De Rijkscommissaris
bij Ned. Kunstschilders
HEVIGE LUCHTAANVAL
OP LONDEN
Toch Amerikaansch crediet
voor Engeland?
DE EEMLANDER
Maandag 9 December 1940
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
39 e Jaargang No. 139
Nieuwe offensieve tactiek toegepast door
het Duitsche luchtwapen
Een der hevigste
bomaanvallen
sinds September
Verplichting en roeping der huidige
generatie
EEN BEZOEK AAN
LAREN
EN BLARICUM
Huysmans afgezet als
burgemeester
r
Volgens raming heeft Engeland ongeveer
2,7 milliard dollar noodig
Eenproefballon'
van senator
Thomas
Zuidslavië wil samen
werken met de as
Gen. Dentz volgt
Chiappe op
BERICHT
AMERSFO ÖRÏSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week - f 0.15
Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummert -f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
.'RIJS DER AÜVtRTEhTIEN vaa 1—4 regel* f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Liefdadigbeids-advertentiën voor de
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
BERLIJN, 9 December. (D.N.B.) Talrijke Duitsche* gevechts
vliegtuigen zijn Zondag 8 December bij het vallen van den avond
opgestegen om een aanval op Londen te ondernemen. Reeds vroeg
werd er in het stadgebied van Londen luchtalarm gemaakt, waarna
weldra vijandelijke vliegtuigen verschenen, die lichtfakkels, alsmede
sterk ontplofbare- en brandbommen op de stad wierpen. Kort nadat
lichtfakkels waren uitgeworpen hagelde het brandbommen op be
paalde stadswijken en geraakten geheele huizenblokken in brand.
Toen volgde er een ware regen van brisantbommen, die weldra de
brandende huizen in puinhoopen veranderden. Urenlang vloog de
eene golf vliegtuigen na de andere boven de stad. Sinds de eerste
Septemberdagen heeft Londen een aanval van zulk een omvang niet
meer beleefd.
tuig slaagde erin aan de Engelsche
Oostkust op ongeveer 35 km. ten Oosten
van de Humbermonding een alleenva
ren d koopvaardijschip door het uitwer
pen van bommen te laten stoppen. De
aanval geschiedde van zeer geringe
hoogte en onmiddellijk nadat mid
scheeps een treffer was geplaatst ont
stond op het schip brand. Tenslotte lag
het schip, dat onbestuurbaar was ge
worden, dwars op de vaarrichting. Het
vliegtuig beschoot daarop het schip, dat
waarschijnlijk een steenkoolschip was,
met zijn kanonnen en mitrailleurs,
waar het roer getroffen werd. Het schip
kan als verloren worden beschouwd.
Een gelijk lot trof een door een
Duitsch -gevechtsvliegtuig aangevallen
wachtschip va.n 6000 ton ten Oosten van
Great Yarmouth. Van zeer geringe hoog
te werd een zware treffer op het schip
geplaatst, op het voorschip, zoodat het
spoedig in een zware rook was gehuld,
waaruit vlammen opstegen. Aangeno
men kan worden, dat ook dit stoom
schip geheel verloren is.
Nieuwe directeur van
de B.B.C.
LONDEN heeft in den nacht van
Zondag op Maandag, zoo vervolgt
het D.N.B., een der hevigste luchtaan
vallen 6inds de dagen van September
moeten beleven. Va.n alle luchthavens-
in Nederland, België en Frankrijk vlo--
gen sinds de eerste avonduren van 8
December Duitsche formaties gevechts
vliegtuigen naar de Britsche hoofdstad.
Volgens rapporten van de teruggekeer
de Duitsche vliegtuigbemanningen wer
den de aanvallen ondernomen bij hel
der weer. Het maanlicht maakte het
mogelijk de doelen in het stadsgebied
duidelijk te onderscheiden, zelfs door
het zoeklicht heen.
