GLASTRA
1
Naar Onderwijs
vernieuwing
STADSNIEUWS
OVERTREDINGEN VAN DE
VESTIGINGSWET
Politie-varia
EXAMENS
Üqsunda
Kolenhandelaar
te Baarn
zeer gedupeerd
Politiecorps wordt
uitgebreid
Naar de bosschen
Knokpartijtje
v_
Burgerlijke Stand
Morgen versche zee-
riviervisch, bij
en
Aardappelen gestolen
KNAAP GED CCD OP
onbewaakten overweg
MONUMENT VOOR GESNEUVELDEN UIT TEGELEN
Over Boeken, Menschen en
Stroomingen
De brochure van den heer Bolt,
directeur der Pallas Athene-school
DE DIAGNOSE VAN
DEN HEER BOLT
door
Dr. P.H.RITTERJr,
Nu ons leger heeft
opgehouden te hestaan
>e 81.AD PAG. 1
AMERSFOORTSCH DAGBLAI)
DONDERDAG 18 JULI 1940
KANTONGERECHT
VOOR den waarnemend kanton
rechter, mr. dr. M. Tydeman,
had zich hedenmorgen een brand-
stoffenhandelaar uit Baarn te ver
antwoorden, die door dc vestigings
wet wel zeer gedupeerd is in zijn
branche.
De man had indertijd in Laren
een kolenhandel. Later kreeg hij
de kans om in Baarn een derge
lijke zaak over te nemen. Hij deed
dat, maar men vertelde hem er
niet bij, dat hij daarvoor ook een
vergunning krachtens de vesti
gingswet noodig had.
Een proces-verhaal en een veroordee-
ing tot 4 maakten hem destijds daar-
ip attent. Hij wendde toen verschillen-
c! pogingen aan om een vergunning
krijgen. Op zijn verzoeken kwam
>en antwoord.
De Baarnschc politie kreeg echter
annit Den Haag bericht, dat aan ver
achte een dergelijke vergunning gé-
ei gerd was.
Het gevolg was, dat verdachte wel
lorging met zijn kolenhandel, maar
ich eenigen tijd geleden wederom ge-
erbaliseerd zag.
Hedenmorgen werd hem te verstaan
cgeven, dal hij ermee op moest hou-
De man verklaarde, dat het zijn
enige broodwinning was en dat hij
iet begreep, waarom hij geen vergun
ing kreeg.
Liquidatie zou heteekenen, dat hij
klanten, die dagelijks orn kolen
roegen, niet meer zou mogen helpen.
Het O.M., waargenomen door mr.
Ibarda gaf toe, dat verdachte gedu-
eerd was. Wel was er veel considera-
met hem gebruikt, zoodat hij ge
urende den spertijd de zaak clandes-
mocht voortzetten. Dit moest nu
liter afgeloopcn zijn. Men kon niet
lorgaan met verbaliseeren, anders
du de heele voorraad kolen in beslag
icnomen worden.
Het ®.M. nam aan, dat de Baarnsche
ililic wel zoo clement zou zijn om
srdachte toe te staan, de loopendo
aken af te doen.
Het O.M. wilde rekening houden met
len benarden toestand waarin ver
lachte verkeerde en slechts 20 subs.
0 dagen eischen.
De kantonrechter raadde aan. zoo
poedig mogelijk de zaak te liquidee-
n hoe hard dit ook voor verdachte
oest zijn of te zorgen, alsnog een
ergunning te krijgen.
De uitspraak werd f 15.subs. 5 'da
len hechtenis.
Zekere van T. tc Baarn stond evcn-
ens terecht voor vermoedelijke over
reding van de vestigingswet. ITij is
ielf aannemer en voert hoofdzakelijk
mderhandsch werk \an huizen uit. Hij
ïst niet, dat hij nog een vergunning
toodig had. want hij beoefende, dat
eik al sedert 1034 en ook eerder,
arvan kon hij rekeningen als bcwij-
n overleggen.
Bij een groot werk, liet hij dit uit-
leren door patroons. Was het werk
naar klein, dan voerde hij het in eigen
heer met een knecht uit. Zelf ver-
:orgde hij het timmerwerk in de hui-
en. Hij was geverbaliseerd op initia
tief van schilderspatroons, toen hij,
dus de verbalisant, schilderwerk
ioor een knecht liet doen in uurloon.
