Eindstrijd
op komst
4000
,De teerling is geworpen
DE EEMLANDER
Het antwoord van Engeland
en de Amerikaansche
woordenschat
Woensdag 24 Juli 1940
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
39e Jaargang No. 21
Beslissende
phase
Chileensche ministers
bieden ontslag aan
Duitsche Wacht op een Engelsch eiland]
Van Duitsche zijde wordt vastgesteld, dat
Lord Halifax en daarmee ook het
Engelsche volk „Neen" heeft
geantwoord op Hitiers rede
De Engelsche begrooting
De rede van Halifax
.Engelsche bewijsvoering steunt bijna zonder
uitzondering op Amerikaansche
spreekwijzen"
De Duitsch-Russische
betrekkingen
Spoorwegaanslagen in
in Engeland
Vierjarenplan in
Noorwegen
Bahia Blanca
vlootsteunpunt
der Ver. Staten?
AMERSFÖORTSGH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
1 - week f 015
Binnenland tranco per post per 3 maanden 2 85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
IJS DER van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f,0.25. Liefdadigheids-advertcntien voor de
helft van den prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
pNGELAND lijkt vast-
besloten te zijn om het
tot een eindstrijd met Duitschland te
laten komen. Lord Halifax' jongste
redevoering liet nauwelijks ruimte
voor twijfel. Weliswaar heeft de
minister van Buitenlandsche Zaken en
niet de minister-president (Churchill)
den Duitschen Rijkskanselier van ant
woord gediend op diens jongste aan
bod om een einde te maken aan de
vijandelijkheden, doch de inhoud van
Halifax' rede was zoo afwijzend, zoo
negatief en zoo doorspekt met onaan
gename qualificaties, dat zelfs de
meest optimistische lezer Halifax'
woorden onmogelijk als verzoenend
kon aanmerken. De reacties in de
Duitsche pers zoogoed als de offi
cieuze Duitsche commentaar wijzen er
trouwens onmiskenbaar op. dat Berlijn
zijn conclusies heeft getrokken uit
Halifax' mededeelingen. Deze conclu
sies zijn in twee woorden samen te
vatten: Aanval en strijd.
LP EN beslissende phase in de Euro-
peesche geschiedenis staat thans
aan te breken. De Britsche eilanden
zullen het tooneel worden van een ver
woeden en verbitterden strijd tusschen
twee giganten. Hoe. wanneer en waar
de Duitsche weermacht haar groot-
scheepsche actie tegen Groot-Brittan-
nië zal inzetten, moeten wij afwachten.
Speculaties ten deze hebben geen zin.
Hoe dankbaar het thema ook moge
zijn voor de borreltafelstrategen, de
eerlijkheid gebiedt den niet-ingewijde
te zeggen, dat hij er geen .flauwe
notie' van heeft. Maar dat het een
strijd zal zijn van oog om oog. tand
om tand. staat wel vast. Het is en
blijft te betreuren, dat het zoover
is gekomen.
\Av^rmo9en den zin der buidige
Britsche internationale staat
kunde niet te peilen. Zopmin als wij
vermogen te begrijpen op welke fun
damenten de Britsche hoop op een
eindoverwinning berust. Dat de Brit
sche regeering deze hoop koestert,
staat wel vast. Want anders had zij
thans Adolf Hitler's vredesaanbod
minstens genomen tot voorwerp van
onderzoek gemaakt. Immers, een
regeering, die een oorlog voortzet zon
der tenminste hoop op eene overwin
ning. verdient den naam regeering
niet. In het licht van de militaire ge
beurtenissen der laatste maanden en
gegeven het feit van de Duitsche
suprematie in het luchtruim kunnen
wij geen reëele gronden voor de Brit
sche hoop construeeren.
NAKAARTEN heeft intusschen
weinig zin. De teerling is gewor
pen. Groot-Brittannië wilde ook nu
geen afstand doen van zijn voogdij
over het vasteland van Europa.
Duitschland heeft op zich genomen
om die voogdij te breken. Met inzet
van alle militaire middelen zal het
Duitsche Rijk Groot-Brittannië aan
tasten. Wat dit beteekent, begrijpt een
ieder, die het beeld van Rotterdam en
Warschau voor oogen neemt. De Brit
sche regeering heeft niettemin tot
voortzetting van den oorlog, dus ten
kwade, beslist. Het wachten is thans
op het uitbreken van den strijd.
