Regeling vastgesteld
voor rijksbijdragen in
oorlogsschade
i
I f J
Steunpunten voor Ver. St.
in Zuid-Amerika?
Turkije wenscht den vrede
te behouden
Critische stemming
DE EEMLANDER
Woensdag 4 December 1940
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
39e Jaargang No. 135
Tot f50.000 een vergoeding van 100%;
daarboven wordt 90% vergoed
Speciale regels
voor huisraad
„Het roemvolle verleden van Turkije sluit
den wensch naar avonturen uit"
Geen aanval op
Wilhelmshaven
„Geen vijanden,
geen heimelijke
aspiraties
Conferentie
Argentinië-
Uruguay
der Engelsche bevolking
Verschrikkelijke
verwoestingen
in Bristol
Voetgangers
en fietsers
attentie!
Geruchten over
Kerst-wapenstilstand
AMERSFOORTSOi DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
V»—week 015
Binnenland tranco per post per 3 maanden 2 85 Afzonderlijke nummer» f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. «620
PRIJS DER AÜhitftnliEN van 11 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voor de
helft van den prijs. Kleine Adverlentiên „KEITJES"' bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen I 1.Bewijsnummer extra f 0.05
's-GRAVENHAGE, 4 Dec. Het Verordeningenblad bevat één
besluit van den secretaris-genèraal van het departëment van Finan
ciën betreffende de bijdragen van het Rijk in de als gèvólg van hét
oorlogsgeweld geleden schade.
Behalve voor huisraad en lijfgoed en voor andere bijzóndere
gevallen, waarvoor specialè règèlingèn zullen wórden gètróffën,
wordt de schade bepaald door het verschil tusschen de waardè van
het goéd voor en na de beschadiging. Blijken in geval van herstel van
het goed de herstellingskosten, na aftrek van een rèdèlijk bedrag
wegens de door het herstel verkregen vernieuwing óf verbetering,
lager te zijn dan dit genoemde vërschil, dan wordt hét lagèrè bedrag
als grondslag voor de schadeloosstelling genomen (art. 3).
Dè waarde van het goed wordt in dén regël gèstëld óp dè normale
verkoopwaarde op 9 Mei 1940.
\7 OOR onroerende goederen. waarvan
dè verkoopwaarde niet kan worden
vastgesteld alsmede voor bedrijfstoërus-
tingen geldt de boekwaarde d.i. kosten
de prijs minus afschrijvingen (art. 4).
De schade aan bedrijfs- en handels
voorraden wordt vastgesteld op grond
slag van den inkoopprijs, waarbij van
abnormaal groote voorraden alleen de
normale hopvèèlheid in aanmerking
komt. en het overige wordt verwaar
loosd )art. 5).
De aldus vastgestelde schade
wordt tot een bëdrag van 50.000
voor 100 vergoed, daarbóven
vóór 90 (art. 6).
Voor huisraad en lijfgoederen zal de
Ned. Staatscrt. een bijzondere regèling,
gesteld door den secretaris-generaal van
financiën, bevatten. Deze regeling be
treft in de eerste plaats de bijdragen in
de geleden schade cn ook waarborgen
vcór een goede besteding daarvan.
Voorzoover huisraad gebezigd werd
in een bedrijf of bij de uitoefening van
een beroep valt hef. onder de hierboven
genoemde algemeehe regels (art. 7).
Ten slotte is den secretaris-generaal
in artikel 8 vrijheid gelaten om in bij
zondere gevallen schade en bijdrage op
afwijkende wijze vast te stellen.
Op de rijksbijdrage worden uit an
deren. hoofde ontvangen schadevergoe
dingen a fonds perdu in mindering ge
bracht. Vóór de molestverzekèring gri-.
dèn bijzondere regelen (zie hieronder).
De uitkeèring
In dèn régel geschiedt de uitkeèring
van de bijdrage aan dèn eigenaar van
hèt beschadigde goed. Indien deze een
voorschot heeft van de stichting Rotter
dam of van een provinciale stichting,
wórdt aan déze stichtingen uitbetaald.
Iets dèrgelijks kan geschieden op aan
wijzing van den secretaris generaal, in
dien hef. Riik of dprdën voorschotten
verleend hebben (art. 10).
