r
Rijksminister Funk over
den economischen
toestand
De Duitsche luchtaanvallen
op Engeland
Maandag 2 September 1940 Uitgave: VALKH0FF Co. Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a 39e Jaargang No. 55
„Buitengewoon gunstige ontwikkeling
van den handel met Italië, Rusland
en Zuidoost- Europa
Scherpe controle
op naleving der
Fabrieken en een tankstation jfcroffen
Nog geen definitieve
uitspraak
van het gerechtshof
HEVIGE OUDE OP
DENALKAN
Ontploffing in een
springstoffen
fabriek
OVIEDO. 1 Sept (D.N.B.) Een proo.
te ontploffinp is Zaterdagmiddag ont
staan in de springstoffenfabriek van
Monjova. gelegen op ongeveer 6 K M.
van Oviedo. De kracht der ontploffing
was zoo groot, dat talrijke vensterruiten
in de stad zelf sprongen. Gelukkig wer
den slechts vier personen gewond. De
materieele schade is aanzienlijk.
„ROUWBETOON" IN ROEMENIE
VERBODEN
BOEKAREST. 2 Sept. (D.N.B.) De
bladen puhl'ge.oren een verklaring van
den minister'-ym binnenlandsehc zaken;
volgens welke het tot dusver gedulde
openbare „rouwbetoon" wegens het af
staan van Roemccnsche gebieden ter
stond verboden wordt, omdat het wegens
deelneming van onvcrantwoordoliike
elementen dreigt te ontaarden, nvertre-
d in gen van het gebod worden streng ge
straft
DE VERDUISTERING
Zonsondergang 20.26 uur.
Zonsopgang 6.54 uur,
f Zooals men weet is iedereen ver
plicht tussehen zonsondergang en
zonsopkomst te verduisteren
AMERSFO ORTSCH DAGBLAD
ftBOKNEMEHTSPRIJS |)E EEMLANDER
Binnenland tranen pe, po.t per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummer, f 0.05 d" K'ei" "KEITJES bij vooruitbetaling 1-5
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620 50 cent, elke rejel meer 10 een. driemaal plaat,en I I—. Bewij.nnmmcr extra f 0.05
RIJKSMARK STABIELE
EN VEILIGE VALUTA
WEENEN, 2 Sept. (D.N-B.) In de
feestzaal van het concertgebouw te
Weenen is Zondag de Weensche Herfst-
messe geopend. De aanwezigheid van
talrijke leidende persoonlijkheden uit
binnen- en buitenland bewijst de betee-
kenis van Weènen als handelsstad in
het Zuid-Oosten van Europa. Na de be
groeting door den bedrijfsleider der
Messe heeft de rijksminister van econo
mische zaken een rede uitgesproken,
waarin hij de economie van Duitschland
en Italië plaatste tegenover die van En
geland en in het bijzonder aandacht
wijdde aan de economische positie van
Zuid-Oost Europa. De openingsplechtig
heid werd besloten op het terrein van
de Messe in het Prater, waar rijksleider
Baldur von Schirach in de „Halle der
Nationen" den buitenlandschen staten
den dank betuigde van het Duitsche rijk
voor hun deelname aan de Weensche,
Hersft-messe.
De Duitsche rijksminister van eco
nomische zaken, Funk, heeft in
zijn rede bij de opening der
Herbstmesse onder meer gezegd:
„Het verloop van den oorlog
heeft aangetoond, dat de bereke
ning der Engelschen ditmaal ge
heel en al onjuist was. Reeds de
blokkade bracht geen resultaten.
Over de grenzen in het Noorden,
Oosten en Zuiden stroomden ster
ker dan ooit de goederen naar
Duitschland, zij vervingen voor
een aanzienlijk deel den overzee-
schen aanvoer. Bovendien heeft
men in Engeland onze deviezen-
moeilijkheden en de daarmede sa
menhangende schaarschte-ver-
schijnselen zeer overschat en in
dezelfde mate de voorraden aan
belangrijke grondstoffen en le-
.vensmiddelen onderschat.
