EEMLANDER
ROOSEVELTS MEENING
over de hulp
aan Groot-Brittannië
Gen. Antonescu over het
driemogendhedenpact
Slowakije's toetreden tot
het pact van Berlijn
Woensdag 18 December 1940
Uitgave: VALKKOFF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
39e Jaargang No. 147
Orders uit Engeland zijn belangrijk, omdat
zij tot de productie-stijging
bijdragen
Roosevelts plan
om Engeland
te steunen
Londen bevestigt
mededeeling
van Phillips
„Roemenië is
vastberaden
toegetreden"
Geen oorlogs-einde door
compromis
Principieele
uiteenzetting
van prof. Tuka
EEN REDE VAN Dr.
GOEBBELS TE
HAMBURG
Landarbeiders voor
Duitschland
De Britsche
vliegtuigen
productie
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week 10,5
Binnenland franco per post per 3 maanden 2 85 Afzonderlijke nummer» f 0 05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC «620
,'rtiJS DER AütftifltiilttN vanl—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voor de
helft van den prij». Kleine Advertentiên „KEITJES"' bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
WASHINGTON, 18 Dec. (D.N.B.). In de gisteren gehouden persconferentie heeft
president Roosevelt zich uitgesproken over de kwestie der Amerikaansche hulpver
leening aan Engeland. Roosevelt gaf als zijn meenmg te kennen, dat een versterking der
militaire macht van Engeland tevens de beste verdediging vormt voor de Ver. Staten.
In dit verband betoogde hij opnieuwdat voor de Amerikaansche defensie een toeneming
der productie zoowel op de scheepswerven als in de wapenfabrieken van de grootste
beteekenis is.
De orders uit Engeland, aldus de president, zijn daarom zoo belangrijk, -omdat zij
mede tot deze productiestijging bijdragen. Banaal noemde Roosevelt de voorstellen om
de lohnson-wet en de neutraliteitswet te veranderen en Engeland credieten te ver
leen en. Banaal noemde hij het ook, Engeland een som gelds ten geschenke te geven,
en de Amerikaansche belastingbetalers daarvoor te laten opkomen. Er zijn andere
wegen en middelen en deze worden thans onderzocht.
Roosevelt zelf zweeft het
volgende voor den geest: Men
zou de toekomstige Engelsche or
ders kunnen overnemen en ze in
Amerikaansche orders verande
ren. Zijn de bestelde goederen ge
reed, dan zou men ze naar Enge
land kunnen sturen en ze den
Engelschen ofwel uitleenen ofwel
onder hypotheek verkoopen. Na
afloop van den oorlog zal Enge
land aan Amerika geen leeningen
behoeven terug te betalen, doch
uitsluitend goederen tegen goede
ren behoeven uit te wisselen. Dat
geldt zoowel van koopvaardijsche
pen als van oorlogsmateriaal.
Op de vraag wie het eigendomsrecht
over de naar Engeland gestuurde sche»
pen en oorlogsmateriaal zei hebben,
antwoordde Roosevelt, dat deze eigen
domskwestie een juridische spitsvondig
heid is, die hem niet interesseert. Toen
iemand er op wees, dat de door hem
voorgestelde methode de Vereenigde
Staten eventueel in nog sterkere mate
bij den oorlog kan betrekken, antwoord
de de president, dat dit niet het geval
zal zijn, aangezien hij slechts wil voort
zetten heigeen Amerika thans reeds
doet, n.l. Engeland naar besre vermo
gen met oorlogsmateriaal helpen. Even
wel moet hij voor zijn methode de toe
stemming zien te krijgen van het Con
gres, dat vooral zijn goedkeuring, moet
hechten aan het, uittrekken van de mid
delen, welke noodig zijn om nieuwe fa
brieken en werven te bouwen. Op de
vraag, of de Vereenigde Staten goede
ren op Amerikaansche schepen naar
Engeland zullen zenden, antwoordde
Roosevelt, dat zijn antwoord ontken
nend luidt, indien men bedoelt, dat
schepen onder Amerikaansche vlag en
met Amerikaansche bemanning naar
Engeland zullen varen.
