ÉÉN GROOTE RADIO-OMROEP
IN NEDERLAND
Met ingang van 1 Jan. a.s. een
verplichte radio-bijdrage
DE EEMJLANDER
Vrijdag 27 December 1940
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
39 e Jaargang No. 153
Deze zal 75 ct. per maand bedragen voor
toestel-bezitters en aangeslotenen bij
een radiodistributiebedrijf
Geen hot jazz
meer
Tekst der radio
verordening
BERICHT
AMERSFQORTSCH DAGBLAD
SBÖNNt.ntnïSPRIJi
per 3 maanden voor
week
nersloort 1 95. per maand 0.65; pei
I 0.15
Binnenland trance per post per 3 maanden 2 85 Afzonderlijke nummert f 0 05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 4620
iJS OER AüktftlCi.ntH vao 1—1re$®'* **05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elk* regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voor de
belft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1,Bewijsnummer extra (0 05
lr. can der Vegte over de nieuwe radio-maatregelen
Het departement van Volksvoorlichting gesft de richtlijnen aan voor de programma's
De kerkelijke belangen van de luisteraars zullen op dezelfde wijze verzorgd
blijven De radiodistributie-centrales zullen door den
staat worden genaast
's-GRAVENHAGE, 27 Dec. Een redacteur van het A.N.P. heeft
een onderhoud gehad met Ir. W. L. Z. van der Vegte, raadadviseur
bij het departement van Volksvoorlichting en Kunsten, over de
nieuwe maatregelen op radiogebied. Naar aanleiding van de nieuwe
verordening en aanknoopend aan hetgeen ir. A. Dubois, de gemach
tigde voor de concentratie van den radio-omroep in Nederland, reeds
had medegedeeld over het streven naar één grooten Nederlandschen
omroep, kwam het gesprek eerst op het algemeene doel van de radio-
concentratie.
„Wij willen den omroep in dienst van het geheele volk stellen,"
zeide de heer van der Vegte. „Daarvoor is het noodig, dat de staat
den omroep aan zich trekt. Vroeger trad de staat in het algemeen
slechts controleerend, dus negatief, tegenover den omroep op. Slechts
sporadisch werd door de regeering zelf gebruik gemaakt van de radio
als middel om ons heele volk te bereiken. Zoo nu en dan, bij plechtige
gebeurtenissen, herdenkingsdagen en in tijden van gevaar voor ons
land werd de omroep te algemeenen nutte ingeschakeld, doch nooit
werd dit machtige hulpmiddel gebruikt voor een georganiseerde
volksvoorlichting. Met het besluit om den omroep onder te brengen
bij het nieuwe departement van Volksvoorlichting wordt radicaal met
de tot nu toe gevolgde richtlijn gebroken. De staat is in de eerste
plaats verantwoordelijk voor hetgeen de omroep brengt. Niet door
middel van een negatieve controle, door slechts door maatregelen van
opbouwenden aard, door het geven van richtlijnen en het direct be
ïnvloeden van de berichtgeving. Er moet goed bedacht worden, dat
de aetheruitzendingen niet aan de grenzen des lands gebonden zijn,
zoodat ver buiten ons eigen land onze stem doordringt. Daarom moet
wel overwogen worden wat onze omroep brengt en zal elke onzake
lijke of onjuiste berichtgeving vermeden dienen te worden."
HET is wel duidelijk, zoo ging
de heer Van der Vegte
voort, dat het volstrekt uitgeslo
ten is, dat de omroep in handen
van vereenigingen van luisteraars
blijft, hoe goed de bedoelingen ook
zijn mogen."
„De staat stelt zich dus niet slechts
In het negatieve voor de uitzendingen
verantwoordelijk, doch wil positief
werkzaam zijn. U bedoelt, dat de staal
niet alleen tegen „onvertogen woorden"
moet waken, maar zelf iets te verkondi
gen heeft?"
„Ja, omdat de taak van de radio een
volksvoorlichtende functie is en daar
om tot het terrein van den staat be
hoort."
