Colportage - beperking
Hevige Duitsche lucht
aanvallen op Londen
Russische tegenspraak van
bericht over Stalin
Diplomatieke activiteit der
groote mogendheden
DE EEMLANDER
Maandag 21 October 1940
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
39e Jaargang No. 97
MAATREGELEN TER VOORKOMING
VAN ONGEREGELDHEDEN
Prijsstijgingen
en schaarschte
Britsche lucht
aanvallen
op Berlijn
Rijksmaarschalk
Göring
boven Nederland
De schuilkelders
in Londen
Geen bespreking
met Turkschen
ambassadeur
EEN 103-JARIGE
TE GOES
Weer bommen
op Rotterdam
Verklaringen van
Willkie
Strijd om de baby
voorloopig
geëindigd
Amerikaansche
scheepvaart
AMERSFQORÏSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week 015
Binnenland tranco per post per 3 maanden 2 85. Afzonderlijke nummera f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
PRIJS DER ADVtRïEftTlEN van 1iregeUf 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voor de
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
'e-GRAVF.NHAGE, 21 Oct. De secretaris-generaal van het departement
van justitie heeft, volgens een buitengewoon politieblad, een rondschrijven ge
richt aan de procureurs-generaal fgd. directeuren van politie, ter voorkoming
van ongeregeldheden bij de colportage van bladen van politieke partijen of be
wegingen. Voorkomen moet worden, dat colporteurs van verschillende richtin
gen naast of vlak bij elkaar hun bladen aanbieden.
Verzocht wordt maatregelen te nemen, dat bepaalde standplaatsen bij uit
sluiting worden toegewezen aan de colporteurs van een bepaalde politieke partij
of beweging, zoodat deze colporteurs zich op minstens 300 meter afstand bevin
den, waarbij rekening moet worden gehouden' met bestaande usances, welke
als een soort verkregen recht kunnen worden aangemerkt, en voor het overige
het systeem van afwisseling kan worden toegepast. Verboden wordt op een
standplaats met meer dan twee personen te colporteeren. Een volksoploop om
en bij den colporteur moet terstond worden verspreid. Voor zoover dit nog niet
is vastgesteld moet de colportage uiterlijk een half uur. na zonsondergang zijn
beëindigd.
Het dagelijksch leven van de bevolking der Britsche
hoofdstad ondergaat groote wijzigingen
NEW YORK, 21 Oct. Associated
Press melt uit Londen, dat de hevige
Duitsche luchtaanvallen in den nacht
van Zaterdag op Zondag groote schade
en het verlies van veel menschenlevens
ten gevolge heeft gehad. In een hotel is
een onbekend aantal gasten omgeko
men, toen een bom buiten het hotel ont
plofte. Een voltreffer, heeft een clubge
bouw vernield. Ook hier is het aantal
dooden niet bekend gemaakt.
Bijna twintig Londensche wijken zijn
ernstig geteisterd. Een zeer bekende
straat is met brandbommen overzaaid.
Het blusschingswcrk werd door daar
opvolgende brisantbommen zwaar be
lemmerd, zoodat de brandweer tijdelijk
niets kon doen. De aanval was een der
zwaarste, die Londen ooit beleefd heeft.
Later was de aanval hoofdzakelijk op
de buitenwijken gericht. Twee 6teden
in de Midlands en andere plaatsen in
het Zuid-Oosten zijn eveneens zwaar ge
teisterd.
De New York Times meldt, dat hon
derden brandbommen op Londen geval
len zijn. Ovenal ziet men bergen puin,
doch het is verboden namen te noemen.
Het bericht van het blad, dat sterk ge
censureerd is, maakt de conclusie, dat
de aanval op Londen thans blijkbaar in
het stadium der volledige verwoesting
van de stad gekomen is.
De Londensche correspondent van de
New York Herald Tribune meldt, dat
men in Londen wegéns de komende lan
ge winteravonden het bedrijfsleven vol
komen moet gaan wijzigen. Regecrings-
bureaux, zaken en winkels sluiten
thans reeds eerder .in den namiddag,
opdat het personeel voor. het begin van
het nachtelijk alarm huiswaarts kan
gaan, te meer daar de nachtelijke Duit
sche aanvallen thans twee uren eerder
beginnen.
