NA DE REDE VAN
ROOSEVELT
DAGORDER VAN HITLER
AAN DE WEERMACHT
Oudejaars
avond
1940
DE EEMLANDER
Dinsdag 31 December 1940
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemsche Poortwal 2a
39e Jaargang No. 156
Het Bulgaarsche
leger is gereed,
aldus gen. Daskalof
Dank namens het Duitsche volk aan de
soldaten van leger, oorlogsmarine
en luchtwapen
Geen commentaar van Berlijn - Critische
stemmen uit de Ver. Staten
Voor Marshall
geen zendtijd
beschikbaar
Radioluisteraars
moeten
rustig afwachten
NIEUWE ZEEPBON
AANGEWEZEN
AMERSFOORTSCK DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week 0 15
Binnenland Iranco per post per 3 maanden 2-85. Afzonderlijke nummert f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
PRIJS DER AÖVEkTEnTIEN vanl«*®1« 11.05 met inbegrip van «en bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voor de
helft van den prijt. Kleine Advertentiën „KEITJESbij vooruitbetaling 15 regelt
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatten f I.—Bewijsnummer extra f 0.05
Ik zat tot den Heer zeggen:
Mij.ie toevlucht en mijn burg,
mijn God op Wien ik vertrouw
liDEjAARSAVOND, dat is
voor Nederland een haast ma
gisch woord met een, zou men zeg
gen, bezwerende kracht. Het. roept
visioenen op van stille huiselijke
vreugde, van nauw aaneengeschoven
zetels, van handen, inéén geslagen tor
better for worse, van stille bezonken
emotie in overdenking van wat de toe
komst zal brengen, van beproefde
harmonie der leden van het gezin
tegenover den grooten onbekende, die
nadert. Een jaar of wat geleden sprak
ik op deze plaats over een kaart, die
ik uit Amerika ontvangen had en die
kort en raak eenige vereischten
samenvatte om de toekomst rustig te
gemoet te gaan: „oude boeken om te
'lezen, oud hout om te branden, oude
vrienden om op te vertrouwen." Jawel
dat zit er in: geef onzen geest en ons
hart voedsel en warmte voor ons
lichaam, groote onbekende. Dan zul
len we u dankbaar zijn.
Maar er wordt dan veel van de
vrienden verwacht. Het vertrouwen,,
dat wij vragen cn dat zij kunnen
geven, is zoo beperkt. En het moet
een zoo sterk, zoo vast gegrond ver
trouwen zijn, dat het kan opnemen
tegen den onbekende met zijn niet te
berekenen krachten. Op den Oude
jaarsavond en misschien ook dan
maar alleen geven we ons daar
duidelijk rekenschap van.
Die magische stemming, verbonden
aan den Oudejaarsavond, is verklaar
baar. De vlucht des tijds imponeert
in die uren gebiedender dan anders.
Wij, die slechts voor onzen levens
duur over een zeer beperkt aan
tal jaren beschikken, tellen de stuk
ken, waarin wij den tijd verdeelen, en
zoo wij in den dagelijkschen roes van
het leven aan den snellen loop der
wijzers op het uurwerk der eeuwen
niet veel aandacht wijden, bij een
geëindigd of bijna geëindigd jaar zijn
wij een oogenblik opmerkzaam:
alweer een! De klokslag van twaalf
op den avond van 31 December is
ik heb er wel eens eerder aan herin
nerd precies gelijk aan dien vqn
andere dagen. Hij wordt door het
zelfde mechanisme teweeg gebracht;
hetzelfde metaal als anders brengt
hem voort; op dezelfde plaats als op
andere dagen klinkt hij. Niettemin
hooren wij hem anders, omdat wij
hem hooren door eene bijzondere
stemming heen. Zoo zijn wij het zelf,
die aan den Oudejaarsavond en aan
den klokslag van twaalf een ander
karakter geven.