Reeds een uur nadat de eerste bom
men geworpen waren, konden talrijke
branden worden waargenomen. Ver
scheidene wijken in de City stonden in
brand! In een gasfabriek vloog een gas
houder met een geweldigen steekvlam
in de lucht. Enorme zwarte rookwolken
hingen boven een in brand geschoten
opslagplaats van brandstof. De brand
haarden namen snel in omvang toe.
Noch aan de Engelsche nachtjageïs,
noch aan de luchtdoelartillerie, gelukte
het, de Duitsche vliegtuigen te verhin
deren om boven Londen te vliegen.
De eerste uit Londen via Stockholm
ontvangen berichten over den aard eji
uitwerking der Duitsche luchtaanval
len op de Brit6che hoofdstad in den
nacht van Zondag op Maandag verras
sen door schilderingen, welke wijzen
op het gebruik van een nieuwe uiterst
dappere offensieve tactiek door het
Duitsche luchtwapen. Reeds in de
avonduren van 8 December werden de
bewoners van de Britsche hoofdstad
door helle lichtschijnsels boven de ge
heele 6tad verrast.
Daar men geen geronk van vlieg
tuigen vernam, geloofde men eerst,
dat de luchtverdediging van Lon
den een der aangekondigde nieuwe
geheime middelen tot afweer van
Duitsche vliegtuigen probeerde.
Zeer spoedig bleek evenwel, dat het
talrijke lichtfakkels waren, die uit
Duit6che vliegtuigen geworpen wer
den, welke met afgezetten motor
boven de stad vlogen.
Het gebruik van een nieuwe tactiek
wordt bevestigd in een nader bericht
uit Londen, waarin letterlijk gezegd
wordt: terwijl de eerste Duitsche vlieg
tuigen op den avond van S December
Londen door het uitwerpen van licht
fakkels helder verlichtten, richtten de
zoeklichten zich op de gcruischloos bo
ven Londen glijdende voorboden der
Duitsche eskaders, waarna de lucht
doelartillerie het vuur op de afzonder
lijke toestellen begon te richten. Maar
kort. daarop verstomde in de verschil
lende sectoren het geschut en gingen
de zoeklichten uit, toen geheele zwer
men van de zwaarste machines, soms
op nauwelijks negentig voet hoogte,
boven ~de zoeklichten en afweerstellin-
gen raasden en honderden kleine, ex
plosieve bommen op de luchtdoelartil
lerie liet regenen.
De bemanningen van den afweer op
den grond probeerden wel terstond weer
het vuur te openen, maar zoodra de eer
ste zoeklichten weer aan den hemel ver
schenen, verschenen er nieuwe zwermen
van laag vliegende bommenwerpers, die
het personeel van het geschut en de
zoeklichten naar hun schuilplaatsen
verdreef. Toen de Duitsche machines in
dichtere formaties kwamen opzetten,
viel er na den tweeden of derden aan
val reeds in het geheel geen afweerge
schut meer te onderscheiden.
Vliegtuig-aanvallen op
zeeschepen
De gewapende Duitsche verkenning
in de lucht boven zee heeft, naar het
D.N.B. verneemt, ook op 8 December
de vijandelijke koopvaardij verliezen
toegebracht. Een Duitsch gevechtsvlieg-
Volgens met elkaar in overeenstem
ming zijnde eigen berichten uit Londen
van de Zweed6che pers, wordt thans-
aan de scherpe kritiek, waaraan de
Engelsche radio gedurende den laatsten
tijd heeft bloot gestaan, gehoor gegeven
door een verandering in de directie de
zer maatschappij. De directeur-generaal
van de B.B.C., Ogilvie, die deze functie
twee jaar heeft bekleed, wordt vervan
gen door Sir Walter Monckton, den hui-
digen plaatsver.vangenden onderstaats
secretaris in het ministerie voor de
voorlichting met de speciale taak de
verbinding tusschen deze instelling en
het. ministerie van buitenlandsche za
ken te handhaven. Behalve de directeur
generaal is ook de leider van de buiten
landsche uitzendingen, Sir, Stephen Tal-
lents, van zijn functie ontheven. Van
nu af aan wil het ministerie van buiten
landsche zaken zelf de uitzendingen in
de vreemde talen controleeren.
