Berlijns standpunt inzake
vredes - geruchten
Ver. Staten leenen honderd
millioen aan Argentinië
Duitsche aanvallen worden
met kracht voortgezet
Vrijdag 6 December 1940
Uitgave: VALKH0FF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
39e Jaargang No. 137
Het diplomatieke front
De As-mogendheden
zetten politieke
actie voort
Badaglio afgetreden
als chef van den staf
De werkloosheid
in België sterk
afgenomen
=200 JAAR OUDE KLOKKEN
De aanhouding
der „Itape"
door de Britten
Carl von Wiegand over
het Duitsche leger
Vele schepen
in nood op
den Oceaan
Welk lot wacht
het Britsche
Empire?
Het Duitsch-
Roemeensche
tienjarenplan
AMERSFOOrerSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1-95; per maand 0.65; per
i week I 0.15
Binnenland traflco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummer* f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
PRIJS OER AOVERTENIIEN van l-^reieUf 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voor de
belft van den prij». Kleine Advertentiën „KEITJES" bif vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatien I 1.Bewijsnummer extra f 0.05
BERLIJN, 6 Dec. (A.N.P.). Wanneer
door de officieuze Deutsche Diploma-
tisGh-Politlsche Ivorrespondenz wordt
verklaard, dat de „asmogendheden in
staat en bereid zijn, dank zij haar voor
zorgsmaatregelen, den oorlog tot het ze
gevierende einde door te zetten", dan be
vat zulk een constateering op zichzelf
zeker niets nieuws, daar zonder twijfel
geen opmerkzame neutrale waarnemer
te Berlijn een anderen Indruk van de
vastberadenheid van Berlijn ten aan
zien van den oorlog kan hebben.
Merkwaardig schijnt hoogstens het
tijdstip van deze verklaring, daar in de
internationale pers weer eens combina
ties over vredeskansen in omloop ge
bracht zijn, waarvan werkelijk de open
bare meening in Duitschland absoluut
geen notitie neemt. De verklaring in het
publicistische orgaan der Duitsche diplo
matie zal echter vermoedelijk er toe kun
nen bijdragen, de vredescombinaties, die
inderdaad geen basis kunnen hebben,
doeltreffend te ontzenuwen.
In dit verband verdient ook opmerk
zaamheid, hetgeen in de Wilhelmsstras-
se gezegd wordt ten aanzien van het
vraagstuk, of d i t jaar een Kerst-wapen-
stilstand verwacht kan worden. Men ver
klaart daar namelijk, dat in Duitschland
niets bekend is van een initiatief in die
richting en dat men zich "hieromtrent
niet tot Duitschland heeft gewend, dat
evenwel bovendien deze kwestie te Ber
lijn als zinloos wordt beschouwd, nu de
Britsche minister-president onlangs ver
klaard heeft, dat Groot-Brittannië met
een Kerst-wapenstilstand niet accoord
zal gaan.
Te Berlijn is het. niet onopgemerkt ge
bleven, dat de Britsche propaganda in
verband met de Grieksche episode tracht,
Italië en Duitschland tegen elkaar uit te
spelen. De volkomen nutteloosheid van
zulk een streven wordt door een offi
cieuze persuitlating voldoende onder
streept: „Dat evenals de beiderzijdsche
wereldbeschouwingen in den strijd tegen
den reactie der Westelijke democraten
van den aanvang af in goede zoowel als
in slechte tijden naast elkaar moesten
staan, ook de beide naties als zoodanig
.slechts door de meest eendrachtige sa
menwerking haar nationale veiligheid
kunnen verkrijgen." Het. zijn daarom
slechts illusies waarmede Engelan'd zijn
kansen in dezen oorlog zou willen doen
keeren. w
Na de „tweede ronde
Men merkt te Berlijn op, dat na de tot
standkoming van het driemogendheden-
>pact, dat in de internationale pers als
„de eerste ronde" is aangeduid en de
toetreding van Roemenië, Hongarije en
Slowakije tot dit pact, dat de „tweede
ronde" vormde, een pauze op diploma
tiek gebied valt waar te nemen. De spil
voelt geenerlei behoefte om de ontwik
keling gewelddadig te forceeren, daar
imen te Berlijn en te Rome ervan over
tuigd is, dat het lot noodwendig haar
loop zal nemen.