Met leven en werken in Londen moet
men zich in elk opzicht behelpen. De
minister voor de veiligheid Morrison
overweegt ingrijpende plannen en zou
over eenige weken een algemeene wijzi
ging in do sluitingsuren voor de zaken
afkondigen. Bepaalde regeeringsbu-
rcaux in Whitehall overwegen de invoe
ring van een vierdaagsche werkweek
met dagelijks 12 uren arbeidstijd. Dit be
teeken t, dat het personeel practisch op
kantoor moet wonen, eten en slapen.
Vele groote ziekenhuizen zijn voorne
mens het personeel in de kelders onder
te brengen. Andere winkels sluiten
reeds om halfvier de*.- middags. Banken
zouden voortaan reeds des namiddags
sluiten, opdat het personeel reeds vóór
het invallen van de duisternis de schuil
plaatsen kan bereiken. Ook de dagbla
den zijn reeds tot wijziging van hun ar
beidstijd overgegaan.
Ook geen zijden onder-
kleeding meer in Enge
land.
Niet alleen zijdep kousen, maar ook
zijden onderkleeding zal in Engeland
van af 1 December op grond van een
verordening van het Britsche ministe
rie van handel niet meer vervaardig
worden. In verband hiermede is in En
geland een waarlijk onbeschrijflijke,
stormloop ontstaan op dc kousenwin
kels, znn meldt Svonska Dagbladet. De
productie van versperringsballons en
parachutes 's volgens het blad de oor
zaak van deze verordening. De Londen
sche vrouwen zullen daarom waar
schijnlijk de lange broek in de mode
laten komen. Dagens Nyheter meldt,
dat voorzichtige Kngelsche vrouwen
reeds tijdig groote hoeveelheden zijden
kousen hebben gehamsterd.
Naar uit Londen gemeld wordt, is
het prijsniveau daar nog verder geste
gen. De prijzen voor levensmiddelen
liepen drie punten op tot 169 en het al
gemeene prijspeil steeg tot 189. In bei
de gevallen is voor het jaar 1914 het
cijfer op 100 gesteld. Men verwacht een
verdere golf van prijsstijgingen in ver
band met de verhooging van de omzet
belasting. Men neemt aan, dat deze
een prijsstijging van niet minder dan
25 procent ten gevolge zal hebben.
Ervaring van een
Franschen diplomaat
De op een diplomatenpas reizende
persattaché van de Fransche ambassade
te Washington, Brousse, die gisteren
aan boord van het Amerikaansche schip
„ExeterV in Jersey-City is aangekomen,
heeft meegedeeld dat de Engelschen
hem op de Bermuda-eilanden twee of-
ficieele stukken hebben afgenomen,
welke het Fransche departement van
buitenlandsche zaken aan de Fransche
ambassade te Washington gericht had.
De Engelschen zeiden, dat de Franschen
de stukken via de Britsche ambassade
te Washington zouden terugkrijgen. Bo
vendien haalden de Engelschen 770 zak
ken post uit de „Exeter". Aan boord
van het schip bevond zich ook een hoe
veelheid goud ter waarde van 3.2 mil-
lioen dollar van de bank van Portugal
voor de Federal Reserve Bank te New
York.
BERLIJN, 21 Oct. (D. N. B.) Vij
andelijke gevechtsvliegtuigen hebben
in den nacht van 20 op 21 October de
Rijkshoofdstad in verscheidene op ei
kaar volgende golven aangevallen. Het
grootste deel der toestellen kon reeds
bij het naderen van de hoofdstad door
krachtig afweergeschut verdreven wor
den. Eenige vleigtuigen, die Berlijn be
reikten, wierpen brandbommen op ver
scheidene woonwijken. Er werden uit
sluitend niet-militaire doelen getroffen.
Daar de vijand allpen brandbommen
wierp en geen militaire of voor de oor
logvoering belangrijke objecten aan
viel, is men in Berlijn van meening,
dat de Britsche luchtmacht met voor
bedachte rade een zuivere actie van
terreur tegen de Berlijnsche bevolking
wilde ondernemen. Een vijandelijk
vliegtuig werd boven Groot-Berlijn, een
tweede reeds bij het naderen van de
Rijkshoofdstad door de luchtdoelartil
lerie neergeschoten.
