Tijdelijk verbod van pers
telegrammen over Duitsche
luchtaanvallen op Londen
Daily Express constateert:
„Wij staan alleen"
ROOSEVELT OF WILLKIE
TUINDORP-OOSTZAAN
EVACUEERT
DE EEMLANDER
Donderdag 17 October 1940
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
39e Jaargang No. 94
Straten liggen
vol puin en
glasscherven
De kinderuitzending
uit de groote steden
in Duitschland
Japansche pers
bepleit krachtig
optreden
Companys gefusilleerd
Wendell Willkie op verkiezingstournee
WIE ZAL WINNEN?
„Steeds hechter
samenwerking
met de as"
Londen wil Baltische
schepen vorderen
De ramp bij
Baflo
AMERSFQORTSCH DAGB1AD
ABONNEMENTSPRIJS 3 v°°' Amersfoort 1.95: per misnd 0.65; pel
week 1 0 15
Binnenlaed franco per post per 3 maandeo 2.85. Afronderli)ke oirmmers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
DER ADVtKltnllEN vanl—4 regelaf 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Liefdadigbeids-advertentiën voor de
helft van den prijs. - Kleine Advertentien „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regelt
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1«—Bewijsnummer extra f 0.05
GENEVE, 17 Oct. (D.N.B.) -
Het Britsche ministerie van in
lichtingen, dat onder leiding staat
van Duff Cooper, heeft, naar uit
Londen gemeld wordt, een „tijde
lijk verbod van perstelegrammen
over den laatsten Duitschen lucht
aanval" uitgevaardigd.
De Londensche vertegenwoordiger van
Dagens Nyheter meldde over de uit
werking der versterkte Duitsche vergel
dingsactie tegen Londen, dat, wat Lon
den thans beleeft wel het zwaarste is,
c wat tot dusverre van de Londenaars is
gevergd.
De correspondent schrijft aan zijn
blad, dat 't moeilijk is een volledig
overzicht te krijgen van den omvang
der schade. De zware verwoestin
gen in de Londsche verkeersstraten
dwingt het autobusverkeer geweldi
ge omwegen te maken, aangezien
het de vernielde straten of de puin-
hoopen der vernielde gebouwen, die
over den weg liggen, moet vermij
den. De schade in de Londensche
City kan men reeds een astrono
misch bedrag noemen.
Svenska Dagbladet wijst er in een
ooggetuigeverslag op, dat nog ontelbare
personen bedolven liggen onder de pui-
nen der vernielde gebouwen van Lon
den. Op verschillende plaatsen wordt,
deels met deels zonder succes, door de
reddingscolonnes gepoogd opgravingen
te verrichten. De hoeveelheid glasscher
ven van versplinterde ruiten in de Lon-
densch setraten is ontzaglijk groot. Het
is ondanks het voortdurende oprui-
mingswerk eerst na veel moeite moge
lijk geworden te beginnen met de op
ruiming van het glas.
Gisteren zijn de Duitsche gevechts
vliegtuigen doorgedrongen tot midden-
Engeland. Zij hebben aan de Westkust,
ten Zuiden van Liverpool, een groot
vliegveld aangevallen. Op drie verschil
lende loodsen zijn drie treffers geplaatst,
een vierde bom trof het ketelhuis, dat
in de lucht vloog. Verschillende voor de
loodsen staande vliegtuigen van het
type Bristol-Blenheim werden bescho
ten en met machinegeweerkogels door
zeefd, Op de terugreis ontdekten de vlie
gers een troepentrein, die in Westelijke
richting reed. Een .Tu 88 viel den trein,
ook hier in gedurfde duikvlucht, aan.
De locomotief en de voorste zes wagens
vielen van een steile helling, de andere
wagons schoven in elkander. Men ge
looft, dat er meer dan 300 dooden en
gewonden zijn..
Storing in kabelverbin
ding met Ver. Staten
De kabelverbinding tusschen de Ver.
