EEN 75-JARIGE DIE GEEN
TIJD HEEFT: Dr. Jac. P. Thijsse
ÜqwtLn.
PUZZLE-RUBRIEK
Zoo wordt een „ramp"
in de studio gemaakt
Veel idealen
ff
Menschen
spreken
„Ieder mensch heeft het voor zijn ziele-
leven noodig, om met de natuur
om te gaan"
verwezenlijkt
gezien
DE EISCH IN DE
ARENA-AFFAIRE
ALG. SYNUDE DER
NED. AERV. KERK
2e BLAD PAG. 4
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ZATERDAG 20 JULI 1940
Dr. JAC. P. THIJSSE
FE ELBE LOVEND was al direct de telefonische afspraak, die ik maakte: „Jongen,
hoor nou es: ik heb zoo weinig tijd. Maar als je nou met alle geweld komen
wilt. kom dan morgen om vier uur Waarop ik haastig heb toegeslagen, en gezegd
heb. dat ik er morgen om vier uur zijn zou. Want, in de eerste plaats, ik had Dr
Jac P T h ij s s e aan de telefoon, die de volgende week 75 jaar wordt, en in de
tweede plaats wilde ik nu zeker wel eens pralen met een vijf en zeventig jarige
die weinig tijd heeft. Zoo stond ik dus om vier uur prompt voor de deur bij den
aanstaanden jubilaris in Bloemendaat, die mezelf open deed met zijn bekenden
breeden lach, en me verwelkomde, als had hij me al jaren gekend, met een: „Ha.
daar is-ie, de interviewer Kom binnen, en maak het je gemakkelijk."
Ik ben thuis, volkomen thuis in deze vriendelijke woning, waar ik nog nooit ben
geneest Er hangt een sfeer van hartelijkheid, van blijmoedigheid, van levensoptimis-
me van bloemen en vogels, en een intimiteit die weldadig aandoet Dan, ik houd van
menschen die jongentegen me zeggen 't Geeft je zoo de illusie, dat je in jaren
nog ver af staat van hen die aan hün jaren het recht ontleenen dat te zeggen.
Bovendien, het zijn de menschen, die dóór het leven boven het leven zijn uitgegroeid,
die levenskunstenaar zijn geworden. Over dat alles zit ik eigenlijk nog na te denken,
als T h ij s s e als hij mij jongen noemt, mag ik wel T h ij s s e zeggen, omdat alleen
de héél-grooten het zonder „de heer" voor hun naam kunnen doen al lang en
breed zit te praten, zoo los weg, terwijl ik nog niet eens potlood en papier tevoor
schijn heb gehaald.
Te weinig populaire belang
stelling voor Natuur
monumenten
LJ ET eerste woord, dat op het papier
-*■ A komt te 6taan is: spijbelaar. „Vroe-
gerjaren zegt Thijc-se toen ik nog
op school was. ben ik een groot spijbe
laar geweest. Dat was eenvoudig een
bezetenheid van me, vooral als het mooi
weer was. Dan was ik met geen tien
paarden in de klas te houden, en zwierf
ik rond over het land, waar ik meer
leerde dan in de
dorpsschool. Ook
van de Zondags
school bleef ik veel
weg, hoewel ik er
nooit hekel aan heb
gehad. Want de
versjes, die ik daar geleerd heh. zijn me
m'n heele leven bij gebleven En later,
toen ik zelf voor de klas stond, heb ik
opnieuw gespijbeld, maar toen met de
jongens. Want als de zon hoog aan den
hemel stond, dan kwam die bezetenheid
weer, en trok ik er met de jongens op
uit. Ik hen hoofd geweest van een school
in de Jordaon in Amsterdam. Wat is dat
een bele\enis voor me geweest, als- ik
met die schooiertjes er op uit trok, die
op die manier nog nooit-of-te-nimmer
buiten de Jordaan, laat 6taan buiten
Amsterdam waren geweest! Ongelooflijk.
We gingen dan naar de Zuiderzee
hoe ik er eekomen ben, weet ik
nog niet of heelemaal de Koenen-
kade om, waar nu het boschplan
wordt gemaakt. Wat een prachtige
ochtenden waren dat, en wat leerden
we zoo een massa. En wat een le
venskracht zat er in die schooiertjes
met gaten in hun kousen, op een 6lof
en een klomp.
Later, op de kweekschool, ben ik ook
met de leerlingen uit geweest, hoewel
dat al moeilijker ging. Maar ik ben van
oordeel, dat de tegenwoordige scholen
ook nog lang niet genoeg de natuur in
gaan".