Britsche vliegers hebben in den
nacht van Vrijdag op Zaterdag het re
presentatieve, eeuwenoude Kieler slot
met bommen bestookt. Het oude mo
nument biedt een beeld der verwoes
ting. Een brisantbom heeft een deel
van een verdieping doen instorten. In
het kastcelpark liggen de boeken van
de Sleeswijk-Holsteinsche bibliotheek,
die hier ondergebracht is, verspreid.
Dit zijn unieke documenten van histo
rische beteekenis. Honderden en hon
derden boeken zijn vernietigd. Geheele
boekenrekken zijn verwoest.
's-GRAVENHAGE. 21 Oct. Rijks
maarschalk Göring heeft in verband
met de door hem persoonlijk geleide ac
tie van het luchtwapen legen Engeland
ook boven Nederland gevlogen. Hij heeft
niet nagelaten, zelfs bij duisternis en
kele beschermingsmaatregelen en spe
ciaal de verduistering in alle deelen
van Nederland, zoowel vanuit het vlieg
tuig als na tusschenlandingen te onder
zoeken.
Het resultaat van dezen onverwachten
vliegtocht en tusschenlandingen heeft
aan de gestelde eischen voldaan. De
houding van de desbetreffende Duit
sche en Nederlandsche organen had de
waardeering van den rijksmaarschalk
en den weermachtbevelhebber in Ne
derland, generaal der vliegers Fr.
Christiansen.
Resten van een Engelsche sperballon,
geschoten werd.
die door een Duitsch vliegtuig in brand
(Foto Scherl)
NEW YORK, 21 Oct. (D.N.B.). De
uitgever van het Engelsche tijdschrift
„New Statesman and Nation". Kingsley
Martin, noemt in een door het Ameri
kaansche tijdschrift „Life" gepubliceerd
ooggetuigebericht de schuilkelders in
het Londensche Eastcnd schandelijk.
Een vroegere spoorwegloods wordt als
schuilkelder gebruikt, aldus schrijft
Kingsley Martin. lederen avond staan
duizenden voor deze loods in de rij. Men-
schen van allerlei slag. Ariërs, Joden,
Chineezcn, Indiërs en negers liggen daar
door elkaar.
De eenige waterkraan bevindt zich
vlak bij het toilet voor de mannen, waar
de stank het ergste is. Deze inrichting
stroomt 's nachts over. waardoor de in
houd zich verspreidt tot aan de dekens
der slapenden. Slechts enkele personen
pogen nog het toilet te bereiken, omdat
zij over zooveel slapenden heen moeten
stappen. Het komt voor, dat vrouwen
urenlang moeten rondloopcn, tot haar
pas den volgenden dag, als zij totaal
uitgeput zijn, een onderdak wordt aan
gewezen. Er zijn vele personen, die der
tien uur lang over een afstand van meer
dan tien kilometer hebben geloopcn, tot
dat men hun eindelijk een onderdak ver
schafte.
Niemand weet precies hoeveel slacht
offers er gevallen zijn, aldus schrijft
Kingsley Martin verder, want er wordt
zelfs geen poging in het werk gesteld
om de lijken uit de ingestorte huizen te
halen. Ilot gevaar voor epidemieën is
reeds groot. Talrijke gevallen van diph
terie en huidziekten moeten reeds voor
gekomen zijn. Een influenza-epidemic
zal ook wel komen. Het luizengevaar is
groot, omdat duizenden menschcn zich
wekenlang niet uitkleeden. Het misnoe
gen over de onvoldoende schuilkelders
neemt toe en zal wanhopig worden, wan
neer straks bij het begin van het koude
weer geen betere schuilplaatsen aanwe
zig zijn.
Gecamoufleerde Duitsche duikboot in Fransche haven
Een Duitsch generaal bezichtigt een duikboot in een steunpunt der Duitsche ma
rine aan de Fransche kust. (Foto Scherl)
MOSKOU, 21 Oct. Het Rus
sische persbureau Tass publiceert
het volgende communiqué: Het
Amerikaansche persbureau Uni
ted Press heeft een bericht ver
spreid van zijn correspondent te
Istanboel, volgens hetwelk de
Turksche ambassadeur in Mos
kou, Aktai, op 18 October een ver
trouwelijke bespreking gehad
heeft met Stalin. Tass is gemach
tigd te verklaren, dat het bericht
van United Press niet met de fei
ten in overeenstemming is.
In Boekarest werd Zondagnacht
volledige verduistering ingevoerd.
