HET GAAT TE LANGZAAM IN
FRANKRIJK
Britsch - Somalüand
POlSlTl
onontgonnen gebied
SCHAKEL
Een goede advertentie
AMERSFOORTSCH
DAGBLAD
CEBUCO"
CHAOTISCHE
TOESTAND
Zullen op oorlog en ineenstorting van het regime
nog burgerkrijg en hongersnood volgen?
Zeila en Berbera zijn de aangewezen uitvoer-
havens voor Abessynië
Advertentiën
Zonnebrillen
Fa.WIJK&Co.
VRACHTWAGENS
Wat doet men
elders in Nederland
in mijn branche
en in andere branches
UW WASCH
Wasscherij „TULLEKENSMOLEN"
opent zelfs de meest
gesloten beurs
WIIBIIIIIIIllMMlIllllllllllilllllllllllllllllimBBlia
Draaien
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
O INDS ik de demarcatielijn overschreed van het door Duitschland
bezette gebied naar de vrije zóne, is het me uiterst moeilijk ge
worden, me te oriënteeren omtrent het verloop van het internatio
nale gebeuren. Feitelijk leef ik op een eiland, zonder te weten wat er
voorvalt buiten de grenzen, en zelfs de evolutie der dingen in Frank
rijk is moeilijk te volgen; alles wordt dermate eenzijdig belicht, dat
het zwaar valt zich een objectief oordeel te vormen. En daarbij komt
nog, dat deze heele woelige wereld ten prooi is aan een immense ver
warring, zelfs de autoriteiten zijn volkomen gedérouteerd; de on
wetendheid is algemeen en men verkeert in een staat van afwachting
en desorganisatie, zonder te beseffen wanneer dit zal eindigen.
rT^ HANS is de toestand chao-
tisch, en daarbij stellen zich
met klem de grootste problemen.
Frankrijk zal zich buiten twijfel
eens herstellen gaan, vooral wan
neer het als groote mogendheid
blijft voortbestaan, doch voor het
heden is het land geruïneerd en
diep in de misère gedompeld.
Er wordt practisch nog steeds niet
gewerkt, en het koren op de velden be
gint le rotten; de helft van het land is
bezet, en de havens van de vrije zóne
zijn geen \rije havens; het voedsel
wordt schaarsch, en nog immer kam
peeren er tien millioen vluchtelingen
iangs de wegen, of óverbevolken de ste
den en dorpen; de nationale omroep is
dood, en de kranten komen uit met één
pagina cn bevatten geen informaties
meer; de meest fantastische geruchten
'doen de rondte, en in feite weet de
eene helft van hot land niet dat de
andere helft leeft, de regeering te 1-
chy heeft groote plannen, put zich uil
in beloften, en hliikt niet bii machte
handelend op te treden; de onrust blitft
groot, en nog steeds blijft erger moge
lijk.
Zal Frankrijk, na den ondergang
van zijn regiem, na de verschrik
kingen van den oorlog, ook nog
den gruwel van den burgerkrijg en
den hongersnood gaan kennen?
De regeering heeft enorme ver
plichtingen te vervullen, en er
dient snel gehandeld te worden,
sneller dan thans geschiedt.
DRIE ontzaglijke problemen vragen
\oor alles om een oplossing: de
demobilisatie der troepen, de wederop
bouw van het land, de terugkeer der
vluchtelingen. Bovenal echter is het
van gewicht, dat de landbouwers weer
aan den arbeid komen, want van den
landbouwer hangt de komende winter
af, en van den komenden winter hangt
in Frankrijk véél af... Doch ondanks
het gewicht dezer argumenten, zijn nog
maar weinig troepen afgereisd; nog
steeds blijft het een soort gemobiliseer
de demobilisatie, bij een toenemende
algemeene malaise. Het gaat te lang
zaam. En geen wederopbouw kan aan
vangen, aleer weder alle soldaten naar
hun haardsteden zijn teruggekeerd
Doch er is een gemis aan alles, een ge
mis aan organisatie, en een gemis aan
treinen... En de treinen blijven
schaarsch, zoo lang de helft van het
land bezet blijft; en de helft van het
land blijft bezet, zoo lang de oorlog
duurt... Het is moeilijk...