Naar buiten
ZOU daarvoor dan, bij het toch al
zoo overladen programma van het
middelbaar onderwijs, nog wel tijd te
vinden zijn?"
„Waarachtig Vlak voor den oorlog
heeft het Curatorium van het Kennemer
Lyceum bij het departement van onder
wijs een nieuw vaeantieplan voor het
middelbaar onderwijs ingediend, dat
daarvoor tijd maakt.
Dat kan gemakkelijk, als hel eind
van de cursus wordt verplaatst naar
April, zoodat de jeugd dan in den
mooisten tijd van het jaar gelegenheid
krijgt tot onbezorgd genieten in de vrije
natuur, waartoe vele excursies naar bui
ten kunnen worden georganiseerd. Na
tuurlijk moet er dan in den zomer een
heel ander lesrooster zijn dan in den
winter, maar daarvoor is dan ook
gezorgd. Het plan is bij het departement
en wellicht zal ik het nog verwezenlijkt
mogen zien Daarmee zou dan een van
mijn laatste idealen vervuld zijn".
„Inderdaad heeft U in Uw leven heel
wat idealen werkelijkheid zien worden,
is het niet?"
„Gelukkig wel, en heel wat ook. Zegt
Goethe niet ergens, dat je wenschen
eigenlijk voorgevoelens zijn van dingen,
die eaan gebeuren? Zoo is het in mijn
leven geweest. Een vvensch was een
voorgevoelen, en een voorgevoelen was
na korten of langeren tijd realiteit. En
daarom wanhoop ik niet, dat deze rege
ling ook nog wel eens zal worden in-
geuerd.
„Is dat. dan het laatste?"
„Nou. 't is welletjes geweest, vind je
niet? Maar als ik de lijst nog moet gaan
afwerken, die ik zoo in mijn hoofd heb.
dan kan er nog wel het een en ander
gebeuren. Hebben jullie in Utrecht nog
niet iets. dat noodig beschermd moet
worden? Wat denk je van het Linscho-
ter bosch? Vroeger heb ik daar veel ge
zworven, toen ik kwajongen in Woel
den was."
N atuurbeschermina
DAN komt het gesprek op de natuur-
bescherming. Natuurlijk, hoe kan het
anders. Zou een cesprek met Thijeae er
gens anders over kunnen loopen?
„leder mensch heefl hel voor rijn ziele
leven nonc/ig om mei de natuur om Ie
gaan. En dan staal zonder twijfel onze
deren worden gezorgd: er moet bij de
scholen een studietuin zijn, en ook een
zwemplaats, aansluitend bijvoorbeeld
aan het dorpspark. Dan krijgt ook de
jeugd direct contact met de natuur, wat
van groot belang is. Maar de woeste
gronden kunnen wij niet missen, al was
het alleen maar omdat daar de biologen
ontkiemen en opgroeien, die ook voor
de stoffelijke welvaart van ons volk zoo
veel beteekenen. Ik heb dat elders uit
voeriger betoogd."
TA EN fiksche donderbui pakt
*2/ zich boven het Bloemendaal-
sche bosch samen, als ik weer in
de vestibule sta en afscheid neem.
De regendruppels vallen al. „Ga
je er door, jongen? Groot gelijk
hoor, ik heb me van het weer ook
nooit een lor aangetrokken, en ik
ben er vijf en zeventig mee gewer
den. Adieu, ik
heb er toch geen
spijt van, dat ik
je heb laten ko
men, hoor!''
Als ik, nog
lachend, over
zooveel ondeu-
gen iheid, het
fui\ pad af loop
tusschen de gele
Teunisbloemen
door, heb ik in
eens heel sterk
den indruk, dat
Thijsse zelf toch
eigenlijk Neder-
land's grootste
natuur
monument is,
omdat hij het
was, die ons hee
le volk de liefde
voor de levende
natuur in al haar
schakeeringen
heeft pogen bij
te brengen. En
hoe prachtig is
hem dat gelukt!
eigen, wetenschappelijk zoo merkwaardige,
natuur bovenaan. Op het gebied van be
scherming dezer natuur is ontzaglijk veel
gedaan, doch het jammere is, dat de po
pulaire steun zoo ontbreekt. Het aantal
leden van „Natuurmonumenten", onge
veer 12000, is veel te weinig in verhou
ding tot het bezit van deze vereeniging,
dat een waarde van millioenen vertegen
woordigt.