Staten en Engeland is gisteren uren
lang onderbroken geweest. De
Amerikaansche telegraafmaatschappij
Western Union moest gedurende den
nacht den telegrafischen dienst 8V2 uur
lang staken. Het. telegraafagentschap
Associated Press, dat een eigen kabel
tusschen New York en Londen gebruikt,
moest den berichtendienst eveneens sta
ken. Ook andere Amerikaansche fele-
graafmaatschappijen, als bijv. de Com-
merial Cable Company werden ge
troffen. Volgens de New York Post heeft
de Londensche censuur de bekendma
king van de oorzaken der kabelstorin-
gen verboden.
Het Engelsche volk moet met tegen
zin en wrevel constateeren, dat de re
sultaten der vluchten van de R.A.F.
in geen verhouding staan tot de uit-
w-erking der bombardementen van het
Duitsche luchtwapen. zoo verneemt de
Argentijnsche Nacion uit Londen. On
danks de optimistische profetiën, waar
door men de bezorgdheid van de hevol-
king tracht te verdrijven, worden de
Duitsche aanvallen steeds heviger.. De
verliezen aan menschenlevens en
materieele schade zijn zoo aanzienlijk,
dat zij pok tegenover het buitenland
niet mee'r te loochenen zijn.
BERLIJN, 17 Oct. (V.P.B.) Wij ver
nemen, dat het meerendeel der kleine
kinderen uit steden, die aan luchtgevaar
zijn blootgesteld, zooals Berlijn en Ham
burg, op het land zijn ondergebracht.
Deze kinderuitzending is eigenlijk een
uitbreiding van de uitzending, die vroe
ger reeds door de nationaal-socialistische
Volkswohlfahrt en de Hitlerjugend werd
verzorgd. Op de eerste plaats zijn de kin
deren van onbemiddelde ouders bij deze
actie betrokken. De kosten van transport
en verblijf dezer kinderen worden uit de
openbare middelen bestreden.
Thans is de verwachting uitgesproken,
dat als tweede groep de kinderen van be
middelde ouders eveneens de steden zul
len verlaten, maar dan op eigen kosten
van de ouders. Dwang wordt echter in
geen van beide gevallen uitgeoefend. De
uitzending is van de toestemming der
ouders afhankelijk.
Met nadruk wordt er op gewezen, dat
deze evacuatie niet geschiedt wegens de
gevaren der Britsche homaanslagen,
welke tot dusverre nog niet van groote
beteekenis zijn geweest, doch op grond
van de overweging, dat de kinderen door
herhaald luchtalarm veel slaap te lcort.
komen en zoo schade lijden aan hun ge
zondheid, die in de groote stad toch al
aan veel schade is blootgesteld.
BRITSCHE KRUISER „LIVERPOOL"
BESCHADIGD
LONDEN. 17 Oct. (D.N.B.). De En
gelsche kruiser „Liverpool" is bescha
digd en teruggekeerd naar zijn operatie
steunpunt in de Middelland: rhc Zee.
Naar de admiraliteit mededeelt, is een
desbetreffende mededeeling a"'1 terge
houden tot bekend was. dat de kruiser
zijn steunpunt had bereikt. Tevoren had
de Admiraliteit verklaard: „In werke
lijkheid heeft geen enkel onzer schepen
verliezen of beschadigingen bekomen."
TOKIO, 17 Oct (D.N.B.)In verband
met de heropening van den ^veg door
Birma -geeft de Japansche pers uiting
aan het vaste voornemen van Japan en
van zijn weermacht aan dit feit met
passende maatregelen het hoofd te bie
den.
