Een program met
te veel woorden
RING OM ENGELAND
WORDT NAUWER
JAPANSCHE BLOKKADE
VERDER UITGEBREID
DE EEMLANDER
LinthorstHoman
Mussert en
Arnold Meyer
Ieren zijn thans
„buitenlanders"
Minister Volpi
te Berlijn
Bezorgdheid in
Engeland
Maandag 29 Juli 1940
Uitgave: VALKH0FF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
39e Jaargang No. 25
H'
Steeds scherper maatregelen tegen
defaitistische uitlatingen
De maatregelen in
Engeland
De hittegolf in de
Ver. Staten
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week f 0 15
Binnenland lranco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
.-i(IJS DER Auitcniti.iitrl van 14 regels i 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-adverteoticn voor de
helft van den prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0 05
rET program van de
Nederlandsche Unie
omvat zoowel op cultureel als op so-
ciaal-oeconomisch gebied eenige pun
ten, die ieder Nederlander zal kunnen
onderschrijven, wijl zij vanzelfspre
kend zijn. Op cultureel gebied wil de
N. U. zoo lezen wij behoud van
het Nederlandsche volkskarakter.
Voorts wil de N. U. versterking van
die eigenschappen, waaraan het Ne
derlandsche volk zijn kracht en zijn
plaats in de wereld te danken heeft.
Wij betreuren het. dat de leiders der
N. U. niet in concreto hebben aange
geven, welke eigenschappen zij hierbij
op het oog hebben. Want wij kunnen
ons voorstellen, dat een Roomsch-Ka-
tholiek Nederlander, een orthodox-
Protestantsch Nederlander en een
humanistisch getint Nederlander
geenszins congruente meeningen heb
ben ten aanzien van die eigenschap
pen. Wijders willen de voormannen
der N. U. „verheffing van het levens
ideaal boven materialisme en egoïsme
tot toewijding aan de waarachtige le
venswaarde van mensch en gemeen
schap". Tja. heeft het Christendom,
hebben de Christelijke kerken in de
welhaast twintig eeuwen van hun be
staan ooit iets anders gewild? En wat
moeten wij verstaan onder de woorden
„bevordering van Nederland's functie
in de uitwisseling der cultureele waar
den"? Beoogen de voormannen der
N. U. hiermede te zeggen, dat zij ook
in de toekomst het zenden van Neder
landsche geleerden en van Nederland
sche kunstenaars naar het buitenland
willen bevorderen, dat zij ook in de
toekomst Nederland willen doen deel
nemen aan buitenlandsche tentoonstel
lingen? Of beoogen zij meer? Maar
zoo ja, wat dan?
OP sociaal-oeconomisch gebied
lezen wij wil de N. U. „or
ganische ordening der arbeidsgemeen
schap zonder klassetegenstellingen".
Het klinkt erg geleerd en erg idealis
tisch, maar eerlijk gezegd weten wij
niet, wat wij nu eigenlijk moeten ver
staan uit deze woorden. Zoomin als
wij begrijpen, tot welke consequenties
in de practijk van het bedrijfsleven
de voormannen der N. U. bereid
zijn, als het er om zou gaan om in da
den om te zetten het programpunt
„doelbewuste leiding van voortbren
ging en verdeeling van stoffelijke goe
deren". Beteekent dit, dat de N. U.
zou willen overgaan tot een nationaal-
socialistisch of tot een staatssocialis
tisch oeconomisch bestel? Het blijkt
niet uit het program. Gelijk er trou
wens in concreto heel weinig duidelijk
is in de punten, die de heeren Linthorst
Homan, Einthoven en De Quay heb
ben opgesteld.
HET spreekt vanzelf, dat de Ne
derlandsche Unie op staatkundig
gebied niet anders dan zeer vaag kon
zijn. Niemand weet nog. hoe de poli
tieke constellatie na het sluiten van
den vrede hier te lande zal zijn; nie
mand weet nog. hoe de kaart van
Europa er uit zal zien. Niemand weet
nog. welken internationaal-politieken
status Nederland dan zal hebben, noch
welke grenzen ons land zal krijgen.
