VOORBEELD VAN HONGARIJE
ZAL WORDEN GEVOLGD
„Geen volk kan zich aan de
nieuwe orde onttrekken"
Duitsche perscommentaren
op Hongarije's toetreding
DE EEMLANDER
Donderdag 21 November 1940 Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
39e Jaargang No. 124
Telegram van Hitier aan Horthy
Duitsch oordeel
over verwachte
ontwikkeling
Duitsch-Hongaarsche
besprekingen
Duitsche volksgroep
in Roemenië
Indië weigert
medewerking
„Asmogendheden
beheerschen
de ontwikkeling
Bescherming der
Bulgaarsche
natie
Twee broertjes onder
trein geraakt
Verduistering in
Turkije
VERKLARING VAN
DE VALERA
AMERSFÖORTSCH DAGBLAD
ABQNNkMtNÏSPRlJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per mnand 0.65; per
week f 0.15
Binnenland trance per post per 3 maanden 285. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
PRIJS DER ADVEKTEhTIEN vsn 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voor de
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 eent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
WEENEN, 21 Nov, (D.N.B.). De Führer heeft ter gelegenheid
van de toetreding van Hongarije tot het drie-mogendhedenpact het
volgende telegram aan den Hongaarschen rijksbestuurder admiraal
Horthy gezonden: „Ik verzoek Uwe Doorluchtigheid op dit uur,
waarop Hongarije door toetreding tot het drie-mogendhedenpact op
nieuw uitdrukking heeft gegeven aan zijn verbondenheid met
Duitschland, Italië en Japan, mijn hartelijke gelukwenschen voor het
welzijn van Uwe Doorluchtigheid en voor de gelukkige toekomst
van Hongarije te aanvaarden."
De Hör.gaarsche minister-president graaf Téleki en de Hongaarsche minister
van buitenlandsche zaken, graaf Csaky, zijn in gazelschap van den Duitschen
gezant in Boedapest Woensdagavond 11 uur uit Weenen weer in de Hongaarsche
hoofdstad aan-gekomen. Bij hun aankomst werden zij door den Italiaanschen
gezant en den Duitschan en Japanschen zaakgelastigde in Boedapest alsmede
door tal van personen uit het openbare leven en door een groote mensehmmenigte
verwelkomd. Graaf Csaky zal binnenkort voor de buitenlandsche politieke com
missies van het parlement rapport uitbrengen ove* zijn reis naar Weenen.
het blad, moet zich daarbij welbe
wust zijn, dat Duitschland en Italië
het geen oogenblik zullen dulden,
dat ergens, waar dan ook, onver
stand of gebrek aan inzicht (om van
kwaadwilligheid niet eens te spro
ken) dezen opbouwarbeid zou sabo-
teeren.
Niemand kan zich op het oogenblik
nog al6 stille vennoot van de Britsche
firma beschouwen, anders verliest hij
voor de toekomst het recht in Europa
ook maar de bescheidenste rol te spe
len. Het moge vooral voor die volkeren,
die hun partij kiezen voor Engeland
met een vernietigende nederlaag heb
ben moeten bekoopen, hard zijn dit te
erkennen, er valt echtër niet6 op af te
dingen, aldus de Voélk. Beobachter.
Tot een gelijke conclusie komt de
perschef van de regeering van het gou
vernement-generaal, Wilhelm Zarzke,
in een artikel, waarin hij" zich met de
verhouding van Duitschiand tot, de
overwonnen landen bezig houdt, en deze
in de korte formule samenvat, dat zij
slechts op wederkeerigheid zal zijn ge
baseerd. Duitschland zal tesamen met
zijn Italiaanschen vriend op het vaste
land domineeren. Daarom gebiedt het
gezonde verstand den vroegeren oorlogs
tegenstanders van Duitschland, uit
eigen beweging uit dezen toestand voor
hun eigen verhouding tot het Duitsche
volk te trekken.
„Duitsdhland", zoo verklaart
Zarzke dan verder, „zal Franschen,
Belgen, Nederlanders en No
ren zoo behandelen als deze zelf
hun houding ten opzichte van
Duitschland zullen bepalen". In d<e
verdere uitwerking van deze grond
gedachte wordt de Duit6ch-Fran-
sohe verhouding er in het bijzon
der afhankelijk van verklaard, of
Frankrijk door eigen bijdrage (het
bewijs zal leveren, dat het eerlijk
bereid is, zich in het nieuwe Euro
pa onder Duitsch-Italiaansche lei
ding in te schakelen.
