ENGELSCHE BERICHTGEVING
ZEER BEPERKT
Drie sleutelwoorden
tot de toekomst
ANSALDO VOORSPELT
EEN VERRASSING
DE EEMLANDER
Vrijdag 13 September 1940
Uitgave: VALKH0FF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
39e Jaargang No. 65
Nederlandsch
Oost- Indië
VERLIESCIJFERS
VERGELEKEN
Londen dreunde op zijn fundamenten
onder het ontzaglijk lawaai van
geschut en bommen
Britsche radio
gaf geen
bijzonderheden
Geen medelijden
met Engeland
is Italiaansch oordeel
~N
Een noodlottige
ontploffing in
kruitfabriek
BERICHT
Japansche pers
verwacht onheil
voor Engeland
AÏ1ERSFÖ0MBGH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week f 0.15
Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
Eii-JS DER ADVERTEftïlEH van rc2ek ^'OS met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Liéfdadigheids-advertentiën voor de
helft van den prijs. Kleine Advertentiên „KEITJES"' bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
1^" EDERLAND's toe-
komst zal voor een
belangrijk deel bepaald worden door
de toekomst van Nederlandsch Oost-
Indië. De houding zoowel als de posi
tie en het lot van Insulinde zijn fac
toren, die bij het sluiten van den vre
de en bij het totstandbrengen eener
Europeesche regeling van het aller
grootste gewicht zullen zijn voor het
vaststellen van Nederland's rol. 'betee-
kenis en internationalen status op het
vasteland van Europa. In voorbije
jaren was het zoo, dat de welstand
hier te lande ten nauwste samenhing
met het feit, dat Nederland in Zuid-
Oost-Azië een gebied rijk aan grond
stoffen en voedingsmiddelen bestuur
de, en dat de gang van zaken aldaar
derhalve voor den (oeconomischen)
gang van zaken in het Moederland in
menig opzicht beslissend was. In de
toekomst zal uitteraard het behoud
van Indië van grooten invloed blijven
op den welstand in Nederland. Doch
niet slechts hierop alleen. Ook de
internationale status van ons land en
van ons volk zullen in de toekomst
ten zeerste bepaald worden door het
feit, of het Nederlandsche volk bij de
komende reorganisatie van Europa er
al.dan niet in zal slagen om Neder
landsch Oost-Indië - ruw gezegd
in te brengen in den boedel.
z
j|^OKIO en Washington zijn even-
als Den Haag, Londen en Ber
lijn elementen in het huidige hooge
politieke spel om Insulinde. De onder
linge verhoudingen tusschen Londen,
Berlijn en Den Haag zullen na den
vrede bepaald zijn, wijl de militaire
beslissing van den oorlog zal. uitma
ken, wie bij den vrede de baas is.
Doch Tokio en Washington staan
buiten den eigenlijken oorlog en zul
len, indien zij al deelnemen aan de
vredesregeling, dit niet doen als over
winnaars of overwonnenen, doch als
belangstellenden en vooral ook als be
langhebbenden. Uitteraard zullen ter
vredesconferentie ook de Nederland
sche Rijksdeelen in Azië op de agenda
staan. En, zooals wij in den aanhef
zeiden, datgene, wat besloten wordt
omtrent de toekomst van Insulinde zal
in hooge mate bepalend zijn voor de
toekomst van Nederland. Het feit, dat
•zeer groote Amerikaansche en Japan-
sche belangen, alsmede politiek-oeco-
nomische ambities van Japan en de
Vereenigde Staten in het geding zijn,
compliceert de situatie op weinig pret
tige wijze. Natuurlijk kunnen Buiten
zorg en Den Haag door het volgen
eener verstandige politiek bijdragen
tot het verkrijgen eener voor Neder
land gunstige oplossing van het pro
bleem, doch wie het vraagstuk niet
tevens beoordeelt op zijn internatio
nale mérites, loopt een kwade kans om
irreëel te zijn.