Dat de Duitsche weermacht thans
met de beste wapenen en de grootste
luchtvloot ter wereld aan het Kanaal
en den Atlantischen Oceaan staat, dat
Duitschland „met zijn gebrek aan
grondstoffen" de grootsche mogelijkhe
den van den gemotoriseerden oorlog
ongeacht de geweldige slijtage tot de
laatste consequentie kon uitputten, is
de verdienste van het vierjarenplan.
Ons economisch leven is onder de
eischen van den oorlog niet ineenge
stort, maar zelfs geweldig versterkt.
Het was zelfs niet noodig, het. laatste
uit het Duitsche bedrijfsleven te halen.
(Verschillende bijzonder ingrijpende
maatregelen, die deel van het plan der
bedrijfsmobilisatie uitmaakten, behoef
den niet te worden toegepast.
De Rijksmark is de meest stabiele en
veilige valuta geworden en een goed
eind op weg om het. kwijnende pond
sterling in Europa af te lossen. De ster-
lingstandaard, tot stand gekomen door
manipulaties in de Londensche City,
bestaat niet meer. Op 21 Augustus heeft
de Britsche regeering den invoer van
Engelsche bankbiljetten verboden. De
ze maatregel heeft voor Duitschland
met zijn minimaal bezit aan Engelsch
bankpapier geen enkele beteekenis.
Voor Italië zal hetzelfde gelden. Groo-
ter zijn de gevolgen voor Noorwegen,
Denemarken, Nederland en België en
vooral \»or Frankrijk. Het meest ech
ter zal Engeland zelf de gevolgen on
dervinden. met het terzijdestellen van
het Engelsche bankbiljet als internatio
naal betalingsmiddel heeft Engeland,
nadat het reeds zeer geleden had door
het uiteenvallen van het sterlingblok
en door de deviezenmaatregelen, zich
zelf een nieuw en beslissend prestige
verlies toegebracht.
Een invoerverbod voor bankpapier is
het uiterste middel bij het nemen van
deviezenmaatregelen. Heeft het geen re
sultaat, dan moet het moreele verlies
van de valuta in kwestie reusachtig
zijn. De Duitsche oorlogsvalutapolitiek
heeft de vraagstukken in vollen omvang
onder de knie gekregen. Het kwam
haar ten goede, dat de reeds in vredes
tijd bestaande valutapolitiek een bruik
bare basis ook voor oorlog bood en
slechts behoefde te worden uitgebreid.
De Duitsche politiek op het gebied
van den buitenlandschen handel heeft
In den oorlog verwonderlijke successen
behaald. Het wcvnMen. of l<»'pp eé7«er<{
het sterke inkrimpen van het overzee-
sche verkeer kon goeddeels worden ge
compenseerd door de toeneming van
het goederenverkeer met de neutrale
Europeesche landen. De cijfers der laat
ste maanden liggen niet ver onder het
maandgemiddelde van het laatste volle
vredesjaar, 1938. Voor den. uitvoer heb
ben de- laatste oorlogsmaanden zelfs
een onverwacht gunstig resultaat afge
worpen.
Buitengewoon gunstig is de ont
wikkeling van den handel met het
verbonden Italië.-Daarbij komen
de aanzienlijke uitbreiding van den
handel met Rusland en de voortdu
rende ontwikkeling der handelsbe
trekkingen met Zuïd-Oost-Europa.
Terwijl in Engeland het invoerover-
schot steeg, werd bij ons het uit-
voeroverschot grooter.
Bovendien hebben de Engelschen ter
betaling van den verhoogden invoer
Walter Funk
hun goudvoorraden en hun buiten-
landsche tegoed moeten afstaan. Ook
Engelsche kunstschatten zijn over den
Oceaan gegaan voor de betaling van
oorlogstuig uit de Vereenigde Staten.