SANTIAGO DE CHILI. (D.N.B.) Als
ïevolg van den toegespitsten binnen-
andsch politieken toestand hebben vijf
ministers, behoorende tot de radicale
partij, nl. de ministers van binnenland-
sche zaken, buitenlandsche zaken, fi
nanciën, landsverdediging en landbouw,
hun ontslag ingediend.
Deze ministers zijn afgetreden krach-
lens een besluit van de partijleiding.
De president van de republiek kon we
gens ziekte nog niet officieel van dit af
treden in kennis worden gesteld. Thans
zouden ook de overige leden van het
kabinet uit solidariteit willen aftreden.
Een Duitsche soldaat houdt de wacht op het eiland Jersey aan de Fransche Ka-
naalkust, dat de Duitsche troepen bezet hebben.
BERLIJN, 24 Juli. Van
cieele zijde wordt meegedeeld: De teer
ling is geworpen! Aldus luidt de con
clusie, welke in Duitsche politieke krin
gen wordt getrokken uit de radiorede,
welke de Engelsche minister van bui
tenlandsche zaken heeft gehouden. Wij
zijn, aldus verklaart men in deze krin
gen, de meening toegedaan, dat deze
rede de laatste afwijzing is van de rede
van den Führer. De huichelachtige ma
niet waarop het aanbod van den Füh
rer is bejegend kan niet meer worden
overtroffen. Het gefemel, waarmee Lórd
Halifax poogt het Engelsche volk met
gebeden te mobiliseeren is van dien
aard, dat wij ons met. discussies in dien
trant niet inlaten. Wij zijn van meening
dat de rede van den Engelschen minis
ter van buitenlandsche zaken een ande
ren vorm van handelen noodzakelijk
heeft gemaakt. Indien Lord Halifax
niet wil luisteren naar de woorden van
den Fuhrer, dat deze niet voornemens
is het Britöche wereldrijk te vernietigen,
dan nemen wij er acte van, dat Lord
Halifax en allen, tin wier naam Ihij
spreekt, de meening Van den Führer
niet deelen, maar van opvatting zijn
dat het op een vernietiging van het
Britsche wereldrijk niet aankomt. De
Führer, zoo zegt men hier verder, heeft
niet zooals Lord Halifax beweert, ge
dreigd, maar gevolgtrekkingen gemaakt
uit politieke feiten en uit een politieke
noodzaak. Of het gaat om dreigementen
of om zulke gevolgtrekkingen zal de
toekomst leeren. Indien Lord Halifax
meent, zich te kunnen en te durven ver
laten op bepaalde opmerkingen van
staatslieden en uit dergelijke opmerkin
gen meent te kunnen afleiden, dat ook
andere landen en werelddeelen de be
slissing van Lord Halifax beschouwen
als een bewijs van historisch inzicht,
dan blijve deze opvatting voor rekening
van de Engelsche politici. De geschie
denis zal aanloonen wie gelijk heeft. Zij
zal bewijzen of het juist was de beslis
sing over de Engelsche politiek afhan
kelijk te maken van verstandelijke mee-
ningsverschillen, van filosofische stok
paardjes, van religieuze overtuigingen
en van wenschen, die zijn ingesponnen
in de redevoeringen van andere staats
leden. Over de duidelijke verklaringen
en mededeelingen van den Führer wordt
van Duitsche zijde-niet meer gediscu
teerd. Van Duitsche zijde wordt vastge
steld. dat Lord Halifax en daarmee de
Engelsche regeering en daarmee ook het
Engelsche volk „neen" gezegd hebben.
Op dil „neen" is nog maar een antwoord
mogelijk en dit antwoord staat niet op
schrift en is geen gesproken woord. Wat
de religieuze noot in de rede van den
Engelschen minister van buitenlandsche
zaken betreft, herinnert elke zin, dien
men in zijn rede leest door zijn schijn
heiligheid en femelarij aan de beroem
de vergeliiking van den duivel met het
brevier. Wanneer Lord Halifax het En-
geleche volk met den Bijbel toewenkt
om het te mobiliseeren. staat achter
hém de duivel, die dit Engelsche volk
en zijn. rijk naar een ander doel dan
naar den hof van Eden wil leiden.
LONDEN. 24 Juli (D.X.H.). Bijna
alle dagbladen oefenen critiek uit op
de door den minister van financien in
gediende hegrootine. welke zij niet ver
gaand genoeg achten om doeltreffend
het hoofd te bieden aan den toestand.