In de „tweede ronde" is een begin ge
maakt met de oplossing van de Zuid-
Europeesche problemen. Het vermoeden
wordt te Berlijn uitgesproken, dat de
volgende ronde, die verwacht kan wor
den. zonder twijfel den verderen uitbouw
van de positie der spilmogendheden in
Zuid-Oost-Europa ten doel zal hebben.
De Italiaansch-Gricksche oorlog vormt
klaarblijkelijk geen hinderpaal. Deze
wordt te Berlijn als een episode be
schouwd. In ieder geval is de diplomatie
Ber spil er in geslaagd het conflict met
De Engelsche admiraliteit heeft toe
gegeven. dat de groote onderzeeër
.Triad" verloren is gegaan. Deze
duikboot met een waterverplaatsing
onder water van 1515 tonnen was met
een 10.2 cm- geschut bewapend.
(Foto Scherl)
Griekenland te localiseeren en uitbrei
ding ervan te verhinderen. Ook Turkije,
welks houding weliswaar nog niet ge
heel is opgehelderd, staat nog steeds bui
ten het conflict en schijnt ook niet den
wensch te 'koesteren zich erin te laten
verwikkelen.
Intusschen heeft het bezoek van
Molotof aan Berlijn wel getoond, dat
de politiek van de spilmogendheden
geenszins tot Zuid-Oost-Europa be
perkt is, Het contact met de Sovjet-
Unie wordt voortgezet. Alle hoop van
de Britsche diplomatie, dat de
Duitsch-Russische verhoudingen ver
troebeld zouden kunnen worden, is
ijdel gebleken. Er is grond om aan
te nemen, dat de verdere ontwikke
ling van de Duitsch-Russische be
trekkingen aan Londen nog erger te
leurstellingen zal bereiden.
Uit het karakter van een nieuwe or
dening, die de spilmogendheden voorbe
reiden, kan men wel besluiten, dat de po
litieke ontwikkeling voor het Westen
van Europa van niet geringer beteeken is
zal zijn dan voor het Zuid-Oosten. In de
besprekingen tusschen Duitsche, Fran-
sche en Spaansche staatslieden hebben
vermoedelijk gebeurtenissen hun scha
duw vooruit geworpen, van welke ge
beurtenissen een voortschrijdende ont
wikkeling van de emancipatie van het
Europeesche continent ten opzichte van
de Britsche inmenging en voogdij te'ver-
wachten is.
ÉRGE^S IN ITALIË, 6 Dec.
(Stefani). Op zijn verzoek is
aan maarschalk Badoglio ontslag
verleend als chef van den Italiaan-
schen generalen staf. In zijn plaats
is benoemd generaal Ugo Caval-
lero.
BRUSSEL, 6 Dec. (V.P.B.) Uit de
officieele statistieken blijkt, dat de toe
stand op de arbeidsmarkt in België
steeds vooruitgaat. Begin Augustus wa
ren er nog 494.000 werkloozen, in het
midden van November echter nog
slechts 270.000. In 3% maand vermin
derde hun getal dus met bijna de helft.
Opmerkelijk is ook, dat de toestand
in alle takken van nijverheid sterk ver
betert. In de eerste plaats zij hier gewe
zen op de kolenindustrie. In October
werden reeds weder 2.539.180 ton ge
produceerd, d.w.z. bijna evenveel als in
normale tijden.
In de metaalindustrie valt eveneens
een zeer gunstige ontwikkeling waar te
nemen. Het aantal werkloozen in deze
branche, dat begin Augustus 83.000 be
droeg, daalde begin van deze maand tot
28.698. Hiertoe heeft in hooge mate het
feit. bijgedragen, dat er groote Duitsche
orders binnenkwamen voor de wagons-
en machinefabrieken, terwijl verder tal
van arbeiders werden aangeworven voor
de machineindustrie in het Derde Rijk.