Alle huizen en rijdende wagens
moeten voortaan van middernacht
tot het aanbreken van den dag ver
duisterd zijn. Na middernacht rij
den, geen trams meer.
De propagandareis van Eden naar
Egypte en zijn van Engelsche zij
de aangekondigde bezoek aan Turkije
en Griekenland werden in Italiaansche
kringen beschouwd als een duidelijke
bekentenis van bezorgdheid en rade
loosheid der Britsohe regeering ten op
zichte van den toestand in de Middel-
landsche Zee en in het Nabije Oosten.
De bedoeling van Eden, aldus de.
Glornale d'Italia, is klaarblijkelijk
de Egyptische natie in den oorlog te
sleepen en de Grieksche en Turk
sche kaart tegen de spil uit te spe
len, met één woord: nieuwe bond-
genooten als slachtoffer voor de
verdediging van het Britsche impe
rium te winnen.
Italië volgt deze nieuwe manoeuvres
met de grootste kalmte. De vijand van
Italië is niet Egypte, maar Engeland.
De Londensche regeering zou de Egyp
tische willen dwingen tot een beslis
sing ten gunste van Engeland. Men be
grijpt onder deze omstandigheden maar
al te goed dc toenemende bezorgdheid
van het Egyptische volk. De voor het
lot van Egypte verantwoordelijke man
non zouden tot de bijeenkomst van de
Kamer beweerd wordt, dat zij op 14
November bijeen zal komen genoeg
tijd hebben om na te denken over het
lot. de verwachtingen en dc gevaren, die
hun natie bedreigen.
Wat Griekenland en Turkije be
treft, Eden streeft er naar het reeds
ontelbare malen mislukte Engel
sche plan te verwezenlijken en op
den Balkan een oorlogsfront tegen
de spilmogendheden te doen ont
staan. De partij kan reeds als voor
Engeland verloren worden be
schouwd. Wanneer echter Enge
land het spel toch nog mocht wa
gen, zal het terstond, ja van te vo
ren al het passende antwoord krij
gen.
GOES, 21 Oct. Zaterdag vierde de
oudste Goesenaar, (waarschijnlijk
teven* de oudste Nederlandder), de
heer P. Vermaas onder groote be
langstelling zijn 103-en verjaardag.
Ook van de zijde der Duitsche auto
riteiten werd hem een geluikwensch
toegezonden. De heer Vermaas is
sedert vorig jaar, toen hij een been
brak, bedlegerig, maar zijn geest
vermogens zijn nog helder. Hij
wordt door een van zijn dochters
verpleegd.
Vijf personen gewond
ROTTERDAM, 21 October (A.N.P.).
Wederom hebben vliegeniers van de
Royal Air Force in de Rotterdamsche
binnenstad schrik en ontzetting gebracht.
Zondagavond hebben Britsche piloten on
verwachts het rustig wandelend publiek
in hot centrum van de stad bestookt met
een viertal bommen van vrij zwaar kali
ber en weer zijn hierbij slachtoffers ge
vallen. Vast slaat, dat op zijn minst vier
of vijf voetgangers min of meer ernstige
verwondingen hebben opgeloopen door
de rondvliegende bomscherven. Twee
hunner werden zeer ernstig gewond. Met
een ziekenauto van den G.G.D. zijn zij
naar een der ziekenhuizen vervoerd.
De eerste bom die neerviel eischte geen
slachtoffers. Hij kwam terecht in het wa
ter van de Rotte. Onmiddellijk daarop
werd een drietal bommen geworpen in
het centrum van de stad. De eerste hier
van viel op het kruispunt Kruiskade
Mauritsweg en kwam terecht op het puin
naast den rijweg. Een vijftal voorbijgan
gers liep hierbij kwetsuren op. De vol
gende twee bommen vielen op eenigen af
stand en kwamen terecht on het voor
malige Sophia ziekenhuis. Hierbij werd
vrij veel schade aangericht. Onverwijld
rukten de verschillende hulpdiensten uit.
Manschappen van de Ordnungspolizei
alsmede de Rotterdamsche politie zorg
den voor een afzetting van het terrein.
Over de geheele lengte van den Wes
tersingel werden de ruilen van de percee-
len uit de sponningen gerukt, doch aan
de electrische geleiding van het tramnet
werd weinig of geen schade toegebracht,
zoodat het verkeer niet op ernstige wijze
werd belemmerd.
