STADSNIEUWS
Zwart Papier
I FILMS voor deze week:
Üjqsunjda
Tien jaar Jong
Hervormden
Hoe onze
groei
stad
de
Burgerlijke Stand
r
Oud-Amersfoort (361)
jescr
Eiermarkt van
Barneveld
loopt sterk terug
kalenders 1941:
G. G. Veenendaal
2e BLAD PAG. 1
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ZATERDAG 16 NOVEMBER 1940
J
Op 23 en 24 November herdacht
de Federatie het 10-jarig
bestaan
DE Federatie van Hervormde
Jongeren zal hier op 23 en 24
November het tienjarig bestaan her
denken. In verband met de tijdsom
standigheden zal dit tweede lustrum
niet op grootsche wijze gevierd wor
den.
Ds. Dönszelmann, die vice-voorzitter
ran de Federatie is. deelde ons mede,
lat het aantal Jong Hervormden zich
,n deze tieri jaren sterk uitgebreid heeft.
)ver het geheele land genomen zijn 7000
ongeren bij deze uilgesproken kerkelij
ke jeugdbeweging aangesloten. Ds. Hoek
lit Wij he is momenteel Federatievoor-
litter. Ook dg. Gerritsen en ds. Lodder
Bussum, eertijds eerste voorzitter,
inogen door hun opbouwend werk in
et belang van de Jong-TIervormden ge
doemd 'worden.
Zaterdagavond 23 November wordt na
le ontvangst in het TVijkhuis aan het
-aurens Coslerplein de jaarvergadering
ehouden. Tijdens deze vergadering zal
loor de beide voorzitters gesproken
vorden en heeft de installatie van nieu-
ve bestuursleden plaats. Aan het einde
an den avond voert de spelgroep van
ie plaatselijke afdeeling het leekenspel
.Onesimus" op. Den volgenden morgen
aat ds. Hoek in de St. Jqriskerk tijdens
:lèn jeugddienst voor. Des middags houdt
ie heer A. J. van Genderen uit Kerk-
■ade, secretaris van de Studie-commissie,
n het Wijkhuis een rede over „Ons
werk na tien jaar".
Aangezien het werk van de Jong Her
vormden vooral den laatsten tijd zoo
terk uitgegroeid is, verwacht men, dat
t voor deze tweedaagsche landelijke
hjeen'komst veel belangstelling zal zijn.
N de maand October is het aantal in
woners onzer stad met 234 toegeno-
nen. Onderstaande cijfers geven hiervan
ien duidelijk overzicht:
Aantal geboorten
Aantal overledenen
gjjVleer geboren dan
overleden
Gevestigd
Vertrokken
Meer of minder ge
vestigd dan ver
trokken 51
Totale vermeerdering 76
Bevolking op 1 No
vember 1940 24181
M.
V.
Tot.
43
52
95
18
21
39
25
31
56
292
327
619
241
200
441
127
158
178
234
25310 49491
3eschenkententoonstelling
van het A.K.G.
Hedenmiddag, omstreeks halfdrie, is
in het Gildehuis van het A.K.G. aan de
Muurhuizen de geechenkententoonstel-
ing geopend, welke telkenjare om en
nabij het St. Nicolaasfeest gehouden
wordt. Ih een volgend nummer komen
we hierop terug.
f~)P vensier en op venstertje.
Op kiertje en op kier
Komt 's avonds tegen schemertijd
Het lichtdicht zwart papier.
Eén knondraai en het huisgezin
Sluit zich hermetisch af
Van wat het leven-van-den-dag
Rondom te leven gaf.
We vinden in intiemen kring
Elkander 's avonds t'ruz
Bij boek bü krant, bii kaart, bij praat -
De uren gaan zoo vlug!
En elke kleine kamer-hoek
Wordt tot g e zins „domein"
We leer en er een nieuwe kunst:
De kunst van huiselijk-ziin.
In grooter en in klein verband.
Zoowel in dorp als stad.
Heeft het gezin nog nooit zóo veel
Aan het gezin gehad.
Men biedt elkaar gezelligheid.
En vult elkander dan:
Dit licht dringt dóór het zwart papier.