Na bet verhoor, adviseerde het O.M.
ze zaak li dagen aan te houden,
neinde andere getuigen te kunnen
toren, om de mogelijkheid na te
taan, alsnog eroordeelend op te (re
ien.
De kantonrechter sloot zich bij dit
tdvies aan.
Een Utrechtenaar, die motor wilde
leeren rijden, zonder dat hem gezegd
as, dat hij daarvoor bepaalde wegen
moest uitkiezen, tengevolge waarvan
mj op den drukken Soestdijkcrstraat-
g terecht kwam, werd veroordeeld
ft 1.subs. 1 dag.
Vervolgens werden kleine verkeers
overtredingen berecht, als het rijden
tonder licht of achterlicht. Eisch en
mtspraak waren hier gelijkluidend n.l.
0.50 subs. 1 dag.
Een Amersfoorter, die geen teeken
t richtingverandering had gegeven,
nadat men het daarmede in zijn vroe-
re woonplaats, Yeenendaal. niet zoo
Damv nam, werd veroordeeld tot f 2
E"bs. 2 dagen. De verontschuldiging
as niet gelukkig gekozen!
Hierna werd de zaak behandeld tegen
dan autobestuurder L., die door onoplet-
endheid een aanrijding had veroor
zaakt, waardoor de heer G„ gasfitter uit
raa|n, zoo ernslig werd gewond, dat hij
pt linker onderbeen nu moet missen,
zijn krukken steunend, luisterde
naar den ambtenaar van 'bet O.M.,
frnr Alharda, die in zijn requisitoir be
oogde, dat hij langen tijd geaarzeld
had, of deze zaak wol aanhangig ge
maakt mocht worden,
he autobestuurder bet ongeluk
°nd plaats in een gevaarlijke bocht
'fln den Verlengde Dalweg had last
an liet zeer 9lechte uitzicht ter plaat
se Hij verkeerde dan ook in de onmo
gelijkheid om verkeer van rechts te
kunnen zien naderen. Maar hij had
het kunnen hooren. want de heer G.
gaf volgens alle getuigenverklaringen
wel degelijk signalen.
De schuld van verdachte L. moge niet
zoo groot, zelfs gering zijn. maar de
gevolgen waren zeer tragisch! Mr. Al
barda eindigde met een boete te eischen
van f 10.— of een hechtenis van 5 dagen,
Naar wij van zeer betrouwbare
zijde vernomen hebben, mag met
stelligheid worden aangenomen, dat
ook het Amersfoortsche politiecorps
binnen afzienbaren tijd zal worden
uitgebreid. In welke male dit zal
geschieden, is echter nog een open
vraag. Alle voorspellingen en bewe
ringen dienaangaande moeten als
geruchten beschouwd worden.
Excursies van de Ned. Heide
Maatschappij
Op Zaterdag 20 Juli zal door de
Utrechtsche afdeeling van de Neder-
landsche Heide-Maatschappij een excur
sie worden gehouden, welke zal leiden
naar dc bosschen onder Oud Leusden,
naar herbehosschingen in werkverschaf
fing, terwijl levens het ouderwetsche
kolenbranden in oogenschouw zal wor
den genomen. De leiding zal berusten
bij jhr. W. II. de Beaufort en den hout
vester Ir. A. F Kühn.
Donderdag 25 Juli zal een tweede ex
cursie worden gehouden, en wel naar
den botanischen tuin in het Cantons-
park te Baarn.
Iemand, die nog drie dagen met de
justitie te vereffenen had, is aangehou
den en in het genot van 72 uur gratis
logies gesteld.
Een hakker, die zijn brood bereidde
volgens een samenstelling, welke niet
toegpstaan is, werd geverbaliseerd. Het-
zelhle lot onderging een visscher zonder
vergunning, een overtreder van de Ar
beidswet en enkelen, die zondigden te
gen de regels van 't verkeer.
Op den Oude Soesterweg reed iemand
over een steen, waardoor hij kwam te
vallen en aan het gelaat enkele lichte
verwondingen opliep.
Van de Chr Nat. School Joannes van
Bieststraat 2, slaagden de volgende
leerlingen uit de zesde klasse voor het
toelatingsexamen der R.H.B.S. Arie
Sijens, Roel Ploeg en Greetje Luiting.