In dien geestelijken toestand schep
pen onze gedachten als het ware een
rustpooze tussclien de twee tijdruim
ten van het oude en van het nieuwe
jaar. We. weten wel, dat nimmer de
gedachte: „de Koning is dood, leve
de Koning!" zoo snel wordt verwe
zenlijkt als bij den laatsten klepelslag
'Van twaalf',op 31 December, die on-
middclijk, en zonder eenig toeven,
gevolgd wordt door den eersten
registreer enden tik van het nieuwe
tijdperk. Een Fransche dichteres
drukte dit juist en elegant uit toen zij
schreef:
Minuit! L'année expire et l'année
est èclose;
Une reine nouvelle entre dans
l'univers;
„het jaar sterf en ontluikt; een nieu
we gebiedster treedt het heelal bin
nen." Maar wij, die 'geen tijd beheer-
schen, noch zijn loop kunnen vertra
gen of versnellen, we dringen ons zelf
de gedachte op of we dien onver
moeibare, dien niet te stuitene even
kunnen vasthouden: van de eeuwig
heid, die aan ons voorbij schuift,
nemen we enkele uren af en we maken
er onzen laatsten avond van het jaar
van om eindelijk eens eenige oogen-
blikken van rust, om eens „een lan
gen avond" te hebben en in den grond
van ons hart wenschen we, dat bij den
overgang van oud in nieuw veel ver
andert, verandert ten goede, alsof die
jaarwisseling een toov er macht bezat,
welke verjongt cn vernieuwt, cn niet
het gewoon resultaat was van een
nimmer te stuiten loop der oogenblik-
ken. Toch is die fantasie gelukkig; zij
is een uiting van de onverwoestbare
hoop op verbetering, die in elk men-
schenhart wordt gekoesterd en ons
de veerkracht geeft om den levensweg
met vertrouwen verder te gaan.
Op dien langen Oudejaarsavond, of
we willen of niet, maken we vergelij
kingen. Wie ontkomt daaraan? In die
vraag ligt de erkenning opgesloten
van de afhankelijkheid van ons leven,
van de betrekkelijke onmacht, waarin
wij verkeeren om zelf over ons lot te
beschikken. Tegenover het groote my
sterie van den tijd en zijn vasten tred
zijn we als kleine kinderen; wij moeten
hem laten begaan.
Doordring u daarvan en aanvaard
het.
Vooral op een Oudejaarsavond als
dien van 1940, den laatsten dag van
een hard jaar voor Nederland, wordt
van ons, zijn bewoners, gevraagd te
aanvaarden en ons lot over te geven
aan hooger bestel dan het onze. Oude
vrienden, op wie wij kunnen vertrou
wen, zullen wij witlicht vinden binnen
den beperkten kring van ons leven. En
hun hulp zal kostbaar voor ons zijn in
dagen van persoonlijken rouw of na
tionale droefheid. Doch hun hulp zal
beperkt zijn als alle menschelijke toe
zeggingen. Gelukkig zij, die hoog hun
oogen kunnen verheffen naar een bij
stand, die meer is dan die van men-
schen, naar een hulp, die zijn kracht
put in de eeuwige kracht, die het heel
al schiep, de wereld regeert en, bij het
wisselen van jaar cn eeuw, het laatste
woord spreekt over der menschen lot.
Gelukkig zij, die met den psalmist
kunnen spreken en bidden tot eeii toe
vlucht, een burg, een God, op Wien zij
vertrouwen.
Dat groote, dat volkomen Godsge
loof zij het deel van ons dierbaar, ons
edelhartig, ons zoo diep beproefde
vaderland op Oudejaarsavond 1940:
wij buigen oofmoedig'onze höofdcn'en
leggen onze handen in die van Hem,
die onze hoop is, zooals Hij het was
van onze vaderen, in het grijs verleen.
A. J. B. B.
LANDBOUWERSWONING
AFGEBRAND
MARIENBERG, 31 Dec. Gisteren is
de 1 andbouvverswoning van de familie
Hulsebosch afgebrand. Twee koeien en
een pink kwamen in de vlammen om!
De vrouw van H. en een kind konden
ternauwernood in veiligheid worden ge-,
bracht. H. werd bij reddingspogingen
aan den arm gewond. De woning was
slechts laag verzekerd.
MOEDER EN DOCHTER
VERDRONKEN
MEERKERK, 3 Dec- Gisteravond
omstreeks negen uur* zijn 'Je 50 jarige
vrouw van den veehouder Scherpenzeel
en haar 15-jarige dochter door de duis
ternis misleid, in d*> Wetering naast
den Broekschewcg geraakt en verdron
ken. De lijken zijn opgehaald.
