AMERIKA RUIMT ZIJN
OUDE SCHEPEN OP
Tentoonstelling
Bij het overlijden van
Lord Lothian
DAMES!
Fa. DUIM BURGER
LAAT NIET UW BON AA VERLOOPEN VOOR EEN MANTEL
DE EEMLANDER
Zaterdag 14 December 1940
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
39 e Jaargang No. 144
KOOPERS BIJ DE
VLEET
r -
MOLOTOF IN DE
ITALIAANSCHE
AMBASSADE
vy
G. B. Shaw over
Ierland
De Turksche
defensie
Een Duitsche
beschouwing
Het beleid van
Gamelin
Medische Hulp
BERICHT
De uitzendingen
uit Vaticaanstad
AMERSFOQRTSCH DAGBLAD
ABQNNEMENISrRIJS oer 3 maaodeo voor Amersfoort 1.95: per maand 0.65; per
week I 0 15
Binnenland trance per post per 3 maanden 2 85 Afzonderlijke nummer* f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 4620
r .li JS DER AÜVcriltt.iltN van 1-^4 regel* 1 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-adverlentiên voor de
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES* bij vooruitbetaling 15 regel*
50 cent. elke regel meer 10 cent. driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra {0 05
Noorwegens grootste schip
gezonken
NEW YORK, 13 Deo. (D.N.B.) Be--
voegde scheepvaartkringen alhier heb
ben verklaard, dat het grootste schip
van Noorwegen, de Oslofjord (18.673 ton),
twee dagen geleden in de nabijheid van
Newcastle op een mijn geloopen en ge
zonken is. De Oslofjord, die door Enge
land was overgenomen, was op weg naar
Canada.
De kabinetscrisis in
Uruguay
BUENOS AIRES. 13 Dec. (D.N.B.)
Het aftreden van de drie ministers in
Uruguay is van aanzienlijke draagwijd
te. Naar verluidt, zullen de onderhande
lingen tusschen de ministers van buiten-
landsche zaken van Argentinië en Uru
guay op een ongunstiger tijdstip worden
voortgezet. De besprekingen die thans
worden gevoerd betreffen vermoedelijk
slechts een accoord over de samenwer
king. met name in de kwestie der steun
punten en in die van de verdediging der
La Plata.
(Van onzen V.P.B.-correspondent)
WASHINGTON. December 1940Hoe groot is de vloot van Amerikaansche
koopvaardijschepen op het oogenblik nog? Voor den wereldoorlog en in den eersten
tijd na den oorlog was zij sterk uitzebreid. In 1914 bedroeg de tonnenmaat van de
zeewaardige schepen niet meer dan 2.97 millioen b.rt. in het jaar 1917, toen de V.S-
deel ging nemen aan den oorlog beschikten zij reeds over 3.7 millioen b-r-t. Dadeliik
ontwikkelden de Amerikaansche werven een groote activiteit, welke aanhield tot 1922
Er werd een grooter aantal schepen gebouwd, dan men ooit had kunnen voorzien In
1919 liepen er 1051 schepen van stapel, met een inhoud van totaal 4.075-000 b-r.t.. te-
gen 205 schepen met een totale tonnenmaat van 276 000 b-r.t in 1913.
De bouw geschiedde met behulp van aanzienlijken regeeringssteun De staat gaf
ook trouwens opdracht tot den bouw van de meeste schepen. Voor rekening van den
staat werden tot medio 1920 m het geheel 8.5 millioen b-r.t. afgeleverd. In hel jaar
1921 hadden de VS. een koopvaardijvloot, die 14.7 millioen b-r.t. mat. Dit was de
hoogste stand, die werd bereikt. Bijna de helft daarvan, nl. 7-993.00Ó b-r.t. werd be
heerd door den staat, onder toezicht van den Shipping Board
Toen de normale toestand in de scheep
vaart zich eenigszins begon te herstellen
bleek evenwel, dat een economische exploi
tatie van de meerendeels in groote haast
gebouwde schepen, die kwalitatief weinig
waard waren (zij waren meestal van hout
en beton gebouwd) niet mogelijk was. Dit
was oorzaak, dat na 1922 een groot deel
van de door den staat geëxploiteerde sche
pen geleidelijk werd gesloopt terwijl an
dere schepen werden opzelezd
Vftn dien tijd af ging de Amerikaan
sche koopvaardijvloot gestadig achter
uit. In het vorige jaar (1939) bereikte
zij haar laagfepunt. Toen telde zij nog
slechts 9.34 millioen brt. Op grond van
het in 1936 aangenomen wetsontwerp
betreffende de Amerikaansche scheep
vaart werd overgegaan tót een hoog
noodige vernieuwing en moderniseë-
ring. Volgens het destijds vastgestelde
vlöotbóuwprogram moeten tot 1948 niet
minder dan 500 nieuwe koopvaardij
schepen worden aangebouwd. De Ship
ping Board-vloot, die t'ians wordt be
heerd door de United States Maritime
Commission, ligt nog steeds werkloos.