Inzake de nieuwe bezetting van
den post van Amerikaansch ambas
sadeur te Londen heeft minister
Huil in de persconferentie mede
gedeeld, dat er nog geen beslissing
omtrent den nieuwen ambassadeur
genomen, is. Voorts deelde hij mede,
dat de Engelsche regeering nog niet
om het agrement voor een opvol
ger van Lord Lothian verzocht had.
Tenslotte deelde Hul mede, dat het
departement van buifenlandsche za
ken niets te maken heeft met het
bezoek van kolonel Donovan aan
Londen.
De Amerikaansch r
vliegtuigproduciie
Ambtenaren van het ministerie van
oorlog hebben verklaard, dat er nog
geen enkele machine is afgeleverd van
de opdrachten aan vliegtuigen, welke
het Amerikaansche leger van Juli tot
October tot een gezamenlijk bedrag van
een milliard dollar verstrekt heeft Op
het oozenblik worden er eenige bonder
den vliegtuigen per maand gemaakt en
afgeleverd, doch die ziin veel vroeger
besteld. Tn dit verhand wiist de New
York Post op den achterstand bij de
vliegtuigproductie en vooral op moei
lijkheden bij.de inschakeling van de
automobielindustrie. Het hlad consta
teert daarbij, dot de ceheele vliegtuig
industrie der Vereent "dp Staipp in Ja
nuari slechts tweederde van de voorge
stelde hoeveelheid zal kunnen bouwen.
Wat de productie aan bombardements
toestellen betreft, in December zijn er
tot dusver slecht6 tien zware, dertig
middelzware en 27 lichte machines ge
maakt. alsmede 21 afweervliegtuigen en
zeven eonmotorige machines.
De 24 onbewapende koopvaardijsche
pen, welke naar hier is medegedeeld,
op 7 Januari voor verkoop zulen wor
den vrijgegeven, hebben een draagver
mogen, dat varieert van ruim 8000 ton
tot 23.000 ton, het draagvermogen van,
de „George Washington", een voormalig
Duitsch schip. De Britsche inkoopmi6sie
zal, naar men hier aanneemt, aanbie
dingen doen.
"STOCKHOLM, 18 Dec. (D.N.B.)
Volgens een Londensch radiobericht
heeft d° op het oogenblik in de Ver.
Staten vertoevende onderstaatssecreta
ris van het Britsche ministerie van fi
nanciën, Phillips, den Amerikaanschen
minister van financiën Morgenthau
medegedeeld, dat Engeland geen geld
meer over kan maken voor d.en aankoop
van oorlogsmateriaal in de Ver. Staten,
als de finanrieele hulp der V.S. niet
wordt uitgebreid.
Groot-Brittannië heeft zoo meldt de
Amerikaansche scheepsradio den ver
vallenden termijn van rente en aflos
sing on zijn oorlofsschulden aan de
Vereenigde Staten niet voldaan. Wel
heeft de onderstaatssecretaris van het.
Britsche departement van financiën,
Phillips, de gegevens omtrent de Brit
sche financieele hulpbronnen aan mi
nister Morgenthau voorgelegd.
Britsch eskader van
Gibraltar uitgeloopen
ALGECIRAS. 18 Dec. (D.N.B.). - Een
Engelsch eskader, bestaande uit veer
tien oorlogsschepen van verschillenden
aard, kruisers, vrachtschepen en klei
nen» vaartuigen, is uit Gibraltar ver
trokken in de richting van den Atlan-
tischen Oceaan.
Verscheidene vliegtuigen begeleidden
het eskader gedurende eenigen tijd.
PRINSES MARIA VAN GRIEKENLAND
OVERLEDEN
BOEKAREST, 18 Dec. (D.N.B.).
Prinses Maria van Griekenland is over
leden. In verband daarmede heeft de
Roemeensche koning een hofrouw van
zes dagen bevolen.
