Het werk van den Ned.
Cultuurkring
OPA BOL VAN DEN IJZEREN KNOL
„WIJ HEBBEN
GEKOZEN"
Radio-Programma's
2e BLAD PAG. 4
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
VRIJDAG 6 DECEMBER 1940
Prof. Dr. G. A. SMJUER OVER:
AMSTERDAM, 5 December (A.N.
P.). Prof. dr. G. A. Snijder,
voorzitter van den Nederlandschen
Cultuurkring, heeft Di> dagavond
J.l. voor de Nederlandsche radiozen
ders- een rede uitgesproken, waar
aan wij het een en ander ontleenen.
Na een korte Inleiding, waarin hij
o.m. de „ongeduldig geruststel
lend de verzekering gaf dat er bin
nenskamers -eeds veel voorherei
dend werk was verricht, zeide prof
Snijder o.a.:
Ik zou echter vooral óp een. naar
mijn meening. voor ons Nederlandse!)
cultuurleven zeer belangrijk resultaat
willen wijzigen, waaraan de Cultuur
kring allesbehalve vreemd is: de split-
sing van het vroegere departement van
Onderwijs. Kunsten en Wetenschappen
in twee departementen, elk onder een
eigen secretaris-generaal Dit resultaat
is belangrijk, omdat daardoor eerst de
mogelijkheid geschapen wordt, aan ve
le takken van de Nederlandsche cul
tuur meer zorg en aandacht te besteden
dan tot nu toe het gevaj was.
Wij zullen verder gaan. zooals wij
begonnen zijn. wij zullen voorbereidend
blijven werkgn en wel thans in de
nauwste voeling met die regeerings-
organen. die ten slotte de beslissingen
moeten nemen en de noodige maatrege
len ten uitvoer leggen. Daarmede komt
ook voor ons een reeks van nieuwe
vraagstukken aan de orde.
Geen haast
Eén ding wil ik wel zeggen: wij zullen
ons niet laten haasten, want ik blijf
hij mijn overtuiging, dat een behoor
lijke voorbereiding de eenige waarborg
voor een goede oplossing der proble
men is. Dat wil niet zeggen, dat wij
onder een behoorlijke voorbereiding
een poging verstaan, om het iedereen
naar den zin te- maken. Dat zal wel
niet gelukken en het heeft ook geen
zin, want een compromis bevredigt ten
slotte niemand ten volle.
Dat wil echter zeggen, dat vele groe
pen, zelfs personen, die verwachten, dat
hun speciaal probleem morgen of op
zijn allerlaatst overmorgen aan de or
de zal zijn, eenig geduld zullen moeten
oefenen. Zeker, wij weten zeer goed,
hoe dringend noodig hi"r of daar iets
moet gebeuren, wij bezitten gegevens
over vrijwel alle gebieden van ons cul
tuurleven en onze verzameling groeit
nog dagelijks aan
Wij kennen de wenschen, en wij heb
ben ook onze plannen. Maar er is veel,
zéér veel te doen, en alles kan nu een
maal niet tegelijkertijd gebeuren. Wie
ongeduldig wordt, zou ik willen vragen
t te bedenken, en ook dat naast het
vraacst'ik. dat zijn bijzondere belang
stelling heeft, tientallen andere staan
die in onderling verband beschouwd
moeten worden. Daarom moeten wij ons
voorbehouden de volgorde ik zou
haast zeezen: de oreanisrhe volgorde
van den nhouw zelf te hepalen, niet
ui' voorkeur of zelfs uit willekeur,
maar im de simpele reden, dat wij
nooit het eeheel uit het nog willen en
mogen verliezen.
Richting gekozen
Daarom ongeduldigen wanneer
het u eens wat te langzaam eaat, blijft
ons uw vertrouwen zeven Wij vergeten
u werkelijk niet. En wordt voorgl niet
tot weifelaars en mismoedieen. omdat
wij ons niet haasten n niet laten haas
ten. Bedenkt daarbij vooral één ding:
wij. leden van den Nederlandschen Cul
tuurkring. behoeven ons niet meer te
haasten, want om de woorden van den
Rijkscommissaris te gebruiken, „wij
hebben de richting van den weg bij het
begin van onzen marsch reeds geko
zen". Dat is in September geschied.
Toen hebben wij tot uiting gebracht,
dat wij voor ons Nederlandsche volk
streven naar een eervolle plaats aan de
zijde van het Duitsche volk. dat wij be
reid waren in eerlijke kameraadschap
samen te werken aan een groote toe
komst. een toekomst, die daar zal
nu wel niemand meer aan twijfelen
voor het Duitsche volk groot zal zijn,
een toekomst, die voor ons eigen volk
groot kan zijn.
Of dit inderdaad ook het geval zal
zijn, het ligt aan ons, aan het Ne
derlandsche volk zélf. De Rijks
commissaris heeft het onlangs in
Maastricht nog eens weer gezegd:
de beslissing is ónze taak.
