Frankrijk's positie in
Europa
DOEL DER AS MOGENDHEDEN:
EUROPEESCHE EENHEID
Japansche verklaringen over
besprekingen met Indië
Aan alle volkeren de plaats,
die hun toekomt
DE EEMLANDER
Vrijdag 25 October 1940
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
39e Jaargang No. 101
Gissingen of
vergissingen'
H1
Britsche luchtaanval
op Berlijn
BRANDBOMMEN OP
DEN HELDER
Een vertraging
kwam niet
onverwacht
Commentaar
op Hitler's
besprekingen
NIEUWE BONS
Het noodweer in de
Pyreneeën
AMERSFOORÏSCfi DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week f 0.15
Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummert f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
PRIJS DER ADVERTENHEN van 4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voor de
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regel*
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
f ITLER's besprekingen
met Franco en, vooral,
met Laval en Pétain hebben uitteraard
alom ter wereld de meest levendige
belangstelling gewekt. De ontmoeting
met Franco past geheel in het kader
der bestaande samenwerking tusschen
Spanje en de As-mogendheden. Niet
temin is het waarschijnlijk, dat de con
ferentie van den Duitschen leider met
den Spaanschen leider meer te betee-
kenen heeft dan louter en alleen een
demonstratie van die samenwerking.
Al ware het slechts hierom, dat uit de
ervaringen der jongste jaren blijkt,
hoezeer samenkomsten van de leiders
der autoritaire staten gevolgd plegen
te worden door internationaal-poli-
tieke en/of militaire verrassingen. De
mutaties in de kringen der hoogere
Spaansche staats- en militaire leiders
wijzen evenzeer op eene activeering
der Spaansche houding jegens de hui
dige Europeesche constellatie. Dit wat
Spanje betreft.
HITLER heeft tevens, na eerst met
Laval te hebben geconfereerd,
den leider van den Franschen Staat
(de République fran^aise, gelijk men
weet, is niet meer; in haar plaats is
de Etat francais gekomen) den grijzen
maarschalk Pétain ontvangen. Om
trent het besprokene is niets bekend
gegeven. Doch uit het feit, dat
Hitier en Pétain gesproken hebben
met elkaar, kan men afleiden, dat de
ontmoeting tusschen Laval en Hitier
minstens genomen niet onvruchtbaar
is geweest. Tevens kan men daaruit
afleiden, dat het onderwerp der be
sprekingen van principieelen
aard was. Immers, indien het slechts
een quaestie van practischen aard
bijvoorbeeld doortocht van Duitsche
troepen naar Spanje door het niet be
zette deel van Frankrijk is, die ge
regeld moet worden, dan hadden de
deskundigen aan Fransche en Duit
sche zijde dit onderling kunnerf doen.
Maar welke principieele aangele
genheden zijn er dan besproken?
HIEROVER te schrijven beteekent
het domein der gissingen te be
treden. Is thans de mogelijkheid van
een definitieven vrede met Frankrijk
aan de orde? Anders gezegd, heeft de
Fransche regeering de kans gekregen
of om de kans gevraagd, reeds nu
een definitief vredesaccqord met
Rome en Berlijn te sluiten? De vraag
mag velen absurd lijken; in wezen is
zij dit niet. De Fransche belangen in
Afrika zouden op die manier wellicht
minder afbreuk lijden dan bij een
g e 1 ij k t ij d i g e n Fransch-Brit-
schen vrede met de mogendheden van
de As. Sommigen gaan in hun suppo
sities nog verder en maken, naar aan
leiding van Hitler's jongste besprekin
gen, reeds gewag van een op handen
zijnde inschakeling van Frankrijk in
het Duitsch-Italiaansche front tegen
Engeland. Anders gezegd, de moge
lijkheid van een schokkend'.renverse-
ment des alliances' wordt door hen,
die die veronderstelling uitspreken,
binnen het bereik der mogelijkheden
geacht.
U^HURCHILL's jongste rede tot
het Fransche volk is eene aan
wijzing, dat Londen met de grootste
aandacht de ontwikkeling der
Fransch-Duitsche verhouding en be
sprekingen gadeslaat. Zij is tevens
eene indicatie, dat de Britsche regee
ring de hiervoren uitgesproken sup
posities niet als onmogelijkheden
beschouwt. Beter dan welke regeering
ook weet de Britsche, hoe dynamisch
de Duitsche buitenlandsche staat
kunde is. Zij weet tevens, dat Laval
in vroeger jaren een continentale poli
tiek en een aceoord van Frankrijk met
de As-mogendheden heeft voorge
staan, alsmede, dat Laval eveneens
een aanhanger is der dynamische
diplomatie en politiek. Geen wonder,
dat Whitehall en Downing Street met
argusoogen het gebeuren in Frankrijk
volgen!