De ontvangen ujtkeeringen moeten
in het algemeen voor herbouw rcsp.
heraanschaffing worden besteed. Het
besluit stelt daarvoor waarborgen. Bij
dragen wegens schade aan gebouwde
onroerende goederen worden niet-aan
stonds in geld uitbetaald, doch in'ge
schreven in een „grootboek voor den
wederopbouw", totdat waarborgen voor
juiste hestedirte -zijn gegeven De in
schrijvingen zijn onvervreemdbaar en
blijven buiten faillissement. Zij dragen
4rente gedurende een bepaalde perio-
dè (art. 11) Hypotheekhouders hebben
gèen verhaal op de hoofdsom, gedeelte
lijk wel op de rente. Na de rentedra
gende perindp kan de inschrijving door
den hypotheekhouder worden verwor
ven. indien dé ingeschrevene dan nog
htet met den herbouw is begonnen (art
12).
Het plan van herhouw behoeft de
goedkeuring van den algemeen ge
machtigde voor den wederopbouw. Deze
houdt rekening met de belangen van
hypotheekhouders en andere zakelijke
gerechtigden (art. 14 e.v.).
Molest verzekering
De molestverzèkeraar is tot het be
drag der rijksbijdrage van zijn verplich
tingen bevrijd. Mi. kan reeds'uitgekeer
de bedragen deswetre terugvorderen
Voor zóóver de ui (Veering der molest-
vérzêkering de rijksbiidrage overtreft
komt hel meerdere den verzekerde ten
goedé (art. 18 en 9). De verzekerde is
van zijn verbintenis uit hèt verzeke
rirgsrnntract in zooverre bevrijd, als
deze betrekking heeft op dat deel van
dé verplichtingen van dèn verzekeraar,
waarvan déze dnórde rijksbijdrage
wórdt bevrijd (art. 18 lid 2).
Ten slótte bèvat het besluit bepalin
gen óvèr dè terugvórdërihg van ten on
rechte uitgekeerde hedragen. Óók wordt
bepaald dat tot 50% van dè bijdragè
kan worden afgetrokkèh in.geval vah
onjuiste pchade-opgavè.
Ter zake van toekenning en uitbe
taling dër bijdragen worden gèen
rèchtsvorderingen tegèn dèn staat toe
gelaten.
De stukken, opgemaakt tèr uitvoè-
ring van het besluit, zijn vrij van ze
gel. registratierechten en leges.
(Voor de regeling van de 6c-hade aan
huisraad zie men elders in dit blad).
Het tot gemeentehuis van Doniawerstal
gerestaurëerde historische Osinger
slot te Langwiër dat in de vorige
èèawen de tróts van Friesland was.
is officieel in gebruik genomen.
(Foto Pax'Hollahd)
Een overzichtsfoto van het havengebied van Liverpool, de op éen na grootste
stad van Èhgèland, die door Duitsche luchtaanvallen, zooals men weet, zwaar
getroffen is (Foto Schèrl)
BERLIJN", 4 Dec. (D.N.B). Londen
heeft op 2 December officieel door Reu
ter laten melden, dat Britscjiè vliegtui
gen in den nacht van Zondag op Maan
dag met. succes Wilhelmshavén gebom
bardeerd en branden en ontploffingen
veroozaakt hebben. Hiertegenover
wordt van Duitsche zijde geconstateerd,
dat dien nacht geen enkel Britsch vlieg
tuig hoven Wil helmshaven of in de om
geving dezer stad geweest is. Dienten
gevolge is er ook geen enkele Britsche
hom op de marinewerf aldaar, op fa
brieksgebouwen of stadsdcelefi gevallen
Wel hébben de Engelschen. gebruik
makend van de ochtendschemering.
Maandagmorgen vroeg de 50 kilometer
meer Noord-Oostwaarts gelegen stad
Cuxhaven tot doel genomen en aldaar
eenige bommen uitgeworpen. Hit deze
feiten blijkt, dat het den Engelschen niet
gelukt is om het door hen gestelde doel
t.w. Wilhelmshaven te vinden, om niet
te spreken van bomhardeeren. Daarom
moet het bombardement op de volko
men onheteekenende stad Cuxhaven be
schouwd worden als het resultaat dér
mislukte orienteering door de R.A.F.
Deze omstandigheid, zoo wordt van
Duitsche ziide verklaard, toont duidelijk
het onderscheid aan tusschèh hetgeen de
Engelschen willen en wat. zij kunnen
Zoo kan dus thans niemand mèer zich
erover verbazen, dat de beweringen der
Engelschen over bombardementen op
militaire doelen in Duitschland zich in
Wèrkelijkhèid nóe steeds óntnont hébben
als lukrake bombardementen óp éroótè
steden. in zoover dè Britten dèzé althans
^«-rthden hèbbèn.
ISTANBOpL, 4 Dec. (D.N.B.).