A LOM in den lande woedt een
hevige binnenlandsch-politieke
strijd. De bewegingen, die de toe
komst van ©ns volk willen verzekeren,
verdoen een deel van hun tijd met el
kander aan te vallen. Zeker, er zijn
verschillen in oogmerken en methoden
tusschen die bewegingen en partijen.
Doch wij zijn ervan overtuigd, dat zij
zonder uitzondering de beteekenis en
de wenschelijkheid van het intact-
blijven van den band tusschen Neder
land en Indië inzien. Is althans op
dit punt eene gezamenlijke of paral
lel loopende actie van alle bestaande
politieke organisaties dan niet te ver
wezenlijken? Kunnen de organisaties
althans ten deze niet één lijn trekken
en hunne krachten richten uoor-
zoover zulks van hieruit mogelijk is
op het behoud van Insulinde voor Ne
derland? Ten deze kan en moet ons
volk eendrachtig zijn. Omdat Neder
landsch Oost-Indiè drie sleutelwoor
den zijn wat betreft de staatkundigeen
oeconomische toekomst van Neder
land. Nogmaals, caveant consules! De
tijd dringt.
De Britsch-Italiaansche strijd om de heerschappij
in de Middellandsche Zee
ROME, 13 Sept. (D.N.B.) De heken-
de buitenlandsch-politieke medewerker
van de Telegrafo, Ansaldo, heeft giste
ren bijzonderen nadruk gelegd op de be
slissende strategische beteekenis van
het Engelsch-Libysche front. Het zou
kunnen zijn, zoo verklaarde Ansaldo in
zijn Donderdag tot de Italiaansche weer
macht gehouden radiorede, dat op ze
ker oogenblik aan den Londenschen he
mel een bom ontploft, die wellicht nog
grootere uitwerking heeft dan de lxat-
ste hommen op Londen en die uit een
telegram uit Alexandria zou bestaan.
Welken inhoud dit telegram heeft, zoo
verklaarde Ansaldo, kan thans niet, ge
zegd worden, doch dit kan men wel ra
den.
De heerschappij in de
Middellandsche Zee
De beweringen van leden der Engel
sche regeering over de overheersching
van Groot-Brittannië in de Middelland
sche Zee geven het Giornale d'Italia aan
leiding tot het leveren van een uitvoe-
ig commentaar. Het semi-officieele blad
constateert, dat de toonaangevende man
nen in Engeland zichzelf voortdurend
tegenspreken bij hun vergeefsche pogin
gen de openbare meening in hun land.
alsmede in het ververwijderde Amerika
te beïnvloeden.
Meer dan honderdmaal hebben zij
verzekerd de heerschappij in de Mid
dellandsche Zee te bezitten en dat zij'
slechts op een ontmoeting met de Ita
liaansche oorlogsmarine wachtten. In
feite zijn zij steeds oen strijd uit den
weg gegaan en zijn zij er nog veel min
der in geslaagd hun hoogdravende be
weringen te doen uitkomen, dat zijt de
Italiaansche strijdkrachten in 24 uur
zouden wegvagen,
In de plaats hiervan versterkt Enge
land thans zijn strijdkrachten in de
Middellandsche Zee, zooals Churchill
en thans ook de eerste lord der Admi
raliteit, Alexander, aankondigen. De in
groote haast gevolgde versterking van
de Engelsche vloot in de Middelland
sche Zee is beslist geen bewijs voor de
veiligheid en zoogenaamde overheer
sching van Engeland in deze zee.
Hoe moeilijk de positie van Engeland
in de Middellandsche Zee is geworden,
blijkt overduidelijk uit berichten uit
Engelsche bron, zooals o.a. uit het be
richt van de Londensche radio over een
voorziening van Malta, die slechts ge
probeerd kan worden onder de bescher
ming van de sterkste eenheden van de
oorlogsmarine, alsmede uit een Reuter-
bericht, waarin de scherpe daling van
het scheepvaartverkeer in het Suezka-
naal wordt toegegeven.