Medio 1939 telde zii ik - 180 schepen met
een inhoud van 1.134.000 brt. Deze sche
pen waren bijna alle opgelegd.
Behalve drie nieuwere schepen,
in 1928 en 1929 gebouw, en 6 sche
pen met een gezamenlijke tonnen
maat van 93.000 brt., die nog uit
den tijd van vóór den wereldoorlog
dateeren, bestond deze vloot in
hoofdzaak uit tijdens den wereld
oorlog van stapel geloopen schepen,
namelijk 171 vaartuigen met een in
houd van 979.000 brt., welke 17 tot
22 jaar. oud zijn. De 177 in 1939 op
gelegde schepen hadden een geza
menlijk tonnenmaat van 1.072.000
millioen brt. in doorsnee maten zij
derhalve 600 brt.
Toén nu met het uitbreken van den
nieuwen oorlog de prijzen voor oude sche
pen omhoog gingen, namen de Amerika
nen natuurlijk dadelijk de kans waar. om
deze voor hun waarde aan oud ijzer afge
schreven schepen op gunstige voorwaar
den van de hand te doen. Ingevolge de
neutraliteitswet konden zij in het begin al
leen aan neutrale landen worden verkocht.
Reeds in het eerste halfjaar van den
oorlog slaagde men erin, tal van sche
pen over te doen, zoodat in Mei 1940
het aantal opgelegde schepen nog
slechts 116 bedroeg. Door middel van een
speciale wet werd toen de United Sta
tes Maritime Commission gemachtigd,
de schepen, die er nog over waren, te
verhuren of te verkoopen. Als-kooper
trad nu in de eerste plaats Groot-Brit-
tannië op, dat in staat en bereid was,
om voor de verouderde vrachtschepen
hooge prijzen te betalen. In October 1940
had dit lichaam nog 15 opgelegde sche
pen verkocht aan Britsche gegadigden,
voor de som van 4.64 millioen dollar,
zoodat de oude Shipping Boardvloot nog
slechts uit 65 schepen bestaat.
Intusschen hebben de United States
Marine Commission aanbiedingen be
reikt voor nog 15 opgelegde schepen,
met een gezamenlijke tonnenmaat van
138.000 ton. Ook deze aanbiedingen zijn
van Engelsche zijde afkomstig. Men
houdt dan ook rekening met de moge
lijkheid, dat in den eerst komenden tijd
aile oude schepen van de vroegere re-
geerings-koopvaardijvloot zullen worden
opgeruimd.
de japansch—chineesche
krijgsverrichtingen
TOKIO. 14 Dec. (D.N.B) Het hoofd
kwartier van de .Tapansche marine in
Midden-China maakt bekend
Op 12- December hebben bommenwer
pers der vloot het. vooruitgeschoven Chi-
neesche steunpunt bii Tsjangjang tegen
over Itsjang aan den Zuidelijken oever
van de Yangtse zwaar met bommen be
stookt. Vijf groote branden werden door
dezen luchtaanval veroorzaakt. Alle Ja-
pansche vliegtuigen keerden behouden
terug.
MODELHUIS M4.V.
Vanaf Maandag 16 Dec. 1940 n.m. 2 uur
tot 1 Januari 1941
BIJZONDER GESLAAGDE
INTERIEURS
Geopend van 10 tot 5 uur Zuidsingel 45
Tel. 5534 Amersfoort
Fabrieken te Nijkerk
Engelsche kunstvoorwerpen
naar Amerika?
MOSKOl. li Dec. (D.N.B.) - Tass
meldt uit Londen, dat in de kringen der
Engelsche kunsthandelaren op het
oogenblik de kwestie overwogen wordt
om kunstvoorwerpen uit particulier be
zit aan de Ver. Staten te verkoopen. Dit
zou een transactie heteekenen van eeni-
ge milliöenen ponden sterling. Een der
voornaamste Londensche kunsthandela
ren zou daartoe onlangs de Ver. Staten
bezocht en na ziin terugkeer verklaard
hebben, dat er in .Amerika groote be
langstelling voor schilderijen van oude
meesters en andere kunstvoorwerpen
bestaak Men kan aannemen, dat het En
gelsche ministerie van handel den uit
voer van de kunstvoorwerpen geen moei
lijkheden in den weg zal leggen, tenein
de daarvoor deviezen te verkrijgen.
mutatie bij britsche ministerie
van voorlichting
LONDEN. 14 Dec. (D.N.B.) Het mi
nistrie van voorlichting maakt bekend,
dat Frank Piek zijn functie van direc
teur-generaal bii dit ministerie heeft
neergelegd en is opgevolgd door Sir
Walter Monckton. plaatsvervangend di
recteur-generaal.