Thuis-zittend samen-staan
Die ..binnenkant" van 't zwart papier
Voelt niemand als tekort.
Temeer waar van den buitenkant
Zoo véél vergeten wordt
PHI LI A
(Nadruk verboden)
Geboren: Teuntje, d. van Harremijndert
Morren en Maria van Essen; Alberta Hen-
drika, d. van Marinus Johannes de Winter
en Maria Adriana Mol; Hendrik, z. van Lam-
bertus Servaas Lujjs en Hendrika Prieni.
Overleden: Saapke Hansma, 81 j. weduwe
an Hendrikus van der Meulen.
Geboren: Evertje, d. van C. Eykelenboom
en E. van Ouwerkerk; Aartje, d. v. R. Jan-
in en J. Ajbon.
Overleden: Hendrikus Butselaar, 60 j
ïgeh.; Johanna Berendina Peperkamp, 85
wed. van P. C. H. Briët.
Voor het doctoraal examen Indisch
recht slaagde onze stadgenoot, heer
C. J. Boegheim.
^0<X><X>000<X><><><><XXX>00<X>0<>0<><>
Cl meej» aan
dacht voos* Vw oc/en
Beïoekt ees-<t een
oo/cci-ti en dan een
Vakkundig opticien
OPTICIEN TUSSEN
SPECIAALZAAK
IANGESTRAAT 56 - TEL. 6584
Op werkdagen tot 8 uur - op
Zaterdag tot 10 uur geopend.
<>0<XXXXxXx>0<>0<>0<><XXXXX><><><X><>
Qrand-Theater
Johann Strausz
YX7 EENEN is de stad van de wals
en de wals is de dans van
Strauss en deze drie Weenen,
wals en Strauss hooren voor ver
leden, heden en morgen onverbreke
lijk bij elkaar. Een film over Johann
Strauss kan due .slechts de brui
sende geschiedenis der onsterfe
lijke wa'lsmelodieën zijn, gepaard
aan een korte filmische diagnose
omtrent het verschijnsel „Strauss".
Die diagnose luidt kort en openbaart
zoowel de betöovering als het wee
der roemruchte familie, verslaafd
aan de wals!
Het is werkelijk een genoegen om te
zien, hoe hier een handvol bekorende
anecdotes en een tweede handvol levens
ernst worden gebruikt ter kruiding van
een film, die een biografie op walsklan-
ken is.
Paul Hörbiger speelt de oude Strauss,
die onsterfelijke Weener, die met een
paar notenbalken gewapend de wereld
ging veroveren, die hij wilde bed wel
men met zijn muziek. Strauss Sr. wordt
een dagje ouder en het leven heeft hem
wat voorzichtiger gemaakt. „Mijn drie
zoons", zegt hij, „gaan nooit in de mu
ziek zij zullen een ordentelijk beroep
leeren."
Maar in 't geheim gesteund door hun
moeder, leez-en de jongens toch spelen en
dan duurt, het niet lang meer of zij gaan
componeeren ook. Johann Jr. (Fred.
Liewehr) wordt Walskoning Johann-de
tweede en hij is precies z'n vader, 'een
genie, onstuimig, onbezorgd, overgevoe
lig. omzwermd door de schoone vrouwen
van Weenen. Dus gaat het hem goed.
Josef is anders. Ook hem zit de mu
ziek als een heete drift in 't bloed. Maar
Josef heeft zoo ?'n plichtsgevoel. Als
zijn vader op z'n sterfbed hem vraagt,
ingenieur te blijven, belooft hij dat.
Maar het bloed kruipt waar het niet
gaan kan en een Strauss blijft een
Strauss. Vraag het aan de jonge Eddy,
die ook al gegrepen is door den drang
naar muziek, steeds maar muziek.
TJ ANS Stüwe als Tschaikowsky en
-* Zarah Leander als Katharina
Alexandrowna in de Ufa-film „Es war
eine rauschende Ballnacht".