VA/ ASHINGTON zal evenzeer de
V jongste besprekingen als ver
rassend aanmerken en zich op zijn
houding opnieuw moeten bezinnen.
Want indien Frankrijk als oorlog
voerend land wordt uitgeschakeld of
n d i e n Frankrijk in het kamp der
As-mogendheden zou belanden, zou
dit niet nalaten een diepen indruk te
maken op de burgers der Vereenigde
Staten. En de presidentsverkiezingen,
beslissend voor het al dan niet slagen
van Roosevelt's streven naar een der
den ambtstermijn, staan voor de deur.
Waarlijk, er is voor Roosevelt alle
aanleiding om de Europeesche situatie
opnieuw onder de loupe te nemen en
geen overhaaste dingen te doen of te
zeggen. Maar verlaten wij het domein
der gissingen, hoe interessant en hoe
aantrekkelijk het ook moge zijn. Want
gissingen kunnen steeds ontaarden
in vergissingen. Slechts dit nog tot be
sluit. Indien in Frankrijk eerlang
belangrijke wijzigingen haar beslag
krijgen, zou dit op de binnenlandsch-
politieke ontwikkeling in Neder
land ongetwijfeld van grooten .in
vloed kunnen zijn.
BERLIJN. 25 Oct. (D.N.B.) In den
nacht van Donderdag op Vrijdag hebben
Britsche vliegtuigen de Rijkshoofdstad
aangevallen. Een deel der toestellen
werd door het afweervuur der lucht
doel artillerie vóór het bereiken van het
stadsgebied naar Noordelijke en Zuide
lijke richting verdreven. Slechts aan
enkele vliegtuigen gelukte het boven
de eigenlijke stad te komen. Door het
laaghangende wolkendek heen wierpen
zij op verscheidene plaatsen brisant en
brandbommen op woonwijken, tuindor
pen en buitenhuisjes. Een crematorium
werd door een brisantbom getroffen. 'Er
ontstonden verscheidene branden, die
snel gebluscht konden worden. Voorts
werden eenige personen gewond. Tweè
Britsche vliegtuigen werden reeds bij
het naderen wan de stad neergeschoten.
Tal van huizen werden
getroffen
DEN HELDER, 25 Oct Heden
morgen heeft een Engelsch vlieg
tuig verscheidene brandbommen in
de binnenstad van den Helder neer
geworpen. Tal van huizen werden
getroffen, dooh in vrijwel alle ge
vallen wist men de projectielen on
schadelijk te maken. Een huis in de
binnenstad staat echter in vlam
men. Persoonlijke ongelukken kwa
men niet voor.
TOKIO, 25 Oct. (Domei). In de da-
gelijksche persconferentie heeft de
woordvoerder van het Japansche depar
tement van buitenlandsche zaken Yaka-
shiro Soema, toegegeven, dat de bespre
kingen in Batavia een vertraging on
dervinden. De woordvoerder voegde hier
echter aan toe: „Onderhandelingen van
dit soort hebben gewoonlijk eenigen tijd
noodig en van het begin af aan waren
wij op vertragingen ingesteld."
Op de vraag of de afwezigheid van
Ichizo Kobajasji, het hoofd van de Ja
pansche delegatie, een langdurige ver
traging van de besprekingen te Batavia
ten gevolge zal hebben, antwoordde de
woordvoerder ontkennend. Tijdens de
afwezigheid van Kobajasji zullen Otoji
Saito, de Japansche consul-generaal te
Batavia, en Tomotsoene Ohta, de plaats
vervangende leider van de Japansche
delegatie, de onderhandelingen voort
zetten.
De Nederlandsch-Indische regeering,
zoo betoogde Soema, heeft zich bereid
verklaard om ondanks de afwezigheid
van Kobajasji de onderhandelingen met
de Japansche delegatie voort te zetten.