HONGARIJE^ tdetreding tot het drie-
mogendhedenpact wordt te Berlijn
als een belangrijke gebeurtenis be
schouwd. Het vormt de inleiding van
een nieuwe politieke ontwikkeling,
waarin de wensch door Duitschland,
Italië en Japan in de toelichting op
het driemogendhedenpp uitgesproken,
wordt vervult, n.l. dat de samenwerking
van deze drie mogendheden zich zou
mogen uitbreiden tot die naties, die ge
neigd waren evenals de drie onderteeke
naars van het pact van Berlijn naar een
waarachtige wereldvrede ais einddoel
te streven.
In de verklaring, die de Hongaarsche
regeering van haar besluit geeft, wordt
het motief van de' gebeurtenis te Wee
nen verduidelijkt. Hierin wordt uitdruk
kelijk de actie van de drie verbonden
mogendheden erkend ten aanzien van
de Vestiging van een nieuwe internatio
nale orde, en hun einddoel dat op „be
vestiging van een rechtvaardigen en
duurzamen wereldvrede" is gericht, be
vestigd.
Dat Hongarije als eerste mogendheid
in het algemeen en van het Zuid-Oosten
in het bijzonder zich formeel bij de drie
verbonden groote mogendheden heeft
aangesloten, heeft een natuurlijke oor
zaak. Het Hongaarsche volk is op ge
lijke wijze als het Duitsche volk het
slachtoffer geworden van de destruc
tieve politiek van de verdragen van
1919. De Hongaarsche politiek heeft van
het eerste oogenblik af. positief begrip
getoond voor de samenwerking van de
beide spilmogendheden -ten einde een
rechtvaardige. Europeesche ordening
tot stand te brengen. Aan deze houding
dankt Hongarije ook de plichtsvervui
ling van zijn revisiewenschen. Het kan
dan ook niet verwonderen, dat Honga
rije de eerste' mogendheid is. die zich
bij de orde-mogendheden aansluit.
De stap van Hongarije kan in zoo
verre-bijzondere politieke beteekenis be
zitten. daar deze op de andere volkeren
van het Donau en Balkangebied als
voorbeeld kan werken. In ieder geval
kan men verwachten, dat Hongarije
niet de laatste schakel zal zijn in de
keten van volken, die zich bij de poli
tiek van het driemogendhedenpact zou
aansluiten: De Roemeensche minister
président. generaal AntoriescU is intus-
schen naar Berlijn gereisd, doch obk
zijn bezoek zal de actie, die door de
plechtigheid te Weenen is ingeluid,
geenszins afsluiten.
Geen volk kan zich aan de
nieuwe orde onttrekken
In toonaangevende Duitsche
bladen wordt op het oogenblik de
opvatting naar voren gebracht,
dat de Europeesche volkenge
meenschap, die uit de nieuwe or
dening van het continent zal
voortkomen, een en ondeelbaar zal
zijn, dat zich dus geen enkel volk
er aan zal kunnen onttrekken.
Zoo schreef gisteren de Voelki-
scher Beobachter, dat thans aan
leder Europeesch volk reeds de
▼raag is gesteld, het uit vrije
wil en. eigen helder inzicht aan den
nieuwen opbouw van Europa wil
deelnemen. Ieder volk, zoo 6chrijft
De toekomst van België, N e-
d e r 1 a n d en Noorwegen, zoo
verklaart Zarzke tenslotte, hangt
ten nauwste samen met de bereid
heid van deze' volken om in ieder
opzicht toenadering tot het Duit
sche volk te zoeken, waartoe zij
uit eigener beweging en na een
zorgvuldig zelfonderzoek zullen
moeten komen.
BERLIJN. 21 Nov. (D.N.B.) - In een
te Weenen gehouden gemeenschappe
lijke vergadering van de Duitsche en
de Hongaarsche regeeringscommissie
voor de regeling der DuitschHongaar
sche economische betrekkingen zijn be
halve overeenkomsten over een reeks
andere economische kwesties ook de
onderhandelingen over een nieuwe be
paling van de koersverhouding. die se
dert geruimen tijd tusschen de Duitsche
en de Hongaarsche regeering gevoerd
worden, tot een einde gebracht. In dit
verband is het agio voor de rijksmark
te Boedapest met ingane van" 21 No
vember van 1819Vï verhoogd tot 21
22V» pet
BOEKAREST. 21 Nov. (D.N.B.).