Met de vluchtelingen is het deels een
der gesteld: de treinen ontbreken om
deze millioenenbevolking weg te \oe-
ren. Wel zijn uit midden- en Oost-
Frankrijk reeds tienduizenden terugge
keerd, doch in de Midi. dien het Zui
den in, naar de Middellandsche zee toe,
sn tegen de Pvreneeén aan. daar be
staat een wonderlijk verward land dat
uit zijn verhoudingen is eegroeid. Het
mankeert hier niet aan steden en dor
pen waar de bevolking zich verdrie
dubbelde: ik zag inderdaad vreedzame
stadjes, met eeriijds een bevolking van
S0.0O0 zielen, waar deze krachttoer werd
verricht, en waar het thans krioelt als
In een mierennest
Voor al deze millioenen in Zuid-
frankrijk zoud/m we feitelijk zeer kort
iiinnen zijn: ze mogen niet weg, ze
kunnen niet weg of ze willen
liet weg. Onder de eerste categorie val
len hoofdzakelijk de Fransehen, en ook
veel Belgen; den Nederlanders wordt
veel tegemoetgekomen, vooral wanneer
sij zich in verbinding weten te stellen
net de Duitsche autoriteiten, en veelal
.vordt alles aan bet eigen initiatief over
zelaten De tweede categorie omvat de
groote massa, en het betreft hier dus
voornamelijk een kwestie van handig-
leid, van contanten, en vooral van bof
fen; zeer gehandicapt zijn zij. die o\er
ïen wagen beschikken, vergunning
sregen af te reizen, doch geen benzine
[veten te vinden; eenmaal in het bezet-
•e gebied, gaan voor hen de dingen be
ter. En ten slotte blijft er dan noe een
p-oep vluchtelingen, d.ie. om prrsonn-
'ijke- of vermeende redenen, 'het veili
ger oordeelen om nn<? maar rustig af te
vachten: met groote argwaan, en zélfs
vrees beloert men in die kringen de he
;ette gebieden, en zii beseffen noe eerns
tins, dat het juist nergens moeilijker is
lan daar waar zij zijn, in de vrije zóne
van Frankrijk.
"LI ET Fransche vluchtelingenpro-
bleem-1910 zal wel uniek blijven in
3e geschiedenis der ménschheid; reeds
ie Bordeaux leerde ik goed begrijpen
»\at het begrip volksverhuizing
eigenlijk wel beteekent. Het begon daar
met de vluchtelingen uit den Elzas en
Lotharingen; doch de étormloop. de
groote exodus, zette pao in met de Bel
gen en \oord-Franschen; spoedig volg
den toen de Parijzénaars, en tenslotte
werd Bórdeaux nog overstroomd door
de bewoners van Xormandié en Bretag-
ne.
In acht dagen tijds liep de bevolking
op van 400.000 tot boven het millioen,
het departement bracht het van 900 000
op rui mtwee millioen; en mee gerekend
zii die passeerden, zag de stad zich ge
steld voor het vraagstuk, om, binnen
een tijdsbestek van tien dagen, meer
dan acht millioen menschen te voe
den Toen kwam de wapenstilstand,
en de uitstippeling van de demarcatie
lijn en andermaal nam een legioen
der réfugiés de beenen, op weg naar
het vriie gebied, en op den voet gevolgd
door een ontwapend, gedemoraliseerd
Fransch leger; de janboel was compleet
Doch we dienen niet eenzijdig te zijn,
•ui de ongehoorde omstandigheden in
aanmerking genomen, past ook een
woord van dank en hulde. Wat door de
Fransche inwoners van de zuidelijke de
partementen en door de autoriteiten is
gedaan, ten behoeve van die gansche
zendvloed van rampspoedigen. die af
daalde uit het Noorden, grensde vaak
aan het buitengewone. In elk dorp en
pik stadje bevindt zich een centre d'ac
cueil; voor zij die volledig berooid .zijn;
mpri krijgt er een onderdak toegewezen,
mede bonnen dienstig voor twee maal
tijden per da?: heeft men gewerkt, op
het land. in de fabrieken, of op duizend
en-één wijzen, en dat zijn er veel,
waaronder ook tal van Nederlanders
dan vervallen de bonnen hiervoren ver
meld, doch krijgt de betrokkene recht
ip tien francs steun per dag.
Niet altijd, helaas, wordt deze hulp
en deze naastenliefde, door het Fran-
schê volk verleend onder de meest ver
warde en donkere omstandigheden, en
die evenzeér geldt voor de buitenlan
ders, door die zelfde buitenlanders op
prijs gesteld: gelukkig meen ik, dat
het niet in de eerste plaats Nederlan
ders zijn, dié uit den toon vallen bij
gebrek aan wellevendheid. Onze land-
genooten hebben trouwens iets vóór,
bij dê Franschen, en nog meer bij de
Duitschers.