„Dat dit standpunt directe praktische
consequenties heeft voor do berichtge
ving, is duidelijk geworden. Doch ook
voor het overige gesproken woord zal
het. gevolgen hebben. Kunt u aangeven
welke?"
„De omroep zal geregeld gebruikt
worden om de luisteraars van allerlei
zaken op de hoogte te bréngen.
In de eerste plaats denk ik hierbij
aan het schenpen van beter hegrip voor
de nieuwe /edarhten die dezen groot-
schen tijd. .vaarin we leven, beheer-
schen, en iPt bewerkstelligen van een
betere verhouding tot onze Oostelijke
naburen We weten, dat er ten opzichte
van beide punten grove misverstanden
bestaan en het is voor ons land e*n I
vensbelang. dat hier op de snelste wijze
klaarheid geschapen wordt. Ik d"nk
hier aan artueele lezingen, interviews
op allerlei gebied en sneriale reportage
van allerlei gebeurtenissen uit het da
gelijksche leven. Ook zullen wij de
stemmen laten hooren van hen, die tot
nu toe vergeefs trachtten een plaats
voor de microfoon te veroveren.
Verder is het noodig, dat de vele
maatregelen die het gevolg zijn van de
bezetting van ons land en van de blok
kade, waaraan wij onderworpen zijn, op
de juiste wijze belicht worden en dat
het ons volk wordt, bijgebracht waarom
deze maatregelen-in het algemeen noo
dig zijn en hoe wij ons ernaar te gedra
gen hebben."
„En hoe ziet u de taak van uw de
partement ten opzichte van de muzikale
en andere programma's?"
„Bij de ontwikkeling van de omroep
programma's staat de kunst op het al
lereerste plan en wij zullen er naai
streven om het allerbeste aan onze
luisteraars te brengen. Hiermede wordt
tweeërlei doel nagestreefd, ten eerste
willen wij den smaak van het publiek
op een hooger peil brengen en ten twee-
dp hef mogelijk op veel ruimer schaal
ge' nheid te geven aan onze begaaf
de kunstenaars om naar voren te tre
den. De misstand, dat deze kunstenaars
vaak hun toevlucht in het buitenland
hebben moeten zoeken, dient voorgoed
te verdwijnen. Het is onze eerste plicht
om aan goede zonen van ons volk een
bestaansmogelijkheid te bieden.
Geen hot jazz meer
Hieruit moet niet geconcludeerd wor
den. dat ook niet aan buitenlandsche
krachten gelegenheid zal gegeven worden
hun kunnen te toonen. Dit is luist noodig
om op de hoogte te hliiven van wat buiten
onze grenzen gepresteerd wordt en om
de noodige stimulans aan onze eigen
kunstenaars te geven. Het uitwisselen van
goede krachten zal in de hand gewerkt
worden. Goede amusementsmuziek is van
zelfsprekend welkom doch ik wil hier
duidelijk doen uitkomen, dat in den Neder
landschen omroep geen plaats meer wordt
ingerwmd voor zoogenaamde hot iazz of
kreungezang".
Het departement zal de richtlij
nen geven voor de programma's. De
uiteindelijke organisatie en uitvoe
ring geschiedt natuurlijk door den
omroep zelf onder verantwoording
van zijn leider."
De kerkelijke belangen
„Hoe zullen echter de verschillen
in levensbeschouwing, tot nu toe in de
verschillende omroepvereenigingen ver
tegenwoordigd, tot uiting komen?"
„Zooals reeds werd medegedeeld
zuilen de kerkelijke belangen van
de luisteraars op minstens dezelf
de wijze verzorgd worden als tot
nu toé. In de prQgramma-afdeeling
van den Nederlandschen omroep
komt hiervoor een speciale afdce-
ling waar vertrouwensmannen van
de verschillende kerkelijke groe
pen onder eigen verantwoording
de kerkelijke uitzendingen zullen
verzorgen. De uitzendingen zelf
geschieden door het apparaat van
den Nederlandschen omroep.
Onder de kerkelijke uitzendingen
wordt datgene verstaan, dat het direct
kerkelijke leven betreft, waarbij dit be
grip ruim opgevat dient te worden. Po
litiek en dergelijke behooren hier ech
ter zeer zeker niet toe, hiervoor zijn
andere takken der programma-afdeeling
beschikbaar.