Dé minister voor landsverdedi
ging, Saffèt Arika, die zich op het
oogenblik in Istanboel bevindt,
voert met den opperbevelhebber
over de gebieden, waar de uitzon-
dëringstoèstand is afgekondigd, lt
généraal Ali Riza, langdurige be-
sprèkingen.
De Turksche pers kómt tèrug op het
dagelijksche thema, waarbij zij schrijft,
dat het Turksche volk den vredè wil
behouden en geen, voornemens heeft om
aan te vallen, maar bereid is te vech
ten, wanneer het mocht worden be
dreigd en aangevallen. De bladen hoe
den er zich voor een definitie te geven
van deze bedrèigingen, die niet bestaan
of alleen bèstaan in de bèdóelingen van
de Engelsche agenten, die hèt Turksche
patriótisme aanwakkeren in de hoop,
dat èr éen vonk uit zal ontspringen, die
de brand vain het Europèèsche conflict
2al vergrooten.
In Turksche politieke kringen wijdt
•mèn .grootë aandacht aan dè hoofdarti
kelen \an twee dagbladen, waarin twee
vooraanstaande parlemèntsleden de po
litieke houding van Turkijè beschrijven.
De afgeyaardigdè Atay schrijft in het
ófficièusé blad Ulus, dat de onlangs ge
nomen maatregelen hèt hèhoud der on
afhankelijkheid van Turkije gelden.
Dèzè maatregelen zullen van nu af aan
tot de uiterste grens der noodzakelijk
heid worden uitgèbrèid teneinde het
land volkomen paraat te maken. Het
roemvolle verleden van Turkije sluit
den wensch naar avónt.uren uit. Turkije
eerbiedigt alle buitenlandsche rechten
en verlangt èèrfrièflïging van zijn eigen
rechten. Het erkent slechts zijn eigen
besluit. Turkijè daagt nierhand uit. liet
mengt zich niet in rèèmde aangelegen
heden én duldt óok gèen vreemde in
menging.
De afgevaardigde Sadak schrijft in
het blad Aksjam: De gróótste zegen
voor èlk volk is de volkomen onafhan
kèlijkheid en dè vrije bepaling van zijn
politieke richting overeenkomstig zijn
eigen belang. Het eenige doel van de
Turksche politiek is het behoud van
het vaderland en dè handhaving der
onafhankelijkheid. Turkije heeft allian
ties, én'verplichtingen. maar heeft geen
\ijandèn én geen heimelijke aspiraties.
Om voor vijand van Turkije dóór te
paan. moet een vijandelijke bedoeling
tegen hét Turksche vaderland aanwe
zip,zijn.
Het artikel van het blad Ulus is door
het te Istanboel verschijnende blad Tan
óvèfgènómèn.
Dè règèorin.g heèft een voórstèl inge
diend hètreffendè verhóoging van het
haar vóór bijzóndere doeleinden tóeèc-
Stanè crèdiet van 25 tot 50 millioen
Turksche pondeh. Hetzelfde nntwern
bè\at de bepaling, dat het buitenland
schèri schepen veroorloofd is .de kust
vaart tè beoefenen binnen de Turksche
wateren in spéciale gèvallén en met
toestemming van dèn ministerraad.
De nieuwe minister voor het ver
keerswezen, Dsjèvdefc Kerim Inceday„
hèeft bij een contrólë op de spoorwegèn
vastgesteld, dat ruim 700 goederenwa
gens op zijsporen waren geschoven en
daar als woningen dienst rieden. De
minister heeft terstond bevel gegeven,
dat de wagens ontruimd moeten wor
den en in orde moeten worden ge
bracht, aangezien zij dringend noodig
zijn bij het hestaande gebrek aan wa
gens bij de Turkschè spoorwegen.
BUENOS AIRES. 4 Dec. (D.N.B.)
Dè ministers van buitenlandsche za
ken van Argèntinië en Uruguay zul
len Zóndag a.s. volgens bèrichtèn in
dè pers, vergezeld van een staf des
kundige vaklieden, op een landgoed
in Uruguay bijeenkomen voor een
confèrentie. tènèinde dè kwestie
dèr inrichting van militaire stèun-
puntèn vóór de Ver. Staten te be
spreken.