Zonder de hulp van enkele vermo
gende Nederlanders waren we nooit zoo
ver gekomen. En, ga zelf nou maar een6
na: alleen de Veluwezoom en Oisterwijk
op zichzelf zijn het al waard, dat duizen
den Nederlanders lid. van „Natuurmonu
menten" worden tegen... vijf centen in
de week. Al gaf iedereen, die deze reser
vaten bezocht, maar een gulden, dan
waren we er ook al."
„U hpdoelt natuurlijk, dat veel Neder
landers er wel van genieten, maar er
niet aan mee betalen."
„Zoo is het precies. In 't klein zie je
het hier, aan Thijsse's Hof. Dat prach
tige plantsoen heeft groote opofferin
gen en veel geld gekost. liet wordt
onnoemelijk gewaardeerd, door dui
zenden die er dagelijks komen genie
ten, die er dat heele rijke natuurleven
kunnen bespieden, die er zelfs de nach
tegaal kunnen zien, en niet alleen hoo-
ren, zingen. Maar wie zijn er lid van de
Stichting? Een handjevol menschen.
Neen, „Natuurmonumenten" moest hon
derdduizend leden hebben; dan liepen
we alles ondersteboven, bij wijze van
spreken natuurlijk. Want \oor dat geval
heb ik nog wel zoo een lijstje van din
gen. die we zouden aankoopen om ze te
bewaren voor het nageslacht."
„Zou er niet ook wel eens een ver
keerd begrip bestaan ten aanzien van
de natuurbescherming?"
Geen malle dweperij
ZONDER twijfel. Maar men kan nu
toch langzamerhand wel weten,
dat wij niets moeten hebben van malle
dweperij, dat wij allemaal reeele kerels
zijn, met een open oog voor de werkelijk
heid, voor de noodzakelijkheid ook van
werkverschaffingen en ontginningen. Ik
heb dal duidelijk uiteen gezet in mijn
Verkadesalbum „Waar wij Wonen." Het
was eigenlijl^bedoeld als een reactie op
die uitgave van de regeering „Het Wer
kende Land."
Daarom zond ik het album ook aan
den betrokken minister. Een paar we
ken daarna sprak ik hem, en vroeg ik
ernaar. „Heb ik heelemaal niet gezien
was het antwoord: waarschijnlijk ie- Kei
boek rechtstreeks naar de kinderkamer
gegaan" Eerlijkheidshalve moet ik er
bij voegen, dat ik het album zonder be
geleidend schrijven had gestuurd, want
ik ben nog wel eens wat gemakkelijk
uitgevallen, weet je."
„Werkverschaffing en ontginningen
hebben dus zeker ook Uw belangstel
ling."
„Jazeker, omdat dat ten slotte ook een
vorm van natuurbescherming kan zijn.
Ik heh de absolute zekerheid, dat het
ontginningslandschap er een van groote
bekoring kan zijn. Dat zie je in de Wie-
ringermeer. En a!s de zaak goed vvortV
aangepakt, zien de menschen, die het
natuurschoon daar stichtten, de resul
taten er ook nog van Maar in die ont
ginningen moet óók direct voor de kin
RECHTSWEZEN
Twee en een half jaar met
aftrek der voorloopige
hechtenis
ROTTERDAM, 20 Juli. Gistermid
dag heeft de Rotterdamsche rechtbank,
gepresideerd door mr. Verveen, de be
handeling van de zaak tegen den voor-
maligen Arena-exploitant A. J. W. U.
voortgezet en beëindigd. Nadat getuige
F. H. M. van de Laar, die de vorige
maal niet was verschenen en inmiddels
werd opgeroepen, werd gehoord, en de
feiten grootendecls bevestigd en eenige
vragen van den verdediger had beant
woord, nam mr. J. K. Hoeffelman, of
ficier van Justitie, requisitoir.
Spreker dankte tie rechtbank voor de
goede en serieuze behandeling van deze
7.aak. De oplichting van Dalmeyer en
\an de Laar achtte hij in de eerste
plaats bewezen op grond van de getui
genverklaringen, evenals de verval-
sching van de cassarapporten, waardoor
aan het autëursrechtenbureau te Am
sterdam iets meer dan de helft van het
verschuldigde bedrag is uitbetaald. De
verduistering van de 47.780 francs in
Antwerpen, die waren opgevoerd als
salarissen voor arbeiders die er ech
ter niet meer waren nam de officier
eveneens als bewijzen aan. Van de
overige verduisteringen in België wilde
mr Hoeffelman het bewijs niet als vast
staand aannemen.