(Grand Thédtre)
Naar De Telegraaf van bevoegde zijde
verneemt is het geschil fusscfien den
Rijksdienst voor de werkverruiming en
de Amsterdamsrhe tewerkgestolden in
het district Utrecht bijgelegd. Het is de
bedoeling, dat de arbeiders a.s„ Maan-'
dag w-eer aan het werk gaan, met uit
zondering van enkele raddraaiers, die
voorloopig van de werkverschaffing
zijn uitgesloten.
De voornaamste grief van de arbeiders
■was, dat zij zoo vroeg op stap moesten
en zoo laat weer thuis kwamen, met bet
gevolg, dat zij hun gezinnen alleen aan
het weekeind hii daglicht beschouwden,
terwijl zij in vete gevallen nauwelijks
gelegenheid hadden om voldoende uit
te rusten van den voor velen ongewoon
«waren lichamelijkefi arbeid. Overeen
gekomen is thans, dat zoowel de Rijks
dienst als do snoorwegen er naar ver
mogen toe Tuilen lv'-h-n^er. dat de te
werk gestelden binnen twaalf uur nn
hnn vert'-k *™c'prdam weer in de
hoofdstad terug zijn.
Danmoft ziip "o<r enk e je zaken van
minder belang beh.a>""Vd vergoedin
gen e.d. w-pnro'vdrm» nartiien even
eens td een bevredigeide oplossing zijn
gekomen.
Uit Stads Resolutie
oeken 1774 (137)
POSTVERBINDING
MET ZWOLLE
ET woord Wagenveer
leek in onbruik te ko
men. De Post van 1774 zei
wel *at anders dan op he
den; personenvervoer was
hoofdzaak, zoals straks weer
zal blijken. In nummer 82 kon
bericht worden, dat na jaren
onderhandelen eindelijk in
f763 de postverbinding met
Zutien was tot stand geko
men. Thans met Zwolle ging
het heel wat vlugger; het lijkt
dat de betrokken gilden in
Zwolle en Amersfoort reeds
alles in kannen en kruiken
hadden, voor bij onze Stede-
raad werd aangekloptNu
stond de zaak direct op po
ten. Het kan geen kwaad de
RegeVng hier in het kort
weer te geven. Maar wat was
het reizen toen duurNiet al
leen tii-i riigéld deed dit. maar
tevens de noodzaak, dat op
een reis van betekenis in ons
land vaak moes' worden over
nacht; een vrii kostbare ge
schiedenis.
DE ROUTE
Nu de regeling, vervat in
25 artikelen.
De weg van deze Corres-
po;id'.e of Tour- en wissel
wagen on elke Dinsdag volgde
tussen Zwolle en Amersfoort
niet de tegenwoordige weg
over Elburg en Hdrdcrwnk-
Er staat: over Elspeet. Putten
en Niikerk, Eerst zal dus ge
reden ziin de weg op naar
Apeldoorn, om benoorden
Vaassen westelijk te gaan
over Gorsel en Vierhouten
naar Elspeet. Hier werd in
de Vchte maanden gewisseld
d-w.ztot hier reed dc
Amersfoortse wagen en de
Zwolse. De passagiers wis
selden van wagen en evenzo
de goederen: het bleef een
tweeledige dienst. Elspeet lag
ongeveer op de helft van de
route; het wisselen aldaar lag
dus voor de hand. Nu komt
echter het vreemde, dat in de
donkere maanden Nov., Dec-,
Jan. en Febr. hei wisselen te
Putten plaats vond, een heel
stuk op Amersfoort aan.
Waarom dit geschiedde, staat
niet aangegeven; we vermoe
den, het volgendeZwolle was
het met de nieuwe verbinding
niet om Amersfoort te doen,
maar om aansluiting te krij
gen met de postwagen
UtrechtAmersfoort. maar
bovenal met die van Amster
damArnhem over Amers
foort. Amersfoort vond in de
niéuwe verbinding aansluiting
met de wagens uit Zwolle op
Ling en en op Munster in
Duitsland. De post Amster
dam—Arnhem had zich ver
plicht steeds de passagiers
Zwolle—Amersfoort op te né
men. Het was dus hoofdzaak
om contact te hebben met de
postwagen uit Amsterdam.