De verliezen van Italië
en Engeland
Van bevoegde Italiaansche zijde zijn de
volgende vergelijkende cijfers verstrekt
over de verliezen bij de vloot en het
luchtwapen van Engeland en Italië ge
durende drie maanden oorlog, dus van
11 Juni tot 12 September 1940.
De Engelsche luchtmacht: Tijd,ens ge
vechten neergeschoten of op den bega-
nen grond vernield: 363 vliegtuigen, bij
dit. getal moeten nog tien andere vlieg
tuigen worden opgeteld, die waarschijn
lijk vernield zijn, waardoor het getal
stijgt tot een totaal van 373 vliegtuigen.
De. Italiaansche luchtmacht: De Ita
liaansche verliezen bedragen 63 vlieg-
uiigen, welke getal overeenkomt met on
geveer een zesde gedeelte van de Engel
sche verliezen.
De vlootvérliezen van Engeland en
Italië in deze periode zijn als volgt:
Engeland: tot zinken gebracht 31 sche
pen, waaronder twee kruisers, zeven
torpedojagers, twaalf duikhooten, tien
koopvaardijschepen. Bovendien werden
59 schepen min of meer ernstig bescha
digd. waaronder zes linieschepen, der
tien kruisers, tien torpedojagers, drie
duikhooten, drie vliegtuigmoedersche
pen en 24 koopvaardijschepen.
Italië: tot. zinken gebracht 14 schepen,
waaronder een kruiser, drie torpedo-
De Italiaansche krijgsverrichtingen in Afrika. Inheemsche cavaleristen voor hun
tentenkamp aan het front van Cyrenaïca (Foto Weltbild)
TN UITSCHE verkenners hebben geconstateerd, dat een arsenaal
■*-' in Woolwich, dat in den nacht van Woensdag op Donderdag
ernstig getroffen is, nog steeds in brand staat. In het kader der gewa
pende verkenning, hebben formaties van Duitsche gevechtsvliegers
ook Donderdagmiddag vliegvelden en fabrieksinstallaties in het Zuid-
Oosten van Engeland en te Londen aangevallen.
De Engelsche radio heeft vanmorgen medegedeeld, dat gisteravond
om 8.14 uur weer luchtalarm te Londen gemaakt is. Te Londen zelf
waren geen bommen neergekomen. Wel zijn in den loop van den nacht
eenige bommen in het gebied van Londen neergekomen. Zoo is ten
gevolge van het inslaan van een bom een hoofdstraat in een voorstad
versperd. In een andere wijk van Londen is een watertoren getroffen.
UIT de nieuwsuitzending van
de B.B.C. van hedenmorgen
bleek ondubbelzinnig, dat de Brit
sche censuur sinds den nacht van
Woensdag op Donderdag zeer
sterk verscherpt is. Het is thans
practisch onmogelijk om uit de
uitzendingen van de Britsche ra
dio bijzonderheden te vernemen
over de gevechten om Londen,
respectievelijk de te Londen aan
gerichte schade.
Ook vanmorgen deelde de Britsche
radio in korte zinnetjes slechts me
de, dat er weer luchtalarm in de
Britsche hoofdstad gemaakt had
moeten worden, dat het luchtafweer
geschut weer den geheelen nacht ge
schoten had en de stad onder het
ontzaglijk lawaai dreunde op zijn
fundamenten. Nadere bijzonderhe
den over het verloop der gevechten
werden niet bekend gemaakt.
Naar het D.N.B. verneemt, be
vinden zich Duitsche gevechts
vliegtuigen weer op weg om in
Zuid-Engeland militaire doelen
aan te vallen.
De Londensche radio meldt heden
morgen, dat naast den slag boven
jagers, acht duikhooten, twee snelle
patrouilleschepen. Bovendien werden
zestien schepen min of meer ernstig be
schadigd. waaronder een linieschip, een
kruiser, drie torpedojagers, acht duik
hooten en drie lichte eenheden.
Bij elkaar "opgeteld vormen de Itali
aansche vlootverliezen slechts een derde
gedeelte van die der Engelschen.