Maar daarmede is geenszins gezegd
dat het Duitsche volk deze beslis
sing, hoe die ook uitvalt, zonder
meer zal aanvaarden, of zelfs kan
accepteeren, want zoo voegde de
Rijkscommissaris daaraan onmid
dellijk toe: „toestanden, die op
nieuw tot een 10en Mei zouden kun
nen leiden, kan en zal het Duitsche
volk hier niét dulden."
Da; beteekent, Nederlanders, voor
zoover gij u er niet toe beperkt, slechts
te luisteren naar wat u aangenaam is,
en uit uw eigen kringetje wilt treden,
en even wilt nadenken dat wij de
keus hebben, om óf als kameraden van
Duitschland het einde van den strijd
te beleven, óf wel afwachtend, maar
dan uit eigen wil als vijanden van
het Duitsche volk nog bij het eind van
den strijd ter zijde te staan.
Het gaat ons daanbij als twee broers.
Er is in de jonge jaren uieestal een
tijd, waarin zij elkaar niet kunnen uit
staan, waarin eigenschappen van den
een den ander irriteeren, en omgekeerd,
en waarin ze zelfs de behoefte hebber,
het af en toe uit te vechten. Maar dan
komt de tijd, waarin ze weer naar el
kaar toegroeien, waarin ze blij zijn, dat
ze niet gelijk zijn, waarin ze voelen, dat
ze in-hun verscheidenheid en met al
hun verschillen onverbrekelijk bij el
kaar behooren.
Welnu, wij hebben voor de eerste
maal overigens iri onze geschiede
nis, nu werkelijk eens met onzen
Duitschen broer gevochten. De strijd is
voorbij en wij- staan nog tegenover el
kaar. Maar. wij kunnen het daarbij niet
laten en wij weten ook, dat wij ten slot
te broers zijn en met elkaar verder moe
ten. Het komt er nu od aan. dat het Ne
derlandsche en het Duitsche broedervolk
weer den weg tot elkaar vinden.
Daar ligt de keus. waarvoor wij thans
staan en wie ons Nederlandsche voik
met opzet of door onverstand er toe
brengt. te volharden iri een bevroren
starheid en stijfkoppigheid, draagt te
genover zijn eigen volk een zeer groote
verantwoordelijkheid Want laat hij wel
hedenken; dat wij nu staan tegenover
de „vredesvoorwaarden". Ook deze zijn
weer ongehoord in haar eenvoud, want
in den grond van de zaak kan ik ze sa
menvatten in enkele woorden: „Zullen
wij als goede kameraden samenwerken,
ja of neen?" Dat is de vraag, die de
Rijkscommissaris ons telkens weer stelt
en het is zaak. dat wij dit verstaan.
Een vraag, die een keuze behelst; en
wanneer ik u verzekerd heb, dat wij var.
den Nederlandschen Cultuurkring en
vele anderen met ons in het land. hier
„geen haast" meer hebben, omdat wij al
gekozen hébben, dan wil ik daar alleen
nog aan toevoegen, dat zij, die nog
steeds niet hebben willen of kunnen kie
zen. wél haast hebben.
Wie dan thans kiest, dient daarbij niet
te vergeten, dat het niet om zijn per
soonlijke neiginkjes of voorkeurtjes
gaat. maar dat hii verantwoordelijk is
tegenover ons Nederlandsche volk, niet
alleen nu. maar ook en vooral in de toe
komst.
ZATERDAG 7 DECEMBER
HILVERSUM I, 415 M. Nederlandsch
Programma. KRO.
8.00 Nieuwsberichten ANP. 8.15 Wij be
ginnen den dag. 8.45 Gram.muziek. 9.30 Rot-
terdamsch philharmonisoh orkest en -koor,
Schiedams manenkoor „Orpheus" en soliste
(opn.). 10.00 Gram.muziek. 10.30 Neder
landsch kamerorkest (opn.). 11.30 Godsdien
stig halfuur. 12.00 Pianovoordracht (opn.)-
12.15 Geza Kiss en zjjn Hongaarsch orkest
(12.451.00 Nieuws- en economische berich
ten ANP. 1.001.15 Gram.muziek). 1.45
Gram.muziek. 2.00 Uitzending voor Jong
Nederland. 3.00 Roterdamsch philharmonisch
orkest en solist. 4.30 De Meesterzangers.
4.45 Gram.muziek. 5.15 Nieuws- en economi
sche en beursberichten ANP. 5.30 Reportage.
6.00 Gram.muziek. 6.10 Letterkundige cause
rie. 6.30 Overpeinzing met muzikale omlijs
ting. 6.45 Actueele reportage of gram.mu
ziek. 7.007.15 Vragen van den dag en
nieuwsberichten ANP en sluiting.
HILVERSUM n, 301.5 M. VARA.
8.00 Nieuwsberichten ANP, gram.muziek
(In de pauze: VARA-Wandkrant). 10.00 VP
RO: Morgenwijding. 10.20 Voor de arbeiders
in de continubedrijven. 12.00 Gram.muziek
(12.451.00 Nieuws- en economische berich
ten ANP). 1.15 Orkest- en koorconcert (opn.).