Uit Amersfoort moest de wa-
gen vertrekken onmiddellijk
na aankomst van de Amster
damse postwagen. Daar kon
dus geen wijziging komen
voor korte en lange dagen;
dat had in Zwolle te geschie
den. Gewoónlfik reed daar de
Amersfoortse wagen op het
middaguur af: in de vier win
termaanden echter reeds te
zeven uur. Vüf uur speling om
groter ritten af te leggen en
de waaen uit Amersfoort vroe
ger te ontmoeten. Ddrrom
werd Putten de wisselplaats
in de winter. Afgereden.moes:
natuurlijk worden, of er vrach'
was of wet: de andere wagen
kon toch passagiers hebben
De vrachtlonen In déze
twees'edige dienst werden om
de drie maanden verdeeld
naar het aantal rijuren en
elke voerman deelde gelijk op,
of hij veel of weinig vracht
had vervoerdBij het ..opzit
ten" had een passagier buiten
zijn 'plaats én het passagegeld
(stedelijke belasting) aan den
commissaris of wagenmeester
aan het posthuis 2 stuivers
voor dezen te betalen voor
deszelfs moeite en salaris en
1 stuiver voor het aanteke
nen van ieder pak. Men had
recht op 25 pond bagage vrij
vervoer. Elk pond daarboven
8 penningen (2ll* cent). De
wagenmeesters bewaarden de
reisgelden en regelden om het
kwartaal de uitbetaling aan de
voerlieden. Daarvoor genoot
hij één percent der gelden.
PRIJZEN PER RIT
In de vier lichte maanden
Mei, Juni, Juli, Augustus wa
ren de zes plaatsen in dit
postrijtuig als volgt geprijsd-
De 2e eerste plaatsen in de
wagenbak, elk 3 gld. 10 stui
vers. De 2 achterwaarts daar
in elk 3 gld. 5 St.. en de 2
plaatgen voorin buiten de
eigenlijke bak 2 gld 15 st-
Daarbij kwam voor de licht-
kosten verhoging bii in de
maanden Maart, April. Sept
Oct.. wat nog aangroeide in
Nov-. Dec-, Jan., Febr. Zo gol
den de beste plaatsen in deze
drie perioden f 3-50, f 4.— en
f 4.20. Was er weinig meege
nomen bagage voor achter in
de wagen, dan kon daar nog
een zevende passagier wor
den meegenomenAnders
moest een lijwalen aanruk
ken. die bieten het eigenlijke
w'sselveer vielDe opbrengst
kwam eeheel ten voordele van
de niaats van uitzending; de
vólle route moest dan ook
dn"r zo'n bijwagen worden
afgelegd.
Brieven, zelden en pretieuse
pakjes werden voor het ver
trek in een lóst weggesloten,
waarvan slechts de twee wa-
enmesfers een sleutel beza
ten. Een brief, meegeven
vroeg 2 st.. een nokje 4 st.
be'de zonder geldinhoud. 100
Sid of daar beneden kostte 4
st. van elke 100 gld of deel
daarboven 3 st- Andere
vrachtgoederen stonden op
duiten per pond. De pakkage
der passagiers had voorrang-
Werd onderweg iemand op
genomen, dan moest daarvan
bij aankomen of wisselen di
rect opgave geschieden- En
nu komt een prachtig Hol
lands zinnetje. In cas van
suspitie had de voerman zich
met ede te expurgeren, m.a.\y.
In geval van verdenking (niet
opgeven mederijdende) zou hü
zich onder ede moeten zuive
ren van die verdenking.
DE VOERMAN'AAN
DE TEUGEL
Verschillende straffen be
dreigden den voerman bü
verkeerde handelingen. Zich
bedrinken onder weg, passa
giers qualük bejegenen of eni
ge overlast doen kostte f 6
ten voordele van het Wees
huis. Bü kwaiük bestellen of
kwijt raken van bagage of
vracht, was de scha op den
voerman te verhalen, zo nodig
met verkoop van zün goede
ren- Wie niet op tüd met zün
wagen verscheen voor het af
raden, liep f 25 boete op, de
helft voor het Weeshuis en de
helft voor den invallenden
voerman. Zo waren er nog
meer straffen o-a- wanneer
men met het thuiskomen di-.
reet naar eigen stal reed cn
de passagiers niet bracht aan
het posthuis.
