Pétain's
rede
Frankrijk legtnieuwe
fundamenten
FELLE PAKHUISBRAND
TE GRONINGEN
Een explosie
de oorzaak?
Donderdag 31 October 1940
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
39e Jaargang No. 106
De weg der
verzoening
Van de fronten in Afrika
HET OPTREDEN
VAN LAVAL
Ongeveer een millioen K.G. graan verbrand
of door water bedorven
De plannen van maarschalk Pétain tot
re- agrarisatie van het land
De boer en de
bodem
Willkie spreekt
Fransche tegenspraak
r
Vijfling geboren in
Frankrijk
Verkiezingsrede
van Roosevelt
AUTOSNELWEGEN
IN FRANKRIJK
VERDUISTERING
AMERSFOORTSCM DAGBLAD
«■■«■«IJS DE EEMLANDER
Binnenland Iranco p., post par 3 maanden 2 85. Alaondarlijk. I 0.05 "*lh d" Pri>* KUi" Adv.rledliSn ..KEITJES" bij voon.itbel.linS 1-5 reSel.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620 50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen I 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05
SAMENWERKING tus-
schen Duitschland en
Frankrijk aldus de maarschalk
Pétain in zijn toespraak tot de Fran-
sche natie is tijdens mijne bespre
king met Adolf Hitler onder het oog
gezien. „Ik heb deze samen
werking in beginsel aan
vaar d". Pétain heeft met deze
woorden openlijk een nieuw tijdvak
in de Fransche buitenlandsche poli
tiek ingeluid, in feite zelfs een
nieuwe periode in de Europeesche ge
schiedenis. Pétain's principieele
uitspraak beteekent het definitieve
einde der Britsch-Fransche entente
«cordiale; de wijze, waarop de samen
werking tusschen Vichy-Parijs en
Berlijn vorm en gestalte zal nemen,
zal voor een niet gering deel de nieu
we organisatie van continentaal Euro
pa bepalen. „Diegene zeide Pétain
die het lot van Frankrijk in han
den heeft genomen, heeft den plicht
om de gunstige atmospheer te schep
pen voor het behartigen van de belan
gen des lands: In eere en ten einde de
eenheid van Frankrijk te handhaven,
betreed ik thans in het kader van de
Constructieve activiteit der nieuwe
Europeesche orde den weg der sa
menwerking".
Ï)E uit Berlijn komende berichten
duiden er op. dat de As-mo-
gendheden haast willen maken met de
reorganisatie van Europa of, om een
heden ten dage gebruikelijke zegs-
lwijze te bezigen, met de organisatie
van Neuropa. Er wordt zelfs een ter
mijn genoemd, 1 Januari 1941, voor
Welken de (re)organisatie haar be
slag moet hebben gekregen. Deze or
ganisatie zal ook de bezette gebieden
Nederland en België dus in de eer
ste plaats omvatten. Wij moeten er
derhalve hier te lande rekehing mede
houden, dat eerlang belangrijke maat
regelen van binnenlandsch-staatkun-
digen aard staan te worden genomen.
Onder .eerlang' verstaan wij dan de
weken volgende op het tijdstip, dat de
Fransch-Duitsche betrekkingen in on
derdeden zullen zijn geregeld. En dat
er met deze regeling haast wordt
betracht, laat zich denken, daar spoed
ten deze zoowel een Duitsch als een
Fransch belang van hooge orde is.
A AN den vooravond van groo-
te beslissingen" schreven wij
dezer dagen in hoofde van een onzer
beschouwingen. Wij hadden niet kun
nen denken, dat de maarschalk Pétain
reeds zóó spoedig voor het forum van
het Fransche volk getuigen zou van
zijn vastbeslotenheid om den nieuwen
koers te gaan zeilen. Het feit evenwel,
dat Pétain zoo spoedig met een prin-
tipieele verklaring voor den dag
kwam, mag worden gezien als eene
indicatie, dat de besprekingen tus
schen Hitler en Mussolini te Florence
ten aanzien van het Fransche pro
bleem inderdaad tot algeheele over
eenstemming tusschen de beide As-
partners hebben geleid. Men gaat niet
te ver, als men, mede op grond daar
van. aanneemt, dat ook ten aanzien
van de regeling der Belgische en Ne-
derlandsche problemen te Florence
overeenstemming is bereikt, alsmede;
dat er wat die problemen betreft,
eveneens spijkers met koppen zijn ge
slagen. Welke spijkers en welke kop
pen? Wij zullen het, zoo dunkt ons,
tamelijk spoedig weten.