Generaal Antonescu heeft een wetsde-
creet geteekend en ter publicatie vrijge
geven betreffende de Duitsche volks
groep in Roemenië. Dit wetsdecreet
luidt: De Duitsche volksgroep in Roe
menië krijgt rechtspersoonlijkheid en
draagt den 'naam van „Duitsche volks
groep in Roemenië". Als vertegenwoor
digend lichaam voor de Duitsche volks
groep in Roemenië treedt op de natio-
naal-soc.ialistische Duitsche arbeiders
partij (N.S.D.A.P.). Zij werkt in het ka
der van 'den Roemeenschen nationalen
legionnairen staat. Met goedkeuring
van den leider van den nationalen le
gionnairen staat vaardigt de Duitsche
volksgroep in Roemenië bindende bepa
lingen voor haar leden uit. teneinde
haar nationale leven te handhaven en
te versterken. De Duitsche volksgroep
in Roemenië kan naast de vlag van de
Roemeensche partij, de vlag van het
Duitsche.volk hijschen.
NEW YORK, 21 Nov. (D.N.B.) Naar
uit Londen gemeld wordt heeft de Indi
sche wetgevende vergadering een lee-
ningsvoorstel, dat zou moeten diénen
tot dekking van het waarschijnlijk te
kort. als gevolg van oorlogsuitgaven ten
gunste van het Britsche Rijk verworpen.
Associated Press meldt, uit Londen,
dat Engeland het, aanbod eener grootere
deelneming van Indische leiders aan
den uitvoerenden raad van den onder
koning en aan de beraadslagingen over
oorlogsmaatregelen heeft, ingetrokken,
omdat dit aanbod door Indië niet vol
doende gesteund werd. De onderkoning
heeft verklaard met leedwezen te moe
ten constateeren, dat de politieke par
tijen in de tegenwoordige omstandig
heden niet bereid zijn. zijn voorstel aan
te nemen.
De aardbevingsramp in Roemenië
Enorme puinhoopen vormen de resten van de Carltonwolkenkrabber te Boekarest,
welke instortte tijdens de aardbevingsramp in Roemenië, Ongeveer 200 menschen
kwamen alleen in dit gebouw om het leven. (Foto Scherl)
BERLIJN, 21 Nov. (D.N.B.) De
verklaring, welke de' rijksminister van
buitenlandsche zaken Von Ribbentrop
ter gelegenheid der toetreding van
Hongarije, tot het driel andenpact te
Weenen heeft afgelegd, vooral zijn rae-
dedeeling, dat de toetreding van ande
re landen zal volgen, en de uitdrukking
van zijn overtuiging, dat de beteekenis
der in het drielanden'pact verbonden
landen mede ertoe zal bijdragen den
vrede in niet al te ver verschiet te her
stellen, vormen de leidende gedachten
der Berlijnsche perscommentaren ten
aanzien van de historische gebeurtenis
van Weenen.
Italiaansche troepen op marsch in Griekenland
Italiaansche troepen op weg naar het front in Griekenland
(Foto Scherl)
SOFIA, 21 Nov. (D.N.B.) De wet tot
bescherming der natie is Woensdag
middag door de Sobranje na een drié-
daagsch debat overeenkomstig het ont
werp der rëgeering in eerste lezing
aangenomen.
Het wetsontwerp omvat drie
hoofdpunten: maatregelen -tot on
derdrukking van staatsviiandige
propaganda, de ontbinding en het
verbieden van geheime bonden als
vrijmetselarij. rotaryclub6 e.a.. als
mede bepalingen tegen het Joden
dom.
De minister van binnenlandsche za
ken Gabrowski kenmerkte aan het slot
der debatten de wet als noodzakelijk in
het belang der nationale eenheid en
raszuiverheid van het Bulgaarsche
volk. De vrijmetselarij, zeide hij. ver
nietigt door haar internationale ban
den de eenheid des volks. Aan de hand
van uitvoerig cijfermateriaal wees de
minister vervolgens op hét vaak be
slissende aandeel der Bulgaarsche Jo
den met name in het bedrijfsleven. Het
geheèle Boleaairsche volk. zoo besloot
Gabrowski. wacht met vreugde op deze
wet. die het beschouwt en begroet als
de uiting van een nieuwen tijd.
In het verloop der debatten verklaar
de de regeeringsafgevaardigde Sjisj-
koff, dat het Bulgaarsche volk zijn bui-
tenlandsch-politieken weg aan de zijde
der asmogendheden heeft betreden. Het
is derhalve noodig. dat Bulgarije ook
innerlijk sterk en zuiver voor de ko
mende taken is gewapend.