Van alle vastgestelde bepa
lingen nog deze. dat borgers
en inwoners der beide steden
niet gedwongenwaren van
deze postdienst gebruik te ma
ken. Ze konden gaan zoals
voorheen. De dienst ving aan
Dinsdag 6 Dcc. 1774. voorlo
pig oor een proefjaar. Mocht
na de eerste vier maanden blij
ken, dat de ondernem'ng een
strop zou worden, dan kon
dan reeds de dienst worden
gestaakt.
We komen on deze dienst
terug, want reeds snoed'g rees
er een grote moeilijkheid-
HEUNKS
Dus duurt het niet lang of na den
dood van den oude zitten de jonge
Straussen gedrieën midden in het mu
ziekleven. De hartstocht grijpt hen zoo
zeer aan, dat het lijkt of ze concurren
ten zullen worden... en een poosje'is
dat ook werkelijk zoo. maar 't duurt
niet lang
Er zijn uiteraard, ook.vrouwen in de
ze film. Zeer representatief voor de
lichte sfeer van de wals is Friedl _Cze
pa, die hier Regine genoemd wordt. Ze
is heel lief,, maar ze moest niet zoo jok
ken zoo denkt Josef er over. die trou
wens gehuwd is met Lina (Maria An-
dengast), d.ie iets minder bekorend, iets
dommer, maar veel serieuzer is dan
Regine
Hoe de zoons van Strauss, naast 'het
vraagstuk - der wals-concurrentie, het
probleem van de concurrentie in de
liefde (dus het vraagstuk Regine en Li-
na) oplossen, laat de film op on&erïiou-
dende wijze zien.
City-Theater
„Es war eine rauschende
Ballnacht"
DEZE film is gewijd aan een der
muzikale grootmeesters van het
Russische volk, aan Peter Iljitsch
Tsjaikofski. De bekwame regisseur
Carl Fröhlich toornt ons in dit
wenk, dat Zarah Leander ook inder
daad voor de film kan' spelen. Hij
laat haar spelen, dat de stukken er
afvliegen. En het resultaat is goed
en verheugend: Zarah Leander is
niet alleen een smaakvol ornament
gebleven.
Tsjaikofski is tot middelpunt gemaakt
van een film, die niet historisch juist
is, doch die een -geschikten achtergrond
bleek om uit het romantisch-senti m e n-
teele gedeelte van zijn werken een bloem
lezing te geven. Het orkest van de Ber-
lijnsohe S'taatsopera geeft een onvolpre
zen vertolking van zijn Romance. Vier
de en Zesde Symphonie. Italiaansch Ca-
pricio en Casse Noisette. De figuur van
den componist, zelf, ^uitgeheeld door
Hans S'tüwe, is zeker zeer boeiend. Het
sterk emotioneele, tragische kunste
naarsleven heeft hij scherp aangevoeld
en waargenomen.
We achten ons ontheven van de taak
een inhoudsbeschrij'ving van deze film
te geven, daar zij reeds eerder in onze
stad vertoond werd. Vermelden wij
slechts nog. dat Zarah Leander de mu
zikale waarde van dit, werk verhoogt op
een wijze, zooals slechts zij dit kan.
Vrjje Evang. Gemeente
10 en 3.30 uur: Zendeling B. Pik, Zeist.
Op de Donderdagmorgen te. Barne
veld gehouden eiermarkt kon van han
del in den feitelijken zin van het woord
thans voor de eerste maal niet meer ge
sproken worden. De stemming onder alle
betrokkenen hij den voormaligen eier-
handel was dan ook begrijpelijker wijze
weinig opgewekt. In de eerste plaats
voor de pluimveehouders was de nieuwe
regeling al zeer weinig bevredigend,
want 'de kiloprijs van 1.07 beteekent,
dat voor de jonge hennen-eieren, die
thans reeds de meerderheid van den
aanvoer uitmaken, een priis van onge
veer 5 cent per stuk gemaakt kan wor
den. Als men nu nagaat, dat er 14 dagen
geleden voor de#e eiersoort grif tot aan
de f 7 per 100 stuks besteed werd. is dit
een belangrijke teruggang van inkom
sten.