Tah'ijke staalgieterijcn, walswerken
en ijzersmelterijen konden weder in be
drijf worden gesteld. De ijzer- en me
taal industrie, welke voor den oorlog
werk verschafte aan 100.000 arbeiders,
heeft er thans reeds weder 60.000 in
dienst. Ooit in de tabaksindustrie was
het, dank zij het krachtige Duitsche
initiatief, mogelijk om weder spoedig
tot normale verhoudingen te komen.
Bijna de geheele tabaksindustrie werkt
op normale sterkte. Onder de tabaksbe
werkers telde men in begin November
nog slechts 1360 werkloozen. Dit cijfer
is ongeveer gelijk aan dat van voor den
oorlog.
Het in Duitschland te werk stellen
van werkloozen heeft minder bijgedra
gen tot de vermlde gunstige resultaten
dan men geneigd zou zijn te denken. Te
verwonderen is dit niet. wanneer men
in aanmerking neemt., de de Belgische
werknemer weinig lust aan den dag
legde om naar Duitschland te gaan, op
grond van het wantrouwen dat hij
koesterde tegen het land zelf en de ar
beidsvoorwaarden. Dit wantrouwen ver
dween echter zeer snel, toen de eerste
Belgische arbeiders in Duitschland
werkten en naar huis schreven, hoe
ideaal thans de sociale toestanden in
Duitschland zijn.
Het carillon van de bekende garnizoens kerk in Potsdam bestaat 200 laar.
leest. (Foto Weltbild)
WASHINGTON. 6 Dec. (D.N.B.). De
Amerikaansche minister van financiën,
Morgenthau, heeft verklaard, dat de
regeering aan Argentinië een leening
zal verstrekken ten bedrage van \ijftig
millioen dollar op dezelfde voorwaar
den als men China verleend heeft. De
voorzitter van de bank voor in- en uit
voer, Pierson, heeft, een tweede crediet
voor eenzelfde bedrag aangekondigd.
De leeningen zullen deels voor stabili
satie van de Argentijnsche valuta, devels
tot steun aan bedrijfsleven en handel
gebruikt worden. Tevens bestaat, het
pUn een.verdrag aan te gaan tusschen
de Ver. Staten en Argentinië over een
toeneming van den aankoop van Argen
tijnsche goederen door de Ver. Staten.
In de persconferentie heeft Cordell
Huil een verklaring gegeven voor de
leening van vijftig millioen dollar, wel
ke de Ver. Staten aan Argentinië ver-
leenen. Het betreft hier een maatregel,
zoo zeide hij. ter versterking der on
derlinge economische bewapening van
de Amerikaansche landen. Het is in
het belang van de Ver. Staten om de
valuta's van de Zuid-Amerikaansche
staten te steunen. Op de vraag, of gen-
zelfde stap overwogen wordt, ten gun
ste van Engeland, antwoordde Huil ont
kennend,
Engeland een „goed
risico"?
In den Senaat heeft, de democraat
Clark verklaard, dat. hij uiterst verbaasd
is over de uitlating van den directeur
voor federale leeningen. Jones, dat En
geland voor leeningen een „goed risico"
is. Engeland heeft tijdens d.en Wereld
oorlog groote Amerikaansche leeningen
gekregen, zoo merkte Clark op. Maar in
plaats ven ze terug te betalen, heeft En
geland de V.S. een ..Shylock"-.g.,»">oemd.
Clark eischte vervolgens een nauwkeu-
rie onderzoek naar de zeer groote finan
cier le hulpbronnen van het Britsche
Empire.
Senator Taft (Republikein) verweet
den minister van financiën, Morgenthau
misbruik van vertrouwen, daar deze de
leening aan China uit middelen van het
stabili^atiefonds mogelijk gemaakt had.