Geen onderhandelingen
Tsjoengking-Engeland
TSJOENKING, 9 Dec, (D.N.B..).
De woordvoerder van het ministerie
van buitenlandsche zaken van
Tsjang Kai Sjek's regeering heeft
verklaard, dat het bericht over on
derhandelingen van de Chineesche
regeering met den Britschen ambas
sadeur over een geheim militair
verdrag eiken grondslag mist. Der
gelijke onderhandelingen tusschen
China en Groot-Brittannië worden
niet gevoerd.
Op 4 resp. 5 December zijn Sjïh Yoe
San en zijn broeder wegens verraad
doodgeschoten. Sjih Yoe San was gou
verneur der provincie Tsjahar, welke
door de Japanners bezet is. In het offi-
cieele communiqué van Tsjoengking
over deze kwestie wordt aan Sjih Yoe
San venveten, dat hij verscheidene ma
len in het verleden in het Chineesch-
Japansche politieke conflict sinds 1931
van partij venvisseld is. Hem was ge
legenheid gegeven om door het bevel
op zich te nemen over troepen tegen
de Japansche strijdkrachten in Noord
China zijn fout te herstellen. Daar Sjih
Yoe San en zijn broer echter de militaire
bevelen van den opperbevelhebber niet
waren nagekomen, waren zij op bevel
van generaal Wei Li Hoeang. den opper
bevelhebber der strijdkrachten van
Tsjoengking in Noord-China. doodge
schoten.
Hoe Parijsche bladen
abonné's werven
PARIJS. 9 Dec. (V.PB.). Op
origineele wijze vechten de Parijsche
dagbladen om hun abonné's. In de
Matin vertoonen dagelijks drie foto's
drie toevallig opgenomen groepen van
Parijzenaars. De met een kring ge
merkte persoon kan aan de kassa van
Matin honderd francs afhalen.
Van de Pafis-Soir krijgen de bezit
ters van twee van te voren bekend ge
maakte nommers van kaartjes van
den onder gr ondschen spoorweg de
somma van 100 francs.
Voor de Petit Parisien wandelt da
gelijks een heer door tevoren bekend
gemaakte straten. Wie hem het eerst
met Monsieur Petit Parisien" aan
spreekt. krijgt 500 francs.
Het weekblad Aujoard'hui is prac-
tischer en verstrekt den gelukkigen
winnaar bonnen voor levensmiddelen.
V.J
's-GRAVENHAGE, 7 Dec. (A.N.P.).
De rijkecommissaris voor de bezette
Nederlandsche gebieden, rijksminis
ter Seyss Inquart, heeft dezer da
gen een bezoek gebracht aan eenige
schildersateliers. Evenals de rijks-
Kor foe, doel der Italiaansche bommenwerpers
Een der havens op het eiland Corfoe. dat een belangrijke rol speelt in den
Grieksch-lta liaanschen strijd Foto Scherl)
NEW-YORK, 9 Dec. (D.N.B.)
Omtrent de onderhandelingen van
den Britschen onderstaatssecreta
ris Phillips met financieele instan
ties te Washington schrijft de
correspondent aldaar van de New
York Times o.a., dat deze onder
handelingen stellig de inleiding
vormen tot een officieel Engelsch
verzoek om financieele ondersteu
ning. Volgens raming zou Enge
land een crediet van 2.7 milliard
dollar noodig hebben.
In verband met bet vsrleenen van een
crediet van 100 milliosn dollar aan Ar
gentinië is den minister van buiten
landsche zaken. Hull, in een persconfe
rentie de vraag gestïld, of de Ver. Sta
ten langs dezen weg Engelapd dachten
te steunen, Huil gaf hierop geen nauw
keurig ontjkennend antwoord en ver
wees den vrager naar hst ministerie van
Financiën.