Op de vraag, waarom de onderhande
lingen tusschen Japan en Nederlandsch-
Indië niet naar Tokio verplaatst wer
den, antwoordde de woordvoerder, dat
zoowel de Japansche als de Nederland-
sche autoriteiten het 't best achtten de
onderhandelingen in Batavia te voeren
vooral daar op de agenda der bespre
kingen de economische vraagstukken
voorkwamen.
Ten slotte werd aan den woordvoer
der het persbericht .voorgelegd waar
in sprake is van een anti-Japansche ge
zindheid onder de bevolking van Neder-
landsch-Indië. Hierop antwoordde Soe
ma, dat hij tot dusver geen officieele
berichten had ontvangen, waarin dit
persbericht bevestigd werd.
De betrekkingen tusschen
Thailand en Fransch
Indo-China
TOKIO, 25 Oct. (D.N.B.). De Thai-
landsche pers meldt volgens Domei,- dat
aan db Fransch Indo-Chineesche zijde
tegenover de Zuid-Oost grens van Thai
land verdere troepen worden samenge
trokken en verdedigingswerken aange
legd. Bovendien zijn in de golf van
Siam, in de nabijheid van de Thailand-
sche territoriale wateren, kanonneer-
booten, torpedobootën en duikbooten ge
stationeerd. In Cambodja is het tot bot
singen gekomen tusschen Anamietische
soldaten en Marokkanen waarbij aan
beide kanten slachtoffers zijn gevallen.
De hoofdstad van Cambodja. Pnom
penh, is door opstandelingen bezet.
Mussolini bracht tijdens zijn inspectiereis door Noord-ltalië ook een bezoek aan
een ijzerertsmijn, waar hij diep onder den bodem de mijnwerkers begroette.
(Foto Scherl)
BERLIJN, 25 Oct. (D.N.B.).
Aan de reis van den Fiihrer naar
West Europa hecht de Deutsche
Diplomatisch-Polititische Korres-
pondenz een historische en tevens
symbolische beteekenis voor de
geestelijke en politieke omwente
ling, die zich, naar de Korrespon-
denz constateert nog tijdens dezen
oorlog in alle dèelen van dit con
tinent voltrekt.
Als reactie op een eeuwenlange diplo
matieke traditie, die in de twistzucht en
streven naar overheersching der conti
nentale volkeren haar noodlottige moge
lijkheden vond, en het Europeesche
vasteland steeds verder naar de tweede
plaats dreigde te verdringen, heeft zich
in de jonge Europeesche volkeren een
omwenteling voltrokken, welke haar
eigen bronnen van kracht niet tegen
elkaar maar tot nut van het algemeen
gebruikt.
Ook voor heel Europa moest eens de
tijd komen waarin de volkeren, na uit
roeiing van de vernietigende krachten,
buiten hun eigen nationale eenheid tot
een Pan-Europeesche opvatting moesten
geraken. Het verloop van den oorlog
heeft reeds getoond, de theorie van de
„gepensionneerde natie" practisch waar
deloos is.
De jonge Europeesche volkeren, die bij
het herstel van dit continent de leiding
hebben genomen, hebben metterdaad ge
toond, dat zij zich bij hun optreden niet
laten leiden door egocentrische en impe
rialistische machtsinstincten.
Duitschland en Italië zijn van
meening, dat juist hun strijd tegen
de destructieve krachten, die
Europa wilden verdeelen en klein
houden en dit nog willen, hen
voor de verantwoording geplaatst
heeft, aan alle volkeren van Euro
pa, hetzij vriend of vijand van gis
teren, de mogelijkheid te geven de
plaats in te nemen, die met hun
traditioneel recht en hun bijzon
dere bekwaamheden overeenkomt.
Het Hamburger Fremdenblatt wijst er
op, dat de elementaire.schreeuw van het
Spaansche volk naar binnenlandschen
vrede en ordenend gezag in de jaren van
zijn burgeroorlog de sympathie en daad
werkelijke hulp van Duitschland en
Italië tot gevolg gehad heeft en dat men
thans met hetzelfde recht kan zeggen,
dat de Spaansche openbare meening
deze geovelens voor honderd procent be
antwoordt. sinds Duitschland en Italië
zich door den aanslag van het Westen
in den grootsten strijd om het bestaan
van hun geschiedenis geslingerd zien.
