en deze
op een veilige plaats (brandgevaar!)
kunnen worden geborgen.
5. Carrosserie politoeren met een der
bekende, daartoe dienende wasprepara
ten. Alle blanke deelen en eventueel
beschadigde plekken van het lakwerk
met zuurvrije vaseline in-vetten. Alles
eerst goed droog laten worden, als te
voren wasschen noodig is.
6. Koetswerk-interieur stofvrij ma
ken, en met een motten-wcrend middel
behandelen.
7. Wagen op blokken zetten, met
banden op halve spanning, in een dro
ge, bij voorkeur koele en donkere ruim
te met eenige ventilatie.
's-GRAVENHAGE, 20 Mei. Het de
partement van handel, nijverheid en
scheepvaart brengt met nadruk onder
de aandacht van de burgemeesters, dat
het dringend noodzakelijk is het ver
bod van afleveren en verbruik van mo
torbrandstoffen met de uiterste gestreng
heid toe te passen.
Vergunningen moeten tot de uiterste
noodzaak worden beperkt en mogen
slechts worden afgegeven voor het ver
voer van andere goederen dan levens
middelen, genees- en verbandmiddelen,
indien hot onmiddellijk vervoer van
die goederen geboden is en niet op an
dere wijze kan geschieden.
De medewerking van allen en een
streng toezicht op de naleving is noo
dig om de bevolen beperking van het
verbruik voorloopig te kunnen hand
haven. Wordt deze medewerking niet
op voldoende wijze verleend, dan zal
noodgedwongen tot een veel verder
gaande beperking moeten worden over
gegaan.
Dringend behoefte aan
matrassen, dekens, enz.
[s-GRAVENHAGE, 20 Mei. Het co
mité voor Rotterdamsche geëvacuccr-
den te Den Haag, kreeg voldoende klec-
ding en schoeisel aangevoerd, doch
heeft dringend behoefte aan matrassen,
dekens, mourvschorten voor vrouwen en
overalls on werkklccding voor mannen
Deze goederen kunnen rcohtsTeeks
gezonden worden naar Tobias Asserlaan
2, of door bemiddeling van de Haagscho
Burgerwacht worden afgehaald.
VERLOSKUNDIGE HULP VCOR
VLUCHTELINGEN
's-GRAVENHAGE, 20 Mei. Aon
vlucJhtelingen wordt door don regoe-
nngscomniiesaris, mr. .1. A. de Wilde,
gemeld, dat zij zich voor verloskundige'
hulp kunnen vervoegen bij de Oranje
kliniek, Oude Scheveningsche weg 14
Den Haag, waar een daartoe Ingerichte
dependance is ingericht.