Taft verklaarde, dat deze leening de
gcodk-'-uring van het Congres behoefde,
Hull over het Itape
geval
Inzake het aanhouden van Braziliaan-
sche schepen binnen de Pan-Amerikaan-
sche ^veiligheidszone door de Engelschen
heeft de minister van buitenlandsclie
zaken der Ver. Staten, Cordell Huil, ver
klaard, dat hij pogingen in het werk
stelt om de -feiten vast te stellen. Naar
zijn weten is dit het eerste geval van
dezen aard, dat zich kortelings heeft
voorgedaan.
Volgens een bericht uit Quito heeft de
regeering van Ecuador inzake het geval
met de „Itape" verklaard, dat hoewel
zij nog geen officieel standpunt van de
Braziliaanschc regeering ontvangen
heeft, zij toch thans reeds kan verklaren,
dat Ecuador overeenkomstig zijn ver
plichtingen bereid is, zich bij elk ge
meenschappelijk protest aan te sluiten.
Het Braziliaansche blad A Noite ver
klaart te kunnen verzekeren, dat tus
schen alle ministeries van buitenland-
sche zaken in Noord- en Zuid-Amerika
onderhandelingen gaande zijn over hun
houding nopens het incident Brazilië
Engeland.
Naar Verluidt, wil de Lloyd Brasileiro
zijn li in op Lissabon althans voorloopig
stopzetten. In ieder geval komen in »de
dienstregeling in December geen reizen
naar Europa meer voor. Dit besluit zou
gedeeltelijk een gevolg zijn van het op
treden, der Engelschen.
TOKIO, 6 Dec. (D.N.B.) De bekende
Amerikaansche journalist Carl von Wie
gand is op zijn reis naar het Verre
Oosten van Amerika komend aan boord
van de „Tatoeta Maroe" in Yokohama
aangekomen. Naar hij in een interview
verklaarde, wil hij een studie maken
van het „oorlogsgevaar in den Stillen
Oceaan". Op een vraag over zijn ervarin
gen opgedaan tijdens zijn werkzaamhe
den als verslaggever in den Europee-
schen oorlog verklaarde Wiegand, dat
hij reeds aan meer dan tien oorlogen als
correspondent had deelgenomen, doch
nog nooit tevoren bij een leger een der
gelijke discipline en orde gezien had als
het Duitsche leger. De Duitsche solda
ten bezitten een zeer hooge moraal, het
geen vooral na de bezetting van Parijs
gebleken is. Het zou te ver voeren alle
indrukken over Hitier weer te geven.
Men kan zeegen. aldus verklaarde Wie
gand, dat Adolf Hitler een genie is.
NEW-YORK, 6 Dec. (D.N.B.). Over de
aanvallen, welke het Duitsche iuchtwa-
pen Donderdag op Engeland heeft on
dernomen meldt Associated Press uit
Londen, dat de Duitsche vliegers na hun
aanvallen overdag, bij het vallen van de
duisternis opnieuw en in versterkten
vorm kwamen opzetten. Een stad in
Zuid-Engeland werd met brand- en bri
santbommen overstelpt. Een niet nader
aangeduid openbaar gebouw is zwaar ge
troffen. Ook zijn bommen gevallen op
een,stad in East-Anglia.
In Londen zelf 'heeft men verscheide
ne zware ontploffingen gehoord. On-
danks^het slechte weer was de bevolking
reeds in de eerste avonduren weer ge
noodzaakt de schuilkelders op te zoeken.
Ook uit andere berichten blijkt, dat ge
heele golven van Duitsche vliegtuigen
Donderdagavond boven de Engelsche
Zuid- en Oostkust gevlogen en verschei
dene steden zwaar gebombardeerd heb
ben.
In Londen, zoo zegt een bericht van
International News Service, is een reeks
ontploffingen voorgekomen. De Duitsche
batterijen aan het Kanaal hebben Don
derdagavond het gebied van Dover tot
een diepte van ruim 35 kilometer bescho
ten. Het eerste luchtalarm in Londen
wer3 reeds gemaakt om 18.30 uur. Over
den toestand in Southampton melden de
Amerikaansche correspondenten, dat de
brandweer onvermoeid bezig is stroomen
water op de brandende puinhoopen te
storten.