Voor het J. v. Oldenbarneveldt Gym
nasium slaagden Henk van dér Neut
en Theo Rijper.
Voor de Middelbare Handelsschool:
Mijne Schrijver en Wallie Reitsma.
Te Utrecht slaagde voor het volledig
examen hoofdakte onze stadgenoot de
heer Th. J. C. Thannhauser;
Voor het B-gedeelte onze stadgenoot
de heer G. J. M. Peters.
Tc Utrecht slaagde voor het aanv.
examen B. van het examen Mulo afdee
ling III A, onze stadgenoot de heer J. v.
d. Spek.
JUBILEUM VAN MEJ. M. KORTES
Vaar in ons blad van gisteren ge
sproken wordt over het jubileum van
mej. M. Koster, leze men mej. M. Kortes.
Gisteravond hebben enkele vechtlus-
tigen o|i de Kamp elkaar's krachten ge
meten. Waarom de ruzie nu precies ont
staan is. is slechts aan ingewijden be
kend. Wij weten alleen, dat eenigen tijd
later een zekere N. op 't politiebureau
een hoofdwond heeft luien behandelen.
Wrokgevoelens waren er niet meer in
het spel, bovendien scheen de klap nog
al te zijn meegevallen, althans: dc heer
N. wilde geen proces-verbaal laten op
maken!
Gevonden voorwerpen
Een klein bruin hondje, autoped,
Zecuwsche broche, diverse sleutels, por-
temonnaie m. inti., vulpendop, tompouce
broche (zilveren muntjes), blauwe re
genjas, broekveer, loodblauwe gummi
regenjas, kindei portcmonnaie m. inh.,
fluitje, rijvvielbelastingnicrk, contact
sleutel, Uameshand.schocn, bruine dames
mantel, huissleutel, distributiebonboek
je, medaille van N.B. V. L.O liecrcnnj-
wiel, actctasch, belastingmerk 1939/1040.
armband, lederen koopmansbeurs, para-
pluie, grijs dekzeil, zwart konijn, blau
we overall, ceintuur, 1 K.G. gewicht, wit
kinderschöentje, bouvier, damesarm
band ni. kettinkje, jongensrijwiel, hee-
renwinterjas en een rozenkrans.
Inlichtingen zijn te bekomen aan hot
hoofdbureau van poiltic, alleen op werk
dagen van 's morgens 912 uur en 's
middags van 2—4 uur.
Telefonische inlichtingen worden niet
verstrekt.
FRUIT- EN GROENTEN VEILING
AMERSFOORT, 17 Juli. Druiven
32—39: Tomaten 510; Perziken 24
110; Kruisbessen 010; Zwartebessen
17i/2__l,S; Kroosjes 96—110; Roodebessen
512; Morellen 1415; Frambozen 26
33; Early Vic 11li; Stamboonen 12
27; Snijboonen 1925; Pronkers 9; Tuin-
boonen 57; Andijvie 1033; Sla 12
28; Seldery 6—10; Bieten 1230; Worte
len 48; Peterselie 5—12; Postelein 3—
5; Rabarber 3151; Komkommers 35
57; Doperwten 719; Uien 68; Bloem
kool 613; Aardappelen -1051; Peulen
1525; Spinazie 1013.
GEBOREN: Emma. d. van Haitze Wiersma
en Willenuintje Brundcl.
GEHUWD: Anton Hcinrich Hubert Smits
cn Hendrika Johanna Elizabeth Pijpers;
Reinder Onvlce en Maria Fredcrika Hollan
der; Auke van Schoten en Gerritjc Verhoef.
Utrechtschestraat 40 Telefoon 4092
GRAND THéaTRE. Van Vrijdag 12 t.m
Donderdag IS Juli. vertooning van dc
folm „Percy neemt vacantie".
Voorstellingen: Zondag 1-15. 4UU 6.15
en 8 30 uur doorloopend ATidere dagen
8 uur- Zaterdags 6 en 8.15 uur. Zater
dag en Woensdagmiddag 2.30
matinóe
CITY THEATER. Van Dinsdag 16 t.m.
Donderdag 18 Juli vertooning van de
film „De vrouw, die gii begeert".
Voorstellingen: 's avonds vanaf 8 uur
n.rn.. 'a Woensdags matinée om 2.30 uur.