Ook op het gebied van den buitenland
schen handel is het verloop van den
oorlog voor Engeland heel wat ongun
stiger geweest dan voor Duitschland,
hetgeen te opmerkelijker is, daar juist
de Duitsche handel door de blokkade
het zwaarst getroffen had moeten wor
den. Ook van dezen kant kon de Duit
sche productiekracht dus niet gebro
ken worden.
Het geheele Europeesche vaste
land bevindt zich reeds weer in een
toestand, waarin aan opbouw ge
dacht en begonnen kan worden. In
de landen, waarover zich de oorlog
heeft uitgestort, wordt het productie
apparaat hersteld. Voor het groot
ste deel kan deze opbouw be
schouwd worden als aanvulling op
de wapeningscapaciteit van Duitsch
land.
Waar deze oorlog nu eenmaal een
strijd tussehen de productie-apparaten
i6, ziet Engeland thans in de mogend
heden van de spil het wapeningspoten-
tiecl van vrijwel geheel Europa tegen
over zich. Maar ook de resultaten der
Britsche luchtaanvallen maken de ver
wachtingen van Churchill, die op e^en
beslissende verzwakking der Duitsche
productie gehoopt had, tot. de illusie
van een wanhopige. Duitschland was
reeds voor den oorlog, als leverancier
zoowel als afnemer, de beste klant van
Zuidoost-Europa. De westelijke mo
gendheden konden altijd slechts weinig
van de productie van Zuidoost-Europa
afnemen. Het goederenverkeer tussehen
Duitschland en Zuidoost-Europa werd,
in weerwil van de pogingen der wes
telijke mogendheden, ook gedurende
den oorlog weinig belemmerd. Dat ver
keer werd zelfs aanzienlijk drukker
dan in vredestijd, nadat de verkeers
moeilijkheden waren opgelost. Het is
een duidelijk bewijs voor de leverings
capaciteit: van Duitschland, dat in vol-,
len oorlog de uitvoer, die ook vele goe
deren. welke van belang voor den oor
log zijn, omvat, belangrijk meer is ge
stegen dan de invoer.
De verheugende uitbreiding van
den handel met Zuidoost-Europa zal
geen kortstondige oorlogsconjunc
tuur blijken te zijn. De rijke erva
ringen, die Duitschland in eigen
land heeft opgedaan, de geperfec
tioneerde werkwijze en de techni
sche installaties staan het bedrijfs
leven van Zuidoost-Europa ter be
schikking, als het zijn landbouw,
verduisteringsvoorschriften
's-GRAVENHAGE, 2 Septem-
ber. Ter verzekering van een
goede naleving der verduisterings
voorschriften zal blijkens een bui
tengewoon politieblad in de perio
de van 2 tot en met 15 September
de Duitsche Ordnungspolizei in sa
menwerking met de Nederland-
sche politie scherpe controle uit
oefenen op de naleving van het
rijverbod voor motor-rijtuigen tus
sehen 22 uur en 4 uur, van het ver
bod om het strand te betreden en
van de verduisteringsvoorschrif
ten.
zijn mijnbouw, zijn verkeers'net en
zijn inheemsche industrie nog pro
ductiever wil malken.