Londen vannacht ook Duitsche
aanvallen zijn ondernomen op het
Noord-Westèn en op de Midlands.
De Midlands hebben den tot dusver
langdurigsten Duitschen aanval té
verduren gehad. Hij heeft verschei
dene uren geduurd. Sterk explosieve
bommen zijn uitgeworpen. Ook in
het Noord-Westen zijn twee bommen
geworpen. In den loop van gisteren
.zijn bommen geworpen op het Noord-
Oosten en het Zuiden.
De Zweedsche ochtendbladen staan
in het teeken van de aanvallen op Lon
den. De Stockholms Tidningen schrijft,
dat het onzinnig zou zijn om te ont
kennen dat de verschrikking in de groo
te stad haar intocht heeft gedaan. Vol
gens de Dagens Xyheter denkt men er
over, den kantoortijd in Londen te ver
korten opdat het personeel vóór het
Oude prenten zullen de tentoonstelling
sieren, welke Zaterdag geopend wordt
in verband met het dertigjarig bestaan
van het Koloniaal Instituut te Amsterdam
(Foto Pax-Holland)
luchtalarm zijn woningen kan berei
ken. Men heeft een kantoortijd van 10
tot 16 uur voorgesteld.
Het transport der kinderen uit Lon
den is in vollen gang. Het moeilijkste
.vraagstuk is dat der huisvesting \an
de bewoners van het havengebied. De
autoriteiten hebben het voornemen,
alle leegstaande woningen in andere
stadsdeelen voor dit doel in beslag te
nemen. Als de luchtoorlog in dit- tem
po wordt'voortgezet, moeten maatrege
len van verdere strekking getroffen
worden. In Oost-Londen is de kwestie
cler schuilgelegenheid niet afdoende
geregeld. De verzuimen der regeering-
Chamberlain in de eerste maanden
van den oorlog moeten thans duur be
taald worden.
De Romeinsche ochtendbladen ver
klaren in hun commentaar op den
luchtslag boven Londen, dat op den
zesden dag van het Duitsche offensief
de hevigheid der aanvallen opnieuw is
toegenomen. Het geraas der vliegtuig
motoren was boven het gedonder van
het afweergeschut te hooren. Het hart
van het Britsche rijk biedt, aldus de
Popoio di Roma, een beeld van ver
woesting, zooals de geschiedenis niet
kent. Bovendien is men pas aan het
begin. Het lot van de Engelsche hoofd
stad, van het commercieele hart van
het. Britsche imperium, is bezegeld. De
afstraffing van Engeland voor alle
misdaden in Hamburg, Bremen en Ber
lijn is door niets meer tegen te houden.
Vanochtend te 6.37 uur Greenwich-
tijd is te Londen luchtalarm gemaakt.
MILAAN, 13 Sept. (Stefani). Onder
den titel „Geen medelijden" publiceert
de Popoio d'Italia het volgende artikel:
„De lange reeks nachtelijke provocaties
van de Royal Air Force tegen Berlijn
staat in geen verhouding tot het vreese-
lijk antwoord, dat Duitsdhland aan Lon
den gegeven heeft. Dit houdt verband
met de quantitatieve en numerieke
meerderheid van de Duitsche lucht
macht in vergelijking met de Engelsche.
Als de Engelsche vliegtuigen onder
begunstiging van de duisternis er in
geslaagd zijn hun doodelijke bommen
op de hoofdstad van het Reich te wer
pen, waarbij betrekkelijk geringe schade
aangericht werd, in verhouding tot de
kastijding, die de Duitsche luchtmacht
Londen toedient, dan is dat. geen reden,
waarom Londen recht heeft op het, me
delijden, dat het tevergeefs in de wereld
tracht op te wekken.