De Engelsche regeering heeft bepaald,
dat 't opruimingswerk in Londen onder
militaire controle wordt gesteld. Ter be
spoediging van de werkzaamheden zul
len ruim 13.000 man van de pioniers en
arbeidsbataillons aan het werk gezet
worden voor het afbreken van bescha
digde gebouwen en bruggen en het. her
stellen van de verkeersverbindingen.
Amerikaansche radiostations hebben
S.O.S.-signalen van het Engelsche stoom,
schip „Saltwiok" (3775 br.t.) opgevan
gen. Blijkbaar bevond het schip zich
zevenhonderd mijl van de Schot6che
kust in nood. Voorts Is te New York be
kend geworden, dat d4e Grieksche
vrachtboot „An Gabriel" (4943 br.t.)' en
de Engelsche vrachtboot „Mary Linn"
(4555 br.t.) op de gewone Zuid-Atlanti
sche route getorpedeerd en tot zinken
gebracht zijn. Bovendien is nog een
S.O.S.-signaal van het Grieksche schip
„Agnia Eirene" opgevangen. Dit schip
bevond, zich op zeshonderd mijl ten
Westen van Ierland in een feilen storm
in nood.
Het radiostation Mackay heeft een
noodsein opgevangen van het Britsohe
vrachtschip „Empire Thunder" (3560
ton), waarin werd medegedeeld, dat hcx
ten Westen v$n Ierland in een zwaren
Westerstorm was geraakt en machine-
schade had opgeloopen. Het vaartuig
vroeg onverwijld om hulp.
Het Britsche vrachtschip „New
Chwang" (2482 ton) heeft volgen® de
Associated Press Vrijdagmorgen nood
seinen uitgezonden en om hulp verzocht.
Als positie werd opgegeven ongeveer 700
mijl ten Westen van Ierland. Er werd
niet medegedeeld waardoor het schip in
nood verkeerde.
Uit New Yorksche soheepvaartkringen
wordt bekend, dat het Engelsche vracht
schip „Bisla" (5298 ton) op reis van Rio
de Janeiro naar Engeland op 350 mijl
ten Westen van Ierland is gebombar
deerd. Over het lot van het schip is
niets bekend.
AMERIKAANSCHE JAGERS NAAR
DE PHILIPPIJNEN
MANILLA, 6 Dec. (D.N.B.). Het
zeventiende jachteskader van de V.S. is
hier aangekomen. Het eskader bestaat
uit 25 officieren en 350 manschappen
met de bijbehoorende vliegtuigen. De
luchtstrijdkrachten op de Philippijnen
waren eind November reeds voor de
eerste maal door een nieuw jacht
eskader versterkt.
Karl Megerle over een opmer
kelijke vraag van het Lager
huislid Stokes
BERLIJN, 6 Dec. (D.N.B.). De eisch
van den Britschen Lagerhuisafgevaar
digde Stokes, die van de regeering de
verzekering verlangde, dat geen nieuwe
steunpunten aan de V.S. zullen worden
verpacht en dat geen verdrag over de
vereeniging van Groot-Brittannië met de
Ver. Staten zal worden gesloten, zonder
dat het Lagerhuis in de gelegenheid ge
steld is, zijn'standpunt ten aanzien hier
van te bepalen, vindt de diplomatieke
medewerker van de Boersenzeitung. Karl
Megerle, even belangwekkend als opmer
kelijk.