Veel, wat vroeger utopie scheen, zal
zonder moeilijkheden bereikt kunnen
worden, wanneer de overwinning der
spilmogendheden een blijvende politie
ke pacificatie van Europa gewaarborgd
heeft. De gebeurtenissen van histori
sche beteekenis duren nog \oort. Maar
de overwinningen der Duitsche en Ita-
liaansche wapenen hebben twee facto
ren van historische grootte geschapen,
die een nieuw Europeesch tijdperk in
luiden, in 'de eerste plaats, dat, het tes
tament van Richelieu, sedert den vrede
van Westfalen het dogma der Fransche
politiek, niet ten uitvoer gelegd kan
worden, namelijk 'dat Duitschland als
het eeuwige gevaar voor Frankrijk
'steeds en tot iederen prijs bestreden
moet worden. In de tweede plaats, dat
de eeuwige spelbreker bij het tot stand
brengen van een verstandige en recht
vaardige orde in Europa, het Britsche
eilandenrijk, thans van (het vasteland
weggestuurd is. Daarmede zijn de beide
belangrijkste voorwaarden ontstaan
voor den vrede in Europa en voor een
blijvende reorganisatie van Europa, die
veiligheid en vrijheid en socialen voor
uitgang waarborgen. Daarmede is ech
ter ook 'den grondslag voor een Euro
peesche economische solidariteit ge
schapen. Het Fransche imperialisme en
de anti-Europeesche politiek van En
geland hebben de Europeesche volken
belet een politieke, cultureele en maat
schappelijke levensgemeenschap te vor
men. Na het. zegevierende einde van de
zen oorlog zal de weg vrij zijn voor de
reorganisatie van Europa volgens na
tionale en continentale behoeften, waar
naar men zoo lang vergeefs gestreefd
heeft.
Europa staat aan een keerpunt der his
torie, dat echter niet leidt naar den on
dergang, doch naar de wedergeboorte van
het avondland. De beide groote menschen,
die het lot van het vasteland in hun han
den houden, de Führer Adolf Hitler en de
Duce Benito Mussolini zullen de vraag
stukken oplossen in den geest van de po
litieke en maatschappelijke reorganisatie,
die door de nalionaalsocialistische en fas
cistische revoluties bevochten zijn. Zij
zullen den volken van Europa vrede, ge
luk en welvaart geven."
De bezetting van Britsch-Somaliland door ïalië
Si
7^
De strijd in Britsch Somali-land is met een overwinning der pnen geëin
digd. De foto'toont het hijschen van de Italiaansche driekleur oft veroverde
fort Jirreh nabij Berbera.
LONDEN, 2 Sept. (Reuter). Zater
dagmiddag (hebben golven van Duitsche
bommenwerpers het .kustgebied in het
Noord-Westen aangevallen. De aanval
duurde verscheidene uren. De schade is
aanzienlijk en verschillende personen
zijn gewond, egpigen hunner doode-
Jijk. De eerste aanval kwam verrassend,
want deze streek is overdag nog niet
aangevallen. Des avonds viel een zware
bom op een gebouw. Er brak een brand
uit, die zich snel uitbreidde, in weer
wil van de blusschingspbgmgen der
brandweer. Bij den eersten aanval is
een openbare schuilplaats getroffen,
waarbij eenige menschen om bet leven
kwamen. Een tweede golf bommenwer
pers wierpen zware bommen, waarbij
een fabriek en een tankstation werden
getroffen. Een gasfabriek .werd* bescha
digd; de bewoners der omliggende (hui
zen wisten zich' wonderlijk genoeg on
gedeerd te redden. Bij den nachtelijken
aanval op Londen vingen de zoeklichten
een vijandelijk vliegtuig in. hun bun
dels; de granaten van het afweerge
schut barstten rondom het toestel uit
een. Er ontstond een gevecht tussehen
het afweergeschut en de Duitsche ma
chine. Verschillende zoeklichten hiel
den het toestel gevangen en de vliegers
trachtten steeds weer met hun machi
negeweer de zoeklid te treffen. Ter
wijl het geschut ine bleef, steeg het
toestel snel om da: te verdwijnen.
Eten ooggetuige at gezien te heb
ben, dat het vlieg in het district
Londen zes bomiriet vallen.
De Duitsche b^nwerners J—-
gers (hebben gisti voornamelijk mi
litaire doelen in Zuiden en Zuid-
Oosten van het Esche eiland aange
vallen.
De strijd om een baby
BELG RA 2 Sept. (D.N.B-).