Met de Belgen daarentegen is
niet alles onverdeeld gunstig ge
steld; ten rechte of ten onrechte
hebben vélen het aanmerkelijk
moeilijker gekregen. Vooral de over
gave van het Belgische leger door
koning Leopold heeft onder de
Franschen een ontzaglijke reactie
gewekt; de graad van sympathie
voor de Belgen, die in het alge-
meene, sinds jaren al, vrii hoog
was, belandde mét en smak onder
het nulpunt, en de. ongelukkige
vluchtelingen ondergingen mede
den invloed van deze gewijzigde in
stelling.
En wat de Duitsche autoriteiten be
treft: voor een Hollander is het onein
dig veel gemakkelijker iets gedaan te
krijgen, dan \oor een Belg; in feite be
vinden anderhalf millioen Belgen in
Zuid-Frankrijk zich in een ietwat pre
caire positie; zij hebben het te stellen
met twee kampen, en noch in het eene
noch in het andere kamp is de aan den
dag gelegde sympathie bijster groot.
De Nederlanders, die de beenen na
men naar Frankrijk, zijn veel geringer
in aantal, al valt overigens niet bij be
nadering een raming te doen; zij zijn
zoo volledig verspreid, dat het uiterst
moeilijk zal zijn ze allen op te sporen
Aangezien zij weinig of geen geld heb
ben, zullen zij uit éigener beweging zich
wel in verbinding gaan stellen met de
diverse Nederlandsche consuls en vice-
consuls, die zich steeds beijveren om or
ganisatorisch te werk te gaan. De groot
ste groep vluchtelingen wordt gevormd
door hen. die zich onder officieêle lei
ding stelden; zii bevolken verschillende
kampén, verblijven op kasteelen, of vor
men andere centra. In Parijs woonde ik
destijds de aankomst van enkele hon
derden van deze réfugiés bij; zij werden
aan het Gare du Nórd afgehaald en
voorloopig ondergebracht in de Cité Uni
versitaire of in een groot gebouw van
Philips. Een fonds, bijeengebracht door
particulieren, en met steun van het
Amerikaansche Roode Kruis, hield zit
ting in de Kamer van Koophandel, en
voorzag in geval van nood. Enkele da
gen later reisden deze groepen in vol
komen orde af naar de diverse kam
pen: Lessac. Montauban Rovan. Confo-
len, Toulouse; naar het schijnt zijn ve
len thans reeds van daar weergekeerd.
DEZER dagen spelen de voornaamste
gebeurtenissen óp het Afrikaan-
sche oorlogstooneel zich af in Britsch-
Somaliland. Het kustgebied van de
Golf van Aden is op hoogst willekeu
rige wijze verdeeld tusschen Engeland.
Frankrijk en Italië. De toegang van
Italië tot de zee van zijn Oost-Afrikaan-
sche bezittingen uit wordt versperd door
de Fransche zóne van Dzjiboeti. De
zich Oostelijk daarbij aansluitende
kust staat onder Engelseh gezag over
een lengte van meer dan vierhonderd
kilometer. Dan eerst volgt, nog verder
naar het Oosten, een strook Italiaansch
gebied van 150 kilometpr breed, die
naar het Zuiden toe naar den Indischen
Oceaan afdaalt.
De Italianen verklaren en zeer te
recht dat het bezit van het geheele
Somaliland. dus een aaneengesloten
geheel, hun den noodigen waarborg
kan geven, dat de economische en ver
keerstechnische ontwikkeling van deze
gebieden in de toekomst ongehinderd
voortgang kan vinden.
Voor Engeland is Somaliland nooit
van eenige economische beteékenis ge
weest.. Deze kolonie was verder niets
dan een strategische positie, met behulp
waarvan Engeland de Golf van Aden
volledig heheerschte. Aan den Noorde-
luken oever ligt de tot vesting uitge
bouwde kolen haven Aden. terwijl men
aan den Zuidelijken oever de voor
naamste haven van Somaliland aan
treft: Berbera. Links daarvan liggen
Zeila. Harrargird en Boethar en rechts
Karrin. Haisa. Gagan en Elavoe. Aden
en Berhera dienen tér beveiliging van
den zeeweg, die van Suez door de
Roode Zee en de Gólf van Aden naai
den Indischen Oceaan en het Verre
Oosten voert.