De Manchester Guardian en andere bla
den spreken over een geneesmiddel, dat
veel te wenschen overlaat, en noemen
een herziening in den zin van een uit
breiding noodzakelijk.
Engelsche en .Amerikaansche
indrukken
LONDEN, 24 Juli. (D.N.B.) De Brit
sche bladen juichen de radiorede van
Halifax toe. De Times verklaart: „Groot-
Brittannië is vastbesloten de beginselen
te doen overwinnen, die het Empire
dierbaarder zijn dan het leven. Deze be
ginselen zijn cle vrijheid van het woord,
de vrijheid van gedachte, de vrijheid
van godsdienst, de vrijheid van de pers,
de vrije ontplooiing der individuen en
der naties. Het Empire en zijn bondge-
nooten zullen tot den laatsten man te
gen de ontkenning van een beschaafd
bestaan strijden."
NEW YORK, 24 Juli (D.N.B.). De
door Lord Halifax uitgesproken rede
voering wordt groot opgemaakt in de
New Yorksche ochtendbladen gepubli
ceerd als een „Koppige afwijzing der
Duitsche dreigementen." De bladen leg
gen in het bijzonder den nadruk op de
verklaring, dat Engeland zal strijden tot
de eigen vrijheid en die der andere na
ties is verzekerd. De New York Times
schrijft:
Het belangrijkste is niet, hoe Enge'
land het door Lord Halifax aangegeven
doel zal bereiken, maar dat het met on
gebroken moed blijft staan.
BERLIJN, 24 Juli (D.N.B.),
„Europa schrijft de kansen van En
geland", zoo luidt het opschrift van
een artikel, waarin de Deutsche All-
gemeine Zeitung de perscommenta
ren bespreekt, die geleverd zijn op
de afwijzing van het Duitsche vre
desaanbod door de Engelsche re-
geering.
Het blad constateert, dat de redevoe
ring van Halifax alleen in de Vereenig-
de Staten instemming vindt. De New
York Times acht de vraag niet belang
rijk hoe Engeland het door Halifax aan
gegeven doel zal bereiken, maar wel het
feit, dat het met ongebroken moed en
opgeheven hoofd blijft staan. Uit de re
de- van Halifax moet volgens deze Ame
rikaansche krant Duitschland thans be
grijpen wat een vreeselijk tegenstander
het tegenover zich heeft.
Zulke Amerikaansche uitlatingen, die
een ongewoon gebrek aan kennis dei-
feiten verraden, merkt de Deutsche All-
gemeine Zeitung op, worden in de En
gelsche pers -met groote slagzinnen af
gedrukt en dienen tot verdere verdoo-
ving van de bevolking tegenover de
thans uitgedaagde gevaren. Kranten
als de Times en de Daily Telegraph
publiceeren nauwelijks nog eigen argu
menten en steunen hun bewijsvoering
bijna zonder uitzondering op Ameri
kaansche spreekwijzen, die voor een
groot deel ontleend zijn aan den woor
denschat van de in Havanna hijeen
zijnde Pan-Amerikaansche conferentie.
Door dit moreel© leentjebuur spelen bij
het Westelijke Halfrond geeft de Engel
sche pers zich een brevet van gebrek
aan zelfvertrouwen, dat inderdaad ge
reclrtvaardied en begrijpelijk is met he
oog op den militairen toestand. De Ber
liner Boerscnzeitung gaat in het bijzon
der in op het comentaar ,dat de Times
hecht aan de rede van Halifax. De kwel
geesten van tot slavernij gebrachte vol
keren in het Britsche Empire, zoo
schrijft het Berlijnsche blad, maken
zichzelf belachelijk, wanneer zij als ide
aal beginselen verkondigen, die zij
sinds eeuwen principieel moet voeten
treden. Voor deze beginselen zal Enge
land, zoo verkondigt de Times, moedig
tot den laatsten man strijden. Al wijkt
dit accent ook reeds belangrijk af van
de arrogante zelfverzekerdheid uit den
tijd, toen Engeland nog een eiland
scheen te zijn, toch vormen dergelijke
woorden het duidelijkste en ondubbel
zinnigste, tevens echter meest geweten
looze en hardnekkige antwoord op het
aanbod van den Führer, dat door het
hoogste verantwoordelijkheidsgevoel
was ingegeven. De regeering van Hali
fax en Churchill, de Britsche partijen,
kranten en politici van alle groepen,
die zich erkennen tot de leidende lagen
van de Britsche plutocratie, zijn naar
het schijnt onverbeterlijk in hun blinde
haat. Zij zullen dus die vreeselijke les
krijgen, die als laatste middel hun ver
stoktheid zal breken en die zij zelf op
geroepen hebben.