De Asahi Sjimboen constateert, dat de
Engelschen de opheffing der sluiting
van den weg door Birma zoo probeerden
uit te leggen, dat daarmede tevens ook
de weg over Hongkong weer open is. De
Japansche consul-generaal te Hongkong
heeft hiertegen bii den Britschen gou
verneur-generaal in Hongkong gepro
testeerd. De gouverneur houdt echter
aan zijn standpunt vast. Zouden de En
gelschen ondanks nieuwe vertoogen op
18 October toch ook Hongkong als uit
gangspunt voor leveringen aan Tsjang
Kai Sjek openen en daarmede een anti-
Japansche centrale scheppen, dan zou
de Japansche regeering dit niet stil
zwijgend voorbij kunnen zien en zou zij
doeltreffende maatregelen moeten ne
men.
Ook de Kokoemin Sjimboen betoogt,
dat de eisch naar onverwijlde en scherpe
Japansche tegenmaatregelen steeds
krachtiger gesteld wordt.
BARCELONA, 17 Oct. (D.N.B.).
In de gevangenis van Montjuich is
de Catalaansche scparatistenleider
en voormalige president van de se
paratistische Catalaansche repu
bliek, Companys, standrechtelijk
doodgeschoten, nadat hij door een
krijgsraad ter door veroordeeld was.
Italiaansche troeven, die deel namen aan de verovering van Britsch Somaliland,
tijdens een zegevierenden intocht in Addis Abeba. (Foto Scherl)
GENEVE, 17 Oct. (D.N.B.).
ONDER het opschrift „Wij staan al
leen" schrijft de Daily Express:
„Waar zal het teruggedrongen vuur. van
den oorlog nu uitbreken? In Grieken
land, Joegoslavië, Turkije, Syrië of
Spanje? Ieder heeft zijn eigen meening,
die ongetwijfeld even veel waard is al6
die van zijn buurman. Alleen Hitler is
degene, die zal beslissen. Dit feit vormt
voor. velen van one een beleediging. Zij
zouden willen, dat wij zelf den oorlog
begonnen en tot een offensief overgin
gen om hem eens te toonen» wat oorlog
is. Zij zouden willen, dat in Italië, in
het bezette deel van Frankrijk, ja zelfs
in Duitschland splinternieuwe Britsche
fronten gevormd worden. Dit gepraat,
houdt geen rekening met de werkelijk
heid."
Liddell Hart, de bekende Engelsche
schrijver over militaire zaken, heeft zich
j.l. Maandag gedwongen gezien om de
Engelsche openbare meening te waar
schuwen voor een „lichtzinnig optimis
me ten aanzien van den toestand in de
Middellandsche Zee, voornamelijk ech
ter in Egypte". Diegene, die kritiek le-
verst op den jongsten terugtocht van de
Lybische grens en aan de grens van
den Soedan, toont daarmede aan, dat
hij niet. in staat is de werkelijkheid van
den toestand te beseffen, aldus begint
Liddell Hart, zijn inleiding.
.,Dcze critici sluiten steeds hun
oogen voor de onaangename feiten,
zoo voor het feit, dat de vijand na
de ineenstorting van Frankrijk zijn
groote superioriteit aan strijdkrach
ten op alle fronten ten volle ge
bruikt." De schrijver noemt diege
nen, die een offensief eischen zonder
rekening te houden met de voor
waarden daartoe, gevaarlijke leden
van de vijfde colonne".
„Bij een nuchter beschouwen van de
waarschijnlijke krachtsverhoudingen
der tegenstanders in het Oostelijk ge
bied van de Middellandsche Zee, aldus
schrijft Liddell Hart, zijn de gedeelte
lijke terugtochten van de Engelschen
niet, zoo merkwaardig als het feit, dat
de vijand gedwongen werd zoo voorzich
tig en langzaam op te treden. De spil-
mogendheden hebben, volgens- Liddell
Hart, veel grootere mogelijkheden, o.a.
om per vliegtuig versterkingen te zen
den voor haar strijdkrachten, dan de
Engelschen.