MOSKOU. 14 Dec. (D.N.B.) - De
voorzitter van den raad van volkscom
missarissen en volkscommissaris van
buitenlandsche zaken, Molotof. heeft
Vrijdagavond te huize van den Ita-
liaanschen ambassadeur. Rosso, aan
een avondmaaltijd deelgenomen. Te
vens waren als gasten aanwezig an
dere vertegenwoordigers van het
volkscommissariaat voor buitenland
sche zaken, alsmede leden van het di'
plomatieke corps, onder wie de Duit-
sche ambassadeur, graaf von der
Schulenburg- Het was het eerste be
zoek, dat de leider der Sovjet-Russi
sche regeering en volkscommissaris
van buitenlandsche zaken aan de jta-
liaansche ambassade bracht.
Hij ëischt van De Valera
steunpunten voor Enge
land
BERLIJN, 13 Dec. Onze .P.B.-cor-
respondent meldt ons:
Engeland legt nog steeds een levendig
verlangen aan den dag om bepaalde
steunpunten in Zuid-Ierland in bezit te
krijgen. Te Berlijn althans leidt men dit
af uit een aantal berichten, die van
neutrale zijde afkomstig zijn.
Zoo wordt in de Vereenigde Staten
bijzondere beteekenis toegekend aan het
bezoek, dat de ministerpresident van
Noord-Ierland Andrews te Londen af
legt. Dit bezoek heeft plaats, zoo wordt
G. B. Shaw
(Archief U.D)
in Amerika opgemerkt, juist op het
oogenblik, waarop van Engelsche zijde
met steeds meer nadruk bepaalde Ier-
sche steunpunten worden opgeëischt.
terwijl de meening wordt verkondigd,
dat. deze steunpunten wellicht door
middel van een overeenkomst tusschen
Noord- en Zuid-Ierland verkregen kun
nen worden.
Het heeft te Berlijn ook de aan
dacht getrokken, dat in het Engel
sche Lagerhuis, zij het dan zonder
dat Ierland met name genoemd
werd, een krachtiger bescherming
van de koopvaardijvloot ten Westen
van Groot-Brillannië werd hepleit.
met het oog op het feit. dat een zoo
groot aantal schepen in de nabij
heid van de Westkust tot zinken
wordt gebracht.
Ook een artikel van Bernard Shaw
is niet aan de aandacht ontsnapt. Hier
richt deze bekende schrijver openlijk
tot de Valera den eisch om steunpunten
ir. Ierland ter beschikking van Enge
land te stellen. Met het hem eigen radi
calisme verklaart G. B. S.. zooals hij -in
Engeland algemeen wordt genoemd, dat
de Iersche havens aan Europa en aan
de geheele wereld toebehooren en dat
Churchill, indien hij zich genoodzaakt
mocht zien deze havens in bezit te ne
men. dc Vereenigde. Staten achter zich
zou hebben.
Aan Duitsche zijde vraagt men zich
naar aanleiding van deze uitlatingen af,
of zij wellicht de voorbereiding vormen
tot een overweldiging van Zuid-Ierland.
Verbetering der betrekkingen
met Bulgarije
ISTANBOEL. 14 Dec. (D.N.B.) De
regeering heeft een wetsontwerp in
voorbereiding, waarbij bet ministerie
van defensie een nieuw crediet wordt
verleend van 49 millioen Turksche pon
den. De dekking zal geschieden door
buitengewone toewijzingen van gelden.
Luit-generaal Ali Russa. de opperbe
velhebber van het gebied, waar de uit
zonderingstoestand bestaat, "is in Anka
ra aangekomen, waar hij rapport uit
bracht over de door hem getroffen maat
regelen en nieuwe voorstellen indiendp
Volgens de grondwet loopt, de uitzonde
ringstoestand na een maand, dat wil in
dit geval zeggen op 21 December, af.
Men neemt aan. dat bij besluit van het
parlement deze termijn verlengd zal
worden.