De vele problemen, die verband hou
den met de Nederlandsche gebieds-
deelen in Azië en Amerika zullen ook
eerst na den vrede opgelost zijn. Voor-
loopig moet dus iedere beweging, die
als de Nederlandsche Unie de
eensgezindheid van het Nederlandsche
volk ten aanzien van bepaalde oog
merken wil bevorderen, zich bepalen
tot cultureele en sociaal-oeconomische
punten. Maar deze punten moeten dan
ook klaar en duidelijk geformuleerd
zijn. Eenvoud is immers het kenmerk
van het ware. Te veel mooie formulee
ringen verhinderen den eenvoudigen
man om de kern te zien. Met volle
waardeering voor de uitstekende be
doelingen van de Nederlandsche Unie
en met erkenning van de noodzakelijk
heid, dat er ..iets" gebeuren moet.
blijft ons groote bezwaar tegen de
N. U., te Weten haar vaagheid, ook
na de publicatie van haar beginsel
program bestaan. Een enkel voorbeeld
nog. „Opvoeding van de jeugd in na-
tionalen zin" is een der oogmerken
van de N.U. Dit punt raakt het onder
wijsprobleem. Wil de N. U. de positie
van de bijzondere school aantasten?
En zoo ja, in hoeverre? Wie niet be
ginselloos is ongeacht welk begin
sel hij heeft moet een antwoord op
deze vragen hebben, alvorens hij kan
besluiten om al dan niet zijn instem
ming te geven aan de Nederlandsche
Unie.
AAR hooren wij een lezer
•LVJ- vragen wat wilt Ge dan?
Ge staat sceptisch jegens de N.S.B.;
Ge staat sceptisch jegens de beweging
van Arnold Meyer; Ge blijkt nu ook
sceptisch te staan jegens de Neder
landsche Unie. Inderdaad, wij moeten
het toegeven. Wij staan tot dusverre
sceptisch jegens alle drie genoemde
bewegingen. Niet het zij met na
druk gezegd omdat wij aan den
goeden wil der voormannen twijfelen,
maar omdat zij naar onze meening niet
kunnen appelleerenaan de breede
massa des volks of omdat zij dermate
vaag zijn, dat een verantwoordelijk
man niet kan weten, waaraan hij toe
is of waarheen hij gaat. als hij zich bij
een der genoemde bewegingen aan
sluit. De vraag of zij de beginselen,
welke bij groote groepen van ons volk
aanwezig zijn, voldoende begrijpen,
meenen wij ontkennend te moeten be
antwoorden. Evenals de vraag of haar
propagandistische methoden de juiste
zijn. Het klokkenincident van Lunte-
ren en de felle groot-Nederlandsche
propaganda van Arnold Meyer zijn
dingen, die de breede massa van het
Nederlandsche volk niet liggen. Be
wegingen, die geen hechte steunpun
ten in de werkelijkheid hebben, zijn
vroeg of laat tot falen gedoemd. Wij
staan op het standpunt, dat er in Ne
derland iets nieuws moet komen. Men
kan de geschiedenis niet terugdraaien.
Hoe dat .nieuwe' er zal uitzien, weten
wij niet. Zooveel is echter zeker, dat
geen der hiervoren genoemde stroo
mingen in haar huidigen vorm en opzet
in staat is om een eensgezind Neder-
landsch volk achter haar vanen te
scharen. En evenzeer is het zeker, dat
geen der drie genoemde bewegingen,
gegeven de huidige verhoudingen in
ons land, gegeven ook het feit der
Duitsche bezetting, in haar huidigen
vorm en opzet kansen heeft om in de
practijk te slagen.
DE BOMAANVALLEN OP MARSA
MATROUH
SAN SEBASTIAN. 29 Juli (Stefani)
Uit Londen wordt vernomen, dat gezag
hebbende Britsche kringen oegeven. dat
Marsa Matrouh zesmaal op denzeifdcn
dag is gebombardeerd en dat ernstige
schade aan fabrieken is toegebracht.