Hierna sprak de vertegenwoordiger
van het O.M. over den persoon van ver
dachte. Het psychiatrisch rapport heeft
hem. naar sprekers meening, hoewel
vrij juist, niet bepaald vleiend be
schreven. Bij het verhoor door den
rechter-commissaris bracht zijn houding
moeilijkheden voort, doordat hij voort
durend om de zaak heendraaide. Verd.
heeft moreele defecten en is maat
schappelijk gevaarlijk.
Bij het vaststellen van den eisch
wilde de officier rekening houden
met den ernst van de misdrijven
en den langen tijd, welken ver
dachte in voorarrest heeft gez.eten
n.l. van October af. Spreker reqiii-
reerde 2Vc jaar gevangenisstraf met
aftrek der voorloopige hechtenis.
Mr. R. J. M. II. Brouwers, verdachtes
verdediger, achtte geen der ten laste
gelegde feiten, die van de Arena-af
faire, noch die van de verduisteringen
in Relgië, bewezen. Verdachte is de
exploitatie van Arena begonnen met een
te oplimistischen kiik op de zaak, doch
niet met misdadige bedoelingen. Verd
heeft er voor gewerkt en toch ging het
geld verloren, niet door zijn schuld
doch door het verloopen van de zaak.
toen pas zeiden Dalmeyer en Van de
Laar: ..Hij heeft ons bedrogen". De he-
fiordeelinn: van verdachtes persoonlijk
heid wilde spr. aan de rechtbank over
!atfi\ Po raadsman riep tenslotte de
ni'o-s'o clementie in.
Na re en dupliek werd de uitspraak
vastgesteld op 30 Juli a.s.
Een van de Tobisfilms van het ko
mende seizoen is „Das unsterbliche
Herz", een werk, dat het leven vart
den uitvinder van het horloge behan
delt. Heinrich George en Paul Wegener
zet men hier in de hoofdrollen.
jN verschillende films komen opnamen
voor van gebeurtenissen, die met een
beklemmend realisme gemaakt zijn en
waarvan de belangwekkende toeschou
wer zich wel eens afvraagt hoe zooiets
ooit in een studie opgenomen kan wor
den- fn werkelijkheid zijn dergelijke scè
nes vrijwel altijd truc-opnamen. Deze
twee foto's geven er een voorbeeld van.
De schipbreuk op de linker foto is
eerst gefilmd, waarschijnlijk met een
scheepsmodel in een waterbassin. Op de
rechter foto blijkt wat er verder ge
beurd is: dank zij een technische han
digheid is vóór de opname van de schip
breuk een tweede opname gebracht en
nu verschijnen de roeiende acteurs, die
in werkelijkheid rustig in de studio za
ten, plotseling in een zeer angstaanja
gend milieu..
(De foto's zijn uit de R.K.O -film
„Swiss family Robinson")
GRAND THéèTRE. Van Vrijdag 19 t.m.
Donderdag 25 Juli vertooning van de
film „De groote leugen". lederen middag
2.30 uur (behalve Zondag en Woensdag)
familiematinee's met „De groote toove-
naar van Oz".
Voorstellingen: Zondag 1.45, 4.00, 6.15
en 8.30 uur doorloopend. Andere dagen
8 uur. Zaterdags 6 en 8.15 uur.
CITY-THEATER. Van Vrjjdag 19 t.m.
Maandag 22 Juli vertooning van de film
,,De dag breekt aan."
Voorstellingen: Vrijdag en Maandag
vanaf 8 uur n.m. 's Zaterdags matinee
om 2.30 uur en doorloopend om 6 en 8.15
uur. 's Zondags doorloopend, 1.45, 4.00,
6.15 en 8.30 uur.
REMBRANDT-THEATER. Vertooning van
de films „De terugkeer van dr. X." en
Zaken zijn zaken".
OPENBARE LEESZAAL MET JEUGDLEES
ZAAL, Muurbuizen 9.,
BELLAMY-BIBLIOTHEEK (kosteloos). -
Appelweg 6.
AMICITIA. 25 Juli. Rede van ir. A.
Bert. Zaal open 7.30 uur n.m.