De sterkte van het luchtwapen is. vol
gens den schrijver, de voornaamste fac
tor bij een woestijnoorlog. Op de tweede
plaats komen de gemotoriseerde en ge
mechaniseerde formaties, die voor ope
raties in de woestijn kunnen worden ge
bruikt. De „objectieve superioriteit" van
den vijand moet aanzienlijk zijn om de
Engelschen in hun stellingen te kun
nen bedreigen, vooropgesteld natuurlijk,
dat de Engelsche militaire leiding snel
genoeg een flankaanval van den vijand
gewaar wordt en hiertegen maatregelen
neemt.
In een commentaar op de rede van
Churchill gaat de Times ook op den so
cialen toestand in Engeland in. De in
ternationale vraagstukken, zoo meent
het blad, zijn ten nauwste met den so
cialen wederopbouw van Engeland ver
bonden.
,»Om daarmee te beginnen", zoo
schrijft de Times woordelijk, „behoeven
wij evenwel niet het einde van den oor
log af te wachten. Want de oorlog stelt
ons niet alleen voor maatschappelijke
vraagstukken, die later aan de orde ko
men, maar ook die terstond opgelost
moeten worden, nadat wij de voorwaar
den vervuld hebben, die een oplossing
mogelijk maken. Engeland moet, zoo
schrijft het blad tot slot, den wil hebben
zich in volkomen nieuwen geest met
deze problemen bezig te houden."
Wendell L. Willkie, de tegenstander van Roosevelt bij de Amerikaansche pre
sidentsverkiezing (rechts), en zün echtgenoote tijdens zijn propagandareis door
de Ver'eenigde Staten. (Foto Scherl)
WASHINGTON, midden Oct.
VOOR bepaalde vragen van algemeen
belang worden in Amerika vaak
,stroo-stemmingen' gehouden, ten einde j
kijk te krijgen op het eindresultaat. Het
.Instituut voor de openbare meening'
van professor Gallup heeft in dit op
zicht een goeden naam. Men kan er ze
ker van zijn, dat de door dit instituut
uitgeschreven proefstemmingen inder
daad een ziuveven indruk geven van de
openbare meening in Amerika. Hier
zijn enkele van de onderwerpen, die het
in den loop der tijden reeds- behandelde:
„Zijt gij van mecning, dat getrouwde
mannen, die minder d>an 2500 dollar per
jaar verdienen, inkomstenbelasting be
hoorden te betalen?" ,.Zijt gij van
meoning, dat een man, die 4S dollar per
week verdient, kan trouwen?", enz.
Vooral in een tijd als nu, nu de presi
dentsverkiezingen op til zijn, is het bu
reau druk in de weer. De agenten van
Gallup bestrijken letterlijk het geheele
land en noteeren getrouw de antwoor
den, die dan aan het instituut worden
opgezonden en gesorteerd. Elk gesprek
wordt op tien minuten geschat.
„Bij tien bezoeken", zegt een der agen
ten. ..werd mij éénmaal de deur voor
den neus toegeworpen. Vier maal daar
entegen waren de menschen zoo spraak
zaam, dat het mij moeite kostte, om weg
te komen."
Na een week moeten alle stembiljet
ten in Princetown, waar- hét instituut
gevestigd is, terug zijn en worden ge
sorteerd. Uit de 70.000 biljetten, die bin
nenkomen, worden er 3000 of 5000 of
10.000 het aantal stijgt met het toe
nemende meeningsverschil over een
thema uitgezocht, waaruit de defini
tieve kiezerskring bestaat, die zoo
nauwkeurig mogelijk de sociologische
structuur van de gezamenlijke bevolking
weerspiegelt. Gallup beweert, dat zijn
^stemmingen' tot op 4 met den uit
eindelijken uitslag overeenkomen.
Wie wordt de volgende
president?
E beschaafde krantenlezer, die bijv.
geregeld de New Ytork Tirnes leest,
vindt het iets van zelf sprekends, dat
hij op de eerste pagina van zijn dag
blad, vlak naast het bericht over den
kiezersstrijd tusschen Willkie en Roo
sevelt, een bericht leest van het Insti
tuut van Gallup, In den loop der jaren
heeft het Instituut een vermoedelijk
gerechtvaardigd vertrouwen gewekt
in de onpartijdigheid van zijn stemmin
gen.