De viervoeters, die zulk een belangrijk aandeel hebben in het Opbouwwerkverdienen een goede
verzorging. Leden van den Opbouwdienst tijdens het paarden - poetsen
ROME, 29 Juli (D.N.B.) De direc
teur van de „Telegrafo" verklaarde in
een radiotoespraak voor de Italiaansche
weermacht, dat de groote aanval op
Engeland al lang is begonnen, lederen
dag kan men in het Duitsche legerbe-
richt lezen, hoe de ring steeds nauwer
en onverbiddelijker om Engeland wordt
gesloten, en dat het steeds gevoeliger in
zijn levens- en organisatie centra wordt
getroffen. Hetgeen het Duitsche lucht -
wapen in deze phase van den aanval
presteert, zal de leek eerst dan op de
juiste waarde weten te schatten, als
Albion eenmaal, na zijn voormaligen
bondgenoot, Frankrijk, verslagen is en
in het stof ligt. Deze dag zal komen.
Het D.N.B. meldt via Bern. dat
het Engelsche blad Daily Sketch
bericht, dat Ieren, die in Engeland
aan land willen gaan, als buiten
landers worden beschouwd er
n de havenautoriteiten mede
deeling zullen moeten doen van
hun plannen. Doen zij dit niet,
dan worden zij teruggestuurd.
De Engelsche bladen maken opnieuw
melding van de veroordeeling van ver
scheidene defaitistische predikanten,
leeraren, postambtenaren enz. Zij wer
den veroordeeld tot. boeten of gevange
nisstraf, daar zij geloofden, dat Duitsch-
land zal overwinnen, of den kinderen
vertelden, dat in Engeland hongers
nood mogelijk is, wanneer de oorlog
nog lang duurt. Zoo werd een onder
wijzer gestraft, omdat 'hij verklaard
had, dat mogelijk ook de Engelschen
eens honden en katten zouden pten,
evenals andere belegerde volkeren in de
geschiedenis hadden gedaan. Een an
dere onderwijzer werd veroordeeld, om
dat hij den kinderen had verteld, dat
vele schepen, die naar Canada voeren,
tot zinken zijn gebracht. Ilem werd
verweten, dat hii daarmede de evacu
atie \an kinderen naar overzee had ge
saboteerd, aangezien kinderen, die
hoorden van het tot zinken brengen van
Een nieuw model goederentrein-locomotief is op de Duitsche Spoorwegen in
dienst gesteld, om hoofdzakelijk op de bergtrajecten gebruikt te worden.
dergelijke schepen, niet naar Amerika
wilden gaan. Een postambtenaar kreeg
drie maanden gevangenisstraf, omdat
hij gepleit had voor den Engelschen
Fascistenledier Moslev en verklaard
had, dat de oorlog overbodig was.
De Daily Sketch schrijft onder het
opschrift: „Wij kunnen niet kanonnen
èn boter hebben" het volgende:
„Iedereen, die tot dusverre ook slechts
maar een toespeling er op maakte, dat
de oorlogskosten van meer dan 50 mil-
lioen pond sterling per weck een daling
van onzen levensstandaard beteckenen,
liep gevaar als lid van de vijfde colon
ne beschouwd te worden. Nog tot voor
een jaar gaf Engeland de voorkeur aan
boter. Indien inen nu kanonnen wil,
moet men zijn brood droog eten. Als
men toch gaten in de begrootin'g moet
maken, moet gezegd worden, dat de
minister van Financiën te weinig het
oog heeft gehad op de inkomens van
hen, die bij den oorlog het meeste ver
dienen. n.l. de munitie- en wapenfabri
kanten"
De Petit Dauphinois meldt, dat de
Engelsche premier op het oogenblik een
ontwerp bestudeert, iat voor geheel
Engeland iederen dag een minuut ver
plicht stilzwijgen bepaalt. Een soort
gelijk stilzwijgen is reeds in de Engel
sche legers in gebruik.
De Fransche radio deelt mede, dat
de regeering Churchill de blokkee
ring van alle Fransche saldi ge
last heeft. Als antwoord is de
Fransche regeering overgegaan tot
het blokkeeren van alle saldi van
Britsche staatsburgers in Frankrijk
en het Fransche koloniale rijk.
Tweehonderd en vijftig Fransche di
plomaten en journalisten, die via Lis-
sobon uit Engeland naar hun vader
land op weg zijn, bevinden zich op het
oogenblik op het Spaansche grenssta
tion Valencia de Alcantara. Zij wach
ten hier op vergunning om door Spanje
te reizen.