Nog steeds duurt de verzameling van den oorlogsbuit door de Duitsche bezet
tingstroepen in Frankrijk voort. Een lange rij buitgemaakt geschut op een ver
zamelplaats.
Het belang, dat Zweden heeft
bij een goede verstand
houding
BERLIJN, 24 Juli. (D.N.B.) Tot de
genen, die alles wat in verband staat
met de betrekkingen van Duitschland
met de Sovjet-Unie iets langzamer be
grijpen, aldus de „Berliner Boersen
Zeitung" schijnen ook zekere Zweed-
sche kranten als „Social Demokraten
en Nya Dagligt Allehanda" te behoo-
ren. Met een grondigheid, die stellig
niet in het nationale belang van Zwe
den zelf gestegen is, onderzoeken zij de
vraag ondanks het feit, dat de rede
van .den Führer daaromtrent zeer dui
delijke informaties geeft of de
Duitsdh-Sovjetrussische betrekkingen
vrij zijn van wantrouwen en komende
complicaties, welke vraag zij ontken
nend beantwoorden. Het ziet er bijna
zoo uit, alsof zij de uitschakeling van
de rivaliteit en het wantrouwen tus
schen de beide- groote machten betreu
ren met. de bijgedachte, dat daardoor
voor Zweden de moGelijkheid wegvalt
om nog verder die schommelpolitiek te
voeren, waarop het tot dusverre ook in
de betrekkingen met ander© groote
mogendheden zijn buitenlandsch poli
tieke bestaan heeft gegrondvest. Thans,
nu de wapens zoo duidelijk en defini
tief gesproken hebben, moest het ook
den Zweedschon eigengereiden lieden
niet al te moeilijk vallen de feiten te
aanvaarden en zich in positieven zin
bezig te houden met de vraag welke
plaats Zweden denkt in te nemen in
het nieuwe Europa. Juist in de kwestie
van de Duitsch-Russische betrekkingen,
zoo merkt Boersenzeitung op, valt niet
t© zien welk nut Zweden zou kunnen
trekken van een spanning tusschen de
beide groote mogendheden. Hoe duide
lijker en definitiever hun betrekkingen
geregeld zijn, des te veiliger is ook de
positie van Zweden in cle nieuwe Euro-
peesche orde.
Rails losgeschroefd en dynamiet-
patronen gevonden
STOCKHOLM. 24 Juli. (D.N.B.) Vol
gens een in het ministerie van binnen-
landsche zaken opgesteld bericht, zijn
in den nacht van 21 op 22 Juli de vol
gende daden van sabotage op het En
gelsche spoorwegnet vastgesteld:
Op de lijn Nottingham—Sheffield, zes
kilometer ten Zuiden van het station
Chesterfield waren de verbindings-
schroeven tusschen de rails losge
schroefd en was de rails gedeeltelijk
verwijderd. Dank zij de oplettendheid
van den machinist werd een ernstig on
gelijk voorkomen.
Op de lijn LondenManchester wer
den bij East Retford en Penistone dy-
namietpatronen gevonden. In de omge
ving van Yarnton op de lijn Londen—
Birmingham ontspoorde een munitie-
trein. Als door een wonder kwam de
munitie niet tot ontploffing. In North
ampton haperde tusschen 22.00 en 01.00
het geheele signaalsysteem.
Dit bericht is den minister-president
voorgelegd. Churchill heeft zelf met de
leiders van de Engelsche veiligheidsor
ganisaties de onmiddellijk te nemen
maatregelen besproken. Het Engelsche
publiek leest slechts in plaatselijke be
richten iets over deze gebeurtenissen.
Ter exploitatie van de
natuurlijke water
krachten
OSLO, 24 Juli (D.N.B.). Aftenposten
maakt melding van een komend vier
jarenplan in Noorwegen voor de ver
dere exploitatie van de natuurlijke wa
terkrachten van het land. Zoodoende
hoopt men met electrische energie een
bepaalde hoeveelheid te kunnen produ-
ceeren, waarvoor men tot dusverre twee
millioen ton steenkool per jaar noodig
had.