Britsch-Somslilénd prac
tisch nog onontgonnen
Het deel van de Afrikaansehe Soma-
likust, dat onder Eneelsch beheer
staat, beslaat ongeveer 176 000 vierkante
kilometer. De bevolking telt 350.000 zie
len meest Mohammedaansche no
madenstammen welke door enkelf
dozijnen Engelsehen van dé stéden aan
de kust uit in bedwang worden gehou
den. Hoewel de Engelschen het land
reeds bnna zestie jaar in bezit hebben
is het in economisch opzicht feitelijk
noe niet voldoende onderzocht, ofschoon
de bodem rnke natuurschatten bevat
o a steenkolen en zout De nieuwste on
derzoekingen hebben zelfs uitgewezen
dat er naar alle waa^^hiinliikheid ook
oetroleum te vinden is
Volgens de laatste Eneelsche han
delsstatistieken bedraagt de uitvoer van
Somaliland niet meer dan ongeveer
vier millióen gulden per iaar een
belachelijk laag bedrag voör dadels,
rijst én suiker Aan rubber, huiden en
vee wordt per jaar noe minder uitge
voerd, namelijk nóg geen drie millioen
gulden.
Dit vormt wel het beste bewijs, dat
de Engelschen alleen een open oóg
hadden voor de politieke beteekenis van
dit gebied, toen zii Somaliland in 1884
van Egvpte los maakten en het an
nexeerden. Aanvankelijk ressórteerde
het toen onder Engelsch-Indië, dóch
later werd het direct onder de Engel-
sóhe kroon gebracht.
De beteekenis van de
havenplaats Berbera
In het binnenland treft men alleen
nederzettingen van bliivenden aard aan
in de nabijheid van oasen. In de reus
achtige, dorre woestijngebieden, waar
bijna geen menschelijk leven te beken
nen is. bevinden zich slechts zeer wei
nig plaatsen, waar water te vinden is.
en hier liggen de plaatsjes Dodad.
Biliyoe, Boerao. Hoeddoen, Olesan.
Kirit. Eik. Babothle. Adale en Hargev-
sar. Van deze laatste vyoestiinstad
loopt een aangelegde weg in Noord-
Oostelijke richting naar Berhera aan de
Golf van Aden.
Van nederzettingen, die min of meer
aanspraak kunnen maken op den naam
van ..stadje", kan alleen gesproken
worden in de nabilheid van de kust. En
dan zijn het gewoonlijk niéts anders dan
plaatsjes, die door Arabieren zijn ge
sticht. Er zou dus heel wat moeite en
kosten mede gemoeid zijn, om deze in
zoodanigen staat té brengen, dat zii
de voor hen bestemde rol zouden kun
nen spelen om hij te dragen tot de ver
sterking van de economische kracht des
lands en de bevordering van het goéde
ren verkeer.
De in de nabijheid van Fransch So
maliland door de Italianen bezette
haven Zeila on Engelseh gebied vervul
de vroeger een rol van zekere beteeke
nis. aangezien hierover in hoofdzaak
de uitvoer van Abesvnië plaats vond.
Na de opening van den spoorweg, die
van Dzjiboeti over Harrar naar Addis
Abeba loopt, ging het economische
leven in Zeila hard achteruit, want het
'iet dp Enfêlschen kond of de havén ver
der noe réden van hpstaan had. Toén
Nbessvnië in handpn van de Italianen
was gevallen zag Mussolini zich ge
dwongen om met de Engelschen een
overeenkomst aan te gaan voor het gé
bruik van de haven van Zeila. Ook
hieruit kan reeds blijken, hoezeer dezë
vAn belang is voor de Italianen onl
zich toegang te verschaffen tot dé Golf'
van Aden.
De voornaamste plaats tévens zetel
van bet Enee'srhe beheer is Bérbe-
ra Hier is hét voornaamste centrum
van het onheduidende économische lé
ven van Bntsch-Sorhaliland. Daarbij
nrofiteért de karavaan-stapelplaat»
Boelhar. dié zich in dé nabijhéid bé-
vindt en waar al dé eoéderén wórden
otfgéslagén, die uit het binnenland
worden aangebracht.
m'n wagen volgeladen". Padvinders en welpen uit Bloemendaal
Overveen vol goeden moed op weg naar hun kamp in Laren
fFoto Pax-Hollanch
Drogisterij
Arnh.straat 5
Opticien
Tel. 3181
KOOPEN CONTANT
tegen hoogste PRIJZEN
gébruikte
van 3 tot 6 ton laadvermogen
Aanbiedingen:
JOS. PENNERS,
Hêèrlen. Tel. 3055.