2.00 Zang met pianobegeleiding. 2.15 Gram.
muziek. 3.00 Tuinbouwpraatje. 3.20 Residen
tie-orkest. 4.10 Revue-uitzending. 6.00 VP
RO: Böbelvertelling. 5.15 Nieuws-, economi
sche- en beursberichten ANP. 5.30 Esmeral
da en soliste. 6.00 „Van Staat en maatschap-
KINDERHOEKJE
157. Ze kregen werkelijk allemaal een goede plaats Alleen
de olifant kon onmogelijk door het deurtje. Hij trachtte zijn
dikke lijf door de opening te dringen, doch moest het ten
slotte opgeven. Zielig en alleen bleef hij op het perron ach
ter- „Geen nood zei Kobusje
158Hij wist hier ook weer raad op. Hij leidde het dier
aan zijn slurf over het perron tot aan den kolenwagen: Hij
zei..Als u dit voor lief wilt nemen, dan zal ik Uedele een
zetje geven. Neemt u gerust plaats. Er is ruimte genoeg
op de kolen
pü", lezing. 6.16 Esmeralda en soliste. 6.40
VARA-Wandkrant. 6.45 Actueele reportage
of gram.muziek. 7.007.15 Groningsch praat
je en nieuwsberichten ANP en sluiting.
KOOTWIJK. 1875 M. NCRV.
7.00 Berichten (Duitsch). 7.15 Gram.mu
ziek (7.307.45 Berichten Engelsch). 8.00
Nieuwsberichten ANP. 8.10 Schriftlezing en
Meditatie. 8.25 Gewijde muziek (gr.pl.). 8.35
Gram.muziek (9.009.15 Berichten
Duitsch). 10.00 Amsterdamsch salonorkest
en gram.muziek. 11.30 Berichten (Engelsch).
11.45 Gram.muziek (12.0012.15 Berichten).
12.30 Berichten (Duitsch). 12.45 Nieuws- en
economische berichten ANP. 1.00 Gram.mu
ziek (1.301.45 Berichten Engelsch. 2.00
2.15 Berichten Duitsch. 2.302.45 en
3.303.45 Berichten Engelsch). 4.00 Ver.
zoekconcert voor en door de Duitsche Weer
macht (5.005.15 Berichten Duitsch). 6.15
Berichten Berichten. 6.20 Orgelspel (Opn.).,
6.30 Berichten (Engelsch). 6.45 NCRV-klein
koor met -orkest en orgel (opn.). 7.007.15
Groningsch praatje en nieuwsberichten ANP
en sluiting.
Bekende merken en zaken
verdwenen in den
Wereldoorlog
Heel veel producten stierven een vre
dig en dood in den vorigen krijg, heel
veel namen die in de huishoudens van
1914 alledaagsch waren, riepen in 1919
slechts een flauw glimpje van herinne
ring op. alleen omdat zij gedurende den
oorlog ophielden te adverteeren.
Daartegenover staat hei succes van
vele anderen die juist In den oorlog be
gonnen.
Adverteerders kunnen de contróle
over de markt behouden, door met ver
stand gebruik te blijven maken van het
machtige middel dat courantenreclame
heet.
En als zij dat doen, zullen zij het
hunne ertoe bijdragen om het econo
misch leven van hun land te stabili-
seeren.
Xebuco". Heerengracht 258.
Amsterdam
De Posterijen hebben de gebruikelijke St Nicolaas-drukte ver
werkt. Hazen en fazanten zijn in deze dagen bijzonder welkome
geschenken (Foto Schimmelpenning!))
meer dan 85000 Bulgaren, die uit Roemenië naar
hun land zijn teruggekeerd (Foto Weltbild)
z.e zijii ci «cd, oe uauiuoiice.e „uuivp.ib ei» o /ooidi in oeze tijden een Dijzonüere
lekkernij vormen en als kostelijk gebak menige tafel zullen sieren (Foto Pax Holland)
In deze dagen staat het .scheuren" van grasland met het oog op de voedselvoorziening in het middelpunt der
belangstelling. Terwijl de eerste perceelen „zwart gemaakt worden, laten ook de vogels zich niet onbetuigd
(Foto Pax-Holland)
Oorspronkelijk zou het krachtvoeder voor het rundvee dezen winter niet voor Februari a.s. verstrekt worden.
Evenwel is thans vastgesteld, dat de veehouders reeds thans met het intreden van den staltijd krachtvoeder zullen
ontvangen. De veehouder krijgt hierbij een bepaalde hoeveelheid toegemeten, welke hij naar goeddunken onder zijn
vee kan distribueeren (Foto Pax-Holland)
Een nieuwe gramofoonplaat tegan inlevering van een oude.
Om materiaal voor den nieuwen aanmaak van het product te
verkrijgen, is deze maatregel ingevoerd (Foto Schimmelpenningh)