Na het luchtbombardement op Coventry
Rookende puinhoopen in Coventry, het Britsche bewapeningscentrum in de Midlands,
na een grooten Duitschen luchtaanval
(Foto Scherl)
BERLIJN, 18 Dec. (A.N.P.) - De lei
der van den Roemeenschen staat, gene
raal Antonescu, heeft aan het nieuwe
nummer van het tijdschrift Berlin-Rom
Tokio een opvallende bijdrage ter be
schikking gesteld, welke over de Roe
meensche toetreding tot het driemogend
hedenpact handelt. De verklaring van
generaal Antonescu luidt als volgt:
Het pact van Berlijn is de samen-
fittende synthese van drie groote be-
ha vingen, t.w. de Germaansche, de
utijnsche en de Japansche beschaving.
Het pact vormt een machtig instrument
van politieke en militaire veiligheid.
Steunend op de levenskracht en de po
litieke leiding van Groot-Duitschland,
op het ontwakende bewustzijn van het
Italiaansche imperium en op de vast
beradenheid van het .Tapansche keizer
rijk. is deze politieke en militaire ver-
eeniging thans een politieke eenheid er.
macht, die overwinnen kan en over
winnen zal.
Het pact van Berlijn vormt zoowel op
nationaal als internationaal gebied het
instrument om een nieuwe wereld tot
stand te brengen. Op nationaal gebied
heteekent het een volkomen wijziging
in de binnenlandsche politieke levens
vormen en in de economie. On inter-
I nationaal gebied sticht het Berlijnsche
pact een nieuwe wereld, welke zich
richt naar de werkelijkheid en niet naar
fantasieën. Zijn doel is twee groote ge
boden van werkelijke internationale
nieuwe ordening te vestigen en te or-
ganiseeren, t.w. de moreel e en econo
mische eenheid van Europa en het
evenwicht der wereldmachten.
Het denkbeeld en de verwezenlijking
van deze nieuwe idee is de verdienste
van den grooten leider van het Duit-
sche Rijk. Over het. algemeen wordt ge
schiedenis door scheppers gemaakt en
door denkers geschreven. De Fuehrer,
als lichtend voorbeeld van Duitsche
scheppingskracht en Duitsch denken,
maakt de huidige geschiedenis door
strijd en schrijft de geschiedenis der
toekomst door zijn werk der vestiging
van de beschaving. Het gelukte hem,
met behulp van de uit de as herrezen
Latiinsche mogendheid en van den dui-
zendjarigen roem der Samurai, een
blok van 260 millioen menschen te
vormen, geleid door hetzelfde doel en
dcnzelfden levenswel.
Roemenië is oprecht en va~tberad.cn
tot dit pact toegetreden. Het Roemeen
sche volk heeft na zwaren strijd en
smartelijke offers voor zichzelf een po
litieke structuur gemaakt, welke gelijkt
op de totalitaire organisatie van het
natlonaal-soriaüsme en het fascisme. De
toetreding van Roemenië tot het pact
is niets anders dan de bevestiging van
zijn gelijkheid met de politieke levens
vormen der oprichters. Met inzicht
voor zijn geografische liggine. ziet
Roemenië zijn behoud e" ontwikkeling
berusten bij de roemvolle macht der
Duitsche natie, hii de rol van Ita';ë in
Eurona en de Middella" dsche Zee en
hij de kracht van het Japansche kei
zerrijk.
Zijn besluit, zich aan te sluiten bij
Chiappe's opvolger,
generaal Dentz
Generaal Dentz, hooge commissaris in
Fransch Syrië, opvolger van Chiappe,
die op weg naar Syrië in een Fransch
vliegtuig door de Engelschen werd
neergeschoten
(Foto Scherl)
BERLIJN, 18 Dec. (D.N.B.Inzake den militairen toestand aan de Italiaansche
fronten houdt men in Berlijn aan het reeds herhaaldelijk betoogde standpunt vast, dat
hier slechts sprake is van gebeurtenissen aan den rand van den oorlog. Men verklaart,
dat dergelijke gebeurtenissen in de ontwikkeling van den oorlog tegen Engeland
heel natuurlijk zijn. Opvallend, zoo het oogt men te Berlijn, is de dapperheid der Italiaan
sche soldaten en de manlijke openhartigheid, waarmede men in Italië de vraagstukken
onder het ook ziet. Zoo gezien bestaat er niet de geringste aanleiding voor een wijziging
in de opvatting, dat dergelijke gebeurtenissen geen uitwerking zullen hebben op den
afloop van den oorlog of op den wil van Duitschland en Italië, om den oorlog zonder
eenig compromis te voltooien.