Dit zijn, zoo schrijft het blad, de psy
chologische premissen, die de unieke
ontmoeting tusschen Adolf Hitler en het
Spaansche staatshoofd mogelijk ge
maakt hebben. Tegenover de verlokkin
gen van den nieuwen Britschen ambas
sadeur te Madrid, sir Samuel Hoare,
heeft men van de zijde van Spanje van
het begin af het grootste wantrouwen ge
steld en Spanje is thans van zins eens
en voorgoed te breken met de verkrach
ting van zijn natuurlijke rechten door
Engeland.
De Frankfurter Zeitung is van mee
ning, dat het thema der besprekingen
tusschen Hitier en Franco bepaald wordt
door het feit, dat Spanje hoe de ont
wikkeling der gebeurtenissen in de
naaste toekomst ook moge loopen
reeds thans gereed staat om zich als
hoeksteen in de door de asmogendheden
ontworpen reorganisatie van Europa in
te voegen.
De Essener National Zeitung is van
meening, dat de keten der politieke
acties, die voor het eerst gestalte gekre
gen hebben in het driemogendhedenpact
en het militaire bqndgenootschap van
Roemenië en Duitschland, nog niet afge
sloten schijnt. De weg nu, die hier inge
slagen wordt. Is in zijn doelstelling nie
mand meer onbekend. Spanje staat thans
tegenover het feit, dat de strijd tegen
Engeland ook in de Middellandsche Zee
gevoerd wordt, dat de Spaansche levens
belangen ten nauwste raakt. Gibraltar
vormt een der belangrijkste strategische
Uitgangspunten voor aanvallen op de
levensaderen van het Britsche wereld
rijk.
De reorganisatie van het Afrikaansche
continent, zoo besluit het blad, die zich
in vollen gang bevindt, raakt eveneens
de belangen van Spanje, dat in zijn over-
zeesche werkzaamheid een der oudste
koloniole mogendheden van Europa is.
Indien dit land zich dus bij zijn natio
nale vernieuwing tegelijkertijd bewust
wordt van de hooge roeping, die het als
mededrager van de gedachte van het
avondland te vervullen heeft, dan be
hoort het in het front van de as thuis.
De Boersenzeitung schrijft, dat Franco
zich door de herhaalde sanotagepogin-
gen van Engeland niet uit zijn koers
heeft laten 'slaan, die naar hetzelfde
hooge doel van een rechtvaardige reorga
nisatie leidt als de koers van Duitsch
land en Italië. Spanje bouwt op het
standpunt, dat de asmagendheden inge
nomen hebben en het weet, dat het geen
trouwer, energieker kameraden kan vin
den, daar zij hetzelfde doel en denzelf
den vijand hebben.
Ten aanzien van de ontmoetingen, die
Hitier Dinsdag met Laval en Woensdag
met generaal Franco heeft gehad, neemt
men in Italiaanschc politieke kringen
een zeer gereserveerde houding aan, om
dat, zooals men zegt, geen verklaring
kan worden afgelegd over de beteekenis
der bijeenkomsten noöh over de onder
werpen van gesprek en andere bijzon
derheden. Men bepaalt zich er toe, er op
te wijzen, dat bij de buitengewoon be
langrijke samenkomst van Führer en
Caudillo de solidariteit tusschen spil en
Spanje bevestigd is. Het Italiaansche
publiek volgt de besprekingen van Hitier
met het grootste vertrouwen en leven
dige voldoening.
Een boven Berlijn neergeschoten Engelsch vliegtuig
Resten van een boven een villawijk van Berlijn neergeschoten Engelsche bom
menwerper. (Foto Scherl)
Boter en veften
's-GRAVENHAGE, 25 Oct. De secre
taris-generaal, waarnemend hoofd van
het Departement van Landbouw en Vis-
scherij, deelt het volgende mede:
Gedurende het tijdvak van Zaterdag
26 October tot en met Vrijdag 1 Nov.
a.s. geeft de met „14" genummerde bon
van de boterkaart recht op ;het koopen
van een half pond boter. Van de vet-
kaart geeft gedurende genoemd tijdvak
de met „14" genummerde bon recht od
het koopen - van: een half pond marga
rine of boter.
Dè bonnen, welke op 1 November a.s.
nog niet gebruiktzijn, blijven voorts
nog geldig tot Pn niet Vrijdag 8 Nov. a.s.
Zooals reeds eerder werd bekend ge
maakt zal geen reductie oq den prijs
van boter bij afgifte van bepaalde bon
nen der vetkaart meer worden verleend.