JJ EV1GE kouiepaard gaande met
zware stof. valt waar te ne
men in DalmaÏBosnië en Zuidelijk
Servië. Voor herst sinds menschen-
heugenis valt dezen lijd in het
zuiden van Sé tot dicht bit de
Grieksche gren-eds sneeuw, waar
door de tabaksst gevaar loopt.. Uit
Split wordt gei' dat op de Adriati-
sche Zee verscene visschersbooten,
ronddrijven. I Dubrovnik is een
boschbrand uitroken, die, aange
wakkerd doorstorm, een gewel
digen omvang'ft aangenomen, zoo
dat verschelde dorpen reeds ont
ruimd moes'terprden.
s-GRAV ENHAGE, 2 Sept. Vandaag
heeft het gerechtshof alhier, in hooger
beroep uitspraak gedaan in de proce
dure tussehen twee families oro.ho.t'be
zit van een baby, dat deze families el
kander betwisten na de verwarring,
ontstaan bij den bominslag in de Bethle-
hemkliniek op 10 Mei j.l. Zoo men zich
herinnert, heeft in kort geding de pre
sident van de rechtbank het kind, dat
zich ten huize van de familie \an der
W. bevond, toegewezen aan de familie S.
Het Hof heeft thans overwogen
dat het van zeer groot belang
moet worden geacht, dat in rechte
kome vast te staan, dat het in de
puinhoopen gevonden lijkje dat
was van een kind van zaal 9. Op
dezen grond is geïntimeerde als
nog toegelaten zulks te bewijzen.
Het Hof heeft daarom iedere ver
dere uitspraak aangehouden. Het
desbetreffende verhoor zal op 5
September a s. plaats hebben.
O™'1"6?1 de overwegingen van het
deeld noK worden meriege-
De appellante achtte zich o.m. ge-
gnefd omdat de president reeds aan
stonds, toen hij 10 getuigen had ge
hoord en blijkens den inhoud van zijn
vonnis nog twijfel behield omtrent do
identiteit van het kind, had behoonen
te he6lissen, dat geïntimeerde niet ge
slaagd was- in een bewijs, dat" «en voor
ziening bij voorraad in kort geding wet
tigt en mitsdien de vordering had be-
nooren af te wijzen.
Het hof heeft deze grief ongegrond
gcoora^pj^, Fon. - in
iresident bij vonnis van 10 Jnli heyiw
en is door de wet niet uitdruKkeiijlc
uitgesloten en een goede procesord©
wordt er ook niet door geschaad, in
tegendeel acht het hof het in het belang
van beide partijen, dat de president m
deze zaak, welke wegens haar karakter
een snel en diepgaand onderzoek ven-
eischte, een zoodanig onderzoek bevolen
heeft, ten einde eenerzijds geen s echts
tijdelijk aanwezig bewijsmateriaal ver
loren te doen gaan en anderzijds- in
staat te zijn, een goed gefundeerde voor-
loopige voorziening bij voorraad te ge
ven.
De appellante heeft rich er voorts nog
over beklaagd, dat de president de vor
dering heeft toegewezen, hoewel geble
ken was. dat mevrouw Van der W. het
kind in een ander gebouw dan dat der
Eerste Nederlandsche in ontvangst ge
nomen heeft en zulks hoewel dit laatst©
feit tot de stellingen der dagvaarding
behoorde.
Het hof bleek dienaangaande evenwel
van meening. dat de president aldus
vrijelijk kon beslissen, omdat laatstge
meld feit, hoewel bij dagvaarding ge
steld, niet behoort tot de eigenlijke mid
delen van eisch en alleen diende ter
adstructie van het essentieel gestelde,
dat appellanten het kind, waarover do
familie S. de ouderlijk^ macht uitoefen
de, aan die ouderlijke macht onttrokken
hielden.
NEDERLAND OP DE LEIPZIGER MESSE. Prachtige bloemensckatten en kostelijke fruit-
collecties verkondigen op de Najaarsmesse te Leipzig den roem van den Nederlandschen tuinbouw
(Foto Weltbild)