De democratische senator Thomas
heeft gisteren, volgens Associated
Press, de schrapping van de Engel
sche oorlogsschulden voorgesteld,
waarna Engeland met een Ameri-
kaansche controle over alle Britsche
bezittingen op hst Westelijke half
rond Canada uitgezonderd zou
instemmen. Deze controle zou pas
twee jaar na afloop van dezen oor
log ophouden.
Thomas, die lid is van de senaatscom
missie voor buitenlandsche aangelegen
heden, verklaarde: „Een dergelijke ruil
zou Ehgeland van de Johnson-wet be
vrijden en daardoor den weg vrijmaken
voor een financieele hulpverleening aan
Engeland door middel van particuliere
ersdieten. Tevens zou Engeland onthe
ven worden van de verantwoording voor
de verdediging van zijn bezittingen in
het Westen en zouden de Ver. Staten
nieuwe steunpunten verkrijgen"'. Dit
voorstel vindt in kringen van het Con
gres weinig instemming. De senatoren
Clark en Holt hebben het plan hevig
(bestreden en in andere kringen van het
Congres wordt het als een proefballon
beschouwd.
Meer dan 140 vooraanstaande
Amérikaansche burgers hebben een
organisatie opgerioht. waarvan oudr
president Hoover eere-voorzitter is.
Deze organisatie wil het plan van
Hoover steunen om Nederland,
België, Finland, Noorwegen en Po
len behulpzaam te zijn bij de le-
vensmiddelenvoorziening. De orga
nisatie zou er eerst naar willen stre
ven een Engelsche en Duitsohe sa
menwerking met een neutral d hulp
organisatie te bewerkstelligen.
BELGRADO, 9 Dec. (D.N.B.).
In verband met de rede van den mi
nister-president Zvetkowitsj voor
het seniorenconvent van Belgrado,
schrijft de, hoofdredacteur van de
Vreme: „De weg van Zuid-Slavië is
van het eerste oogenblik van den
huidigen wereldstrijd duidelijk ge
weest. Het is de weg der nationale
en Europeesohe vernieuwing in sa
menwerking mst -alle krachten, die
deze historische taak ten uitvoer
leggen"'.
In politieke kringen te Belgrado
neemt men algemeen aan. dat reeds bij
de aanwezigheid van den Hongaarschen
minister van buitenlandsche zaken in
Belgrado, het langs diplomatieken weg
gereedgekomen vriendschapspact tus
schen Zuid-Slavië en Hongarije zal wor
den onderteekend. Naar vernomen
wordt, zal de Zuid Slavische minister
van buitenlandsche zaken het bezoek de
volgende week beantwoorden.
commissaris door zijn herhaalde be
zoeken aan indu'strieele- en econo
mische bedrijven 6teeds weer blijk
geeft van zijn belangstelling voor
de menschen, die deel hebben aan
het arbeidsproces en voor hun 60-
ciale positie, en bezorgd is- over hun
welzijn, zoo legt hij ook de levendig
ste belangstelling aa.n den dag voor
het cultureele leven der Nederlan
ders.
Pas kort geleden is hier een week
van Weensche kunst georganiseerd en
onlangs heeft Wolfgang Schneiderhan,
de concertmeester van het Weensche
Philharmonische Orkest, op een mu
ziekavond zijn kunst en die van zijn en
semble ten .gehoore gebracht. Blijkt
reeds uit deze uitvoeringen, die op ini
tiatief van den rijkscommissaris tot
stand zijn gekomen, hoezeer de rijks
commissaris persoonlijk opkomt voor
de beoefening der muziek, door zijn be
zoek aan vier bekende en vooraanstaan
de Nederlandsche kunstschilders heeft
hij tot uitdrukking gebracht, dat hij
met de groote lijnen van den opbouw
op het gebied der schilderkunst instemt
en haar ontwikkeling op elke wijze be
vordert.
Onder leiding van den kunstschilder
Gerdes en in gezelschap van professor
dr. Wehofsich en professor dr. G. A.