KOESTEEG 5 TEL. 3666
fa Op C&2/1
/r/eupvesc ticpL.
DEZE EISCHT PARATE,
PRACTISCHE KENNIS
MZy bevolen oan
SCHAKEL-CURSUS
voor jongelui mei 5jHBS,Gymed
5 ME RCURIUS-DIPLOMA'S
(Ned Fr D.Eng.HC en Boekhouden)
IN 10 MAANDEN
iptmopniDiNc
voorJongedomes m Sj HBSOymed
volledige SECRETARESSE
opleiding mef fcx»/er>dien
CONVERSATIEln 3TALEN
IN 10 MAANDEN
„H.O. 'l KANTOOR OPLEIDING I
voor jongen* en meisjes m ULO
KRACHTIGE.OOELBEWUSTE
TRAJNINO voor de PRACTIJK
IN J MAANDEN
CORRESPONDENT-
STENO-T/PISTe.
volledige opl. steno.lypen.hond
corresp In deNEDEPLANDSCWE
en DUIT5CHE tooi
IN 6 MAANDEN—
INSCHRIJVING
DAGELIJKS
Proip. op oonvT
HtMil, UUULBJJLUUJj
Arnh.weg 22
Tel 4583
Dat is een vraag, die menig zakenman, van
den grooten industrieel tot den kleinen
winkelier, zich in dezen tijd stelt.
Men wil weten: wordt er elders geadver
teerd? Zoo ja; hoe, waar en door wie?
Een antwoord daarop geeft U het zoo juist
uitgekomen „CEBUCO-BULLETIN
No. 3", geïllustreerd met tal van voor
beelden uit alle deelen van het land.
Het is op aanvraag gratis verkrijgbaar bij
de Administratie van dit hlad. of bij:
CENTRAAL BUREAU VOOR
COURANTENPUBLICITEIT
VAN DE NEDERLANDSCHE
DAGBLADPERS
Heerengracht 258, Tel. 43D45,
Amsterdam-C.
484ste STAATSLOTERIJ
(Niet officieel)
2de klasse 3de lijst
Trekking van Woensdag 21 Augustus 1940
Hoogc rrljzen
f 1000.- 24283
f 100.— 20715 20974
Prijzen van 30.
1054 1190 1242 1708 2061 2159 2302 2367
2650 2870 3065 3236 3463 4097 4146 4398
5239 5445 5597 5733 6347 6447 6720 6975
7191 7595 7959 8284 8802 9013 9033 9578
9668 10014 10436 10520 11195 11549 11693 11767
11817 11884 12182 12917 13139 13374 13383 13487
13537 13653 14054 14161 14259 14559 14577 14C34
14857 14989 15454 15526 16419 16536 16701 17044
17081 17277 17498 17597 18243 18409 18801 19319
19326 19331 19535 19539 19616 19776 19804 20156
20477 20872 20885 20964 21425 21932 22839 22881
22985 23040 23214 23290 23511 23715 24033 24882
24394
WORDT DOOR ONS TOT IN
DE KLEINSTE ONDERDEE-
LEN MET DE UITERSTE
ZORG BEHANDELD. EN DE
PRIJZEN VALLEN BESLIST
MEE!
BEEKBERGEN
Telefoon 256
Vraagt prijscourant
IN HET
den heelen dag door. Zoo draaien ook
de drukpersen van een blad. Maar
wanneer zij niet op bestelling van
abonné's draaien, hoe kan een adver
teerder er dan op rekenen, dat zijn
advertentie het papier waard is, waarop
zij gedrukt staat.
Adverteer daarom in een krant, die
niet gratis in de bus wordt gestopt,
maar die een koopkrachtigen kring
van betalende abonné's telt.
Dan wordt naar het blad, waarin
XJ w advertentie staat, uitgezien
CENTRAAL BUREAU VOOR COURANTENPUBLICITEIT
VAN DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS .CEBUCO"
Mei gecontroleerd aantal betalende abonnés!
het accountantsrapport, in
februari 1940 uitgebracht
door het accountantskan.
tóor d snapper (lid van het
ned. instituut van accoun
tants) ligt voor bona-fide be
langstellenden op ons "kan
toor ter inzage.