BRAND IN ZWEEDSCHE
KRUITFABRIEK
STOCKHOLM, 18 Dec. (D.N.B.)
Dinsdagmiddag is een geweldige brand
uitgebroken in een Zweedsche kruitfa
briek t.e Carlskoga als gevolg van een
ketelontploffing. Daar in de voorraden
kruit de eene ontploffing na de andere
ontstond, moest de geheele fabriek ont
ruimd worden. Het vuur verspreidde
zich tot ongeveer 350 werkplaatsen. Des
avonds om 0.30 uur gaf de staf der
Zweedsche defensiee'cn communiqué
uit, waarin gezegd werd, dat de brand
in de kruitfabriek blykbaar bedwongen
is. Op dat uur waren er drie zwaar- en
vele lichtgewonden.
BERLIJN, 18 Dec. (A.N.P.) „Het
Slowaaksche volk belooft den Fuehrêr
geloof en vertrouwen"'. Onder dit op
schrift geeft de Slowaaksche premier en
minister van buitenlandsche zaken,
prof. Tuka, principieele uiteenzettingen
over de samenwerking van Slowakije
met Duitschland, welke verschijnen in
het tijdschrift Berlin Rom Tokio.
Tuka zegt in het artikel het volgende:
Een lange periode van strijd om zijn
onafhankelijkheid ligt achter het Slo
waaksche volk. Zijn beste zonen hebben
in dezen strijd alle slechts denkbare
offers gebracht. Desondanks verloren zij
nooit het geloof in de goede zaak en
haar definitieve overwinning. De tranen
en hst verlangen van eeuwen ziin wer
kelijkheid geworden, toen de Fuehrer
(het Slowaaksche volk onder zijn be
scherming nam en het zijn vrijheid gaf.
Thans geeft hij ons een nieuw bewijs
van zijn grootmoedigheid, door het Slo
waaksche volk, op te nemen in. het
driemogendhedenpact, ook formeel te
introduceeren in het gezelschap van de
groote cujtuurstaten.
In werkelijkheid trad Slowakije reeds
tijdens den Poolschen veldtocht toe tot
het front van de a3, toen de Slowaak
sche soldaten schouder aan schouder
met het Duitsche leger opmarcheerden
pu aan hun zijde hun bloed vergoten.
Wanneer thans Duitsche soldaten in
Slowaakschen grond rusten, vormen zij
de kostbaarste nalatenschap van ge
meenschappelijke wapenbroederschap.
Het bij het toetreden tot het driemo
gendhedenpact onderieekende document
is eigenlijk 6lechts de hevestiging ach
teraf van die bloedbroederschap tus-
schen twee volken, die meer is d.an
eenigerlei geschreven verdrag vermag
uit te drukken. Onze met bloed- beze
gelde vriendschap zal langer duren dan
alle andere banden en als voortdurend
voorbeeld lichtend staan voor de ko
mende geslachten onzer volken.
Al is de Slowaaksche natie ook klein,
het geloof, het vertrouwen en de moed,
waarmede het naar Duitschland en zijn
Fuehrer opkeek, waren van het eerste
oogenblik af onwankelbaar groot. Dit
"plnnf in de missie van den grooten
Fuehrer van het Groot-Duitsche Rijk
tot vorming van een nieuw Europa en
een nieuwe en rechtvaardige orde in de
wereld bebeerseht thans het Slowaak
sche volk onwrikbaarder d,an ooit. Het
vertrouwen, dat de Fuehrer in ons klei
ne volk stelde, door het nu op te nemen
in de gemeenschap der groote cultuur
naties en de daarmed,? verbonden eer
voor onze naties zullen niet onverdiend
zijn. Het Slowaaksche volk belooft den
Fuehrer, het Groot-Duitsrhe Rijk en
den vrienden van den Fuehrer, omdat
het vrienden van den Fuehrer zijn, ge
hoorzaamheid, geloof en trouw."