Wij zullen er zorg voor dragen, dat
hier de belangen van het Nederland-
sche volk en zoo noodig die van onze
volksgenooten in overzee6che gewesten
en van stamverwanten in- andere dee-
len van de wereld op de beste wijze be
hartigd worden. Ik reken er stellig op
om op dit gebied van de kerkelijke
overheden loyale medewerking te ver
krijgen."
DE FINANCIERING
Dl volgende vraag gold de financie
ring, zie hier het antwoord:
„Tot nu toe beschikte de omroep uit
sluitend over geldmiddelen uit vrijwil
lige bijdragen van de luisteraars. Deze
idealistische grondslag heeft tot bewon
derenswaardige resultaten geleid, doch
is in verband met de nieuwe doelstel
ling niet meer te handhaven. De Ne-
dérlandsche omroep stelt zich in dienst
van het geheele Nederlandsche volk en
daarom is het natuurlijk uitgesloten
dat een groot deel van de luisteraars
niet. mee zou dragen aan de kosten.
Tot nu toe waren slechts ongeveer de
helft van de luisteraars zich hun plich
ten bewust, ons land telde meer dan
p.en half millioen klaploopers op om-
roepgebied.
Aan dezen ongewenschten toe
stand wordt nu een einde gemaakt
door met ingang van 1 Januari
1941 een verplichte radiobijdrage
in te stellen. Elke toestelbezitter
en elke aangeslotene aan een ra
dio-distributie-bedrijf zal voortaan
75 cent per maand moeten bijdra
gen. Een deel hiervan komt ten
Volgens berichten uit Washington poogt Engeland schepen te koopen. welke be
hooren tot de groep zgn. „spookschepen" en thans voor anker liggen in een
schepenkerkhof in de Ver. StatenDeze vele tientallen laren oude schepen wer
den reeds lang geleden buiten dienst gesteld, omdat zit verouderd waren. Men
ziet v.l.n.r de „Monticello". ..Mount Vernon". „America" en ..George Wash
ington". welk laatste schip in 1908 te Stettin werd gebouwd. (Foto Scherl)
goede aan den dienst der P.T.T.
als vergoeding voor de kosten ver
bonden aan het innen dezer bij
dragen, voor het verzorgen van de
zenders, laboratoriumkosten, enz.
De rest komt geheel ten goede aan
den Nederlandschen omroep en
zal voldoende zijn om de plannen,
zooals ik u die zoo juist ontwik
kelde, te dekken.
Op het eerste gezicht lijkt het bedrag
van 75 ct. per maand tamelijk hoog,
doch in vergelijk wat men in het bui
tenland betaalt is het gering. In
Duitschland draagt men bijvoorbeeld
reeds jaren lang 2 mark per maand bij,
dus ongeveer het dubbele.
Ik ontveins mij niet. aldus de heer
van der Vegte dat deze verplichte bij
drage aanvankelijk een terugslag op het
aantal luisteraars zal brengen, doch ik
ben ten volle overtuigd, dat dit slechts
tijdelijk zal zijn en dat in een betrekke
lijk korten tijd de Nederlandsche luiste
raar verzoend zal zijn met dezen toe
stand en zijn bijdrage gaarne zal offeren,
omdat hij overtuigd wordt, dat hij waar
voor zijn geld krijgt."
„Kan er tegenover deze lastenverzwa
ring geen tegenwicht worden gesteld in
den vorm van tegemoetkoming aan de
luisteraars? Radio is een dure lief
hebberij..."
„Dat gebeurt ook. Wij zullen trachten
den Nederlandschen omroep te stimu
leeren er. in 'Ja eerste plaats is het hier
voor noodig, dat een goedkoopo doch
goede vclk6ontvanger in deri handel
wordt gpbraoht, We zullen ons met le
rndio-faLrikanten en met den radio-
handel tezamen aan één tafel zetten en
trachten het beoogde dosl te benade
ren. Vanzelfsprekend zijn hier nog et
telijke moeilijke vraagstukken op t»
lossen, doch waar een wil is, is eer
weg.