INDO-CINEESCHE SPOORLIJNEN
VOOR JAPANSCHE TROEPEN
TRANSPORTEN
TOKIO, 31 Oct. (D.N.B.). De Nistji
Nitsji meldt uit Hanoi, dat Dinsdag na
onderhandelingen tusschen dë autori
teiten van Fransch Indo-China en den
leider der Japansche militaire missie,
genraal-majoor Soemita, een overeen
komst inzake het gebruik van de
Fransch Indo-O.hineesche spoorlijnen
voor het vervoer van Japansche troe
pen in Fransch Indo-China ondertea-
kend is.
p£. -">•*'" j. f,.- v'-sK»
"A.
GENEVE, 31 Oct. (D.N.B.) Uit
Vichy wordt gemeld, dat de „Temps"
het volgende schrijft naar aanleiding
van het feit, dat Fherre Laval weer de
portefeuille van buitenlandsche zaken
beheert. De terugkeer van Laval naar
het departement van buitenlandsche
zaken, aldus dit blad, is éen gebeurte
nis van politieke beteekenis die in deze
omstandigheden de beteekenis van een
regeeringshervorming zonder meer ver
re overtreft. De benoeming van Laval
draagt het karakter eener klaarblijke
lijke sanctioneering.der nieuwe politiek
van het staatshoofd maarschalk Pétain.
Zooals bekend heeft Laval in volledige
overeenstemming met de denkbeelden
van Maarschalk Pétain tot opdracht ge
had, het terrein voor de Duifsch-Fran-
sche samenwerking voor te bereiden.
Het spreekt dus vanzelf, dat aan hem
als "chef der Fransche diplomatie de
taak wordt toevertrouwd de onderhan
delingen voer de modaliteiten dezer
samenwerking op de best, mogelijke
voorwaarden te voeren. Wanneer de
politiek, zoo besluit het blad, de kunst
is van het mogelijke bij het nauwkeu
rig bepalen der middelen van elk volk
en der werkelijkheden van het oogen-
blik, dan kan men met recht vertrou
wen, dat het optreden van Laval aan
het ministerie van buitenlandsche
zaken de komende weken voor het zoo
smartelijk gewonde Frankrijk waarde
volle resultaten zal opleveren.
BOVENSTE FOTO: De Hertog van
Aosta. de vice-koning van Abessynië.
bij een inspectie van de Italiaansche
troepen in de nabijheid van den Soedan-
ONDERSTE FOTO: De moeilijkheden
waarmee het Italiaansche offensief bij
Sidi el Barani te kampen heeft, de
monstreert wel duidelijk deze foto:
een auto moet met vereende krachten
uit het zand worden gesleept-
(Foto's Scherl)
GRONINGEN, 31 Oct. Van
ochtend om acht uur is in het
groote, vier verdiepingen hooge
graanpakhuis van de firma L. van
der Meer te Groningen, waar dag
en nacht gewerkt wordt, een felle
brand uitgebroken, welke in een
minimum van tijd groote afmetin
gen aannam. De brandweer rukte,
onder leiding van den comman
dant P. Ploegh, met groot mate
riaal uit. Het vuur was ontstaan
op de derde verdieping tengevol
ge van een explosie in de droogin-
richting. Even later stonden de
derde en vierde etage in lichter
laaie en deelde het vuur zich mede
aan het geheele pakhuis. Het per
soneel. bestaande uit tientallen ar
beiders, moest zich in allerijl in
veiligheid stellen, hetgeen gelukte,
zoodat er geen persoonlijke onge
lukken zijn gebeurd.
De brandweer bestreed de vuurzee met
negen stralen, doch kon in het begin,
tengevolge van te wéinig druk op de
waterleiding, niet voldoende water
geven. Na eenigen tijd ging dit beter.
Een groep van twintig man van den
Opbouwdienst, die toevallig passeerde,
werd gerequireerd om assistentie te ver-
leenen. Om negen uur stond het geheele
gebouwencomplex in lichter laaie en
werd door de brandweer om meer mate
rieel verzocht. Spoedig rukte nog een
spuit ter assistentie aan, zopdat nog
meer stralen op de vuurzee werden ge
worpen. Ook de Magirusladder werd in
gebruik genomen. Een enorme men-
schenmenigte moest op groot en afstand
gehouden worden. Het. pakhuis was na
genoeg geheel gevuld met. graan en
eikels. Gisteren was toevallig een hoe
veelheid graan afgeleverd, doch de rest
is door het vuur verwoest.