het streven naar herstel van Europa en
de wereld, volgt als voortzetting van
een oud bewustzijn van beschaving. Dit
bewustzijn deed de voorvaderen der
huidige Roemenen bolwerken tegen de
barbaren zijn, uitgangspoort van het
Christendom in de Middeleeuwen tegen
tvrannie en steun van het evenwicht in
Europa tegenover een bepaald imperia
listisch streven. Verleden, heden en
toekomst van het Roemeensche volk
ontmoeten elkaar dus bij ons oprechte
besluit, toe te treden tot het pact van
2 September 1940.
„Voor het Duitsche rijk be
staat geen „terug" meer"
HAMBURG, 18 Dec. (D.N.B.).
Rijksminister dr. Goebbels heeft gis
termiddag voor het personeel der
scheepswerf Blohm und Voss een
rede gehouden, waarin hij den thans
door Duitschland gevoerden oorlog
een volksoorlog in den besten zin
van het woord noemde.
De strijd tegen Engeland, aldus zeide
hij, zal beslissen over leven en toekomst
van het Duitsche volk van 80 millioen
zielen. Voor het Duitsche rijk bestaat
geen „terug" meer. Aan de hand van
het voorbeeld der bittere twintig jaren
na den wereldoorlog kan elk zich een
voorstelling maken van de verwoesting
en volksvernietiging, welke de vijanden
van Duitschland zouden begaan, indien
het hun zou lukken het Duitsche Rijk
te verslaan. De daad van Versailles
heeft het Duitsche levensgebied op on
duldbare wijze beknot en het Duitsche
volk contributies van astronomische af
metingen opgelegd.
De Duitsche arbeider heeft gedurende
lange, bittere jaren moeten ondervin
den, wat het beteekent een verloren oor
log te moeten betalen. In zijn wanhopi-
gen toestand strooit het uit diepe won
den bloedende Engeland kwistig met
maatschappelijke beloften voor den tijd
na den oorlog. Zijn door de plutocratie
betaalde arbeidersleiders prediken een
gereorganiseerd Europa van het maat
schappelijke vergelijk. Duitschland ant
woordt daarop slechts met de vraag:
Waarom heeft Engeland het nieuwe
Europa, welks beeld het thans in woor
den weergeeft, niet reeds in 1919 ge
schapen?
Minister Goebbels herinnerde er ver
der aan, dat de Fuehrer dezen oorlog
niet gewild heeft. Hij legde er den na
druk op. dat Adolf Hitler jarenlang een
beroep op het gezonde verstand van
Europa heeft gedaan, vredesvoorstellen
deed en de wereld ontwapeningsplan
nen voorlegde. Niets, niets heeft resul
taat gehad. Nu Engeland echter het
Duitsche volk den oorlog heeft opge
drongen, zal Duitschland er alles op
ze'ten om den strijd te winnen.
De minister bracht den arbeiders
dank. omdat zij in weerwil van de vele
nachtelijke luchtalarmen hun arbeids
discipline onverstoorhaar bewaren. De
arbeider, die dag aan dag het pantser
der Duitsche wapening ter zee sterker
maakt, kan ook het best getuigen, dat
de Britsche nachtbommenwerpers er
niet in geslaagd zijn, ook maar op een
plaats gevoelige schade aan de oorlogs
productie van Hamburg toe te brengen.
^<XXX><D<>00<><XX><X><X><C><>00<><>00<X>^
DE VERDUISTERING
Vandaag gaat de zon om 17.26 uur
onder.
Op Donderdag: Zon op 9-47 uur;
onder 17-26 uur.
Maan op 21-53; onder 11-50 d.a.v.
C*>CK>0<>00<><><><><><><^^
Werk in zicht voor de
werkloozen
's-GRAVENHAGE. 18 Dec. Ge
durende vele jaren was de werk
loosheid onder do landbouwarbei-
ders hier te lande buitengewoon
groot, hetgeen allerlei overheids
maatregelen tot verschaffing van
werk en steun noodzakelijk maakte.