Snijder, den voorzitter van den Neder-
landschen Cultuurkring, heeft de rijks
commissaris zich naar Laren en Blari-
cum begeven en eerst de werken in
oogenschouw genomen van den land
schapsschilder A. Schotel, n.l. in zachte
kleuren gehouden zeegezichten en ha
veningangen met in- en uitvarende
schepen. Deze kunstenaar legt een bij
zonder sterk gevoel aan" den dag voor
kleur en toon en voor de duizendvou
dige schakeeringen in de grijze tinten.
Het tweede bezoek gold den kunst
schilder H. Hulsbergen. Deze kunste
naar behoort tot de modernen, met een
sterk ontwikkeld gevoel voor den stren
gen vorm. Naast voortreffelijke portret
ten is hij rijk aan denkbeelden voor ont
werpen van muurschilderingen, archi
tectonische problemen, mozaiek-ontwer-
pen e.d. Vervolgens- ging de tocht naar
Blaricum en wel naar den schilder van
stillevens R. Hynckes, die welbewust de
oude Nederlandsche traditie van het
schilderen van stillevens, waarop alle
voorwerpen tot in de kleinste bijzonder
heden nauwkeurig worden weergege
ven, deed herleven. Deze kunstenaar
onderscheidt zich door een groote tech
nische vaardigheid en uiterste nauw
keurigheid.
Ten slotte bezocht de rijkscommissa
ris het atelier van den kunstschilder
Gerdes, die zich bijzonder verdienstelijk
heeft gemaakt met de organisatie der
kunstschilders in den cultuurkring.
Gerdes i6 vooral als' portretschilder
voor de Nederlanders geen onbekende.
Kunstwerken aangekocht
TYE rijkscommissaris legde overal
groote belangstelling aan den dag
Hij wijdde aan de verschillende werk
stukken en ontwerpen intense aan
dacht en gaf uiting aan zijn bewonde
ring en waardeering. Bij de verschil
lende schilders werden kunstwerken
aangekocht.
In een onderhoud wees de rijkscom
missaris op de voor de historie, belang
rijke prestatie der Nederlandsche schil
derkunst en haar beoefenaars. Hij gaf
daarbij aanwijzingen hoe deze kunst
thans op vruchtbare wijze verder ont
wikkeld kan worden door jonge talen
ten op te leiden en hun een kans te ge
ven, waarna hij als volgt sprak:
„Spreekt men over de schilderkunst,
dan moet men aan de Hollandsche
meesters in het bijzonder en aan de Ne
derlanders in het algemeen denken.
Ik geloof, dat. evenals de Grieksche
kunstwerken op het gebied van de beeld
houwkunst en misschien de Oostmark-
sche en Weensche meestars op het ge
bied van de muziek een hoogtepunt van
het scheppende vermogen vormen, zoo
ook de Hollandsche schilders kunstwer
ken tot stand hebben gebracht, die nau
welijks meer geëvenaard zullen kunnen
Worden, overal, waar deze werken thans
tentoongesteld en bezichtigd kunnen
worden, leggen zii getuigenis af van de
groote bekwaamheid van dit land en
zijn menschen.
Dit erfdeel beteekent ook voor de
huidige generatie een verplichting
en tevens een roeping. Om den eigen
aanleg te ontwikkelen en om scherp
te leeren zien. is het juist op het ge
bied van de schilderkunst noodzake
lijk steeds goede voorbeelden 'voor
oogen te hebhen. Deze ziin in de Ne
derlanden rijkelijk aanwezig, waar
bij nog komen het landschappen het
licht, die reeds voor de oude mees
ters wegwijzers waren Stellig is ook
de aanleg om voorwerpen van kunst-
BRUSSEL, 9 Dec. (D.N.B.) Door
een in het Belgische staatsblad ge
publiceerde verordening van het
ministerie van binnenlandsche za
ken is de gewezen burgemeester
van Antwerpen, Kamiel Huysmans,
die bij het uitbreken van den oor
log naar het buitenland was ge
vlucht, afgezet. Tot zijn opvolger is
benoemd L. Dehvaide, tot dusver
waarnemend burgemeester, die veel
heeft gedaan voor de bevordering
van den economischen bloei van
de Scheldestad.