Voor zoover wij konden nagaan, wer
den er. vooral in het begin der markt,
geen eieren tegen den vastgestelden kito-
nriis afgegeven. Er wordt dgn ook ver-
wacht dat de aanvoer on de markt, ten
gevolge van den nieuwen maa'regel
no" sneller zal gaan da'en, want vele
pluimveehouders zullen er nu de voor
keur aan geven hun pluimveestapel
nog beneden het voorgeschreven per-
Onder dese vaan vaart de rookerwèl! Dan
heeft hij het beste van het beste in zijn pijp! De
heerlijke Speciaal-Melange ..No. 33". mild, zacht en
geurig als geen andere! Gekorven en gemêleerd volgens
het bijzondere Niemeijer NON-SHARP principe!
15 een! per hall on»
GRAND THé&TRE. Van Vrjjdag 14 t.m.
Donderdag 21 November vertooning van
de film „Johann Strausz".
Doorloopende voorstellingen op Zaterdag
6 uur en 8.15 uur: Zondag 1.45, 4, 6.15
en 8.30 uur. \Vrijdag. Dinsdag, Woens
dag en Donderdag om 6.30 en 8 uur.
Maandag één voorstelling om 8 uur.
CITY THEATER. Van Vrijdag 14 t.m.
Donderdag 21 Nov. vertooning van de
film „Es war eine rauschende Ball,
nacht".
Voorstellingen als in Grand Théitre,
doch ook op Maandag doorloopend om
6.30 uur en 8 uur n.m.
REMBRANDT THEATER. Vertooning van
de film „Circusgasten".
GILDEHUIS A.K.G. 16 Nov. opening van
de geschenken-tentoonstelling. 2.30 uur
n.m.
de toonkamer van
Boekhandel
Langestraat 33 Tel. 3232
centage in te krimpen, daar op den
duur de handel buiten de markt ora
ook onmogelijk zal worden, daar de
kippenhouder, zooals men weet, om voe
der te kunnen betrekken, zijn bonnen
voor de verkochte eieren moet inleve-"
ren.
Zooals wij in ons vorig overzicht reeds
naar voren hebben gebracht, gelooven
wij stellig, dat de vastgestelde prijs
voor een eenigszins loonend pluimvee-
bedrijf veel te laag is gesteld. De pro
ductie is n.l. sterk gedaald door de in
krimping van de bedrijven, door het ge
vorderde seizoen, doordat het voeder
slechter van kwaliteit, is en ook nog
daar er minder bij kunstlicht gevoederd
kan worden.
Op de pluimveemarkt bleken de prij
zen voor den geheelen aanvoer weder
om sterk gestegen te zijn. Zoo werd er
b.v. voor de oude kippen tot aan de 70
ct. per kg. besteed, een prijs, die een
toonenden export thans geheel onmoge
lijk maakt. Voor de verzending naar
Duitschland 'zullen o.i. dan ook wel geen
kippen gekocht zijn. De binnenlandsche
behoeften zijn momenteel echter groot,
zoodat de vraag van deze zijde-de prijs
stijging wel in de hand gewerkt zal heb
ben. Er wordt echter, naar verluidt,
voor pluimvep geen nadere prijszetting
verwacht, omdat aangenomen kan wor
den dat de aanvoeren binnenkort toch-
wel van weinig beteekenis zullen zijn.:
Voor deze markt viel het aanbod ech
ter mee, dat er in de afgeloopen dagen
grondige selecties ops de vermeerde-
ringsbedrijven zijn verricht. Dit waren
echter de normale jaarlïjksche selec
ties.
Behalve naar oude kippen was er ook
zeer goede vraag naar jonge eenden. Er
werden voor deze dieren.' die vroeger
weinig gezocht waren, zeer goede prij
zen besteed. Ook de prijzen van het
wild beginnen zeer hoog te worden.
Johann Strauss (Paul Hörbiger) en
ziin vrouw (Dagny Servaes) luisteren
naar het spel van hun zoons Johanh
en Josef in de Tobis-füm ..Johann
Strauss". (Grand Thédtre)