SOFIA. 31 Dec. (D.N.B.). De wet tot
bescherming der Bulgaarsche natie, die
de vorige week door het parlement is
aangenomen, zal nog deze week in het
staatsblad verschijnen en daarmede van
gelding worden.
Uit Duitschland is te Sofia een extra-
trein met 700 Bulgaarsche arbeiders aan
gekomen, die een Kcrstvcrlof van li da
gen hebben gekregen. Naar het blad
Wetsjer mededeelt, waren allen zeer vol
daan over de goede arbeidsvoorwaarden
in Duitschland.
De minister van oorlog, generaal
Daskalof, heeft een nieuwjaarsoproep tot
het leger gericht. Ilii herinnert aan de
herwinning van de Zuidelijke Do-
broedsja en verklaart, dat. doordat bel
leger voortdurend gereed is, de on
schendbaarheid der grenzen met een zoo
gering mogelijke krachtinspanning ge
waarborgd is en de voorwaarden voor
een vreedzame economische ontwikke
ling zoo gunstig mogelijk zijn.
Het jaar 1911. aldus vervolgt de op
roep. zal tusschen de oorlogvoerende mo
gendheden beslissende goveclitcn bren
gen, waaruit de gezonde, sterke en le
vensvatbare volken als overwinnaars te
voorschijn zullen komen. Het nieuwe
jaar zal nog meer eenheid, verstand, of
fervaardigheid en bereidheid eischen.
Ieder moet op zijn post blijven. Slechts
zoo kan ieder zijn vaderland het best
dienen.
IR. VAN DER VEGTE
's-GRAVENHAGE, 31 December. De
raadsadviseur bij het '.lepartement. van
Volksvoorlichting en Kunsten, de heer
ir. W. L. Z. van der Vegte. is door den
secretaris-generaal van genoemd, depar
tement, voorloopig belast niet. de behan
deling van alle film- en bioscoop-aange-
lcgenh3den.
DE TOESTAND TE GIBRALTAR
ALGECIRAS. 31 Dec. (D.N.B.). Te
'Gibraltar is een. verordening gepubli
ceerd, krpclvtens wélke alcphplische
drf.iTkcn f rr h et Ver vsfff 'Trtei- merfmogeiV
worden verkocht aan matrozen en sol
daten beneden den rang van sergeant.
Genéraul Franco ontving dezer dagen
dr. Escobar, den nieuwen Argcntijn-
schen gezant. De twee staatslieden in
gesprek- (Foto Weltbild)
BERLIJN. 31 Dec. (D.N.B.) De
Fuehrer èn opperste bevelhebber van de
weermacht heeft, bij de jaarswisseling
de volgende dagorder uitgevaardigd:
„Soldaten, In bet oorlogsjaar 1910
beeft de natibnaal-socialistiscbe weer
macht van het Groot Duitsche Rijk glo
rierijke overwinningen van ondubbel
zinnige grootte behaald. Met ecu dapper
heid zonder voorbeeld beeft zij den vij
and te land. ter zee en in de lucht ver
slagen. Alle opgaven, die ik gedwongen
U moest stollen, werden door uwen hel
denmoed cn uw krijgsmanschap opge
lost. Gij hebt de strijdende krachten van
onze vijanden door de kracht dor wa
pens overwonnen, de door U iy bezit
genomen gebieden echter moreel ver
overd door uwe trot scha houding en
voorbeeldige discipline. Zoo is het dank
zij uw groot soldatendom gelukt in en
kele maanden strijd van wereldhistori
sche betcekoni's aan den vergeefschen
heldenstrijrl van de Duitsche weermacht
in den Wereldoorlog thans het succes te
verleen en en de Schande der onderwer
ping van toen in hot bosch van Com-
piègne definitief uit te wisschen.
Ik dank U, mijne soldaten 'van het le
ger, van de oorlogsmarine en van het
luchtwapen als opperste bevelhebber
voor uwe onvergelijkelijke prestaties. Ik
bedank U echter ook namens het ge-
heele Duitsche volk. Wij hordenken de
kameraden, die voor de toekomst van
ons volk in dezen strijd hun leven moes
ten geven. Evenzoo herdenken wij. de
dappere soldaten van het met ons ver
bonden fascistische Italië.