Immers, Engeland heeft niet alleen
den oorlog gewild, maar het heeft hem
gewild zooals hij heden is. Het tracht
de wereld slechts te ontroeren, omdat de
kastijding, dao het verdiend heeft, dui
zendmaal harder is dan de gepleegde
misdaad. Maar dit brengt niemand van
de wijs. want iedereen is er van oven
tuigd, dat Engeland slechts weent, om
dat het er voorheen niet in geslaagd is
de anderen te doen weenen. Daarom
moet men in het geheel geen medelij
den met Engeland, hebben. Als het En
gelsche volk zijn verdiende loon gehad
heeft, kan het altijd nog op straat met
witte lakens zwaaien ten teeken van
overgave."
Brood op bon no. 6
•s-GRAVENHAGE, 13 Sep-
tember. De secretaris-gene
raal, waarnemend hoofd van
het departement van Land-
.bouw en Visscherij maakt be
kend, dat gedurende het tijd
vak van 16 tot en met 22
September a.s. de met „6"
genummerde bonnen van het
broodbonboekje tezamen recht
geven op het koopen van
2500 gram roggebrood of 2000
gram ander brood. Elk dei-
bonnen geeft derhalve recht
op het koopen van 125 gram
roggebrood of 100 gram an
der brood.
Dé bonnen, welke 22 Sep
tember nog niet gebruikt
zijn, blijven voorts nog tot en
met Dinsdag 24 September
a.s. geldig.
NEW YORK, 13 S. D.N.B.). T«
Kenwil in New Jersey hebben zich gis
teren in de Hercules Powder Company,
die dynamiet en rookloos kruit vervaar
digt, verscheidene zware ontploffingen,
voorgedaan. Zij waren tot 80 K.M. in
den omtrek te hooren en veroorzaakten
een geweldigen brand. Volgens de tot
dusverre onvolledige berichten zouden
dusver vijftig dooden en gewonden
geteld zijn. De branweer, pólitie en red
dingsploegen uit den geheelen omtrek
hebben zich naar de plaats des onheils
begeven.
De ontploffing heeft naar schatting 50
dooden geeischt, tot dusverre zijn 20 lij
ken gevonden. Het aantal gewonden is
grooter dan 200. De schade zou ruim
twee milioen dollar zijn. De kruitfabriek
is volkomen verwoest.
Het opruimingswerk wordt belem
merd door het dreigende gevaar, dat
een voorraad van 250.000pond nitro
glycerine, welke onder den grond is op-
gelagen, zal ontploffen.
ZIJ, die zich met ingang
van 1 Oct. a.s. op
geven als kwartaalabonné,
ontvangen de tot dien da
tum verschijnende num
mers gratis.
TOKIO. 13 Sept. (D.N.B.) De Ja
pansche pers wijdt aandacht aan de
rede. welke Chujchill Woensdag heeft
gehouden. De Jomioeri Sjimboen
schrijft: „Deze rede toont duidelijk aan,
hoe het met Engeland staat. I-Iet in her
innering brengen van Nelson en de
overwinning op de Spaansche vloot
moet het Engelschè volk nieuwen moed
gevep. Het is echter niet waarschijnlijk,
dat dergelijke wonderen zich zullen
herhalen. Ook Frankrijk, heeft een won
der verwacht en het is overwonnen.
Churchill heeft laten doorschemeren, dat
de komende week beslissend zal zijn
voor het. lof van Engeland. Alles wijst
er op, dat de naaste toekomst het
grootste onheil voor Engeland zal bren
gen. Het moreel der Engelschen is ook
verzwakt door de mededecling van
Roosevelt, dat geen troepenzendingen
of directe hulp van de Vereenigde Sta
ten venvacht moet worden."
De Nitsji-Nitsji noemt de rede van
Churchill het hulpgeroep van een
jnensch op zijn doodsbed. Als de Brit
sche luchtvloot sterk genoeg zou zijn
om zich als evenwaardige tegenover de
Duitsche te plaatsen, dan zou Churchill
een rede als deze waarschijnlijk nooit
gehouden hebben.
DE VERDUISTERING
Zonsondergang 20.05 uur
Zonsopgang 7.10 uur.
f Zooals men weet is iedereen ver
plicht tusschen zonsondergang en
zonsopkomst te verduisteren)