Verklaring van Churchill
Volgens een bericht van Dagens
Nyheter uit Londen, zou de Britsche
ministerpresident Churchill Dinsdag in
het Lagerhuis zijn eerste algerneene
rapport uitbrengen over de buitenland
sche politiek van Engeland sinds de
vorming van het nieuwe kabinet.
Verdere versteviging van de
Duitsch-Italiaansche
economische samen
werking
BERLIJN, 20 Juli (D.N.B.) Op uit-
noodiging van de Reichsgruppe Indus-
strie is de president van de Italiaansche
industrie-organisatie, minister van staat
graaf VolpidiMisurata, te Berlijn aan
gekomen. Rijksminister van economi
sche zaken. dr. Funk, heeft ter eere van
den Italiaanschen gast een receptie ge
houden.
Do besprekingen, die minister Volpi
te Berlijn met den leider van de Reichs
gruppe Industrie en andere toonaange
vende persoonlijkheden uit het Duit
sche economische leven zal voeren, heb
ben betrekking op het vraagstuk der
verdere intensiveering van de Duitsch-
Italiaansche betrekkingen op econo
misch gebied.
Vrees voor de „vijfde
colonne"
Schouwburgen maken
slechte zaken
IN Engeland neemt men voortdurend
nieuwe veiligheidsmaatregelen tegen
het spook van de gevreesde ïjfde
Kolonne". Al deze maatregelen leiden
evenwel tot een grenzolooze verwarring,
waarvan men zich in het buitenland
geen denkbeeld kan vormen. Zoo is het
bijvoorbeeld menigmaal gebleken dat
iemand, die de Engelsche taal niet
machtig is en zich bij ongeluk in En
geland bevindt, onmogelijk met vragen
den weg kan vinden. Men geeft den
menschcn gewoon geen antwoord, om
dat men henvoor leden van de ge
vreesde „Vijfde Kolonne" houdt. Zelfs
gebeurt het niet zelden, dat men den
vrager arresteert, omdat hij in de om
geving niet bekend is.
DE mogelijkheid,
hinnen afzienhf
dat ook Londen
binnen afzienharen tijd kennis zou
kunnen maken met de Duitsche vlieger-
bommen, i-3 voldoende geweest om aan
het schouwburgbezoek in de Engelsche
hoofdstad den doodsteek toe te bren
gen. Alle theaters zijn uitgestorven.
Meer dah drie vierden van de Lon-
dcnschc schouwburgen in het West
end (er zijn er ongeveer 40) hebben hun
deuren moeten sluiten; en in de andere
worden slechts stukken gespeeld, die
reeds lang op het repertoire staan. Pre
mières worden er reeds lang niet meer
gegeven. Praktisch gesproken kan men
er nog slechts enkele operettes en
revues zien.
Twee van de grootste schouwburgen
zijn er toe overgegaan om hun gebou
wen in te richten als... opslagplaats
voor meubelen! Onder de welgestelde
families in Londen zijn er namelijk dui
zenden die hun Londcnsche homes
hebben verlaten, om naar het binnen
land of naar de koloniën te trekken,
waarheen zij hun meubelen niet kon
den meenemen. Ten einde deze tegen
diefstal te beschermen, hebben zij ze
nu in schouwburgen ondergebracht
Ruim 2500 menschen om
het leven gekomen
WASHINGTON, 28 Juli (D.N.B.).—
De nog steeds aanhoudende hittegolf
heeft in de Vereenigde Staten nog
meer slachtoffers geëischt. Tot dus
verre zijn 2.530 personen om het le
ven gekomen. Onder de slachtoffers
bevonden zich 265 menschen, die
door de hitte waren bevangen en
1445, die bij het baden verdronken.
Ook groote hitte in
Griekenland
ATHENE, 28 Juli (D.N.B.). In Grie
kenland is een hevige hittegolf ontstaan
In verscheidene steden werden gisteren
temneraturen opgenomen van 39 graden
Celsius in de schaduw. In Athene zelf
steeg het kwik tot 40 graden.