Het streven van de Ver. Staten om
in Spaansch-Amèrika steunpunten te
verkregen, wordt door het te Valparai
so verschijnende blad „Opinion" geken
merkt als een middel tot economische
beheersching van de Zuid-Amerikaan-
sche landen. Door steunpunten, zoo
schrijft hèt blad. willen de Ver. Staten
eerst een controle in Zuid-Amerika ver
krijgen en venolgens door dienovereen
komstige aankoopen van materiaal en
wapenen dè economische afhankelijk
heid van de Zuid-Amerikaansche lan
den ten aanzien van de Ver. Staten nog
vergrooten. Indien de Ver. Staten in
Zuid-Amèrika steunpunten verkrijgen,
zou Spaansch Amerika onvermijdelijk
sterker onder Noord-Amerikaansr.hen
invloed komen. De Chileensche minister
van financiën heeft aan journalisten
verklaard, dat de voorstellen tot het ver-
leenen van credieten aan Chili, zooals
gedaan door de commissie voor den bui-
tenlandschen handel te Washington, niet
voordeelig zijn. Chili ,zoo betoogde de
minister, heeft economische hulp noodig
en zal erom blijven vragen, doch alleen
indien het die hulp op eervolle wijze kan
verkrijgen. Chili zal altijd blijven ver
mijden om in te gaan op onvoordeèlige
financièele voorwaarden.
Engelsche kruiser bracht
Braziliaansch schip op
De Engelsche hulpkruisèr die, zooals
gistèren rèeds gemeld, het Braziliaan-
BERLIJN, 4 Dec. (D.N.B.). De Duit
sche luchtmacht heeft, naar het D.N.B.
verneemt, in den loop der maand No
vember behalve talrijke afzonderlijke
aanvallen 23 grootscheepsche aanvallen
ondernomen, waarhij telkens in één
nacht op één doel tusschen 100.000 en
600.000 kg bommen werden geworpen.
Alleen bij deze grootscheepsche aanval
len werden in totaal 5 millioen brisant
bommen uitgeworpen. Bovendien werd
bij dezelfde aanvallen een aanzienlijke
hoeveelheid brandbommen uitgewor
pen.
De Londensche correspondent van de
Argentijnsche Nacion wijst in een spe
ciaal bericht op een toenemende ont
stemming onder de Engelsche bevol
king. Op het hulpgeroep der Londena-
ren, zoo schrijft de Argentijnsche jour
nalist, hebben instanties slechts aarze
lende antwoorden of wel ware stort
vloeden van een propaganda, die ieder
ten zeerste ontstemmen moet. De Times
heeft er op gewezen, dat de werkelijk
kinderlijke pogingen om de namen der
gebombardeerde steden voor de bevol
king te verzwijgen, algemeen ontstem
ming wekken. Deze methode moet
ertoè leiden, dat de Engelschen steeds
meer de communiqués van den vijand
vertrouwen en dat het wantrouwen
tegen de officieele Britsche verklarin
gen toeneemt. De overheerschende in
druk is, dat de Engelsche openbare
meening spoedig een nieuwe kabinets
wijziging zal eischen als aan de mis
standen niet energiek een einde ge
maakt wordt. Bijzondere verbittering
wekt hèt, dat men er ondanks de
enorme belastingen en de dagelijks
stijgende prijzen voortdurend bij de
burgers op aandringt, ook nog op oor-
lógsleèningeh in te teekenen. Tenslotte
zijn er nog als voortdurende aanklacht
tegen de Engelsche regeéringspolifték
de werkloozen. Bij dit alles is het. naar
de Argentijnsche journalist tenslotte
verklaart, niet te verwonderen, dat de
groote massa wil weten, hoe men de zoo
dikwijls genropaeeerde definitieve over
winning zal bevechten en wannéér men,
daarmede eindelijk denkt te beginnen.
Nieuwe uitvoerige schilderingen
van Amerikaanschè correspónden-
schè kustvaartuig „Itape" 18 mijl vóór
kaap Sothome heèft opgebracht en ón
danks het protest van den kapitein 22
Duitsche opvarenden van boord heeft ge
haald was, naar Diario da Noitë meldt,
de Engelsche hulpkruiser „Calcino
Castle." De Braziliaansche pers noemt
het incident, dat van bijzondere strek
king is. een „stelselmatigen. onverklaar-
baren aanval" op Brazilië door de En
gelsche regeering. Het incident heeft,
naar het blad Correio da N'oite schrijft,
op de openbare meening van Brazilië
een vernietigenden indruk gemaakt. Dit
blad. dat nauw contact met de regeering
onderhoudt, zegt. dat het optreden van
Engeland een schending heteekent van
de geheele Amerikaansche neutraliteit.