Om tien uur kon worden aangenomen,
dat er geen gevaar meer bestond voor
de omliggende perceelen. die ontruimd
moesten worden. Het geheele pakhuis
moest als verloren worden beschouwd.
Het blusschingswerk zal nog wel den
geheelen morgen en middag in beslag
nemen.
Wij vernemen nog, dat dank zij het
krachtige ingrijpen van de brandweer,
die met veertien stralen het vuur be
streed, het vuur tot de beide bovenste
verdiepingen beperkt kon blijven. Deze
zijn geheel uitgebrand. Door de groote
hoeveelheden water, welke in de vuur
zee geworpen zijn, staan de zakken
mot graan, opgeslagen in de beide be
nedenverdiepingen, geheel in het water.
De mannen van den Opbouwdienst. ge
assisteerd door personeel van den lucht
beschermingsdienst, hebbpn zooveel als
zij konden de zakken met graan naar
buiten gesleept.
Onder de autoriteiten, die bij den
brand aanwezig waren, hevond zich de
burgemeester van Groningen, mi'. P. W
J. H. Cort van der Linden, en de waar
nemend hoofdcommissaris van politie,
de heer Mnnlenaar. In het pakhuis was
voor ongeveer een millioen kg. graan
opgeslagen, waarvan het grootste ge
deelte verbrand of door het water be
dorven is. Tijdens het blusschingswerk
werd de brandweerman E. Nieborg door
den rook bedwelmd. Hij kon naar huis
(Van onzen Parijschen correspondent)
j~y RANKRIJK is waarlijk niet het eenige land, 't welk met enorme moeilijkheden
heeft te worstelen. Maar als één land den vasten wil bezit om die moeilijkheden
te overwinnen, dan is het Frankrijk. Dat van den grond af aan de opbouw moet wor
den begonnen, spreekt wel vanzelf. Alvorens een gebouw kan worden opgetrokken,
moeten de fundamenten zijn gelegd. Het oude puin moet worden opgeruimd. Het
wegnemen van de oorzaken, welke tot de débacle leidden, is de eenige manier om
tot herstel te geraken- Frankrijk is bezig met het leggen van nieuwe fundamenten-
In dat licht moet men het plan van maarschalk Pétain beschouwen, de reagrari-
satie van het land. Frankrijk moet letterlijk terug tot de natuur, hel moet weer over
wegend agrarisch worden. Want in zijn bodem en niet in zijn steden schuilt zijn
grootste kracht.
Het Frankrijk van vóór den oorlog was een op de stad afgestemd Frankrijk
Zelfs al leefde het volk nog voor een deel. ongeveer dertig procent, op het land. Zij,
die, als wij. wel eens door de Fransche provincies hebben gereisd, weten hoe leeg
het daar in werkelijkheid was. Op dien meer dan een half millioen vierkanten kilo
meter kon stellig een volk leven, dat eens zoo groot is als het Fransche. Maar in
plaats van te stijgen, daalde het bevolkingscijfer in Frankrijk met sprongen. Er werd
jaarlijks voor millioenen francs aan landbouwproducten uit den vreemde ingevoerd.
In tal van landbouwbedrijven werkte men met vreemde arbeidskrachten. De Fransch-
man was van zijn bodem vervreemd
DAARVOOR zijn natuurlijk wel oor
zaken aan te wijzen. Die kleine ze
ven millioen hectaren aan braakliggend
land werden niet bebouwd, omdat zulks
maar al te vaak de moeite niet loonde.
De rentabiliteit van een bedrijf hangt
per slot van rekening af van de prijzen
der producten en «laarmede van de eco
nomische politiek des lands. Met die
politiek was het treurig gesteld. Maar
zelfs indien men het wilde wagen, re
zen dadelijk nieuwe moeilijkheden.
Waar haalde men goede en geschoolde
krachten vandaan? Aangelokt door de
hooge loonen in dv> industrie en door
den korten arbeidsduur, waren de land
arbeiders naar de steden getrokken. Zij
vermeerderden er de werkloosheid en
al de ellende, die daarmede samen
hangt. Zelfs zij. die vroeger een eigen
bedrijfje hadden bezeten, doch het niet
langer hadden kunnen bolwerken, ver
lieten het leege platteland voor de over
bevolkte steden; op de grootere en le
venskrachtiger bedrijven werkte men
zoo goed en zoo kwaad het ging met ge-
importeerde knechts.