GENEVE, 9 Dec. (D.N.B.). Uit Vichy
wordt gemeld, dat tót opvolger van den
hoogen commissaris voor Syrië en den
Libanon. Chiappe, die door de Engel-
schen neergeschoten is. generaal Dentz
aangewezen is, die thans het bevel
voert over het militaire district Mar
seille.
De Fransche regeering is voornemens
te Londen langs diplomatieken weg te
protesteeren tegen den laffen aanslag
op Chiappe en de overige inzittenden
van het verkeersvliegtuig. Een'officieel
communiqué wordt venvacht.
De regeeringen van Syrië en den Liba
non hebben medegedeeld, dat overtre
dingen van het verbod, in buitenland
sche legers te dienen, met het verlies
van de Syrische, resp. Libanesische
staatsburgerrechten worden gestraft
Reeds in buitenlandsche legers dienen
de burgers der beide staten moeten bin
nen een maand naar hun vaderland
terugjkeeren.
waarde te scheppen, gebleven. De
zaak is thans om, uitgaande van het
rijke erfdeel, tot nieuwe hoogtepun
ten te geraken.
Ik herhaal daarom de opwekking om
in Nederland, met gebruikmaking van
de reeds aanwezige verzamelingen, een
groot museum voor moderne, kunst op
te richten, waarin tevens een permanen
te tentoonstelling van hedendaagsche
kunstenaars gehouden dient te worden.
Om de jonge talenten te vormen, zou er
in verband daarmede gelegenheid tot
opleiding gegeven dienen te worden,
waarbij binnen het kader van een gym
nasium vooral aandacht wordt besteed
aan de teekenstudie voor die leerlingen,
die overeenkomstig hun bijzonderen
aanleg, daartoe zijn uitverkoren. Vol
doet de jonge man dan niet aan de ver
wachtingen, dan geniet, hij toch altijd
nog een opleiding, die het hem mogelijk
maakt later een bestaan te vinden. Is
aldus de eerse stap gezet op den weg tot
het vinden van jeugdige talenten, zoo
dient krachtens het rijke erfdeel van dit
land bij het heieven der kunstontwikke
ling van heden bijzondere aandacht be
steed te worden aan de verdere acade
mische opleiding van de krachten, die
zich wijden aan het kunstenaarsberoep
en hiertoe bekwaam zijn.
Aan de hedendaagsche kunstenaars
dient echter door op gezette igden gehou
den tentoonstellingen van hun werken ge
legenheid te' worden geboden de breede
massa kennis te laten maken met de door
hen vervaardigde kunstwerken, en haar
belangstelling te wekken, waarmede de
kunstenaars, behalve dat zii hun bestaan
waarborgen, tevens de erkenning zullen
zenieten. die zij voor hun prestaties noodig
hebben en verdienen.
De groote oelangstelling. die het ge
heele Duitsche volk voor de schilderkunst
in het algemeen en voor de oude Holland
sche kunstwerken in het bijzonder koestert,
zal stellig ook op de hedendaagsche kunst
uitingen van dit land worden overge
bracht.
ZIJ, die zich met inganig
van 1 Jan. a.s. op
geven als kwartaalabonné,
ontvangen de tot dien da
tum verschijnende num
mers gratis.
?°<><::mJ>^<><><><><><><><><X>O<xx>OO<>O<X>O
S DE VERDUISTERING
QVandaaz zaai de zon om 17-28 uur%
ponder. O
o Maan op 15 04, opder 3-42 d.a.v, X
9Maan op 15.28. onder 4 46 d-a v. o
%Op Dlnsdaz 10 December:
OZon op 9-40 uur; onder 17-28 uur. X