Heel Amerika wijst dezen daad van ge
weld jegens zijn veiligheid van de hand
en maakt zich stellig thans reeds op,
overeenkomstig de verplichtingen van
solidariteit, tot èen gèmeènschappelijk
protèst tegen dezen niet nader aan te
duidèn aanval.
tèn in Engeland géven een aan
schouwelijk beeld van dèn omvang
der verwoestingen in Bristol, dat
in den loop van den nacht door
golven van Duitsche vliegtuigen in
afstanden van telkens drie minu
ten werd aangevallen. Talrijke
vroegere inwoners van Coventry,
dié zich na de verwoesting van de
ze stad naar Bristol hadden bege
ven, verklaarden aan de Ameri-
kaanschs correspondenten, dat de
schade welke in den nacht van
Zondag op Maandag is aangericht
reeds aanzienlijk belangrijker is
dan in de Engelsche communiqués
wordt toegegeven.
De indruk van het bombardement is
wegens de ihtgestrekthcid .van de stad
bijna nog verschrikkelijker geweest
dan de vernietigende aanvallen op
Coventry. Bij de aanvallen in den
nacht van Maandag op Dinsdag heb
ben de Duitsche vliegtuigen weer tal-
looze brand- en brisantbommen op dt
deels in puin liggende stad, vooral op
dc haven voor de uit Canada en de
Ver. Staten voor Bristol bestemde
schepen geworpen. De eerste bommen
werpers arriveerden reeds kort na
zonsondergang. Eerst veroorzaakte een
hagel van brandbommen in een groot
dtel van de stad reusachtige branden,
waarvan sommige hedenochtend nog
niet gehluscht waren. De branden
wezen den v. eg aan de hierna komen
de bommen werp Ers die met groote
snelheid kwamen aanvliegen en on
danks het zware afweergeschut een
enorme hoeveelheid sterk explosieve
bommen lieten vallen. Daarbij zijn
vele gebouwen, \\elke reeds in den
nacht van Zondag op Maandag hevig
b-schadigd waren, opnieuw getroffen
en nu volledig in puin gelegd. Zeer
groot zijn de verwoestingen aan de fa-
brieks- en havencomplexen. Reizigers
vertellen, zoo melden de Amerikaan-
sche correspondenten, dat de straten
van Bristol er uitzien als de verwoeste
gebieden van Vlaanderen in dén we
reldoorlog. Voorts melden deze berich
ten. dat het Britsche ministerie van
voorlichting een verontschuldiging
he? ft gepubliceerd, omdat de lucht-
dóelartillêriö ér niet in geslaagd is de
Duitsche vliegtuigen af te weren
De nieuwe verduisterings
verordening inzakè fiets
en zaklampen heden
in werking
MET ingang van heden is de
nieuwe verduisteringsveror
dening in werking getreden. De
koplampen der rijwielen moéten
dus volgens de nieuwe voorschrif
ten zijn afgeschermd. Er kan op
worden gewezen, dat afschermings
middelen, die door de Inspectie
van de Luchtbescherming zijn
goedgekeurd, en die als bewijs
daarvan de letters I.L.B. met een
nummer dragen, goedgekeurd blij
ven.
Heeft men zelf afschermings
materiaal gemaakt, dan mag daar
in de lichtspleet niet langer zijn
dan 3 centimeter bij een hoogte
van 4 millimeter, terwijl de spleet
zoo naar boven met een luifel
moet zijn afgeschermd, dat het
licht recht vooruit goed zichtbaar
is; zonder naar boven te stralen.
Voorts mogen met ingang van
heden de zaklantaarns der voet
gangers enkel blauw licht uitstra
len.
BERLIJN, 4 Dec. (V.P.B.) In
vérband met geruchten ov3r een
wapenstilstand mét Kerstmis stelt
men in de Wilhelmstrasse vast., dat
in Duitschland. van een initiatief in
deze richting niets hekend is en dat
Duitschland zich daarmede niet
heeft bezig gehouden. Overigens
verklaart, men. dat de kwestie hier
als doelloos wor&t beschouwd, nadat
de Britsche minister-president on
langs heeft verklaard, dat Groót-
Brittannie niet in een Kerst-wapen
stilstand zou 'toestemmen.
DE VERDUISTERING
g Vandaag gaat de zon om 17.28 on-
0 derZonsopkomst op Donderdag: 9-30 S
O uur. Gedurende den tusschenliggendenq
X Wd moet verduisterd worden.
O De maan komt op ojn 13.07 uur en
X saat om 23.25 uur onder.
o<x><x><x><xxxxxx><xxx><><>o<>ckx><^
T MOOISTE WAT MEN GEVEN KAN
ij 'n Parapluie van SPIEKERMANN
Langestraal 31 Telefoon 6SQ