REMBRANDT-THDATER Vrijdag t.m.
Maan,dag vertooning van „De Rebel"
„Het Roovcrsncst".
OPENBARE LEESZAAL MET JEUGDLEES
ZAAL. Muurhuizen 9.,
BELLAMY. BIBLIOTHEEK (kosteloos) -
Appelweg 6.
SFERHUIS Korte Beekstraat 4. Voor alle
meisjes lederen avond geopend de*
Zondags van 2 uur
MUSEUM FLEHITE. Westsingel - Geopeno
dagelijks van 10—12 en 14 uur, uitge
zonderd Zondag 's Zaterdags 1012 en
1.303 uur (Stadgenooten hebber
'b Zaterdags vr\jen toegang)
GTLDEHUIS A.K.G Voorjaarstentoonstel
ling.
AMICITIA 25 Juli. Rede van ir. A. Mus-
sert. Zaal open 7.30 uur n.m.
Zenuwachtig?
Mijnhardt's Zenuwtabletten maken U
spoedig weer weldadig kalm. Buisje
40 en 75 ct.
Iemand heeft op hel politiebureau aan
gifte gedaan, dat te zij.nen nadeelc van
een veld aan den Liendcrtscheweg on
geveer een ILL. aardappelen is ont
vreemd. Er wordt een onderzoek inge
steld.
MUSSERT SPREEKT
De heer A. Mussert, leider van de N
S. B in Nederland, zal Donderdag
avond 25 Juli a.s. in Amicitia het woord
voeren.
TEMPERATUUR VAN HET WATER
De temperatuur van het water in
Pesie's bad bedroeg hedenmorgen 68 gr.
F. 20 gr. C.
OMTREK
Droevig gevolg van een
gevaarlijk spel
LUNTEREX, 18 Juli. Gister
avond tueschen kwart voor negen
en negen uur waren eenige jongens
aan het fietsen bij Meu-Lunlercn.
Op een gegeven oogenblik zetten zij
een spurt in, wie van hen het eerst
over den onbewaakten overweg al
daar zou zijn. De 9-jarige Dirk Koud-
ijs uit Meu-Lunteren geraakte
hierbij op den overweg onder den
locaaltrein, welke 20.50 uur uit Lun-
teren naar Amersfoort vertrekt. De
knaap was op slag dood.
RIJWIELDIEF AANGEHOUDEN
BAARN, 18 Juli. De politie heeft een
man gearresteerd die zich heeft schuldig
gemaakt aan diefstal van fietsen in het
Gooi.
Uit het onderzoek is gebleken, dat de
man te Hilversum zeven en te Baarn drie
fietsen heeft weggenomen. Het onder
zoek wordt voortgezet.
m EGELEN is
-l de eerste
plaats in ons
land, waar reeds
een monument
is opgericht ter
nagedachtenis
aan de jonge
mannen die in
den strijd hun
leven gaven. In
den muur zijn
tegels gemetseld,
waarop men de
namen der ge
sneuvelden uit
Tegeien kan le
zen, terwijl het
relief, hetwelk in
Tegelsche klei is
aangebracht,een
woest golvende
zee met daarbo
ven een dreigen
den wolkenhe
mel voorstelt.
Uit de golven
komt een hand
omhoog, die de
nationale vlag
omklemd houdt.
1
T j ET bericht dat men op de middelbare scholen het aantal
-* lesuren wil inkrimpen, deed ons onze schroom overwinnen,
wederom een onderwerp aan ie vatten, dat ai veie stroomen
inkt deed vloeien. Er is nóg een actueel feil, dat ons allen aaji-
leiding moet geven, ons met dit essentieele sociale vraagstuk
bezig te houden: de scherpe analyse, die de Heer Boll, de
Directeur der Pallas Atheneschool, gaf in zijn onlangs versche
nen brochure „Vernieuwing van Opvoeding en Onderwijs"
(uitgave H. J. Paris, Amsterdam).
Laat ons, alvorens wij het onze zeggen over de brochure van
den Heer Bolt en over de zaak die zijn en onze aandacht heeft,
den Heer Bolt volgen in zijn diagnose van ons lager- en uitge
breid lager onderwijs en zijn gebreken.