Kaas
's-GRAVENHAGE, 25 Oct. De secre
taris-generaal, waarnemend hoofd van
het departement van Landbouw en Vis
scherij deelt mede, dat gedurende het
tijdvak van Maandag 2S October tot en
met Zondag 10 November a.s. de met .,39"
genummerde bon van het algemeen dis
tributiebonboekje recht geeft op het koo
pen van 100 gram kaas.
Suiker
's-GRAVENHAGE, 25 Oct. De secre
taris-generaal waarnemend hoofd van
het departement van landbouw en vis
sch'erij deelt mede, dat gedurende het
tijdvak van Zaterdag 26 October a.s. tot
en met Vrijdag 22 November a.s. de met
„42" genummerde bon van het algemeen
distributiebonboekje recht geeft od het
koopen van een kilogram suiker.
Vteesch
's-GRAVENHAGE, 25 October. De
secretaris-generaal, waarnemend hoofd,
van het departement van landbouw en
visscherij deelt liet, volgende mede:
Gedurende het, tijdvak van Maandag
28 October tot. en met Zondag 3 Novem
ber a.s. geeft elk der vier niet „06
vleesc'h" gemerkte bonnen van de
vleeschkaart recht op het koopen van
100 gram vleesch, been inbegrepen, of
een rantsoen vleeschwaren. De met
„06 worst, vleeschwaren" gemerkte bon
geeft uitsluitend recht op het koopen
van een rantsoen vleeschwaren.
De bonnen, welke op 3 November a.s.
nog niet gebruikt zijn blijven nog geldig
tot en met Zondag 10 November a.s. met
dien verstande, dat zij gedurende de
week van 4 tot en met 10 November a.s.
niet gebruikt zullen mogen worden
voor het betrekken van vleesch of
GENEVE, 25 Oct. (D.N.B.). Vol
gens de tot dusverre beschikbare
gegevens heeft de geweldige nood
weerramp in de Fransche Oostelij
ke Pyreneeën in tótaal 51 dooden
geëischt. Tot dusverre zijn slechts
de lijken van 15 personen geborgen.
"Na het dalen van het hooge water in
de laatste 48 uur kan eerst de geweldige,
omvang van de ramp worden gezien.
Volgens officieele schattingen bedraagt
de schade in de dalen van de Tet, de
Tech en de Agly. de het. meest geteis
terde gebieden, verscheidene honder
den millioenen francs. Andere ramin
gen spreken zelfs van een milliard
francs schade.
<x>ooo<x>o<xxx><>o<xxxx>o<><x>oooo
I DE VERDUISTERING
Vandaag gaat de zon om 18.25 uurq
onder. Zonsopgang op Zaterdag 26^
October is -om 8.24. Gedurende de
tusschenliggcnde tijden moet verduis-C
terd worden.
Maanopkomst 1.40 uur.
Maanondergahg 16.25 uur.
<>0<>00<>000<><X><><XXX><><XX>0
vleeschwaren in hotels, restaurants e.d.
Het rantsoen vleeschwaren, dat per
bon kan worden gekocht bedraagt 75
gram voor gerookt, of gekookt, varkens-,
rund-, of kalfsvleescft en voor gerookte
worstsoorten, 100 gram voor gekookte
worstsoorten, rolpens erl knakworst, 125
gram voor leverartikelen, tongenworst
en nierbrood en 150 gram voor bloed
worst.
Brood
's-GRAVENHAGE, 25 October. De
secretaris generaal, waarnemend .hoofd
van het departement van landbouw en
visscherij deelt mede. dat gedurende
hot tijdvak van Maandag 28 October
tof en met Zondag 3 November a.s. do.
mét „12" genummerde bonnen van het
b: oondhonhoekje tezamen recht geven
np het koopen van 2500 gram rogge
brood of 2000 gram ander brood. Elk der
bonnen geeft derhalve recht op het koo
pen van 125 gram roggebrood of 100
gram ander brood
De bonnen, welke 3 November nog
niet gebruikt zijn. zullen voorts nog
geldig zijn tot en met Dinsdag 5 No
vember a.s., met dien verstande, dat zij
op 4 en 5 November a.s.. niet. gebruikt
zullen mogen wordgn voor het betrek
ken van brood in hotels, restaurants e.d.