Het Amersroorfsch Dagblad is aangesloten
bij de Vereeniging voor Publiciteitswaarda
(Bureau» Tournooiveld 4, 's-Gravenhage),
welke op aanvraag aan adverteerders
volledige, door accountants gecontroleer
de, gegevens omtrent de verspreiding van
^ns blad verstrekt.
Ook bommen bij Bergen -
twee dooden
BERGEN, 24 Juli. In den afgeloo-
pen nacht is tijdens een bomaanval
door Engelsche vliegers te Groet in de
omgeving van Bergen nabij een nood-
slachtplaats een bom neergekomen in
een zomerhuis, waar de familie L. haar
vacanti© doorbracht. De 59-jarige heer
des huizes en een 2o-jarige dochter wer
den gedood, terwijl twee huisgenooten
ernsfig en een licht werd gewond.
Dit blad heeft een dagelijk-
sche oplaag van
EXEMPLAREN
Eischen om daartoe te komen
zouden aan Argentinië
zijn gesteld
BUENOS AIRES, 24 Juli (D.N.
B.). Het avondblad Pampero
meldt uit Havanna, dat uit naar
gezegd wordt betrouwbare krin
gen verluidt, dat de Vereenigde
Staten het voornemen hebben om
te eischen, dat de Argentijnsche
haven Bahia Blanca te hunner be- j
schikking wordt gesteld.
Bahia Blanca ligt rond 1400 k.m. van
de Malvinen eilanden. Het zou de bedoe
ling zijn er een vloot- en luchtsteun- I
punt aan te leggen.
De Pampero wil verder weten, dat En
geland bereid zou zijn de Malvinen voor
hetzelfde doel ter beschikking te stel
len, ofschoon, zooals hekend, Argentinië
nooit afstand heeft gedaan van de sou-
vereiniteit over deze wederrechtelijk be
zette gebieden en zijn aanspraken her*
haaldelijk opnieuw heeft doen hooren,
In een commentaar op dit bericht
geeft het blad uitdrukking aan de ihoop,
dat deze „ongehoorde" eisch ten scherp
ste door den leider der Argentijnsche
delegatie van de hand zal worden ge
wezen. Klaarblijkelijk, zoo schrijft het
blad, verwarren de Vereenigde Staten
het vrije, groote Argentinië, met Mid-
den-Amerïkaansche kleine republieken,
die zich veilig voelen in de schaduw,
van het dollarimperialisme. Nodh Bahia
Blanca, noch welke andere haven,
eiland, of ander Argentijnseh gebied
ook, zal worden afgestaan.
BUITENLANDSCHE POLITICI NAAR
DUITSCHLAND
BERLIJN, 2-1 Juli (D.N.B.). De Bul-
gaarsche minister-president Filoff en de
Bulgaarsche minister van buitenland
sche zaken Popoff zullen tegen het ein
de van deze week op uitnoodiging van
de rijksregeering voor een kort bezoek
in Duitschland, aankomen.
De Roemeensche minister-president
Gigurtu en de Roemeensche minister
van buitenlandsche zaken Manoilescu
zullen in den loop van deze week voor
een kort bezoek naar Duitschland gaan.
RITUEEL SLACHTEN IN ROEMENIE
VERBODEN
BOEKAREST, 23 Juli (D.N.B.). Het
ministerie van landbouw heeft een uit
voerig voorschrift uitgevaardigd over
de wijze, waarop men verplicht is vee
te slachten. Uit dit voorschrift blijkt, d,it
het Joodsche ritueele slaclhten van vee
van nu af aan is verboden.
DE GEZONDHEIDSTOESTAND VAN
ORTIZ
BUENOS AIRES, 24 Juli (D.N.B.).
Volgens het laatste bulletin is in den
gezondheidstoestand van staatspresi
dent Ortiz een aanzienlijke verbetering
ingetreden. Desondanks zal de president
nog volstrekte rust moeten houden en
mag hij zich niet met staatsaangelegen-
heden bemoeien.
DE VERDUISTERING
Zonsondergang 21.45
Zonsopgang 5.45 uur.
(Zooals men weet ts iedereen ver
plicht tusschen zonsondergang en
zonsopkomst te verduisteren.)