IJ IJ stelt vast, dat de tegenwoordige
1 school een product is van een eng in
dividualisme. dat. hoofdzakelijk hehcerscht
wordt door dat soort verstandelijkheid,
waarmede het individu zich zoo goed mo
gelijk tegen de buitenwereld verdedigt en
zich het beste plekje in de zon tracht te
veroveren. Men meent zijn kinderen een
goede opvoeding te geven, als men ze
zooveel mogelijk laat leeren cn een groot
aantal diploma's laat hatenMen verliest
daarbii uit het oog, zoo teekent de heer
Bolt aan dat men uitstekend opgevoed
kan zijn met een minimum aan kennis en
dat men de slechtst denkbare opvoeding
kan hebben ontvangen in de beste scho
len. waarop een cultuurland als het onzf
prat gaat: gymnasia en universiteiten. Be
fout wreekt zich tegenwoordig op een
droevige wijze: we zitten met een groot
overcompleet aan intcllectucelen en we we
ten niet wat er mede te beginnen.
Daarbij komt helaas, dat onze tegen
woordige onderwijsmethoden, hoe
hoog men er ook in den loop der tijden
van mag hebben opgegeven, zoo slecht
zijn, dat van een werkelijke scholing
van het verstand geen kwestie is, ja
zelf» niet kan zijn. Verreweg dc meeste
inrichtingen van onderwijs stellen zich
eenvoudig tevreden met het domweg
van buiten leercrTvan lessen en het op
lossen van vraagstukken, waarvoor
men, als men het maar lang genoeg
doet, een zekere techniek kan ontwikke
len, 'die van alle inzicht gespeend is.
En zoo kan het gebeuren, dat jonge men
schen middelbare scholen afloopcn, ja,
vaak nog een academische» graad we
ten te behalen, van wie men niet an
der» kan zeggen dan dat ze dom en
bekrompen zijn. Dc massa der zooge
naamde intcllectueelen zijn geen eigen
lijke intcllectucelen, maar slechts intel-
lectualisten, die, tot ons aller nadeel
alleen beschikken over eenzijdig gerich
te verstandelijkheid, zoodat ze open
staan voor dogmatiek, vooroordeel en
sleur en al6 zoodanig niet uitsteken bo
ven de domme en conservatieve massa
van het volk.
JE fout in ons onderwijs begint al. zoo
dra hét kind de eerste klasse der la
gere school binnentreedt. Tot nu heeft het
zich op natuurlijke wijze ontwikkeld. Al
lerlei prikkels van buiten, uit de wereld,
waarin het geboren werd, kwamen tot
hem en het reageerde er op: licht prikkels,
geluidsgolven, gevoelsindrukken. Het knip
perde met zijn oogen cn leerde afstan
den schatten, hooge tonen van lage on
derscheiden. Weldra kwam het in bewe
ging. eerst ietwat onzeker, daarna meer
cn meer behcersclit. En zoodra het kon
loopen, ging een gansch heelal voor hem
open. waarin, langs den weg der actie cn
reactie, van alles te ontdekken viel.
Maar als het eenmaal zes jaar is ge
worden, houdt dit, door de goden uit
gevonden leensysteem op. Een machtig
wezen, •"'at alles weet en alles kan, de
schooljuffrouw, maakt zich van hem
meester en gedurende vijf uur per dag
wordt hot goddelijke leerplan in de
prul Iemand gedeponeerd en vervangen
door één, dat gemeentebestuur, inspec
teur. pastoor of dominee hebben goed
gekeurd en dat er precies op berekend
is alles terug te houden, dat juist zijn
volle ontwikkelingskans moest hebben.
Het is uit met de onophoudelijke be
weging, waarom het kinderlichaam
vraagt, uit met het honderdvoud herha
len van dezelfde handeling, zoo karak
teristiek voor dezen leeftijd en die hem
zoo spiervost maakte. IIij moet zitlen
in een bank. stil zitten- liefst en luiste
ren cn precies doen wat juffrouw zegt
En het mondje, dat den heelen dag te
gen moeder, vader, broertjes, zusje», die
ren cn dingen niet stil stond, moet nu
gesloten blijven, tijden lang. De bezige
handjes moeten bijwijzen in een boekje,
beweeglijke voetjes moeten stilstaan
on de plank van een harde bank. Hel
moet lozen leeren en met getallen
goochelen, hij moet regeltjes opdreunen
en tafels- van vermenigvuldiging, die
hem allemaal niet interesseeren.