Men schijnt te vreezen, dat Japan
definitief de zijde van de
As zal kiezen
Craigie bij Matsoeoka
TOKIO, 29 Juli (Domei). Een
Japansche marinewacht heeft van
morgen mariniers aan land gezet
te Swaboe (Sjanwci) en te Makoeng
op 60 mijl ten Oosten van Hong
kong, teneinde het vervoer van goe
deren naar Tsjoengking verder te
doen stopzetten. De Zuidoostkust
van de provincie Kwangtoeng en de
havens aldaar zijn belangrijke cen
tra voor den gocderenuitvoer. De
landingstroepen zijn er spoedig in
geslaagd de beide steden te bezet
ten.
Van Japansche zijde wordt verklaard,
dat hierdoor de toevoerwegen door het
Oostelijk gedeelte van de Kwangtoeng-
provincie naar het onbezette deel van
China onder Japansche controle staan.
Tegelijk met de blokkade maatregelen
langs de kusten van Tsjekiang, Foe-
kien en Kwangtoeng hebben de Japan-
neezen in de afgeloopen dagen lucht
aanvallen gedaan op dc spoorwegen in
de provincies Kiangsi en Tsjekiang,
alsmede op de spoorlijn van Kanton
naar Hankau.
Indo-China
Op instructies van het keizerlijke
hoofdkwartier is generaal Majoor Nis
jihara, de voorzitter van de Japansche
mspectiecomrnissie in Fransch- Indo
china, Zondag uit Hanoi naar Tokio
vertrokken.
De autoriteiten van Fransch Indo-
China schijnen bezorgd over het plot
selinge terugroepen van Nisjihara, zoo
melden de bladen van het Nisji Sjini-
boen concern, welke verder vernemen,
dat vice-admiraal Decoux, de gouver
neur generaal van Fransch Tndo-China,
Zaterdagmiddag een onderhoud van 40
minuten heeft- gehad met Nisjihara,
wien hij verzocht de Japansche regee
ring in kennis te stellen van zijn op
rechte voornemen om alles te doen.
wat in zijn vermogen ligt.
Bezorgdheid in Engeland?,
Naar aanleiding van het bezoek, dat
de Britsche ambassadeur Craigie aan
den minister van buitenlandsche zaken
Matsoeoka heeft gebracht, heeft het
ministerie van buitenlandsche zaken
een verklaring gepubliceerd. Volgens
deze verklaring zeide Craigie, dat de
BritschJapansche betrekkingen on
danks alles wat hij cle laatste drie
jaren gepoogd heeft, voortdurend slech
ter geworden zijn. De regeling van het
Birmeesche vraagstuk vormt een bewijs
voor den Britschen wensch, cle betrek
kingen met Japan te verbeteren. Met
verwijzing naar Japans betrekkingen
tot de asmogendheden, verzocht Crai
gie den minister van buitenlandsche
zaken hem te laten weten of onder de
tegenwoordige omstandigheden Enge
land de onderhandelingen met Japan
in dcnzelfden zin als tot dusver kon
voortzetten. Minister Matsoeoka heeft
geantwoord, dat juist op dit oogenblik
de buitenlandsche politiek van Japan
zorgvuldig overwogen wordt en dat hij
tot zijn spijt geen onmiddellijk ant
woord kon geven.
Volgens de Tokio Asahi Sjimboen
verklaart men te Tokio het bezoek van
den Britschen ambassadeur, Craigie
aan den minister van buitenlandsche
zaken uit de bezorgdheid van Enge
land, dat Japan aan den vooravond van
een Duitschen aanval op Engeland voor
goed naar het Duitsch-Italiaansche
kamp zou kunnen overgaan. Sedert het
uitbreken van het conflict in China,
aldus het blad, heeft Engeland achter
Tsjang-Kai-Sjek gestaan en zal Enge
land zijn verdere houding ten aanzien
van Oost-Azië bepalen in overleg met
de Ver. Staten.
ENGELSCHE PAMFLETTEN IN
FRANKRIJK
GENEVE, 28 Juli (D.N.B.). Volgens
een Havashericht hebben Engelsche
vliegtuigen boven Frankrijk pamfletten
uitgeworpen, die een voor de Fransche
regeering beleedigenrlen inhoud had
den. De regeering te Vichv heeft hierop
een krachtige protestnota naar Londen
gezonden.
DE VERDUISTERING
Zonsondergang 21.40 uur.
Zonsopgang 5.51 uur.
(Zooals men weel is iedereen ver
plicht tusschen zonsundereane en
zonsopkomst te verduisteren