Tevens zal dan onder het oog gezien
worden of het niet mogelijk is, om den
luisteraar met geringe financicele
draagkracht tpgemoet te komen in de
betalingsconJities, opdat ook zij in
staat zijn den aanschaf van zoo'n toe
stel te bekostigen. Voor den radio har.-
een door bominslag vernietigde auto in een Londensche straat.
Foto Scherl)
del en de fabrikanten is het stimulee-
ren van den verkoop van radiotoestel
len natuurlijk van h»t grootste belang
en Ihier gaan onze belangen hand in
hand. Hun medewerking is onontbeer
lijk. opdat ons streven 'Jat succes moge
hebben, waardoor de te nemen maat
regelen gerechtvaardigd blijken."
De radio-distributie
„En wat gebeurt er met de radio
distributie?"
„Deze methode van omroepverbrel-
ding is in ons land op groote schaal toe
gepast. veel meer dan in andere landen-
WH hebben over de 800 radio-distributie
centrales en het ligt in het voornemen
deze bedrijven door den staat te doen
naasten en te voegen onder den dienst der
P.T.T. De huidige eigenaars moeten na
tuurlijk op billijke wiize schadeloos gesteld
worden. Op deze wijze zal het mogelijk
zijn. dat de distribatiediensten ten volle
worden ingezet voor het zoo luist ge
schetste doel en tevens zullen de minder
goed uitgeruste diensten verbeterd wor
den. waarbij de waarschijnlijkheid be
staat. dat enkele kleine, niet loonende.
centrales verdwijnen zullen. Er zal naar
gestreefd worden, de bijdragen voor aan
sluiting aan een radiodistributiebedrijf te
verlagen, om zoodoende de gelegenheid te
scheppen den kring der luisteraars te
vergróoten."
„Nog vérdere plannen?"
„Onder den radio-omroep valt ook de
televisie, een techniek, die reeds bezig is
uit zijn kinderschoenen te groeien. Of
schoon men nog lang niet is, waar men
wezen wil, wordt het toch reeds duide
lijker, dat dit onderwerp de allergrootste
aandacht verdient. Het zal daarom noo
dig zijn, om de ontwikkeling op den voet
te volgen en een uitgebreide studie van
de toepassingsmogelijkheden te maken.
In het uit te breiden laboratorium van
de P.T.T. zal het noodige verricht wor
den, teneinde klaar te staan de televisie
in ons land toe te passen, als de tijd
daarvoor gekomen is."'
„Tot de verdere punten van het pro
gramma van het Departement van Volks
voorlichting en Kunsten behoort de wet
geving op radio-omroep-gebied in ruim-
sten zin. Ik wil hiervan slechts aanstip
pen de te nemen maatregelen teneinde
de storingen van de radio-ontvangst tot
een minimum te beperken en het vraag
stuk van de antennen, dit laatste zoowel
bezien van aestetisch gezichtspunt, als
met het oog op storingen.
De radio-programma's
Verder zijn aan de orde het samenstel
len van voorschriften voor hen. die ge
rechtigd zullen zijn de officieele radiopro
gramma's uit te geven in den vorm van
een periodiek, zooals tot na toe gebruike
lijk was. In de eerste plaats komen hier
voor in aanmerking de kernen der huidige
omroepvereenigingen. Om zoodoende in
de toekomst den band met hun vroegere
leden aan te houden."
Het gesprek bleek, on dit runt geko
men. reeds zooveel stof te hebben opge
leverd. dat besloten werd de lezers vnor
het overige te verwijzen naar de radio
toespraak van den heer Van der Vegte.
welke hij hedenavond te 18 u ir zal uit
spreken en de daarop volgende uiteen
zetting (waarschijnlijk op Zondag 20 de
zer) over de toeoassing van het besluit
omtrent, de verplichte luisterbijdrage.
's-GRAVENHAGE, 27 Dèc. Het
Verordeningenblad van heden hèvat
een verordening van den rijkscommis
saris, houdende maatregelenl op het
gebied van den Nederlandschen radio-
omroep.