rp N dan... die ij dele en dpmme
^ouders, die zich zelf voortdurend
vleien met den dood-doener: „Ja juf
frouw, als Jantje maar'wou, dan zou
U eens wat zien! Maar hij is zoo
speelsch!" 1
Ze vleien zich mei dio hoop, vaak ja
renlang. lot Jantje, nu met heel wat
privaatlessen, huilpartijen en vergiftig
de avonden en vacanties, met zijn veer
tiende jaar naar de burgerschool ging,
daar mislukte, op een U.L.O.-school te
recht kwam, waar hij zelfs het diploma
niet kon behalen om tenslotte in de tech
niek 1e belanden of te eindigen al» be
diende in een winkel of op een kantoor.
Welk een lijdensweg, waarin het karak
ter deuk op deuk kreeg. Want niets is
grooter belemmering voor innerliike en
technische ontwikkeling, voor welk
mcnsch ook, dan een gevoel van min
derwaardigheid, dat ieder uur weer ver
sterkt wordt, omdat het slachtoffer van
uur lot uur op onze scholen met ande
ren wordt vergeleken.
Zij lezen, zij schrijven, ieder stuk ge
maakt werk wordt met dat van ande
ren vergeleken cn gehonoreerd met cij
fers van één tot lien. Dit is wel één der
allergrootste fouten, die aan ons leer-
svsteem kleven. Deze fout. beleekent
niet minder dan het voortdurend neer
halen van den levensmoed, den onder
nemingsgeest, den drang naar oorspron
kelijkheid.
De beschouwingen van den heer Bolt
bevatten hier cn daar een klein beetje
overdrijving, maar op de meeste plaatsen
de duidelijke werkelijkheid. Er is ontzag-
lijk veel juists in wat hij schrijft.
En wij willen een tweede artikel wijden
aan zijn betoogMaar voor wij daarmee
bezig zün. zouden wü als slotwoord van
dit artikel dit willen vaststellen: Men
moge, wanneer de gevaren der intcllec-
tualistische opvoeding eenmaal ter zijde
zijn gesteld, niet vervallen in het andere
uiterste, dat men nu weer aan een een
zijdig lichamelijke opvoeding dc voorkeur
gaat geven.
BINNENLAND
Dankbetuiging van den inspec
teur van den geneeskundigen
dienst der landmacht
's-GRAVENHAGE, 18 Juli Dc in
specteur van den geneeskundigen dienst
der landmacht schrijft:
Nu op 15 Juli 1940 ingevolge de gege
ven bevelen het Nedftriandsche' leger,
heeft opgehouden te be6tran, is het rnij
als inspecteur van den geneeskundigen
dienst der landmacht een behoefte, al
len, die onder mijn bevelen hebben ge
diend, hetzij rechtstreeks, hetzij in ver
wijderd'verhand, alsook alle geneeshee-
ren van burgerziekeninrichtingen en do
burgergenecshceren, die hulp hebben
verleend aan zieke of gewonde militai
ren, mijn groote erkentelijkheid te be
tuigen voor hetgeen zij voor het leger,
alsook voor mij persoonlijk hebben ver
richt.
Ik gedenk met groote dankbaarheid
de zeer groote welwillendheid, zelfs in
vele gevaljen de vriendschappelijke
houding, waarmede de mecsle genees-
heeren mij zijn tegemoet getreden.
Met grooten weemoed zullen wjj
t«teeds onze tijdens den oorlog gevallen
kameraden blijven gedenken.
AANGIFTE VAN VOOR DE DUITSCHE
WEERMACHT BEREDEN MOTOR
RIJTUIGEN
's-GRAVENHAGE, 18 Juli. Dc Duit-
sche weermacht maakt bekend, dat alle
motorrijtuigen, welke voor de weer
macht worden hereden en zich nog be
vinden in garages en reparatie werk
plaatsen, ten spoedigste door de hou
ders der genoemde garages en werk
plaatsen moeien worden opgegeven bij
liet Xachkommando Krnut, Mauritskade
53, Den Haag. tel. 117780. Bij niet vol
doen aan dezen oproep zal een straf
rechtelijke vervolging wor.den ingesteld.