VOORKEURSBEHANDELING VOOR
FRANSCHE OORLOGSVERMINKTEN
PARIJS. 21 Nov. (D.N.B.). De
Duitsch militaire bevelhebber in Frank
rijk heeft bepaald, dat de Franschen,
die in den oorlog ernstig verminkt en
dientengevolge voor minstens 50 pro
cent ongeschikt voor den arbeid zijn,
in vergelijking met de overige Fran
schen bij de Duitsche officièele bureaux
een voorkeursbehandeling zullen genie
ten. Aan 'deze oorlogsinvaliden zal tot
dit doel een speciaal bewijs worden uit
gereikt.
De diplomatieke medewerker van
de Berliner Boersen-Zeitung, Karl
Megefle, wijst op de „snel om zich
heen grijpende aantrekkingskracht
van het driemogendhedenpact",
welks groote principieele gedachten
zoo helder zijn en door de leerstel
lingen en nooden van de twintigste
eeuw zoo gesteund worden, dat men
bij de overweldigende meerderheid
der Europeesche volkeren thans
reeds van een geestelijke bekrach
tiging van dit groote wereldpoli
tieke verdragswerk kan spreken.
Met de toetreding van Hongarije be
gint het concrete proces van de opvul
ling der omlijsting van dit pact. Hon
garije spreekt zich daaimede uit voor
de Europeesche lotsgemeenschap tegen
de machten, die hoewel zij aan deze
gebieden vreemd zijn en den vrede ver
storen naar bijzondere politieke be
voorrechting streven. De verklaring van
de Hongaarsche regeering onderstreept
immers onvoorwaardelijk de opvatting
der onderteekenaaïs van het clrielan-
denpact.
De ruimte van den Britschen invloed,
zoo schrijft Megerle, is in Europa tot
eenige kleine resten ineengekrompen
en de dag zal komen, waarop ook de
laatste enclave van het Engelsche sys
teem verdwenen zal zijn. Een dubbel
zinnig afzijdig staan, een steunen" op
twéé schouders, gaat niet meer op. De
nieuwe denkbeelden en feiten van het
nieuwe Europa, verbonden met de ge
lijkgerechtigde voornemens en krach
ten van het Verre Oosten, brengen niet
alleen de overwegingen van de kleine
en middelmatig groote landen, doch de
overige groote ruimten en groote volke
ren van de Europeesch-Aziatische ruim
te onder hun betoovering. De lange
reeks van diplomatieke handelingen en
gebeurtenissen der laatste weken, het
contact met de bevoegde personen van
Spanje tot aan de Sovjet-Unie toont
aan, dat het proces der nieuwe ordening
stelselmatig en met'succes wordt voort
gezet.
De Deutsche Allgemeine Zeitung
spreekt van een „militaire diploma
tie van den Führer" en herinnert
er aan, dat de democratische Wes-
tetijke mogendheden in den vorige'n
oorlog het zelfbeschikkingsrecht
dèr volkeren hebben afgekondigd,
•terwijl midden in den Engelschcn
oorlog thans die mogendheden en
staten, die na 1919 het slachtoffer
waren van het karikatuur van haat
en egoistische blindheid geworden
„zelf-beschikkingsrecht". den kern
eener nieuwe ordening van volkeren
vormen.
In tegenstelling tot den mechanischen
bond van Genève, die in werkelijkheid
slechts heel Europa tot een Balkan
moest maken, is deze nieuwe ordening
en echte gemeenschap van volkeren een
organisch groeiende werkelijkheid. Het
blad wijst daarbij op de recente verkla
ring van generaal Anlonescu. dat zijn
land met de as meegaat en constateert
verder, dat het nieuwe Europa naar het
Oosten zoowel als nabuur verbonden is
niet de Sovjet-Unie als in bondgenoot
schap met Japan. Men kan niet genoeg
wijzen op de sleutelpositie van art. 5
van het pact van Berlijn, dat den poli
tieken status met hét Europeesch-
Aziatische Rusland regelt en bevestigt.
Een nieuwe steen, zoo schrijft de
Völkischer Beobachter. is met de toe
treding van Hongarije tot het drie
mogendhedenpact gekomen in het
groote mozaiek der toekomstige wereld
ordening. Het blad herinnert aan de
uitspraak van minister Von Ribbentrop,
De een gedood, de ander
zwaar gewond
HEERHUGOWAARD. 21 Nov.