NEW YORK, 21 Oct. (D.N.B.). De
republikeinsche candidaat voor het pre
sidentschap Willkie heeft in een rede te
Springfield (Illineis) voor een groote
schare toehoorders verklaard, dat indien
de Ver. Staten nog eens in een oorlog
geraken, de nationale schuld dermate
zou stijgen, dat om daaraan het hoofd
te bieden nog sléchts een nationalisatie
van het Amerikaansche bedrijfsleven
zou overblijven. Wie voor invoering van
een dergelijk staatssocialisme is, aldus
Willkie, moet rustig op Roosevelt stem
men.
TOGO, tot dusverre Japansch ambassadeur iri Moskou, is Zondag uit de Rus
sische hoofdstad vertrokken naar Tokio. Talrijke leden van het corps diploma
tique en vertegenwoordigers van het Russische volkscommissariaat van buiten
landsche zaken deden hem uitgeleide. Zijn opvolger, generaal Tatekawa, wordt
op 23 October in Moskou verwacht
Volgens een Domeibericht heeft de Japansche ambassadeur in de Ver. Staten,
Horinoetsji, een afscheidsbezoek gebracht aan staatssecretaris Cordell Huil. Hel
bezoek duurde slechts enkele minuten. Horinoetsji vertrok terstond daarna naar
San Francisco, vanwaar hij op 25 October met de „Asama Maroe" naar Japan zal
vertrekken.
De Britsche ambassadeur in de Ver. Staten, Lord Lothian, is Zondag per vliegtuig
uit Lissabon naar Londen vertrokken. De gouverneur-generaal van Canada, Lord
Athlone, is Zaterdag vergezeld van zijn vrouw voor het brengen van een bezoek
aan president Roosevelt in Hydepark aangekomen.
's-GRAVENHAGE, 21 Oct. Van de
uitspraak, welke het Haagsche ge
rechtshof op 30 September j.l. deed in
het proces om den baby, waarvan het
bezit na de verwarring, ontstaan bij den
bominslag in de Bethlehemkliniek al
hier op 10 Mei j.l., werd betwist tusschen
de families Steinmetz en van der Win
den, bij welke uitspraak werd beves
tigd het vonnis van den president der
Haagsche rechtbank, dat het kind aan
de familie Steinmetz toewees, heeft al
leen nog een beroep in cassatie openge
staan.
Naar wij thans vernemen, heeft de
familie van der Winden van zulk
een beroep afgezien, zoodat dit tra
gische geschil thans geëindigd is.
Althans voorloopig, want dc familie
van der Winden is voornemens, de
zaak opnieuw aanhangig te makén
wanneer het kind twee jaar oud
zal zijn geworden en een erfelijk-
heidsonderzoek meer kans op suc
ces zal hebben dan thans.
NEW YORK. 21 Oct. (D.N.B.).Volgens
de Herald Tribune heeft de Amerikaan
sche seheepvaartcommissie telegrafisch
aan alle Amerikaanrche recderijen om
onverwijlde mededeeling van namen
en positie verzocht van alle schepen
boven de 2 000 b.r. ton alsmede nauw
keurige beschrijving van hun voorloo-
pige reisbestemming. Een reden voor
dezen maatregel werd niet opgegeven.
Schcepvaartkringen zijn van meening,
dat zij geschiedt uit voorzorg voor het
geval, dat de evacuatie van Ameri
kaansche burgers uit het Verre Oosten
of Europa plotseling noodig zou wor
den. Een dergelijke rondvraag is sinds
het uitbreken van den oorlog wel nir
en dan geschied, maar thans is zij ook.
bedoeld voor schepen die tusschen de
Veroenigde Staten en het Europeesche
deel van den Atlantischen Oceaan als
mede de Aziatische kusten van den
Stillen Oceaan varen.
<x><xxxxxx><>ooo<x>o<><><x>o<x><>oo<>
I DE VERDUISTERING f
Vandaag gaat de zon om 18-33 on-%
sder. Zonsopgang op Dinsdag 21 Oct.%
\is om 8-14. terwijl dien dag de zon omO
118.37 onder gaat. Y
Gedurende de tusschenliggende tij-X
\den moet verduisterd worden. O
Maanopkomst 21.56 uur. Y
Maanondergang 1.02 uur. X
^ooooooooooooooooooooo<xx>oo