Volgens den wil van de democratische
oorlogsophitsers en hun Joodsch-kapita-
listische lastgevers moet deze oorlog
worden voortgezet. De vertegenwoordi
gers van een ten ondergaande wereld
gelooven in 1911 misschien toch nog te
kunnen hereiken, wat hun in het ver
leden mislukte. Wij zijn bereid. Bewa
pend zooals nog nooit tevoren staan wij
op den drempel van het tiieuwe jaar. Ik
weet: ieder van U zal zijn plicht doen.
God zal echter diengene niet verlaten,
die, bedreigd door een wereld, met een
dapper hart besloten is zichzelf te hel
pen.
Soldaten van de nationaal socialisti
sche weermacht van het Groot Duitsche
Rijfc, het jaar 1911 zal de voltooiing van
de grootste overwinning in onze ge
schiedenis brengen."
TSJANG KAI SJEK NOG STEEDS
ZIEK
HONGKONG, 31 Dec. (Domei) - l it
Tsjocnking is bericht ontvangen, dat go
neraal Tsjang Kai Tsjek nog steeds ziek
is cn niet in staat is bezoekers te ont
vangen als gevolg van een zenuwinstor
ting, veroorzaakt door liet conflict tus
schen Kwo Min Tang en do communis
ten. In het bericht wordt verder ge
meld, dat Ho Jing Tsjing Tsjang Kai
Tsjek in militaire aangelegenheden ver
vangt.
De nieuwe Sovjet-gezant te Berlijn
Dekanosow. de nieuwe Russische gezant te Berlijn, verlaat de rijkskanselarij in
dc Duitsche hootdstud. na de ontvangst door den Fiihrcr. wien hij zijn geloofs
brieven overhandigde. (Foto Weltbild)
BERLIJN, 31 Dec. (V.P.B.) De rede
van den Amerikaanschen president
vindt voorshands in Berlijn weinig
weerklank. Hoewel zijn uiteenzetting
over de houding der Ver. Slat en tegen
over den oorlogstoestand in Europa en
het Verre Oosten menig aanknoopitigs-
punt bevatte voor een Duitsch oordeel,
wordt zij door de Duitsche pers dood
gezwegen. Deze terughoudendheid kan
in verhand staan niet. het voornemen,
eerst den .vollcdigen tekst van Roose-
velts rede af te wachten en den inhoud
nauwkeurig te bestudöeren. Het is ech
ter ook mogelijk, dat men met dit stil
zwijgen wil aanduiden, dat Berlijn er op
het oogenblik weinig voor voelt, zijn
eigen standpunt bekend te maken, want
pas kort geleden hoeft men zich te dien
opzichte in de Wilhclmstrasse tegen
over de huitènlandsche pers uitvoerig
geuit en bij die gelegenheid een oordeel
over Amerikas hulpvcrleening aan En
geland uitgesproken. Dezelfde belang
stelling koestert men ongetwijfeld ook
thans voor de rede van Roosevelt, maar
tot bepaalde uitlatingen heeft die tol
dusyer nog geen aanleiding gegeven.
President Roosevelt, heeft gisteren
met den minister van financiën Mor-
genthau geluncht.. De leider van dc
Britsche inkoopcommissie, Purvis, ver
klaarde later, dat. tijdens deze lunch
over liet algemeen gesproken is over
kwesties van oorlogsmaterianlleverin-
gen. Purvis heeft een beeld-gegeven van
den toestand in Londen, vanwaar hij in
de afgeloopcn week is teruggekeerd. Hij
heeft geen nieuwe Engelsche voorstellen
ingediend.
Naar aanleiding van een bericht in
de bladen te Washington. dat de Cana-
risclïe eilanden versterkt zouden wor
den, verklaarde minister Huil op de
persconferentie, dat hij hierover gcener-
lei berichten had. Tevens weigerde Huil
iti te gaan op vragen naar bijzonderhe
den over de verdere onderhandelingen
Iti.ssciien de Ver. Staten en dc Argon-
tijnsche fiuanoieele deleeatie. Zooals he
kend is het officieele program der dele
gatie afgewerkt, nu zij zoowel door de
bank voor den huiteniandschen handel
als ook door het Amcrikaansche mi
nisterie van financiën in totaal een he
drag van 113 millioen dollar aan orodie-
ten resp. leeningen heeft ontvangen.