De Woensdag uit Sofia teruggekeerde
Bulgaarsche gezant te Ankara. Kiroff,
heeft zich terstond na zijn aankomst in
de Turksche hoofdstad met den minis
ter van buitenlandsche zaken, Saradz-
iogloe. in verbinding gesteld, en. naar
verluidt, bepaalde voorstellen der Bul-
gaarsche regeerine tot verbetering van
de wederzijdsche betrekkingen overhan
digd. Deze voorstellen worden op het
oogenblik door het Turksche ministerie
van buitenlandsche zaken bestudeerd.
Bekwaam pleiter voor Enge-
lands zaak heengegaan
BERLIJN, 14 Dec. (D.N.B.). De
plotselinge dood van den Britschen
ambassadeur te Washington, lord
Lothian, heeft in de geheele wereld
groot opzien gebaard. De oorzaak
van zijn dood is niet volkomen op
gehelderd. In bepaalde Engelsche
kringen zou men er belang bij heb
ben, zijn overlijden met den sluier
der geheimzinnigheid gehuld te la
ten. Bekend is echter, dat lord Lo
thian een kwaal had, en dat de
jongste groote fiasco's van Groot-
Brittannië hem zwaar geschokt had
den. Lord Lothian was in tegenstel
ling tot Churchill sinds lang van
opvatting, dat Groot Brittannië de
zen oorlog verloren heeft, en onder
vrienden gaf hij aan deze overtui
ging herhaaldelijk onverholen uiting.
Lothian, die in een lange en schitte
rende carrière, welke begon met de
functie van particulier secretaris' van
Lloyd George, vaak genoeg bewezen
had, een helder realist te zijn, was door
het verloop van den oorlog met groot
pessimisme vervuld geraakt en vreesde
voor zijn land het ergste. Op zijn laatste
reis naar Engeland wist Churchill hem
ondanks den verpletterenden indruk
wélke de in Engeland door het Duitsche
luchtwapen aangerichte verwoestingen
op hem maakten er toe te bewegen,
nog eens een poging te ondernemen om
de Amerikaansche hulpverleening te be
spoedigen. Lothian nam deze opdracht
aan, hoewel hij er van overtuigd was
dat ook deze poging mislukken zou. In
derdaad had hij kort na zijn terugkeer
in Washington een onderhoud met pre
sident Roosevelt, waarover geen bijzon
derheden bekend zijn geworden. De
wanhopige pogingen van Engeland om
financieele hulp van de Vereenigde Sta
ten te verkrijgen laten echter vermoe
den. waarover het onderhoud geloopen
heeft.
De verklaring van president Roo
sevelt in de persconferentie dat hij
Lothian niets beloofd heeft, geeft te
verstaan, dat ook deze opdracht van
Churchill aan Lothian mislukt was.
Het fiasco van zijn zending en de be
zorgdheid om het. lot van Engeland
dat eiken dag zijn zekeren onder
gang dichterbij komt. hebben hem'
gebroken. Met lord Lothian heeft
Engeland ongetwijfeld een bekwa
mén pleiter voor zijn zaak in Ameri
ka verloren.
Hertog van Windsor bij
Roosevelt
De Associated Press meldt uit Miami,
dat de hertog van Windsor zooals
reeds verluidde een ontmoeting heeft
gehad met president Roosevelt. Roose
velt heeft den hertog ontvangen aan
boord van den Amerikaanschen kruiser
Tuscaloosa, die in een niet genoemd ge
deelte van de Carai'bische Zee lag. Zij
hadden met elkander een onderhoud,
dat l'/ï uur geduurd heeft.
Over den aard van de bespreking ver
klaarde de hertog na afloop, dat zij de
kwesties der Amerikaansche steunpun
ten ten aanzien van all.e West-Indische
eilanden besproken hadden. Tevens had
den zij de economische toekomst van
deze eilanden besproken, elsmede de
kwestie hoe de Vereenigde Staten met
Engeland zouden kunnen samenwerken
om de West-Indische eilanden tot ont
wikkeling te brengen. Van de zijde van
president Roosevelt zijn geen mededee-
lingen over den inhoud van de bespre
kingen verstrekt
Hertog van Windsor
Archief U.D.)
PARIJS. 13 Dec. (D.N.B.) De
Matin vervolgt zijn artikelenreeks
tegen de Fransche persoonlijkheden,
die verantwoordelijk zijn voor den
oorlog en de nederlaag van Frank
rijk, en rekent vandaag af met den
generalissimus van het Fransche
leger, generaal Gamelin, die zich
binnenkort te hiom zal moeten ver
antwoorden.