Om al die rekenen ontbrak de
stimulans om het bedrijf uit te bou
wen bij hen, die gebleven wwren,
volkomen. Het stelsel-van-één-kind.
dat ook tot het platteland was door
gedrongen, maakte uitbreiding nog
minder noodig. En waartoe zou men
dan nieuw materiaal en nieuwe ma
chines aanschaffen, waarvan de
kosten uiteraard hoog waren? „De
Fransché landbouw", aldus moest
minister Caziot kort geleden con-
stateeren, „staat op het laagste
punt in vijftig jaar, ook wat zijn
efficiency betreft."
Het gaat er thans niet om, dat men
de ergste uitwassen verwijdert, het
gaat, als gezegd, om de opheffing der
oorzaiken. Eén daarvan trouwens heeft
zichzelf al opgeheven: de industrie kap
al de menschen lang niet hergen, de
kansen liggen op het. land. Zestien, mil
liard franc werd onlangs uitgetrokken
voor het eerste werk, de drainage van
den bodem, verbetering en bouw van
woningen en voorraadschuren, verbete
ring der outillage van de bedrijven door
beschikbaarstelling van moderne land
bouwmachines en de aanwending van
electrieche drijfkracht. De wegenaanleg
zal op korten termijn ter hand worden
genomen, en op die wijze moet het mo
gelijk zijn om een deel der werkloozen
te plaatsen en daarmede te verplaatsen
van de stad naar het land namelijk
zonder dat van werkverschaffing in
engeren zin behoeft te worden gespro
ken.
p\AARNAAST ligt het in de bedoelirie
*-J o mde boerderijen, welke de laatste
jaren werden verlaten, opnieuw tot loo-
nende bedrijven te maken, wat dus
neerkomt op een herkolonisatie. Reeds
is de voorziening met stikstof, kali en
andere meststoffen voor deze verwaar
loosde bedrijven verzekerd. In de eerst
volgende drie jaren behoeven de „kolo
nisten" niet de geringste pachtsom te
betalen: zij kunnen bovendien eemak-
kelijk credieten hekomen, en teeen een
zeer matige rente, om het bedrijf op
gane te brengen. Daarvoor is, om te
beginnen, tweehonderd millioen franc
ter beschikking gesteld.
Ook in de behoefte aan menschen zal
worden voorzien De Fransche regee
ring heeft in het onbezette gebied reeds
een begin gemaakt met de uitvoering
van het. plan om vijftie duizend gezin
nen uit de industriëele centra over te
Critiek op politiseerende
Europeesche ambas
sadeurs
NEW YORK, 31 Oct. (D.N.B.) In
een rede te Charleston in Virginia heeft
de republikeinsche candidaat voor het
presidentschap Wendell Willkie zijn
stem laten hooren tegen de inmenging
der uit Europa teruggekeerde Ameri-
kaansche diplomaten in partij-politieke
en militaire aangelegenheden. Eenige
dezer Europeesche ambassadeurs voer
den thans partij-politieke activiteit,
waarbij zij vanzelfsprekend de instem
ming van den president hadden. Echter
moesten ambassadeurs, naar Willkie
betoogde, boven de partijenpolitiek
staan en niet trachten. Amerika van
advies te dienen wat zijn defensiepro
gramma betreft. Dit was een kwestie,
waarvan zij slechts weinig konden
weten, vooral wanneer zii pas enkele
uren op Amerikaanschen bodem ver
toefden.
Inzake een ultimatum van
Thailand aan Indo-
China
GENEVE, 31 Oct. (D.NB.) Uit
Vichy wordt gemeld:
De berichten uit Bangkok, volgens
welke ten eerste de regeering van Thai-
land besloten zou hebben een ultima
tum te zenden aan Indochina en ten
tweede, dat Thailand bij de Fransche
regeering tegen het aanleggen van mili
taire versterkingen in de gedemilitari
scerde zóne aan de Mekong-rivier ge
protesfeerd zou hebben, worden in he
voegde Fransche kringen niet beves
tied. Men verklaart aldaar, dat tot dus
verre van de Fransche autoriteiten in
Indochina dergelijke berichten niet zijn
ontvangen.
worden vervoerd. Zijn toestand is niet
ernstig.
Omtrent de oorzaak van den brand
kan nog niets met zekerheid worden
gezegd. Aanvankelijk werd aan een ex
plosie gedacht, doch dit staat nog niet
vast.