Thans doet zich de mogelijkheid
voor een groot aantal landarbeiders
in Duitschland te plaatsen, vooral
melkers, paardeknechten en knech
ten voor gemengd bedrijf.
Ook worden melkersgezinncn en ge
zinnen met medewerkende kinderen
voor het akkerbouwbedrijf gevraagd.
Te verwachten is, dat de vraag naar
seizoenarbeiders in Januari en Fe
bruari vrij groot zal zijn. Daarom wordt
reeds nu getracht na te gaan welke van
de werklooze landarbeiders bereid en
geschikt zijn om werk in Duitschland
te aanvaarden. De organen der open
bare arbeidsbemiddeling hebben tot
taak vraag en aanhod tot elkander te
brengen en het spreekt wel vanzelf dat
zij reeds nu trachten na te gaan, welke
arbeiders zij eventueel kunnen aanbie
den.
Is er onder de werkloozen een aantal,
dat feitelijk nu reeds weet, dat zij over
een of twee maanden weer werk heb
ben, dan kunnen zij dit aan den direc
teur der arbeidsbeurs of agent der ar
beidsbemiddeling in hun woonplaats
mededeelen. Nog beter zou het zijn,
indien de werkgevers reeds thans een
aanvrage om arbeidskrachten voor het
komende voorjaar zouden indienen,
want, indien het juist is, dat in ons
land niet zoo veel landarbeiders voor
Duitschland beschikbaar zijn, dan zal
dit het best kunnen blijken, indien de
werkgevers reeds thans opgeven, hoe
veel en zoo mogelijk welke arbeiders
zij in het voorjaar noodig hebben.
De directeur-generaal van het Rijks
arbeidsbureau heeft de besturen der
landbouworganisaties uitgenoodigd een
en ander met hem te bespreken.
Het staat wel vast, dat indien
zich voor de landarbeiders een rui
mer werkgelegenheid voordoet dan
in vorige jaren het geval was, er
wel meer dan tot nu toe gelet zal
moeten worden op -een doelmatige
verdeeling der beschikbare krach
ten, opdat allen in het vrije be
drijf, hetzij hier te lande of in
Duitschland, normaal werk vinden.
De vrees, dat de landarbeiders scha
de ondervinden, hetzij door minder ge
legenheid te hebben bij werkverschaf
fing te werken of steun of kasuitkee-
ring ie ontvangen, is#volstrekt onge
grond. Voorop staat dat arbeid in het
vrije bedrijf voor gaat, bij werkver
schaffing of steun. Dit gezonde begin
sel moet, vooral nu werkgelegenheid
in uitzicht is, worden gehandhaafd.
De gemeentebesturen zijn terzake in
gelicht.
STOCKHOLM, 18 Dèc.' (D.N.B.) De
Britsche minister voor de vliegtuigen
productie, Lord Bcaverbrook, heeft gis
teren in een radiotoespraak de bevol
king gewaarschuwd tegen een te opti
mistische beoordeeling van Engelanta
toestand.
In zijn departement, aldus zeide hij,
doet men alles, om de vliegtuigenpro
ductie te doen stijgen. Bovendien koopt
Engeland in de Vereenigde Staten vlieg
tuigmateriaal. Niettemin bestaat er
voor het Engelsche volk geen aanleiding
om over zich zelf tevreden te ziin en
zich veilig te wanen. Een overdreven
optimisme is niet gerechtvaardigd,.
Er is thans een nieuw gevaar ontstaan,
de aanvallen der Duitschers op de Brit
sche scheepvaart. Engeland moet alles
doen om de toegangswegen in het Noord"
Westen van liet land open te houden.
Te dien einde moet de luchtmacht aan
de kust versterkt worden, opdat zij de
binnenkomende en uitgaande schepen
voldoende kan beschermen tegen vijan
delijke luchtaanvallen. Tenslotte zeide
Lord Beaverbrook. dat een uitbreiding
van ihet aantal bommenwerpers noodig
i6.