De voormalige premier, Flandin, zoo
schrijft het blad, trof Gamelin na een
onderhoud met Daladier in de anti
chambre van den premier aan cn ver
klaarde hem, dat Duitschland na de
overeenkomst met Sovjet-Rusland nog
slechts één front behoefde te verdedigen,
namelijk het Westen. De opvatting van
den Franschen generalen staf, aldus
voer Flandin voort, luidde evenwel, dat
Frankrijk slechts dan oorlog kon voeren,
indien Duitschland gedwongen was op
twee fronten te vechten.
Gamelin antwoordde hierop, dat
Duitschland inderdaad op twee fronten
moest strijden, want het Poolsche leger
was heter dan men meende en het zou
volhouden. Het zou ten minste een half
jaar tegenstand kunnen bieden en in
dien tijd konden de Engelschen hun
troepen naar Frankrijk brengen.
Naar beweerd wordt, zou Gamelin
voornemens zijn te Riom te verklaren,
dat.hij niet op de hoogte was van de
middelmatige waarde van het in zün
handen gelegde instrument. Hierop kan
men slechts antwoorden, dat hij dan de
eenige geweest is. die dit niet wist. want
in de rapporten, die het tweede bureau
van zijn hoofdkwartier uitbracht, was al
het noodiee opgenomen.
tVy Ac/pen (/C f
GRATIS VOETONDERZOEK
LANGESTRAAT 58 TE1.3IIÖ
PEDICURE en MASSAGE
Zondag hebben dien6t de4 volgende
geneesheeren:
Kok, Langegracht 11; tel. SOOS.
Plomp, Regenteeselaan 15; tel. 559L
Hulp wordt alleen verstrekt voor ziek
tegevallen, die medische hulp dringend
noodig hebben.
Zondag heeft dien6t dë apotheek van:
Schouten, Varkensmerkt 19b; tel. 3767.
Zondag hebben dienst de vroedvrou
wen:
Mej. v. d. Grient, Breèstraat Sb; tel.
6830.
Mej. de Leuw, Soesterweg 15; tel.
4973.
ZIJ, die zich met ingang
van 1 Jan. a.s. op
geven als kwartaal&bonné,
ontvangen de tot dien da
tum verschijnende num
mers gratis.
In Duitsche R.K. kringen is
men het er niet mee
eens
BERLIJN, 13 Dec. Onze V.P.B.-cor-
respondent meldt:
In Katholieke kringen in Duitschland
wordt scherpe kritiek op de Vaticaan-
sche radio-uitzendingèn uitgeoefend.
Men geeft, in deze kringen als zijn meé-
ning te kennen, dat deze uitzendingen
niet ten goede komen aan een spoedige
verwezenlijking van de vredeswenschen,
die Paus Pius XII op 24 November in de
St. Pieter heeft uitgesproken. In Katho
lieke 'Kerkbladen wordt opgemerkt, dat
een dergelijke behandeling van kwesties
van kerkelijk politieken aard in geen ge
val met de belangen van de katholieke
kerk in Duitschland in overeenstemming
is. Daarom dringt men er van deze zijde
op aan, dat bij radio „Vaticana" eenzelf
de verandering in taktiek en optreden
zal tot stand komen als bii de „Osser-
vatore Romano" reeds heeft plaats ge
had.
lord lothian in amerika
gecremeerd
NEW YORK. 14 December (D.N.B.).
De Associated Press meldt uit Washing
ton. dat het stoffelijk overschot van den
Engelschen ambassadeur Lord Lothian
aldaar gecremeerd zal worden De urn
zal bewaard blijven op het kerkhof van
Arlington, totdat zii naar Engeland zal
worden overeehracht.
engelsche schepen
getorpedeerd
LONDEN, 14 Dec. (D.N.B.) De Brit
sche admiraliteit deelt officieel mede,
dat de gewapende koopvaardijkruiser
..Forfar' getorpedeerd en daarop gezon
ken is. De familieleden der slachtoffers
worden verwittigd.
Mackay Radio heeft een draadloos be
richt opgevangen van hef Engelsche
vrachtschip ..Orari* (10.350 br.t.). dat
meldde op 750 mij! van de Fransche
kust getorpedeerd te zijn.
DE VERDUISTERING
Vandaag gaat de zon om 17 28
uur onder.
Maan op 17.47 uur; onder 8.51
uur d.a.v. Volle maan heden 21.38
uur.
Op Zondag 15 December: Zon op
9.45 uur; onder 17-28 uur.
Maan op 18-38 uur; onder 9.45
uur d.a.v.
X Maandag 16 December: Zon op
O 9-45. onder 17.27.
Maan op 19-39. onder 10.31.
Dames- en Kinderconfectie - Arnh.weg 26
Tel. 3977 GEOPEND VAN 9—5-30 UUR NM.