ARTIKEL 1 BEPAALT:
1. De oprichting en het in stand hou
den, alsmede de exploitatie van de
voor uitzending van radio-uitzendingen
vereischte technische zendinrichtingen,
geschiedt uitsluitend door het rijk
(staatsbedrijf der Posterijen, Telegra
fie en Telefonie). Dit geldt ook voor
het oprichten en het in stand houden
alsmede voor de exploitatie van van
overheidswege goedgekeurde radiodis
tributie-centrales.
2. Op de oprichting en hét in stand
houden,, alsmede op de exploitatie van
omroepstudio's, is het bepaalde in het
vorige Lid niet van toepassing.
ARTIKEL 2 BEPAALT:
1. De radio-omroepzenders Lopik 1 en
2, Jaarsveld, Huizen en de zender Bloe-
mendaal, alsmede de goedgekeurde ra-
diodistributiecentrales, gaan met ingang
van den dag van afkondiging dezer ver
ordening in eigendom van het rijk
(staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie
en Telefonie) over.
2. Aan het bedrijfs- en admini
stratief personeel, dat op voor
noemd tijdstip bij de betrokken
zendinrichtingen en radiodistribu-
tiecentrales is aangesteld en zijn
eigenlijke dagtaak vervult, zal
worden aangeboden in rijksdienst
(staatsbedrijf der posterijen, tele
grafie en telefonie) te treden.
3. De directeur-gen er aal van hot
staatsbedrijf 'Jer Posterijen, Telegrafie
en Telefonie stelt, zoo mogelijk in over
eenstemming met den betrokkene, de
schadevergoeding vast. welke in de ge
vallen bedoeld in (het eerste lid, den
vroegeren eigenaars, in de gevallen,
bedoel J in het tweed/» lid, aan de daa>
bedoelde personen, die niet in rijks
dienst overgaan, wordt toegekend.
ARTIKEL 3 BEPAALT:
1. Van 1 Januari 1941 af heeft uit
sluitend degene, die de bevoepdhei-1
heeft om een radio-ontvangtoestel aan
te brengen en te gebruiken, het recht
om radio-uitzendingen te ontvangen.
2. Voor de toestemming, bedoeld in
het eerste lid, is vanaf 1 Januari 1941
een bedrag verschuldigd. Dit bedrag en
de wijze van innen zal in een uitvoe
ringsbesluit worden geregeld. Dit be
sluit kan strafbepalingen bevatten.
ARTIKEL 4 BEPAALT:
Wettelijke bepalingen, voor zoover in
strijd met deze \erordening, treden bui
ten werking.
ARTIKEL 5 BEPAALT:
De directeur-generaal der Posterijen,
Telegrafie en Telefonie is belast met de
uitvoering dezer verordening. De door
hem te nemen' maatregelen behoeven
de instemming van den secretaris-eene
raal van het departement van Volks
voorlichting en Kunsten, voor zoover
deze voor het volbrengen van de poli
tieke en cultureele taak van den radio-
omroep van beteckenis zijn.
ARTIKEL 6 BEPAALT:
Deze verordening treedt in werking
op den dag harer afkondiging.
ZIJ, die zich met ingarng
van 1 Jan. a.s. op
geven als kwartaalabonné,
ontvangen de tot dien da
tum verschijnende num
mers gratis.
NOODWEER IN AMERIKA
HAVANA. 27 Dec. (D.N.B.). - Naar
uit Bejucal geméld wordt, zijn bij een
wervelstorm veéHig menschen om het le
ven gekomen, terwijl rond honderd per
sonen werden gewond. Bovendien werd
omvangrijke m/aferieele schade aange
richt.
^><>>c><><>oo<><x><><>oo<>oo<>o<><xx>oo
DE VERDUISTERING
Vandacte gaat de on om 17.31 uur Y
onder X
Op Zatcrdae: Zon on 9 51 uur; on- Y
der 17.32 uur. X
Maan >pp 8.55 uur; onder 17.47 uur Y
d a.v. X
<XX>O<X><>OC>ckxx><><XX><>C><>O<C><><><>OC