Dit is ook het geval met de proefstem
mingen van het tijdschrift Fortune. Ver
der is er nog een aantal kranten en tijd
schriften, die zich met deze proefstem
mingen bezig houden, o.a. Ladies Home
Journal, dat de stemming onder de
Amerikaansche vrouwen weergeeft.
Het is niet verwonderlijk dat, bij de
vele onderwerpen waarover de moening
van liet publiek wordt gevraagd, ver
schillende zijn, die slechts als curiosum
waarde hebben. Zoo bijv. de onthulling,
dat 60 van de Amerikanen zelfs voor
niets niet met een vliegtuig naar Euro
pa zouden willen gaan. Anders evenwel
staat het met de ontdekking, dat 75 X
van de Amerikanen aan het bestaan
van een hiernamaals gelooven en dat
32 X n'c* k'iinen zwommen.
Ten slotte zijn door het feil. dot. vaak
hetzelfde onderwerp wordt behandeld,
stemmingscurven onts-taan in den loop
der tijden. De interessantste curve van
dien aard ontstond in antwoord op de
vraag: -Zoudt u nu voor Roosevelt
6temmen?"
SEDERT Februari 1934 werd met ge
regelde tusechenpoozen de vraag ge
steld: „Zoudt u 11 u uw stem geven aan
Roosevelt als president van de Vereenig-
de Stoten?" Het resultaat was, dat voor
Roosevelt wilden stemmen:'
Februari 1934 69
Juni 1937 60
November 1937 63
Maart 1938 58
Juni 193S 54
Februari 1939 64
April 1939 58
Dergelijke getallen, die veelal samen
hangen met politieke gebeurtenissen,
evenals de vragen van algemeen-poli
tieke beteekenis, worden door de Ame
rikaansche politici en staatslieden met
de grootste belangstelling gevolgd en
hebben in de debatten in het Congres
reeds vaak een rol gespeeld. De moge
lijkheid, dat over vragen, welke in het
Kapitool worden behandeld, particuliere
proefstemmingen worden gehouden,
BELGRADO. 17 Oct. (D.N.B.). Het
officieuze orgaan „Vr,eme" schrijft in
een hoofdartikel: De Engelsche propa
ganda probeert opnieuw op den Balkan
onrust te zaaien. Het doel van al deze
pogingen i6 de Balkenlanden onder el
kaar en met de asmogendheden in con
flict te brengen. Het blad herinnert aan
de tegenspraak van het Russische pers
bureau Tass betreffende Engelsche be
richten over zgn. besprekingen tusschen
de Sovjet-Unie, Joegoslavië, Griekenland
en Turkije en merkt op:
„Het is onnoodig in verband daarme
de nog eens te verklaren, dat op den
Balkan dergelijke onderhandelingen
niet hebben plaats gehad of noodig zijn.
De buitenlandsche politiek van Joego
slavië is gebaseerd op werkelijke feiten,
die worden voorgeschreven door zijn
geopolitieke positie en de belangen van
zijn bevolking.
Tusschen het Duitsche Rijk en
Joegoslavië wordt de samenwerking
steeds hechter. Ook de betrekkingen
tusschen Joegoslavië en Italië zijn
sinds het sluiten van het pact van
vriendschap tusschen beide landen
dieper geworden. Doch ook tus
schen Hongarije en Joegoslavië heb
ben de betrekkingen zich zeer gun
stig ontwikkeld. Tenslotte bestaat
er tusschen Jocgo-Stevië en Bulga
rije een verhouding van oprechte
vriendschap.