Gistermiddag keerden de beide
broertjes ten Wolde, resp. 2even en
acht jaar, uit de school te Sint
Pancras terug. Om den weg naar
hun huis, dat nan de Ringvaart
staat te bekorten, zijn zij langs dén
spoordijk gegaan, die tuesclien
Alkmaar en Broek op Langendijk
ligt. Door den zwaren storm hoor
den zij niet, dat een trein naderde
en kwamen beiden eronder. Het
oudste kind was op slag dood, ter
wijl het jongste zwaar gewond
werd opgenomen.
ISTANBOEL. 21 Nov. D.N.B.).
Ankara en Ietanboel zijn reeds
Dinsdagavond begonnen met hét
verduisteren der straten. Behalve
op enkele hoofdverkeerswegen, sta
tions en haveninstallaties branden
de straatlantaarns niet. Aangekon
digd is, dat deze regeling voor
Lstanboel principieel gehindhaafd.
zal blijven, hetgeen beteekent, dat
de straatverlichting in bijna alle
wijken der stad niet zal worden
ontstoken.
Officieel wordt uit lstanboel geméld,
dat met het oog op den tegenwoordi-
gen toestand vanaf 23 November het
spoorwegverkeer zal worden beperkt.
Op de lijn lstanboelAnkara zal in
beide richtingen een dagtrein, alsmede
op vier dagen per week een nachttrein
uit den dienst worden genomen. Op de
lijn AnkaraAdana zal op drie dagen
per week een trein uit den dienst wor
den genomen. Op de lijn Bandirma—
Smyrna wordt eveneens de dagtreinver
binding opgeheven. Op een vergadering
der parlementsfractie van de volkspér-
tij heeft de ministerpresident een ver
andering van de wet ter bescherming
van het nationale economische leven
aangekondigd teneinde het economische
leven beter aan den tegenwoordoigen
politieken en economischen toestand te
kunnen aanpassen.
Twee Turksche soldaten, die aan de
TurkschBulgaarsche grens waren
verdwaald en op Bulgaarseh gebied ge
vangen waren genomen, zijn thans uit
geleverd aan de Turksche autoriteiten
De Bulgaarsche minister1 van oorlog
heeft in verband hiermede verklaard,
dat de soldaten zijn uitgeleverd als be
wijs van de vriendschappelijke gezind
heid van Bulgarije jegensTurkije.
NEW YORK, 20 Nov. (D.N.B.) Vól
gens een United Press bericht, heeft de
lersohe minister-president. De Valera,
ten aanzien van de kwestie van afstand
van Iei-sehe vlootbases aan Engeland
verklaard, dat deze rechtstreeks Ier-
lands nationale integriteit raakt, Inge
val Ierland zijn havens aan Engeland
uitlevert, zou het zelf direct bij den oor
log worden Wtrokken. Ten aanzien van
het voorstel Iersche havens en lucht-
bases aan Canada te verpachten, wees
De Valera er op. dat Canada evenals
Engeland oorlogvoerend is. OP de vraag,
of Ierland zijn neutralteit zou opgeven
in ruil voor teruggave van Noord-Ier-
land. heeft volgens het genoemde agent
schap de Iersche premier geantwoord,
dat deze vraag er op neerkwam, of men
het recht op vrijheid wilde opofferen
voor het recht op eenheid. De Iersche
natie heeft recht op beide.
dat er in het teeken van het drielanden-
pact een aaneensluiting zal volgen,
welke de geheele wereld omvat, en con-
siateert, dat het pact door de drie groo
te mogendheden van begin af aan ge
dacht was als kernpact. welke nog an
dere volkeren binnen het gemeenschap
pelijke front zou brengen.
In denzelfden geest schrijft de Ber
liner I.okal-Anzeiger: De beteekenis der
gebeurtenis van We'enen grijpt ver om
zich heen. Weer is bewezen, dat de as
mogendheden de wet van handelen op
diplomatiek en politiek gebied even
vast in de hand hebben als de militairp
oorlogvoering. Er is een nieuwe toestand
ontstaan, die van beslissende beteeke
nis is voor hei verdere verloop der
Europeesche ontwikkeling.
*^00000000000000<XXX'< OOOOOOC
DE VERDUISTERING t
Vandaag gaat de zon om I?40 uur
onder. Zonsopkomst op Vrijdag 22 O
November is om 9.13 uur. Gedurende 5
den tusschenliggenden tijd moet wor- A
den verduisterd.
Maan on morgen 7.76. onder 14.02. 3
x><xx>o<xx>o<><x><cx><xx><x>o<xxx><^^