OPLOSSING
De oplossing van de puzzle van vorig*
week luidt:
SETTQBSQNS PBKPMLA
NNOEËODREELOËLEAD
IDERÏÏËTOQNRÉSOLTE
T£R£PDQBGRADBADAR
3RAPNOAËPTOBN
RDA
INYLAKDAW
EBEUPOAR
I EBNEOTS
KTREEBMBRB
FBK
ABMRSÖATOljFg
TNEIBTNS
QTETTÉAFTZEBNAIR
aeorbEafonq£Ë<
..FONGZB
DOMORBSILTÈ
HGTOC
v. LINKS n. RECHTS:
1 afstand tusschen
twee tonen
7 volkskunde
14 zy rivier v. d.
Donau
16 een der cycladen
17 slim
19 getal
20 bemorste lap
22 zijrivier v. d.
Donau
23 verlaagde toon
24 gebogen been
26 nakroost
27 deel v. d. Bijbel
28 erg
29 deel v. h. lichaam
31 plakmiddel
33 lidwoord
34 waterkant
36 geestelijke
38 geneesmiddel
40 deel van Azië
41 oude
43 Romeinsch keizer
44 luchtvormige stof
45 bitter vocht
47 fijne bijzonderheid
48 hachelijk
50 maat
52 holte in een muur
54 zijrivier v. d.
Donau_
57 gebrek
50 Grieksche wijsgeer
"2 bewoner van Lom
bok
64 hijschwerktuig
65 soort stof
66 zaliger nagedach
tenis
67 schadelijk insect
69 baardje
70 huisdier
71 van onderen
72 veerkracht
74 buitenl. munt
6 vlug dier
77 wapen
^8 verbond
10 trouwhartig per
soon
81 deel v. h. lichaam
2 iemand die iets
wegneemt
84 elk
86 blaasinstrument
87 vroeg op
VAN BOVEN NAAR
BENEDEN:
1 staat der Ver. Sta
ten
2 getal
3 boom
4 godsdienst
5 huidbekleedsel der
vogels
6 godheid
8 rivier in Duitsch-
land
9 soepel
10 duizend liter
11 roofdier
12 Eur. hoofdstad
13 pakhuis
15 strykhout
18 eenjarig dier
21 rivier in Noord
Duitschland
23 insect
25 bundel
28 muil
29 troefkaart
30 wig
32 persoon
35 soort tabak
36 nagerecht
37 beroemde sympho
nic van Beethoven
39 Rom. legerafdee-
ling
41 stad in Azië
42 volk
44 godin
46 onderwijs
49 slechte gewoonte
51 toezicht o.d. open
bare orde
53 zeer groot mensch
55 met elkander
56 tweehoevig dier
58 Jav. titel
59 boom
60 dronken
61 damp
63 tooverheks
65 vocht
68 voorzetsel
70 broodje
73 geneesmiddel
75 insnijding v. d.
ploeg
76 zangstuk
77 tyding
79 vroeger
81 vogel
j 83 noot
I85 dat is
(Auteursrecht; Denksport)
KERKNIEUWS
Derde zitting
■s-GRAVENHAGE, 19 Juli. Na ope-
ning en gebed door dt.i president wer
den de notulen der vorige zitting vast
gesteld. Aanvulling der agenda had
plaats.
De behandeling der financieele aan
gelegenheden werd voortgezet. Namens
de commissie ad hoe bracht de quaes
tor-generaal rapport uit over de voor
gestelde. kleine toelagen aan gemeenten
en personen uit het fonds „Noodlijden
de kerken en personen". Een bedrag
tan 7105werd daarvoor uitgetrokken.
Met dank werd het rapport aanvaard.
Vervolgens deed dezelfde eenige mede
deelingen over zijn arbeid van de laat
ste weken. Aan het einde van de be
handeling van de financieele aangek
genheden gekomen, dankte de presiden
den quaestor-generaal hartelijk voo;
zijn tegenwoordigheid en adviezen, et
al den arbeid, met zooveel toevvijdinj
door hem verricht.
De vice-president rapporteerde vervol
gens over de registers van den secrets
ris. In het voorbijgegane jaar waren i&
gekomen 2179 stukken en uitgegaai
2215 stukken. Hij stelde voor aan dei
oud-secretaris en den tegenwoordige!
functionaris dank te brengen voor hu!
veplomvattendcn en nauwkeurigen ar
heid. De vergadering ging hiermee aC
coord.
De groslijst voor 2-leden der Alg. Svfl
Commissie met hun-secundi werd op
gemaakt.
Na behandeling van verschillende ti
ken werd de zitting, wegens het Hou
den van epn s'nndus contrncta geslote
en de vergadering. verdaagd tot Zaïf'
dagmorgen tien uur.