Geen propaganda van onverantwoor
delijke kringen kan den wensch der re
geeringen om deze verhoudingen t.e
handhaven, veranderen. Uit al deze fei
ten blijkt duidelijk, dat de toestand op
den Balkan de buitenlandsche propa-
gandaleugens weerlegt."
valt bij de afgevaardigden in den regel
niet in den smaak. Het heeft dan ook
niet ontbroken aan voorstellen, om het
houden van proefstemmingen te ver
klaren tot. monopolie van den staat en
ze bijvoorbeeld toe te vertrouwen aan
het. bureau voor de statistiek in Wa
shington. Tot dusverre echter zijn deze
voorstellen altijd terzijde gelegd en zoo
kan het vragen- en antwoordenspeb dat
thans wordt gespeeld met. Roosevelt en
Willkie. ongestoord zijn gang gaan.
IN VERBAND MET DE BOMAANVALLEN
AMSTERDAM, 17 October. (A.N.P.). Na het bombardement in den nacht van
Dinsdag op Woensdag heeft de bevolking van Tuindorp-Oostzaan, bestaande uit
meer dan tweeduizend gezinnen, bijna in haar geheel de wijk genomen, bevreesd
voor nieuwe Engelsche luchtaanvallen. Verscheidene gezinnen zegden de woning-
huur reeds op en verdwenen naar veiliger oorden. Het meerendeel der zoo zwaar
getroffen burgerij zocht een onderdak in de nabij gelegen gemeenten Oostzaan
en Landsmeer. De medewerking, welke men van alle zijden ondervond, was
wel zeer groot. Slechts weinigen zoudan den nacht in het Tuindorp doorbrengen
en wel alleen diegenen, die geen plaats konden vinden in de nabijgelegen dorpen,
waar alle particuliere woningen, gemeentegebouwen en andere inrichtingen
bezet waren.
r^E meeste personen evacueerden ge-
heel uit vrijen wil. Talrijke bewo
ners waren hiertoe evenwel .gedwongen,
omdat hun woningen onbewoonbaar wa
ren verklaard door de betrokken instan
ties. De Engelsche bommen hebben na
melijk een chaotischen toestand op tal
van punten in het Tuindorp veroorzaakt.
Enkele honderden huizen, zoowel van de
gemeente als van de algemeene woning
bouwvereniging werden vernield of
zeer zwaar beschadigd. Van dit aantal
moeten vele huizen gesloopt worden,
daar herstel niet meer mogelijk is.
Voor duizenden guldens huisraad is
bovendien verloren gegaan. Velen heb
ben alles wat zij bezaten, verloren. Ver
scheidene straten van Tuindorp-Oost
zaan, die door de politie werden afge
zet, bieden een ruïneuzen aanblik.
NEW YORK, 17 Oct. (D.N.B.) Naar
uit Londen gemeld wordt, heeft het
Britsche ministerie van scheepvaart
den kapiteins van tien in Engelsche
havens liggende Letlandsche en Est
landsche schepen gelast hun vaartuigen
onverwijld ter beschikking van de Brit
sche regeering te stellen. In bepaalde
Londensche kringen vreest men, dat
fleze opvordering van de Engelsche re
geering de verhouding tusschen de
Britsche regeering en de Sovjet-Unie
verder zou kunnen verscherpen, daar
Moskou de schepen ongetwijfeld ,als
Russisch bezit zal beschouwen.
Deelneming van den Rijks
commissaris
GRONINGEN, 17 Oct. De rijks
commissaris, rijksminister Seyss-
Inquart. heeft door zijn gevolmach
tigde in de provincie Groningen, dr.
Conring, den- burgemeester een be
drag ter hand laten stellen, dat zal
worden, verdeeld onder de familie
leden van de slachtoffers van de
ramp bij Baflo. en tegelijkertijd
woorden van deelneming laten uit
spreken.
Genoemde rijks-commissaris heeft
voorts 'den directeur A an het Academisch
Ziekenhuis eveneens een bedrag ter be
schikking doen stellen voor de verple
ging van de twaalf gewonden.
DE VERDUISTERING
Zonsondergang 18.42 uur.
Zonsopgang 8.10 uur.
(Zooals men weet is iedereen ver
plicht tusschen zonsondergang en
zonsopkomst te verduisteren)