Het is typeerend, verklaart de beken
de Duitsche publicist, dat een Engelsch
afgevaardigde zulke vragen stellen en
zulke garanties verlangen moet. Hij
heeft daarmede zonder twijfel uitgespro
ken hetgeen iederen Engelschman, die
de catastrophe-politiek van Churchill
volgt, diep moet, schokken. Want zoowel
het, plan betreffende een unie, dat de
Britsche r.egeering aan den vooravond
van de ineenstorting van Frankrijk aan
dit land voorlegde, alsook het afstaan
van steunpunten in West-Indië voor den
tijd van 99 jaren met de verplichting, de
Britsche vloot eventueel naar Amerika
te brengen, zijn daden geweest van ver
twijfeling en radeloosheid, die toonen,
dat, het Britsche wereldrijk in zijn fun
damenten is geschokt. Zij waren door
bitteren nood gedicteerd. Zij stellen het
prijsgeven van de Britsche souvereini-
teit voorop.
Wanneer nu echter de Britsche
vertwijfeling zoo zou toenemen, dat
zelfs een plan voor een unie met de
V.S. zou worden overwogen, dan zou
dit niet een samensmelting zijn.
doch een ondergeschikt maken van
Engeland aan de Noord-Amerikaan-
sche wereldmacht. Het zou het ein
de zijn van ëeh zelfstandig Engelsch
wereldrijk en een blijk géven van
het besef, dat de oorlog voor Enge
land verloren is.
De vraag van den arbeiders-afgevaar
digde is de eerste, die in het openbaar
deze levenskwesties aansnijdt. Uit die
pen nationalen nood is deze vraag opge
worpen, zoo verklaart dr. Megerle ten
slotte. Het is de vraag naar het verder
bestaan van de Britsche wereldmachts
positie. naar de Zinneloosheid van dezen
Engelschen oorlog, naar de verantwoor
delijke doodgravers van het Britsche we
reldrijk.
BERLIJN, 6 Dec. (V.P.B.) Het
Duitsch-Roemeensche verdrag inzak©
economische samenwerking in het ka
der van een 10-jaren-plan, welk verdrag
op 3 December te Berlijn onderteekend
is, bevat bepalirigen ter uitvoering en
ter aanvulling van de economische over
eenkomst van 23 Maart. Terwijl toen de
samenwerking op 5 jaren was vastge
steld, is deze termijn thans tot 10 jaren
verlengd. Hierin komt de gedachte tot
uitdrukking, dat talrijke economische,
plannen, zooals de bouw van spoorlijnen
en aanleg van wegen, de oprichting van
mijnbedrijven en fabrieken, evenals een
systematische verhooging van de land
bouwproductie langer dan 5 jaar noo-
dig hebben, om volledig'tot hun recht
te komen.
De nieuwe Roemeensch-Duitsche eco
nomische overeenkomst is een vervolg
op de politieke samenwerking tusschen
beide landen, die in de toetreding van
Roemenië tot het driemogendhedenver-
drag tot uitdrukking is gekomen. Ge
woonlijk plegen politieke overeenkom
sten de bekroning te vormen van een
jarenlang economisch samengaan. De
ontwikkeling is dus in dit geval geheel
anders verloop en.
Roemenië is door - verschillende om
standigheden in het tot samenwerking
genoopte vasteland van Europa het ge
bied dat het meest naar het Zuid-Oosten
vooruitgeschoven ligt. Juist Roemenië is
voor talrijke landen aan den tegenover-
liggenden kant van het Europeesche ge
bied een belangrijke economische part
ner. De Roemeensche olie-, tarwe- en
maisproductie vindt, voorzoover zij niet
noodig is voor de behoefte van het eigen
land. in het centrum, in het Noorden en
het Westen van Europa gretige afne
mers. Het transit voor deze transporten
is Duischland. Aan de Duitsch-Roemeen
sche overeenkomsten van 3 December
valt derhalve voor het geheele vasteland
van Europa groote principieele en prac-
tische beteekenis toe te kennen.
ooo<><x><><><x><><><><><><>^^
DE VERDUISTERING
Vandaag gaat de zon om 17-27 uur
onder. Zonsopkomst op Zaterdag: 9-55
uurGedurende den tusschenliggcn-
den tijd moet verduisterd worden-
De maan komt op om 14 20 uur cn$
gaat om 1-36 uur onder.
<x>oooo<xxxx><xx><x><><x>oo<x>o<>c>o