Een meisje dood geboren,
vier jongens gezond
PARIJS. 31 Oct. (D.N.B.) Naar
de Petit Parisien meldt, is in de Noord-
Fransche stad Roullettes bij Rijssel een
vüfling geboren, bestaande uit vier
iongens en een meisje- Het meisje is
dood geboren. Daarentegen zijn de vier
jongens gezond. De moeder van den
viifling heeft pas tien maanden geleden
aan een kind het leven geschonken-
s»A
De stand der Amerikaansche
bewapening
NEW YORK, 31 Oct. (D.N.B.). In
een verkiezingsrede in Boston heeft pre
sident Roosevelt vooral gesproken over
bewapeningskwesties. In den loop der
laatste zeven jaar, zoo verklaarde hij,
is het aantal van de in dienst zijnde
oorlogsbodems gestegen van 193 tot 337.
Nog 119 schepen zijn in aanbouw. Het
personeel der marine is in dezelfde pe
riode gestegen van 106.000 man tot
210.000 man. Op de marinewerven wer
ken thans acht maal zooveel menschen
als in 1933. De vlootbases op de voor
uitgeschoven posten zijn aanzienlijk
versterkt. Bovendien kan men thans re
kening houden met de daarbij gekomen
Britsche vloot- en luchibases aan dé
Atlantische kust. De kracht van het ge
regelde leger is verdubbeld en omvat
tezamen met die van de nationale garde
thans meer dan 436.000 man. Overgaan
de tot de bewapening in de lucht ver
klaarde Roosevelt, dat het doel een jaar-
lijksche productiecapaciteit van 50.000
vliegtuigen is. Engeland heeft, aldus
Roosevelt, het verzoek gedaan met
Amerikaansche fabrikanten te onder
handelen over de. leverantie van verder
wapenmateriaal. De president heeft het
bureau voor de beslissingen in de prio
riteitskwestie verzocht dit voorstel te
gemoetkomend in overweging te nemen.
PARIJS, 31 October (A.N.P.). Al
hoewel voor het uitbreken van den oor
log in Frankrijk tal van projecten voor
den bouw van autosnelwegen volgens
het Duitsche principe ter beschikking
stonden, bleeft het echter in de meeste
gevajlen bij de projecten zelf, ondanks
het feit., dat de ten uitvoer legging
hiervan vooral van een militair stand
punt uit bezien, van de allerhdogste be
teekenis was.
Reeds voor het uitbreken van den
oorlog werd begonnen met een autosnel
weg van Parijs naar het Westen. De
werkzaamheden waren echter bij het
begin der vijandelijkheden gestaakt
Dezer dagen zijn zij weer in vollen om
vang hervat.
Vandaag gaat de zon om 18.13
onder. Zonsopgang op Vrijdag 1
November: 8.35 uur. j
De maan komt op om 7.21 uur
en gaat om 17.30 uur onder.
planten naar het platteland. Daarvoor
zijn in de eerste plaat*, de vroegere keu
terboeren en de landarbeiders aangewe
zen, aan wie nu plotseling nieuwe be
staansmogelijkheden worden geboden.
Jeugdige werkloozen. ook die uit de
steden, zullen bij hoeren worden uitbe
steed, om in de bedrijven te worden op
geleid. En ten alótte heeft men richt
prijzen vastgesteld voor de producten,
waardoor de onzekerheid van den boer
of zijn arbeid loonend zal zijn, voor een
goed deel bij voorbaat wordt weggeno
men.
De bodem behoort de basis te zijn van
het volksbestaan. Dat is een natuurwet,
een grondwet, en dat men zulks na al de
treurige ervaringen van voorheen in
Frankriik zoo snel heeft ingezien, is een
hoopvol teeken. De re-agrarisatie van
Frankrijk, een probleem, dat ook een
maatschappelijken en een moreelen kam
heeft, kan het begin ziin van een nieuwe
aera van opbloei. F.en volk als het Fran
sche is. met zijn meer dan veertien mil
lioen zielen, zün vruchtbaren bodem en
rijke bronnen, zijn liefde voor den grond,
hoe vreemd dit den buitenstaander ook
moge toeschijnen, heeft niet alleenhet
volste recht op een plaats onder de zon
zooals het den duren plicht heeft, om
zich die plaats door eigen arbeid te ver
overen. doch heeft ook een taak te ver
vullen in het nieuwe Europa. Hoe dat
Europa er in de naaste toekomst ook zal
komen uit te zien- T. O