D' president van de centrale hank van
Argentinië bevindt zich echter nog
steeds in Washington voor het voeren
van verdere onderhandelingen met dé
Amerikaansche regeering.
Amerikaansche persstemmen
De Washington Daily News levert
kritiek op de Zondag door Roosevelt ge
houden rode en noemt 'leze een hol ge
babbel. dat niet gesteund, wordt, door
een oversenkomstige bewapening. Ver
blijdend in deze rede is alleen d? ver
zekering, dat het Amerikaansche leger
niet naar Europa zal gaan, want hier
door is het den Engetechen duidelijk
gemaakt, dat zii niet zooals in 1917 een
expedatieleger uit de Ver. Staten kun
nen verwachten. Overigens is liet. te
hopen, dat alle door Roosevelt voorge
nomen stappen zorgvuldig door (het
parlpment worden bestudeerd en
slechts langs grondwettigen *veg ten
uitvoer zullen worden gelcgl.
De bekende criticus Flynn'ïs in het
zelfde blad, nog ietwat sceptisch. Want,
zoo schrijft bij, uit Engeland komt be
richt, dat eenige van de aan Engeland
afgestane oude torpedojagers nog steeds
in Canadcesch" havens liggen en niet
in 'dienst gesteld kunnen worden, om
dat. dc F.ngelschen geen geschoold per
soneel hiervoor hebben Zal daarom, al
dus vraagt Flynn, niet een dezer dagen
de vraag naar Amerikaansche matro
zen worden gehoord? Dc groepen, die
Amerika in den oorlog willen 'drijven,
worden steeds brutaler, zoo dat zelfs
Allen White hun een sensationeel
„halt" most toeroepen.
Geen zendtijd voor Marshall
De voorzitter van de commissie tegen
de Amerikaansche deelneming aan
vreemde oorlogen. Marshall, heft ver
klaard, dat. 'de Columbia Broadcasting
geweigerd, heeft hem over haar zenders
te laten spreken.
Daarentegen fliceft Columbia Broad
casting haai1, zenders gratis ter beschik
king gesteld van den woordvoerder der
commissie. White alsmede van den dag
bladuitgever en journalist Agar. Wan
neer etc Columbia, Broadcasting of een
ander radiostation spreektijd verleent
aan een man als Agar, die openlijk de
deelneming van de Ver. Staten aan den
oorlog propageert, doch 'dezen weigert
aan een spreker voor millioencn Ame
rikaansche luisteraars, die de deelne
ming aan den oorlog van de hand wij
zen. beslaat er in-de Ver. Staten geen
democratie meer.
De Democratische senator Ilolt ver
klaarde in den Senaat, dat. wie !de Ver.
Staten 'in den oorlog wil wikkelen
3cn verrader is. De Républikeinsche af
gevaardigde Hoffman zeide, dat zoo
lang Roosevelt niet de vrijheid voor de
arbeiders der Ver. Staten herstelt, zijn
oproepen voor democratie iets te oneer
lijk klinken Het is het, toppunt, van
leugenachtigheid te verklaren, dat liet
Amerikaansche volk \an buiten af be
dreigd wordt en gelijktijdig, hun die
bereid zijn tot arbeiden, het werk t?
ontnemen, alben omdat deze niet vol-
loende geld hebben om te voldoen aan
de eischen van de „racket"-organisatie
of \r: zelfbewust zijn om zich aan derge
lijke eischen te onderwerpen.
BURGEMEESTER DE VLUGT
AMSTERDAM, 31 Dec. De burge
meester die onlangs uit de ziekenverple
ging op de Prinsengracht, ontslagen is,
maakt het thans goed. Het is echter nog
niet hekend, wanneer dr. de Vlugt zijn
werkzaamheden zal hervatten.
Bescheiden zullen huis aan
huis worden bezorgd
's-GRAVENHAGE, 31 Dec. Reeds
thans komen verzoeken in voor toezen
ding van fuister-diploma's, verzoeken
om ontheffing van de betaling der ver
plichte luister-bijdrage, mededeelingen,
dat men niet langer luisteraar wenscht
te blijven cn in verband daarmede ver
zoeken om wegneming van toestellen.
De aandacht wordt er op geves
tigd, dat dergelijke verzoeken
voorshands achterwege kunnen
blijven. De luisteraar heeft voor het
tegenwoordige niet anders te doen,
dan af te wachten tot hij in het
bezit i6 van de noodige bescheiden,
die zoo spoedig mogelijk huis aan
huis zullen worden gezorgd.
Men behoeft zich voor dien tijd niet
ongerust te maken. Bij de beoordeeling
of iemand de luisterbijdrage verschul
digd is. zal een behoorlijke overgangs
termijn in acht worden genomen.
Wat betreft het in bewaring geven
van ontvangtoestellen zullen zoo spoe
dig mogelijk nadere inlichtingen per
radio en in de pers worden gedaan.
's GRAVENHAGE, 30 Dec. De
secretaris-generaal van het departe
ment van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart deelt het volgende
mede:
Toilet- en huishoudzeep
Gedurende het tijdvak van Woensdag
1 Januari tot en met Vrijdag 31 Januari
geeft de met „113" genummerde bon van
liet algemeen distributiebonboekje recht
op het kopoen van 150 gram toiletzeep
(nieuwe samenstelling) of 120 gram
huishoudzeep of 150 gram zachte zeep,
of 300 gram zachte zeeppasta of 250
grain zeeppoeder of 600 gram wasch-
poeder.
De aandacht wordt er óp gevestigd,
dat de zachte zeep van de huidige
samenstelling met ingang van Januari
niet meer zal worden aangemaakt. In de
plaats hiervoor wordt tlians een zachte
zeep aangemaakt met een hooger vet-
zuurgehalte benevens een zachte zeep
pasta, waarvan bet vetzuurgehalte
uiteraard lager is. De voorraden zachte
zeep van dc huidige samenstelling kun
nen alsnog worden uitverkocht en wel
200 gram op één bon.
Voor zoover de verpakking dit toe
laat, kan de verbruiker gedeelten van
bovenstaande hoeveelheden zeep naar
keuze tezamen op één bon koopen.
Voorts blijft de bepaling van kracht,
dat de oude voorraden zeepvlokken, zelf
werkende w&schmiddelen en vloeibare
zeep, welke zcepsoortcn thans niet meer
worden aangemaakt, nog mogen wor
den uitverkocht, met dien verstande, dat
elke bon recht geeft op bet koopen van
125.gram zeepvlokken of 250 grani zelf
werkende waschmiddelcn of 200 gram
vloeibare zeep.
Met -betrekking lot de wasscherijên
blijft bet voorschrift geldig, dat deze
instellingen verplicht zijn voor de be
handeling van de gczinswasch gedu
rende bovengenoemd tijdvak de met
„113" genummerde bon van hun clien
tele in ontvangst te nemen voor het
koopen van zee.ppvoducten en hiervoor
per bon twintig kilogram droog
waschgoed in behandeling te nemen.
De wasrh van kantoren, hotels enz.,
voor zoover het handdoeken, tafelgoed,
poetsdoeken on stofdoeken betreft, kan
ter hehandeline worden gegeven, zon
der dat daarbij bonnen behoeven te
worden afgegeven.
Scheerzeep
Gedurende het tijdvak van Woénsdag
1 Januari tof en met Woensdag 30 April
a.s. geeft de met ,;117" genummerde bon
welke tegelijk met. dc texfielkaart voor
mannelijke persoben boven den leeftijd
van 15 jaar is uitgereikt, récht op het
koopen van 50 gram scheerzeep, of één
tube, dan wel één pot scheercrcme.
DE VERDUISTERING
Vandaag gaat de zon om 17-35
uur onder.
Maan op ,11.06 uur; onder 21.05
uur d.a-v.
Op Woensdag: Zon op 9.48 uur;
onder 17.36 uur.
Maan op' 12-34 uur; onder 22.14
uur.
ooooooooooooooooooooooooooc
